Watchtower BIBLIOTECA ITECH TEPOS
Watchtower
BIBLIOTECA ITECH TEPOS
Náhuatl del norte de Puebla
  • BIBLIA
  • AMAIXMEJ
  • NECHIKOLMEJ
  • nwt Lucas 1:1-24:53
  • Lucas

Amo moajsi nion se video ika tein tikonixpejpenak

Xitechontapojpolui, se taman kitsakuilij maj amo moita video.

  • Lucas
  • ITajtol Dios para akin nemiskej keman Dios taixyekantos
ITajtol Dios para akin nemiskej keman Dios taixyekantos
Lucas

TEIN KIJKUILOJ LUCAS

1 Miakej semi kitemojkej kimatiskej tein mochiuak uan kijkuilojkej, uan nejon tejuan no senkis tikneltokaj. 2 Oksekin akin no kiitakej tein mochiuak uan kiteixmatiltiaj itajtol Dios, techiluijkej nochi nejin. 3 Yejua ika, tejuatsin Teófilo, nejua no kuali nimomachtij nochi nejin uan nikixtalij nimitsijkuilouilis ijkon kemej mochiujtiualaj desde keman peuak nochi. 4 Nikchiuak nochi nejin para uelis tikyekmatis ke melauak nochi tein mitsmachtianij.

5 Keman Herodes* katka tekiuaj ompa Judea, nemia se tiopixkat akin monotsaya Zacarías. Yejua pouia iniuan oloch tiopixkamej tein itokay Abías. Isiuatsin monotsaya Elisabet, akin iuejkaujtat katka Aarón. 6 Nochin omen katkaj yolmelaujkej iixpan Dios uan senkis kitakamatiaj nochi itanauatiluan Jehová* uan nochi tein kijtojka ke monekia se kichiuas. 7 Sayoj ke amo kipiayaj nion se konetsin porin Elisabet amo uelia kinpiaya konemej, uan nochin omen xiuejkejya* katkaj.

8 Zacarías tekititoya kemej tiopixkat iixpan Dios keman ixyetoya tekitiskej oloch tiopixkamej kampa pouia, 9 uan ijkon kemej ipa kichiuayaj tiopixkamej, ejkok hora keman kalakiskia itech itemplo Jehová* uan tapopochuiskia. 10 Uan keman tapopochuijtoya, nochin motataujtijtoyaj kalampa. 11 Uan iángel Jehová* monextij iixpan. Ijkatoya inakastan altar kampa tapopochuiaj. 12 Keman Zacarías kiitak, amo kimatia toni kichiuas uan motelmoujtij. 13 Sayoj ke in ángel kiluij: “Amo ximoui Zacarías, porin Dios kikakik tein semi ika timotataujtij. Mosiuatsin Elisabet kipias se okichpiltsin, uan moneki tiktokaytis Juan. 14 Timouelitas uan tiyolpakis, uan miakej yolpakiskej porin yoliti; 15 porin yeski ueyichiujkej iixpan Jehová.* Sayoj ke amo keman tayis vino nion okse tayil tein teuintij. Achto ke yolis ipa kipiasya ichikaualis Dios. 16 Uan kichiuas maj miakej israelitas mokepakan iuan ininDios, Jehová.* 17 Uan no, Dios kititanis maj youi iixpan ika chikaualis tein kipiaya Elías. Yejua kichiuas maj ininyolo tetatmej mochiua kemej ininyolo konemej uan kichiuas maj akin amo tatakamatij tamattokan uan maj kichiuakan tein kuali yetok. Yejua kichiuas nejon para maj senpouikan itech sayoj se xolal akin kitekitiliskej Jehová”.*

18 Zacarías kiluij in ángel: “¿Keniuj uelis nikneltokas nejon? Porin nixiuejya* uan nosiuatsin no xiuejya”.* 19 Uan ángel kinankilij: “Nejua niGabriel, akin niijkatok iixpan Dios uan yejua nechualtitanik maj mouan nitajtoki uan maj nimitsmatiltiki nejin kuali tanauatilmej.* 20 Sayoj ke, xikita, kemej amo tikneltokak tein nimitsiluij, amo uelis titajtos hasta keman mochiuas nejin, itech tonal tein ixyetok”. 21 Uan nochin kisentokayaj kichiayaj Zacarías uan motajtaniayaj keyej semi uejkauaya itech templo. 22 Keman ualkisak, amo uelia kinnojnotsaya, uan kimatkej ke itech templo kiitaka se milagro tein kimojkaitak. Kintanejnextiliaya ika imauan, sayoj ke kisentokaya amo uelia tajtouaya. 23 Keman kitamichiuak tekit tein ixyetoya kichiuas itech templo, yajki ichan.

24 Panokej seki tonalmej uan Elisabet mokokoxkatalij, uan makuil metsti amo kisak de ichan. Kijtouaya: 25 “Ijkon Jehová* nechpaleuij axkan. Nechelnamikik para maj amo nechpinaujtikanok”.

26 Keman kiuikayaya chikuasen metsti, Dios kititanik ángel Gabriel itech se ueyi xolal tein pouia Galilea tein monotsaya Nazaret. 27 Kititanik maj kiitati se ichpoch* akin motenkaujka monamiktis iuan se takat akin monotsaya José, akin iuejkaujtat katka David. Nejon ichpoch monotsaya María. 28 Keman ángel kalakik kampa yetoya María, kiluij: “Nimitstajpaloua María. Jehová* semi yolpaktok mouan uan mitstatiochiuijtok”. 29 Sayoj ke keman kiluij nejon, yejua moyolmoujtij uan kitemoj kimatis toni kijtosnekia nejon tajtolmej. 30 Yejua ika in ángel kiluij: “Amo ximoui María, porin semi tikyolpaktia Dios. 31 Xikita, timokokoxkatalis uan tikpias se okichpiltsin, uan moneki tiktokaytis Jesús. 32 Yejua yeski ueyichiujkej uan kiixmatiskej kemej iKoneuj akin okachi ueyichiujkej. Uan Jehová* Dios kichiuas maj tekiuajti kemej itat, David, 33 uan yejua kinixyekanas nochipaya ikoneuan Jacob. Yejua nochipa taixyekantos”.

34 Sayoj ke María kitajtanij* in ángel: “¿Keniuj uelis panos nejon, ta nejua amo nimotektok iuan nion se takat?”. 35 In ángel kinankilij: “Dios mitstitanilis ichikaualis, uan ichikaualis akin okachi ueyichiujkej motech yetos. Yejua ika akin yoliti amo kipias tajtakol uan kitokaytiskej iKoneuj Dios. 36 Uan mochankauj Elisabet no kokoxkayetok uan kiuikaya chikuasen metsti, maski xiuejya* uan kijtouayaj ke amo uelia kinpiaya konemej. 37 Porin nochi tein Dios kijtoua mochiua”. 38 Uan María kijtoj: “¡Nikan nietok! ¡Nejua niitakeual Jehová!* Maj notech mochiua ijkon kemej tikijtoj”. Satepan, in ángel yajki.

39 Panokej seki tonalmej, uan María kisteuak uan yajki ijsiujka kampa tepeyoj, itech se ueyi xolal tein poui Judá, 40 uan kalakik ichan Zacarías uan kitajpaloj Elisabet. 41 Niman keman Elisabet kikakik ke María kitajpaloj, ikonetsin ajkotsikuinik iijtik. Uan Elisabet kiselij ichikaualis Dios 42 uan chikauak kijtoj: “¡Tejua okachi titatiochiual ke nochin siuatsitsin, uan tatiochiual konetsin tein tikpiati! 43 ¿Toni nichiujkej nejua para maj inan noTekotsin nechkalpanoki? 44 Porin niman keman nikakik ke tinechtajpaloj, konetsin tein nikuika noijtik yolpakik uan ajkotsikuinik. 45 Yolpaki no akin kineltokak tein kiluijkej, porin tein Jehová* kiluij senkis mochiuas”.

46 Uan María kijtoj: “Nikueyitalia Jehová,* 47 uan semi niyolpaki ika tein Dios noTemakixtijkauj noka kichiuak, 48 porin yejua nechelnamikik, nejua niitakeual, akin amo niueyichiujkej. ¡Uan desde axkan nochin peuas kijtoskej ke niyolpaki! 49 Porin Dios akin chikauak uan yektik itokay, noka kichiuak uejueyi taman. 50 Nochipa kiniknelia akin kimojkatokaj. 51 Ika imay kinextij ke chikauak; kinmoyauak* akin moueyimatij.* 52 Akin ueyichiuanimej kinkuilij inintaixyekanalis uan kinueyitalij akin amo ueyichiuanimej. 53 Akin amo teyi kipiaj kinmakak nochi tein kuali uan tominpianij kiniluij maj yakan uan amo teyi kinmakak. 54 Kipaleuiko itekitikauj, Israel, para kinextis ke kielnamikia ke motenkaujka nochipa kiiknelis 55 Abrahán uan ikoneuan, ijkon kemej kiniluijka touejkaujtatuan”. 56 María mokauak iuan Elisabet kemej eyi metsti uan satepan mokepak ichan.

57 Uan ajsik tonal keman Elisabet kipiaskia ikonetsin uan kipiak se okichpiltsin. 58 Ivecinos uan ichankauan yolpakkej iuan keman kimatkej keniuj Jehová* semi kiiknelijka. 59 Chikueyitika tonal kiuikakej okichpiltsin maj kitekikan,* uan yaya kitokaytitij kemej itat: Zacarías. 60 Sayoj ke inan kijtoj: “¡Amo! Monotsati Juan”. 61 Yejuan kinankilijkej: “Nion se mochankauj ijkon monotsa”. 62 Uan kitanejnextilijkej Zacarías uan kitajtanijkej keniuj kinekia maj monotsa in okichpiltsin. 63 Yejua tajtanik se koujtsin* uan kijkuiloj: “Monotsa Juan”. Nochin kimojkaitakej. 64 Nimantsin Zacarías oksepa uelik tajtoj uan peuak kiueyitalia Dios. 65 Nochin akin ompaka nemiaj semi kimojkaitakej; uan itech nochi Judea peuak ika motajtoua nochi nejin. 66 Akin kitekakiliayaj tein mochiuak, ika tanemilijtinemiaj uan motajtaniayaj: “¿Toni kichiuas nejin okichpiltsin keman moskaltis?”. Porin tein melauj, Jehová* yetoya iuan.

67 Uan Dios kimakak ichikaualis Zacarías, itat in okichpiltsin, uan yejua kijtoj tein Dios kimatiltij: 68 “Maj tikueyitalikan Jehová,* ininDios israelitas, porin kiniknelij akin pouij itech ixolal uan kinmakixtij. 69 Techmakak se temakixtijkej akin semi chikauak uan ichankauj David, itekitikauj Dios, 70 ijkon kemej ne uejkauj kiniluij itanauatijkauan* maj kijtokan, 71 para techmakixtis ininmako akin techixnamikij uan ininmako nochin akin techtauelitaj. 72 Uan no para teiknelis ijkon kemej kiniluijka touejkaujtatuan uan para kielnamikis ueyi* taman tein Dios motenkauak, 73 tein motenkauak iuan touejkaujtat Abrahán, 74 ke satepan ke techmakixtiskia ininmako akin techixnamikij, techkauaskia maj tikueyichiuakan uan maj amo timouikan, 75 maj amo tikauakan uan maj nochipa tiyolmelaujkej. 76 Uan tejua, nokonetsin, tiyeski tiitanauatijkauj akin okachi ueyichiujkej, porin Jehová* mitstitanis xiouj iixpan uan xikyekchijchiua iojuan, 77 uan xiktematilti itech ixolal ke yejua uelis kinmakixtis keman kintapojpoluilis inintajtakoluan 78 porin toDios teyoliknelia. Yejua ika, tikitaskej se tanex ne ajko kemej keman tanesi 79 uan kintauilis akin nemij tayouayanijtik uan kampa in mikilis tayekauilijtok. Nejon tanex technextilis toni moneki tikchiuaskej para tiyolseujtoskej”.

80 In okichpiltsin moskaltij uan ichikaualis Dios kipaleuij maj semi takuaujtamati, uan mokauak itech taluakyan hasta in tonal keman monextij iniuan israelitas.

2 Itech nejon tonalmej, Tekiuaj* Augusto tanauatij maj nochin moijkuilouanij. 2 (Yekinika moijkuilojkej keman Quirinio tekiuajtitoya Siria). 3 Uan nochin moijkuilotoj, sejse itech ueyi xolal kampa yolkaj. 4 José no moijkuiloto. Uan kemej pouia iniuan ichankauan David uan yejua katka iuejkaujtat, yajki de Nazaret tein poui Galilea uan pankisak Belén tein poui Judea, kampa katka kayot David. 5 Moijkuiloto iuan María, akin katkaya isiuatsin ijkon kemej motenkaujkaj, uan amo uejkaua yaya kipiati ikonetsin. 6 Keman ompa yetoyaj, ajsik hora keman yoliskiaya ikonetsin. 7 Uan kipiak yekinika ikonetsin, se okichpiltsin. Kitajtakentij uan kitekak kampa kintatemiliaj tapialmej, porin amo kanaj takaujtoya kampa ueliskia mokauaskej.

8 Ompaka yetoyaj ichkatajpianij akin nemiaj ixtauat uan youak kinyekpixtoyaj ininichkauan.* 9 Uan monextijtiuetsiko iángel Jehová* ininixpan uan ikualtsinyo Jehová* petanik uan kinyoualoj, uan semi momoujtijkej. 10 Sayoj ke ángel kiniluij: “Amo ximouikan, porin namechmatiltiko kuali tanauatilmej* tein semi kinyolpaktis nochin. 11 Porin itech iueyi xolal David axkan yolik akin namechmakixtis, yejua Cristo, toTekotsin. 12 Nankiixmatiskej in pilitsin porin nankiajsiskej pijpiktok ika tasal uan uetstok kampa kintatemiliaj tapialmej”. 13 Uan iuan ángel no monextijtiuetsikoj tel miakej ángeles* tein kiueyichiuayaj Dios uan kijtouayaj: 14 “Tikueyitaliaj Dios akin nemi ne iluikak, uan itech taltikpak maj yolseujtokan akin Dios kiita ke kiyolpaktiaj”.

15 Keman ángeles kinkaujkej uan yajkej ne iluikak, ichkatajpianij peuak moiluiaj: “Moneki axkan tiaskej Belén, uan tikitaskej tein panok, tein Jehová* techmatiltij”. 16 Uan ijsiujka yajkej uan kiajsikej María uan José, uan pilitsin uetstoya kampa kintatemiliaj tapialmej. 17 Keman kiitakej nejin, kitetapouijkej tein ángel kiniluijka den okichpiltsin. 18 Uan nochin akin kinkakkej ichkatajpianij, semi kimojkakakkej tein kintapouijkej. 19 Sayoj ke María peuak mokauilia itech iyolo nochi nejin tajtolmej uan kinemilijtinemia tein kijtosnekia nochi nejin. 20 Uan ichkatajpianij mokepkej. Kiueyitalijtiayaj uan kitasojkamatilijtiayaj Dios nochi tein kiitakaj uan kikakkaj. Nochi mochiuak ijkon kemej kiniluijkaj.

21 Keman panok chikueyi tonal, keman monekia kitekiskej* pilitsin, kitokaytijkej Jesús, ijkon kemej ángel kijtojka ke monotsaskia achto ke María mokokoxkataliskia.

22 Uan no, keman ejkok tonal keman monekia mochipauaskej, ijkon kemej ixyetoya itech iTanauatil Moisés, pankiskej iuan konetsin hasta Jerusalén kinextitoj iixpan Jehová,* 23 ijkon kemej ijkuiliujtok itech iTanauatil Jehová:* “Nochin okichpipil akin tayekanaj moneki kinmaktiliskej Jehová”.* 24 Uan kitemaktijkej tein kijtoua iTanauatil Jehová:* “Ome palomas tein uejueykej oso ome palomas tein tsikitsitsinok”.

25 Ompa Jerusalén moajsia se takat akin monotsaya Simeón. Katka yolmelauak uan semi taneltokaya, kichixtoya* tonal keman Dios kinyolseuiskia israelitas, uan ichikaualis Dios itech yetoya. 26 Uan no, Dios ika ichikaualis kimatiltijka ke amo momikiliskia komo amo achto kiitaya Cristo, akin Jehová* kiualtitanik. 27 Uan kalakik itech templo porin ichikaualis Dios kiyekanak. Uan keman tetatmej kalakkej iuan okichpiltsin Jesús para kichiuaskej tein ixyetoya itech iTanauatil Moisés, 28 kinapaloj okichpiltsin, kiueyitalij Dios uan kijtoj: 29 “NoUeyi Teko, axkan nikitakya in okichpiltsin, ijkon kemej tikijtoj, yejua ika niyolpaki uan uelisya nimomikilis, 30 porin nikitakya akin temakixtiti, 31 akin tikualtitanik para maj nochin kiitakan. 32 Yejua se tanex tein kinajchiuilis tein kinixtsakuilijtok akin amo judíos uan kinueyitalis akin pouij itech moxolal Israel”. 33 Itat uan inan okichpiltsin kimojkakakiaj tein kijtouayaj de yejua. 34 Uan no, Simeón kintiochiuak uan kiluij María, inan okichpiltsin: “Xikaki, nejin konetsin ixyetok para maj miakej itech xolal Israel uetsikan uan maj miakej oksepa moketsakan, uan para maj miakej kiixtopeuakan 35 para kichiuas maj nesi tein miakej kiyolnemiliaj. Uan tejua María, titajyouis kemej yeskia mitstokiliskiaj se ueyi machete tein ojkan tenej”.*

36 Ompa no moajsia se tanauatijkej,* Ana isiuapil Fanuel, akin pouia iniuan ichankauan Aser. Katka se siuatsin akin semi xiuejya.* Yejua monamiktijka uan nemik iuan itakatsin sayoj chikome xiuit 37 porin momikilij itakatsin, uan axkan siuatsin kipiaya 84 xiujmejya. Nochipa yetoya itech templo, kampa kiueyichiuaya Dios youalintonal, kiixtaliaya amo takuas seki tonalmej uan motataujtiaya. 38 Itech nejon hora motokij kampa yetoyaj uan peuak kitasojkamatilia Dios uan ika kinnojnotsa okichpiltsin nochin akin kichixtoyaj* maj Dios kinmakixti akin nemij Jerusalén.

39 Satepan ke kichiujkej nochi tein ixyetoya itech iTanauatil Jehová,* yejuan mokepkej itech ininueyi xolal Nazaret, tein poui Galilea. 40 In okichpiltsin kisentokak moskaltij, okachi mochikauaya uan katka okachi tamatkej. Uan Dios nochipa kipaleuiaya.

41 Xijxiujtika itatuan nochipa yayaj Jerusalén keman mochiuaya iluit tein monotsa Pascua. 42 Keman kipiaya 12 xiujmej, pankiskej Jerusalén, kemej nochipa kichiuayaj itech iluit. 43 Keman tamik iluit uan yejuan mokepayajya, okichpiltsin Jesús mokauak Jerusalén, uan itatuan amo kimatkej. 44 Yejuan ojtokakej se tonal porin kinemiliayaj ke okichpiltsin yaya iniuan oksekin akin no ojtokatoyaj. Yejua ika peuak kitemouaj iniuan ininchankauan uan iniuan akin kinixmatiaj. 45 Sayoj ke, kemej amo kiajsikej, mokepkej Jerusalén uan kitemojtinenkej noyampa.* 46 Eyi tonal satepan, kiajsikej itech templo tokotsyetoya tatajkoyampa iniuan tamachtianij. Kinkaktoya uan kintatajtanijtoya. 47 Uan nochin akin kikakiaj kimojkaitayaj keniuj kiajsikamatia nochi uan kemej tanankiliaya. 48 Keman itatuan kiitakej, semi kimojkaitakej, uan inan kiluij: “Nokonetsin, ¿keyej titechchiuilij nejin? Mopaj uan nejua timitstemojtinenkej uan semi timotekipachojkej”. 49 Sayoj ke yejua kinnankilij: “¿Keyej nanechtemojtinenkej? ¿Amo nankimatiaj ke monekia nietos ichan noTajtsin?”. 50 Sayoj ke, yejuan amo kiajsikamatkej tein kiniluijtoya.

51 Yejua mokepak iniuan uan temokej Nazaret uan kisentokak kintakamatik. Uan inan mokauiliaya itech iyolo nochi nejon tajtolmej. 52 Uan Jesús kisentokak moskaltij uan mochiujtiajki okachi tamatkej. Uan Dios uan oksekin okachi kitasojtayaj.

3 Keman Tekiuaj* Tiberio tekiuajtitoya 15 xiujmejya, Poncio Pilato tekiuajtitoya Judea, Herodes* tekiuajtitoya Galilea, Filipo iikniuj Herodes, tekiuajtitoya itech talmej tein pouij Iturea uan Traconítide, uan Lisanias tekiuajtitoya Abilene. 2 Itech tonalmej keman Anás katka ueyi tiopixkat uan Caifás tayekankatiopixkat, itech taluakyan Dios kimatiltij se taman Juan, ikoneuj Zacarías.

3 Yejua ika yajki itech nochi xolalmej tein moajsij kampa panoua ueyiat Jordán, kinmatiltijtiaya nochin ke monekia moauiskej para kinextiskej ke moyolpatakejya uan ijkon Dios kintapojpoluilis inintajtakoluan. 4 Mochiuak ijkon kemej ijkuiliujtok itech iamatajkuilol tanauatijkej* Isaías: “Itech taluakyan se takat chikauak kijtojtok: ‘¡Xikyekchijchiuakan iojtsin Jehová* uan xikchipauakan! 5 Nochin ataujmej moneki kinixpexontiskej,* nochin tepemej uan tepetsitsin moneki kinixmelauaskej; ojmej tein amo melaujkej moneki kinmelauaskej uan ojmej kampa ouijkan moneki kinixmelauaskej. 6 Nochin kiitaskej keniuj Dios temakixtis’”.

7 Yejua ika Juan peuak kiniluia nochin akin ualayaj kiitakij para maj kinaui: “Namejuan, ininkoneuan kouamej, ¿akoni namechnejmachtij ke uelis namakisaskej keman Dios kinextis iueyi kualanyo? 8 Achto xikchiuakan tein kinextis ke namoyolpatakejya. Amo ximoluikan ‘Tiikoneuan Abrahán’. Porin namechiluia ke Dios uelis kichiuas maj itech nejin temej kisakan ikoneuan Abrahán. 9 Tein melauj, se hacha yetokya inintsintan koujmej. Yejua ika nochin koujmej tein amo kitemakaj kuajkuali takilot kintamotaskej uan kintatiskej”.*

10 Uan kitajtaniayaj:* “Komo ijkon, ¿toni moneki maj tikchiuakan?”. 11 Yejua kinnankiliaya: “Akin kipia ome itasal,* maj kimaka se tasal akin amo kipia, uan akin kipia tein kikuas, maj kimaka akin amo kipia tein kikuas”. 12 Hasta akin kisentiliaj impuesto moauikoj uan kitajtanijkej: “Tamachtijkej, ¿toni moneki maj tikchiuakan?”. 13 Yejua kinnankilij: “Amo xitajtanikan* okachi impuesto ke tein ixyetok”. 14 Soldados no kitajtaniayaj: “¿Toni moneki maj tikchiuakan?”. Yejua kinnankiliaya: “Amo akin xikuilikan itomin,* uan amo akin xikpantikan teisa; ta okachi kuali xiyolpaktokan ika tein namechtaxtauiaj”.

15 Nochin kichixtoyaj* Cristo uan motajtaniayaj ox Juan katka Cristo. 16 Yejua ika Juan kiniluij nochin: “Nejua namechauia ika at, sayoj ke ualas akin kipia okachi tanauatil ke nejua, uan amo nechnamiki niktojtomilis itekakuan. Yejua namechauis ika ichikaualis Dios uan ika tit.* 17 Maaktok tein ika kiajkotamota tatok para kitamichipauas trigo, uan para kiololos trigo uan kitalis kampa kisentilia tatok. Sayoj ke itajsolyo kitatis* ika se tit* tein amo ueli seui”.

18 No kinyolmajxitij okseki miak taman uan kisentokak kinixmatiltij kuali tanauatilmej.* 19 Sayoj ke Juan kiixiluiaya tekiuaj Herodes ke amo kuali tein kichiujtoya, porin mokuilij Herodías, akin katka isiuauj iikniuj, uan no porin kichiujka miak taman tein amo kuali. 20 Yejua ika Herodes no kichiuak okse taman tein amo kuali: kitsakuak Juan.

21 Uan keman nochin moauijkej, Jesús no kiauijkej. Keman kichiujtoya netataujtil, motapoj iluikak 22 uan ichikaualis Dios tein moitaya kemej se paloma itech ualpantemok. Uan Dios kiualijtoj ne iluikak: “Tejua tinoKonetsin akin niktasojta, tejua semi tinechyolpaktia”.

23 Keman Jesús peuak tamachtia, kipiaya kemej 30 xiujmej. Miakej kinemiliayaj ke katka

ikoneuj José,

ikoneuj Helí,

24 ikoneuj Matat,

ikoneuj Leví,

ikoneuj Melquí,

ikoneuj Janaí,

ikoneuj José,

25 ikoneuj Matatías,

ikoneuj Amós,

ikoneuj Nahúm,

ikoneuj Eslí,

ikoneuj Nagái,

26 ikoneuj Maat,

ikoneuj Matatías,

ikoneuj Semeín,

ikoneuj Josec,

ikoneuj Jodá,

27 ikoneuj Joanán,

ikoneuj Resá,

ikoneuj Zorobabel,

ikoneuj Sealtiel,

ikoneuj Nerí,

28 ikoneuj Melquí,

ikoneuj Adí,

ikoneuj Cosam,

ikoneuj Elmadam,

ikoneuj Er,

29 ikoneuj Jesús,

ikoneuj Eliezer,

ikoneuj Jorim,

ikoneuj Matat,

ikoneuj Leví,

30 ikoneuj Simeón,

ikoneuj Judas,

ikoneuj José,

ikoneuj Jonam,

ikoneuj Eliaquim,

31 ikoneuj Meleá,

ikoneuj Mená,

ikoneuj Matatá,

ikoneuj Natán,

ikoneuj David,

32 ikoneuj Jesé,

ikoneuj Obed,

ikoneuj Boaz,

ikoneuj Salmón,

ikoneuj Nahsón,

33 ikoneuj Aminadab,

ikoneuj Arní,

ikoneuj Hezrón,

ikoneuj Pérez,

ikoneuj Judá,

34 ikoneuj Jacob,

ikoneuj Isaac,

ikoneuj Abrahán,

ikoneuj Taré,

ikoneuj Nacor,

35 ikoneuj Serug,

ikoneuj Reú,

ikoneuj Péleg,

ikoneuj Éber,

ikoneuj Selá,

36 ikoneuj Cainán,

ikoneuj Arpaksad,

ikoneuj Sem,

ikoneuj Noé,

ikoneuj Lamec,

37 ikoneuj Matusalén,

ikoneuj Enoc,

ikoneuj Jared,

ikoneuj Mahalaleel,

ikoneuj Cainán,

38 ikoneuj Enós,

ikoneuj Set,

ikoneuj Adán,

ikoneuj Dios.

4 Uan Jesús yajki den ueyiat Jordán. Dios kimakak ichikaualis uan ika nejon kiyekantinemik itech taluakyan. 2 Ompa yetoya 40 tonalmej, uan in Amokuali kitemoj maj motajtakolmakani.* Amo teyi kikuaj, yejua ika keman panok nejon 40 tonalmej, mayanak. 3 Uan in Amokuali kiluij: “Komo tiikoneuj Dios, xikilui nejin tet maj mokepa takual”.* 4 Sayoj ke Jesús kinankilij: “Ijkuiliujtok: ‘Amo sayoj ika takual* moneki se yoltos’”.

5 Uan in Amokuali kiuikak kampa uejkapan uan kinextilijtiuetsik nochin uejueyi altepemej itech taltikpak. 6 Ompa, in Amokuali kiluij: “Nimitskauas xitaixyekana itech nochin nejin uejueyi altepemej uan nimitsmakas nochi tein kipiaj, porin nejin tanauatil nomako yetok uan akin nejua nikneki nikmaka. 7 Yejua ika, komo sayoj sepa tinechueyichiua, nochi moaxka yeski”. 8 Jesús kinankilij: “Ijkuiliujtok: ‘Xikueyichiua moDios Jehová,* uan sayoj yejua xiktekitili’”.

9 Uan no, in Amokuali kiuikak hasta Jerusalén, kitejkoltij kampa okachi uejkapan itech templo uan kiluij: “Komo tiikoneuj Dios, ximopantamota desde nikan, 10 porin ijkuiliujtok: ‘Kinnauatis iangeluan maj mitspaleuikan para maj amo teyi mitspano’, 11 uan ‘Mitsmachiaskej uan mitsuikaskej para amo timometskokos ika se tet’”. 12 Jesús kinankilij: “Ijkuiliujtok: ‘Amo xikyejyeko moDios Jehová’”.* 13 Yejua ika keman kitamitemoj kichiuas maj motajtakolmakani, in Amokuali yajki, sayoj ke kisentokaya kitemouaya keman oksepa ueliskia kiyejyekos.

14 Jesús mokepak Galilea uan Dios kimakak ichikaualis. Nochin akin ompa nemiaj kuali ika tajtouayaj. 15 No peuak tamachtia kampa taueyichiuaj judíos uan nochin kitakachiuayaj.*

16 Uan yajki Nazaret, kampa moskaltijka, uan kemej momattoya kichiuas itech tonal sábado keman moseuiaj,* kalakik kampa taueyichiuaj judíos uan moketsak para taixtajtoltis.* 17 Uan kipanoltilijkej iamatajkuilol* tanauatijkej* Isaías. Yejua kitapoj uan kitemoj kampa ijkuiliujtoya: 18 “Jehová* nechmakak ichikaualis, porin yejua nechijitak* para nikinmatiltis kuali tanauatilmej* pobres. Nechtitanik maj nikinmatilti ke kinkajkauaskej akin yetokej temako uan ke oksepa tachiaskej akin amo tachiaj, maj nikinpaleui akin tajyouijtokej, 19 uan maj niktematilti xiuit keman Jehová* tatiochiuas”. 20 Uan kitetekuinoj amatajkuilol,* kikepilij akin ompa tapaleuiaya uan motalij. Nochin akin ompa yetoyaj sayoj kisenitayaj. 21 Uan peuak kiniluia: “Axkan mochiua tein kijtoua nejin Tajkuilolamatsin tein yekin nankikakkej”.

22 Nochin peuak kuali ika tajtouaj uan kimojkakakiaj kualtsitsin tajtolmej tein kijtouaya. Kijtouayaj: “Nejin ikoneuj José, ¿melauj?”. 23 Yejua kiniluij: “Tein melauj nankijtoskej maj nikchiua nejin tein moijtoua: ‘Ximopajti komo tikijtoua ke titapajtijkej. Uan no xikchiua kampa tikayot tein tiktekakilijkej ke tikchiuak ompa Capernaúm’”. 24 Uan no kijtoj: “Namechyekiluia ke nion se tanauatijkej kitakachiuaj* kampa kayot. 25 Namechyekiluia ke keman Elías nemia, onkayaj ompa Israel miakej siuatsitsin akin momikilijkaya inintakatsin. Itech nejon tonalmej amo kiouik eyi xiuit uan tajko uan amo onkaya toni kikuaskej itech nochi nejon tal. 26 Sayoj ke Elías amo kititankej maj kinpaleuiti nejon siuatsitsin, ta sayoj se siuatsin akin momikilijkaya itakatsin uan nemia Sarepta, tein poui Sidón. 27 Uan no, keman nemia tanauatijkej Eliseo onkayaj miakej ompa Israel akin kipiayaj lepra. Sayoj ke yejua amo kipajtij* nion se, ta sayoj Naamán akin kayot Siria”. 28 Uan nochin akin kikakkej nejin kampa taueyichiuaj judíos, semi kualankej. 29 Yejua ika moketskej, ijsiujka kikixtijkej den ueyi xolal uan kiuikakej tepekuapan porin kinekiaj kipantamotaskej para maj tsonikauetsiti. Itech nejon tepet yetoya ueyi xolal. 30 Sayoj ke yejua kinpanauijtikisak uan yajki.

31 Jesús temok Capernaúm, se ueyi xolal tein poui Galilea. Itech nochi sábados ompa tamachtijtoya, 32 uan semi kimojkaitayaj kemej tamachtiaya, porin tajtouaya ika tanauatil. 33 Uan kampa taueyichiuaj judíos yetoya se takat akin kipiaya se amokuali ejekat tein pitsotik, uan yejua chikauak tsajtsik: 34 “¿Keyej titechkuejmoloua, Jesús akin tikayot Nazaret? ¿Titechixpoloko? Kuali nikmati ke tejua Dios mitsualtitanik”.* 35 Sayoj ke Jesús kitakaualtij amokuali ejekat uan kiluij: “¡Ximotentsakua* uan xikisa!”. Ompa, in amokuali ejekat kitalixuitekik takat ininixpan nochin, kisak uan amo kikokojteuak. 36 Nochin kimojkaitakej nejin uan peujkej moiluiaj: “¡Xikakikansan keniuj tajtoua! Ika ueyi tanauatil kinchikaujkanauatia in amokuali ejekamej maj kisakan ¡uan yejuan kisaj!”. 37 Yejua ika nochi tein kichiuaya momatik itech nochi nejon talmej.

38 Jesús kisak de kampa taueyichiuaj judíos uan kalakik ichan Simón. Uan imonan Simón kikuik chikauak totonik,* uan kiluijkej maj kipaleui. 39 Yejua ika motokij kampa uetstoya uan kipajtij, uan totonik kikauak. Siuatsin nimantsin meuak uan peuak kintakualchiuia.

40 Keman pankalaktoyaya tonaltsin, nochin akin kinpiayaj ininchan akin mokokouayaj, kiuikilijkej Jesús. Uan yejua kinpajtij sejsemej keman kitaliaya imauan inintech. 41 Uan no miakej kinkixtilij amokuali ejekamej, uan keman kisayaj tsajtsitiayaj: “¡Tejua tiiKoneuj Dios!”. Sayoj ke yejua kintakaualtiaya uan amo kinkauaya maj tajtokan, porin yejuan kimatiaj ke yejua katka Cristo.

42 Keman tanesik, yejua kisak de ompa uan yajki kampa taseltijkan. Sayoj ke nochin peujkej kitemouaj uan ajsikej hasta kampa yejua yetoya, uan kinekiaj kitsakuiliskej para maj amo kinkaua. 43 Sayoj ke yejua kiniluij: “No moneki nikteixmatiltijtinemis itech okseki uejueyi xolalmej kuali tanauatilmej tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios, porin yejua ika nechualtitankej”. 44 Yejua ika kisentokak tanojnotsak ompa Judea kampa taueyichiuaj judíos.

5 Se tonal, Jesús ijkatoya ueyiatenoj Genesaret* uan miakej kiyoualojkej uan motojtopeuayaj para kikakiskej itajtol Dios. 2 Yejua kiitak ome barcos atenoj, sayoj ke akin kikitskiayaj pescados* pantemokaj uan kinixpaktoyaj ininatarrayas.* 3 Yejua tejkok* itech semej nejon barcos uan kiluij Simón maj tepitsin kitsinkixti. Nejon barco katka iaxka Simón. Ompa motalij itech barco uan peuak kinmachtia. 4 Keman tamitajtoj, kiluij Simón: “Xikuika barco hasta kampa okachi uejkatan uan ompa xiktamotakan namoatarrayas para nankikitskiskej pescados”. 5 Sayoj ke Simón kinankilij: “Tamachtijkej, chikauak titekitikej nochi youal uan amo teyi tikajsikej; sayoj ke porin tejua tikijtoua, nikintamotati in atarrayas”.* 6 Uan keman kintamotkej, kinkitskijkej tel miak pescados,* uan hasta atarraya peuak ixkokotoka. 7 Yejua ika kinmanotskej oksekin akin iniuan kinkitskiayaj pescados para maj kinpaleuitij, porin yetoyaj itech okse barco. Yejuan yajkej, uan kinpexontijkej* ome barcos. Kemej tel pexonkej,* barcos yayaj pankalakitij. 8 Keman Pedro kiitak nejon, motankuaketsak iixpan Jesús uan kiluij: “Amo nechnamiki mouan nietos noTekotsin, porin nitajtakolej”. 9 Porin yejua uan nochin akin iuan yetoyaj kiueyimojkaitakej nochin pescados* tein kinkitskijkaj. 10 No kiueyimojkaitakej Santiago uan Juan ikoneuan Zebedeo. Yejuan uan Simón ininsenaxka katka nejon tekit. Sayoj ke Jesús kiluij Simón: “Amo ximouiok. Axkan peuas tikintemos akin nechtojtokaskej ijkon kemej tikintemoua pescados”. 11 Yejua ika, keman oksepa kinuikakej barcos atenoj, kikaujkej nochi uan kitojtokakej.

12 Okse tonal, yejua yetoya itech semej uejueyi xolalmej. Ompa nesiko se takat akin kitamikuika se pitsotik kokolis* tein monotsa lepra. Keman nejon takat kiitak Jesús, motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan uan kitataujtij: “NoTekotsin, nejua nikmati ke komo tikneki uelis tinechpajtis”.* 13 Yejua ika Jesús kitalij imay itech takat uan kiluij: “Kemaj, nikneki. Xipajti”.* Nimantsin kokolis* poliuik. 14 Uan kinauatij maj amo akin kilui. Sayoj ke kiluij: “Xikitati tiopixkat uan xiktemaktiti tein Moisés tanauatij, para maj kiitakan ke tipajtikya”.* 15 Maski ijkon, tein Jesús kichiuaya kisentokaya momatia, uan tel miakej mosentiliayaj para kikakiskej uan para maj kinpajti. 16 Uan no, yejua miakpa yaya motataujtiti kampa taseltijkan.

17 Se tonal, keman Jesús tamachtijtoya itech se kali, ompa tokotsyetoyaj seki fariseos uan sekin akin tamachtiayaj iTanauatil Moisés. Yejuan ualeujkaj de Galilea, Judea uan Jerusalén. Uan Jehová* kimakak ichikaualis para tapajtis. 18 Uan ejkotiuetskej seki takamej akin kimamajtiualayaj itech se petat* se takat akin amo uelia nejnemia, kitemouayaj kalakiskej kalijtik uan kitaliskej iixpan Jesús. 19 Sayoj ke, kemej semi miakej ompa yetoyaj, amo ueliaj kalakiaj iuan. Yejua ika tejkokej* kalkuako, kiajchiujkej tejas uan ompaka kitemouijkej in kokoxkej ika ipetauj* hasta tatajkoyampa, iixpan Jesús. 20 Keman yejua kiitak ke semi takuaujtamatiaj, kiluij in kokoxkej: “Nejua nimitsintapojpoluilia motajtakoluan”. 21 Uan tajkuilouanij uan fariseos peuak moiluiaj: “¿Akoni nejin akin kiuijuikaltijtok* Dios? Amo akin ueli tetapojpoluilia se itajtakoluan, ta sayoj Dios”. 22 Sayoj ke, kemej Jesús kimatik tein moiluijtoyaj, kiniluij: “¿Toni nankiyolnemilijtokej? 23 ¿Toni okachi amo ouij? ¿Se kijtos ‘nimitsintapojpoluilia motajtakoluan’, oso se kijtos ‘ximeua uan xinejnemi’? 24 Sayoj ke para nankiitaskej ke nejua akin niyolik kemej takat* nikpia tanauatil para nikintapojpoluilis inintajtakoluan akin nemij nikan taltikpak...”.* Uan kiluij in kokoxkej:* “Nimitsiluia: ximeua, xikajokui mopetauj* uan xiouj mochan”. 25 Uan takat moketsak ininixpan, kiajokuik ipetauj kampa uetstoya uan yajki ichan kiueyitalijtiajki Dios. 26 Uan nochin sayoj kisenitakej uan peuak kiueyitaliaj Dios. Kemej kitelueyimojkaitakej, kijtouayaj: “¡Axkan tikitakej tein amo keman tikitstoyaj!”.

27 Satepan ke mochiuak nejon, kisak de ompa uan kiitak se takat akin kisentilia impuesto akin monotsa Leví. Yejua tokotsyetoya kampa taxtauaj impuesto, uan kiluij: “Xinechtojtoka”. 28 Uan yejua moketsteuak, takaujteuak nochi uan peuak kitojtoka. 29 Leví kichiuak se ueyi tatakualis para Jesús ompa ichan. Ompa yetoyaj miakej akin kisentiliaj impuesto uan oksekin akin takuajtoyaj iniuan. 30 Yejua ika fariseos uan inintajkuilojkauan amo kiuelitakej nejon uan peuak kiniluiaj imomachtijkauan Jesús: “¿Keyej nantakuaj uan nantatayij iniuan akin kisentiliaj impuesto uan iniuan tajtakolchiuanij?”. 31 Keman Jesús kiitak nejin, kiniluij: “Akin paktokej amo moneki maj kiitatij tapajtijkej, sayoj ke akin mokokouaj kemaj. 32 Amo nikinnotsako akin yolmelaujkej, ta akin tajtakolejkej, para maj moyolpatakan”.

33 Yejuan kiluijkej: “Itatojtokakauan Juan miakpa kiixtaliaj amo takuaskej seki tonalmej uan semi motataujtiaj, uan no inintatojtokakauan fariseos. Sayoj ke akin mitstojtokaj takuaj uan tatayij”. 34 Jesús kinnankilij: “Namejuan amo uelis nankichiuaskej maj itasojikniuan novio kiixtalikan amo takuaskej keman novio iniuan yetok, ¿melauj? 35 Sayoj ke ejkos tonal keman kinkuiliskej novio, uan nejon tonal kemaj kiixtaliskej amo takuaskej”.

36 No kintapouij nejin: “Amo akin kiteki se tasal tein yankuik uan kijtsoma itech se tasalsol. Komo ijkon kichiuaskiaj, tasal tein yankuik kiixtsayanaskia tasalsol. Uan no, tasal tein yankuik amo kualnesiskia iuan tasalsol. 37 Amo akin kipanteka yankuik vino itech kuetaxbolsa tein soltik. Komo ijkon kichiuaskiaj, vino kitsayanaskia kuetax uan toyauiskia, uan kuetaxbolsa amo ueliskia se kikuisok. 38 Okachi kuali, yankuik vino moneki se kipantekas itech kuetaxbolsa tein yankuik. 39 Amo akinok kineki tayis yankuik vino komo tayikya tein uejkaujya kichijchiujkej, porin kijtoua: ‘Vino tein uejkaujya kichijchiujkej okachi kuali’”.

6 Itech se tonal sábado keman moseuiaj, Jesús panotoya kampa toktoya trigo, uan imomachtijkauan kimatektiayaj seki tatok, kimaxakualojtiayaj uan kikuajtiayaj iteyo. 2 Yejua ika, seki fariseos kiniluijkej: “¿Keyej nankichiujtokej itech tonal sábado tein amo kuali yetok maj se kichiua?”. 3 Sayoj ke Jesús kinnankilij: “¿Amo keman nankiitanij kampa ijkuiliujtok tein kichiuak David keman yejua uan takamej akin iuan yayaj mayankej? 4 ¿Amo kalakik ichan Dios uan kimakakej pantsin tein kitalijkaj iixpan Dios, kikuaj uan kinmakak takamej akin iuan yayaj? Uan nejon amo akin moneki kichiuas, porin sayoj tiopixkamej ueli kikuaj”. 5 Uan no kiniluij: “Nejua akin niyolik kemej takat nikpia tanauatil itech tonal sábado”.

6 Itech okse tonal sábado, kalakik kampa taueyichiuaj judíos uan peuak tamachtia. Uan ompa yetoya se takat akin amo uelia kioliniaya iyekmay.* 7 Tajkuilouanij uan fariseos sayoj kiitstoyaj Jesús porin kinekiaj kiitaskej ox tapajtiskia itech tonal sábado uan ijkon kiajsiskiaj toni ika kiteluiliskej. 8 Sayoj ke kemej yejua kimatia tein kinemiliayaj, kiluij in takat akin amo uelia kioliniaya imay: “Ximoketsa uan xiuiki nikan tatajko”. Yejua yajki uan ompa moketsak. 9 Ompa, Jesús kintajtanij:* “¿Kuali yetok maj se kichiua tein kuali oso tein amo kuali itech tonal sábado? ¿Uelis se tamakixtis oso se taixpolos?”. 10 Uan yejua kinitak akin ompa yetoyaj uan kiluij in takat: “Ximomamelaua”. Keman momamelauak, mapajtik. 11 Sayoj ke, kemej yejuan semi tauelmiktoyaj, peujkej moiluiaj tein ueliskiaj kichiuiliskej Jesús.

12 Semej nejon tonalmej, yejua yajki itech tepet motataujtito uan nochi youal kitataujtijtoya Dios. 13 Keman tanesik, kinnotsak imomachtijkauan uan kinijitak* 12, akin kintokaytij tatitanilmej: 14 Simón (akin no kitokaytij Pedro), Andrés iikniuj Simón, Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, 15 Mateo, Tomás, Santiago ikoneuj Alfeo, Simón (akin kiluiaj ke tekiti ika nochi iyolo), 16 Judas* ikoneuj Santiago, uan Judas Iscariote (akin kitemaktij).

17 Uan pantemok iniuan uan moketsak kampa tamanis. Ompa yetoyaj miakej imomachtijkauan uan tel miakej akin ualeuayaj de Judea, Jerusalén uan itech talmej tein pouij Tiro uan Sidón, tein yetokej ueyiatenoj. Ualajkaj kikakikoj uan para maj kinpajti. 18 Pajtiaj hasta akin amokuali ejekamej kintajyouiltiayaj. 19 Uan nochin kitemouayaj kitaliskej ininmay itech, porin itech kisaya se chikaualis tein kinpajtiaya nochin.

20 Yejua moixajokuik, kinitak imomachtijkauan uan kijtoj:

“Nanyolpakij namejuan, akin nanpobres, porin iTaixyekanalis Dios yeski namoaxka.

21 ”Nanyolpakij namejuan, akin axkan namayantokej, porin nanixuitoskej.*

”Nanyolpakij namejuan, akin axkan nanchokaj, porin nanuetskaskej.

22 ”Xiyolpakikan keman namechtauelitaskej, namechkixtiskej, namechuijuikaltiskej,* namechixtopeuaskej uan kijtoskej ke amo nanyolkualmej porin itech nantakuaujtamatij akin yolik kemej takat. 23 Xiyolpakikan keman namechpanos nejon uan xiajkotsijtsikuinikan porin namouelitaj, porin Dios namechmakas se ueyi tatiochiualis ne iluikak, porin yejua nejon tein ininuejkaujtatuan kinchiuiliayaj tanauatianij.*

24 ”Sayoj ke nanteikneltijkej namejuan akin nantominpiaj, porin tein nankipiaj axkan sayoj yejua tein nankipiaskej.

25 ”Nanteikneltijkej namejuan akin axkan nanixuitokej, porin namayantoskej.

”Nanteikneltijkej namejuan akin axkan nanuetskaj, porin nantayokoyaskej uan nanchokaskej.

26 ”Nanteikneltijkej keman nochin kuali namoka tajtoskej, porin ininuejkaujtatuan no kuali ininka tajtojkej tanauatianij akin amo melaujkej.

27 ”Sayoj ke namejuan, akin nanechkaktokej, namechiluia xiksentokakan xikintasojtakan akin namechtauelitaj uan xikinchiuilikan tein kuali akin amo namechtasojtaj, 28 xikinnejnekilikan tein kuali akin namechnejnekiliaj tein amo kuali uan ximotataujtijtokan ininka akin namechuijuikaltiaj.* 29 Akin mitsixtatsinis sekopa, xikaua maj no mitsixtatsini oksekopa. Akin mitskuilis se mopantaken, no xikmaka okse motasal tein tiaktok. 30 Akin mitstajtanis teisa, xikmaka. Uan akin mitskuilis tein moaxka, amo xikilui maj mitskepili.

31 ”No xikinchiuilikan oksekin tein nankiuelitaskiaj maj namechchiuilikan.

32 ”Komo nankintasojtaj akin namechtasojtaj, ¿toni ika namechpaleuia nejon? Porin hasta tajtakolchiuanij kintasojtaj akin kintasojtaj. 33 Komo nankinchiuiliaj tein kuali akin namechchiuiliaj tein kuali, ¿toni ika namechpaleuia nejon? Hasta tajtakolchiuanij kichiuaj nejon. 34 Uan komo nankintaneujtiaj* teisa akin nankinemiliaj ke namechkepiliskej, ¿toni ika namechpaleuia nejon? Hasta tajtakolchiuanij kintaneujtiaj okseki tajtakolchiuanij uan kichiaj maj kinkepilikan tein kintaneujtijkej. 35 Sayoj ke namejuan xiksentokakan xikintasojtakan akin namechtauelitaj, xikchiujtokan tein kuali uan xitetaneujtijtokan uan amo xikchiakan maj namechkepilikan nion teyi. Ijkon namotaxtauil yeski ueyi uan nanyeskij nanikoneuan akin okachi ueyichiujkej, porin yejua kualtakat hasta iniuan akin amo motasojkamatij uan akin amo yolkualmej. 36 Xiteiknelijtokan, ijkon kemej namoTajtsin teiknelia.

37 Uan no, amo xiksentokakan xikinijijtokan oksekin uan ijkon amo keman namechijijtoskej. Amo xiksentokakan xikijtokan maj kintatsakuiltikan oksekin, uan ijkon Dios amo kijtos ke moneki namechtatsakuiltiskej. Xitetapojpoluijtokan uan namechtapojpoluiskej. 38 Xiksentokakan xiktemakakan tein nankipiaj, uan namechmakaskej. Namechtaliliskej itech bolsa tein kipia namotaken se ueyi tamachiuj, tein kipantilintiskej, tein kitsetseloskej, uan hasta pipixauis.* Porin komo miak nankitemakaj, no miak namechmakaskej”.*

39 Uan kintapouij nejin: “Se akin amo tachia amo ueli kiuika okse akin amo no tachia, ¿melauj? Nochin omen uetsiskiaj itech se talkoyok,* ¿melauj? 40 Akin momachtia amo okachi ueyichiujkej ke itamachtijkauj, sayoj ke akin senkis kuali kimachtianij yeski kemej itamachtijkauj. 41 ¿Keyej tikita tajsoltsin* tein kipia mokniuj itech iixtololo uan amo tikita ueyi kouit* tein tikpia itech moixtololo? 42 ¿Keniuj uelis tikiluis mokniuj, ‘Noknitsin, xinechkaua maj nimitsixkixtili tajsoltsin’, ta tejua amo tikita ueyi kouit tein tikpia itech moixtololo? ¡Taixkajkayaujkej! Achto ximoixkixtili ueyi kouit uan ijkon tikyekitas keniuj tikixkixtilis tajsoltsin tein kipia mokniuj.

43 ”Nion se kuali kouit kitemaka takilot tein amo kuali, uan nion se kouit tein ijtipalaktik kitemaka kuali takilot. 44 Porin ika itakilo moixmati sejse kouit. Amo akin kitekilia higos nion uvas se kouit tein uitsyoj. 45 Akin yolkuali kijtoua tein kuali porin kiyolnemilijtok tein kuali; sayoj ke akin amo yolkuali kijtoua tein amo kuali porin kiyolnemilijtok tein amo kuali. Porin tein semi kiyolnemilijtok yejua tein kijtoua.

46 ”Yejua ika, ¿keyej nanechiluiaj ‘¡noTekotsin! ¡noTekotsin!’ sayoj ke amo nankichiuaj tein namechiluia? 47 Namechiluiti kemej akoni tamati akin nechtojtoka, kikaki notajtoluan uan kichiua. 48 Tamati kemej se takat, akin keman kichijchiuak se kali, semi uejkatan tachkuak, uan kitsineualtij itech se ueyi tet. Yejua ika, keman moskaltij ueyiat, chikauak kiuitekik kali, sayoj ke amo uelik kiolinij porin kuali chijchiujtoya. 49 Sayoj ke akin kikaki notajtoluan uan amo teyi kichiua, tamati kemej se takat akin kichijchiuak se kali talixko, uan nion tachkuak para kitsineualtis. Ueyiat chikauak kiuitekik kali, uan nimantsin uetsik. Tamixitinik nejon kali”.

7 Keman kintamiiluij akin ompa yetoyaj tein monekia kiniluis, ajsik Capernaúm. 2 Uan ompa yetoya se takat akin kinixyekana 100 soldados. Yejua kipiaya se takeual akin semi kitasojtaya uan semi mokokouaya, xikaujtoyaya.* 3 Keman kikakik ke oksekin ika tajtouayaj Jesús, kintitanik seki taixyekananij judíos maj kiluitij maj kipajtiki itakeual. 4 Yejuan yajkej kampa yetoya Jesús uan peuak kiteltataujtiaj: “Nejin takat kinamiki xikpaleui, 5 porin techtasojta tejuan tijudíos uan yejua techchijchiuilij kampa titaueyichiuaj”. 6 Yejua ika Jesús yajki iniuan. Sayoj ke keman ajsitiayaya kalijtik, akin kinixyekana soldados kintitanik seki itasojikniuan maj kiluitij: “Tejuatsin, amo ximokuejmolo tiualas, porin amo nechnamiki xikalaki nochan. 7 Yejua ika amo no nimitsnamikiko. Sayoj ke xitanauati maj notakeual pajti uan pajtis. 8 Porin nejua no nechixyekanaj uan nikinixyekana soldados. Se nikiluia ‘¡Xiouj!’ uan youi, uan okse nikiluia ‘¡Xiuiki!’ uan uitse, uan notakeual nikiluia ‘¡Xikchiua nejin!’ uan kichiua”. 9 Jesús semi kimojkakakik nejon, moikankepak uan kiniluij akin kitojtokayaj: “Namechiluia ke nion nikan Israel nikitani aksa* maj semi takuaujtamati kemej nejin takat”. 10 Keman takamej akin kintitanka mokepkej kalijtik, kiitakej ke takeual pajtikaya.

11 Uan amo uejkauak, yajki ueyi xolal Naín, uan imomachtijkauan uan tel miakej iuan yayaj. 12 Keman ajsitiaya ikalakyan ueyi xolal, kiitak ke kiuikayaj se miketsin, yayaj kitokatijya, katka ikonetsin se siuatsin uan ipa setsin katka. Uan no, nejon siuatsin momikilijkaya itakatsin. No iuan yayaj tel miakej akin kayomej itech nejon ueyi xolal. 13 Keman toTekotsin kiitak siuatsin, semi kiyoliknelij uan kiluij: “Amo xichokaok”. 14 Niman motokij uan kitalij imay kampa kiuikayaj miketsin, uan akin kiuikayaj moketskej. Ompa, yejua kijtoj: “Okichpil, nimitsiluia: ¡ximeua!”. 15 Uan okichpil motalij uan peuak tajtoua, uan Jesús kimaktilij inan. 16 Nochin semi kimojkaitakej uan peujkej kiueyitaliaj Dios uan kijtouayaj: “Se ueyi tanauatijkej* monextiko touan”, uan “Dios kielnamikik ixolal”. 17 Uan nochi tein kichiuaya momatik itech nochi xolalmej tein pouij Judea uan ompaka.

18 Uan itatojtokakauan Juan kitapouijkej nochi nejin. 19 Yejua ika Juan kinnotsak omen uan kintitanik maj kitajtanitij* toTekotsin: “¿Tejua yaya tiualati, oso moneki tikchiaskej okse?”. 20 Keman ajsitoj kampa yetoya Jesús, nejon takamej kiluijkej: “Juan akin teauia techualtitanik maj timitstajtanikij ox tejua yaya tiualati oso moneki tikchiaskej okse”. 21 Nejon hora, yejua kinpajtij miakej akin mokokouayaj, akin semi kinkokouaya teisa uan akin kipiayaj amokuali ejekamej, uan kintachialtij miakej akin amo tachiayaj. 22 Uan kinnankilij: “Xiakan uan xiktapouikan Juan tein nankiitakej uan tein nankikakkej: akin amo tachiayaj axkan tachiajya, metskoxojmej yeknejnemijya, akin kipiayaj lepra pajtikejya,* akin amo ueliaj takakiaj takakijya, mikemej oksepa nemij* uan pobres kinixmatiltiaj kuali tanauatilmej.* 23 Yolpaki akin amo teyi kitsakuilia maj notech takuaujtamati”.*

24 Keman yajkej akin Juan kintitanka, Jesús peuak ika kinnojnotsa Juan akin ompa moajsiaj. Kiniluij: “¿Toni nankiitatoj taluakyan? ¿Se akat tein ejekat kiuiuika? 25 ¿Toni nankiitatoj? ¿Se takat akin takentok ika tasal tein patiyoj? ¡Akin kikuij tasal tein patiyoj uan kipiaj nochi tein kinekij yetokej ininchan tekiuanij! 26 Komo ijkon, ¿toni nankiitatoj? ¿Se tanauatijkej? Namechiluia ke kemaj, uan okachi tayekantok ke se tanauatijkej. 27 Ijkuiliujtok nejin keman ika motajtoua Juan: ‘¡Xikita! ¡Niktitaniti notanauatijkauj maj youi moixpan, uan yejua mitsyekantias uan mitsyekchijchiuilijtias ojti!’. 28 Namechiluia ke hasta axkan amo yolini se akin okachi ueyichiujkej ke Juan. Sayoj ke, akin okachi amo ueyichiujkej itech iTaixyekanalis Dios, okachi ueyichiujkej ke yejua”. 29 Keman nochin akin ompa nemiaj uan akin kisentiliaj impuesto kikakkej nejin, kijtojkej ke Dios kichiua nochi tein kuali yetok, porin Juan ipa kinauijkaya. 30 Sayoj ke fariseos uan akin kuali kiixmatiaj iTanauatil Moisés amo kinekkej kichiuaskej tein Dios kinekia, porin yejuan amo kinauijka Juan.

31 Jesús no kijtoj: “¿Kemej akoni ueliskia nikijtos ke tamatij akin nemij axkan? 32 Tamatij kemej pipiltsitsin akin tokotsyetokej itech plaza uan chikauak moiluiaj: ‘Tamechpichilijkej flauta, sayoj ke namejuan amo namijtotijkej; timotayokolkuikatijkej,* sayoj ke namejuan amo nanchokakejʼ. 33 Porin Juan akin teauia kiixtalia amo takuas nion tayis vino uan namejuan nankijtouaj: ‘Kipia se amokuali ejekatʼ. 34 Nejua akin niyolik kemej takat kemaj nitakua uan nitayi vino uan namejuan nankijtouaj: ‘¡Xikitakan! ¡Se takat kampets uan tauankej,* akin mouika iniuan akin kisentiliaj impuesto uan iniuan tajtakolchiuanij!ʼ. 35 Sayoj ke akin tamatkej kinextia ika tein kichiua”.*

36 Uan semej fariseos miakpa kiluijtoya maj iuan takuati. Yejua ika Jesús kalakik ichan fariseo uan motalij kampa takuajtoyaj. 37 Uan se siuatsin akin moixmatia itech ueyi xolal kemej tajtakolchiujkej kimatik ke Jesús takuajtoya ichan fariseo, uan kiualkuik se istak kontsin tein pexontoya* ika se aceite tein kualtsin ajuiyak. 38 Motokij iikankopa Jesús, chokatoya imetsnakastan uan iixayo uetsia imetsko uan peuak kimetsuajuatsa ika itson. No kimakaya besos imetsuan,* uan kimetstekilij nejon aceite. 39 Keman fariseo akin kiyoleujka kiitak nejin, moyoliluij: “Komo nejin takat yekmelauj yeskia se tanauatijkej, kimatiskia akoni kimetskitskijtok; kimatiskia ke yejua se tajtakolchiujkej”. 40 Sayoj ke, kemej Jesús kimatik tein kinemilijtoya, kiluij: “Simón, nikneki nimitsiluis teisa”. Yejua kinankilij: “¡Xinechilui Tamachtijkej!”.

41 “Ome takamej kitauikiliayaj se takat akin tetaneujtia tomin; se kitauikiliaya 500 denarios,* uan okse, kitauikiliaya 50. 42 Kemej amo kipiayaj keniuj kikepiliskej, ika nochi iyolo kiniluij ke amo teyi kitauikiliayajok. ¿Akoni tiknemilia ke okachi kitasojtas?”. 43 Simón kinankilij: “Niknemilia ke takat akin okachi tauikaya”. Yejua kiluij: “Kuali titanankilij”. 44 Uan moixkepak kampa yetoya siuatsin uan kiluij Simón: “¿Tikita nejin siuatsin? Nikalakik mochan uan amo tinechmakak at para nimometspajpakas, sayoj ke yejua nechmetspajpakak ika iixayo uan nechmetsuajuatsak ika itson. 45 Amo tinechmakak se beso,* sayoj ke nejin siuatsin, desde keman nikalakik, kimakatok besos nometsuan.* 46 Amo tinechkuatalilij aceite, sayoj ke nejin siuatsin nechmetstekilij aceite tein kualtsin ajuiyak. 47 Yejua ika nimitsiluia ke maski miak* itajtakoluan, niktapojpoluia, porin semi tetasojtak. Sayoj ke akin amo miak kitapojpoluiliaj, amo semi tetasojta”. 48 Uan kiluij siuatsin: “Nejua nimitsintapojpoluilia motajtakoluan”. 49 Akin iuan takuajtoyaj peujkej moiluiaj: “¿Akoni nejin takat akin hasta tetapojpoluilia se itajtakoluan?”. 50 Sayoj ke yejua kiluij siuatsin: “Dios mitsmakixtij porin titakuaujtamati. Xiouj uan amo ximotekipacho”.

8 Tepitsin satepan, yejua yajki itech uejueyi xolalmej uan xolaltsitsin. Kiteixmatiltijtinemia kuali tanauatilmej* tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios. Iuan yayaj 12 tatitanilmej, 2 uan no seki siuatsitsin akin Jesús kinkalankixtilijka amokuali ejekamej uan kinpajtijka: María, akin no kiluiayaj Magdalena uan kikalankixtilijka chikome amokuali ejekamej, 3 Juana isiuatsin Cuza (yejua katka itayekankatakeual Herodes), Susana uan miakej okseki siuatsitsin akin kinpaleuiayaj ika tein kipiayaj.

4 Uan tel miakej mosentilijkaj iniuan akin ipa yayaj kiitatij itech sejse ueyi xolal, uan yejua peuak kintapouia nejin: 5 “Se takat kitokato ixinach. Uan keman tatoktiaya, seki xinach uetsik ojtenoj uan ipan tajtaksakej,* uan totomej kikuajkej. 6 Okseki uetskej tepani* uan satepan ke ixuakej, uakkej porin tal amo kuechauak katka. 7 Okseki uetskej uitstsalan, uan uitsti tein iuan moskaltij, kintsonpachoj. 8 Sayoj ke okseki uetskej itech kuali tal uan satepan ke ixuakej, peuak mochiua, se ciento okachi ke tein kitokak”. Satepan ke kijtoj nejin, chikauak kijtoj: “¡Akin kipia inakas para takakis, maj yektakaki!”.

9 Sayoj ke imomachtijkauan kitajtanijkej toni kijtosnekia tein kintapouij. 10 Yejua kiniluij: “Namejuan Dios namechpaleuia xikajsikamatikan tein amo kitematiltijtoya* de iTaixyekanalis. Sayoj ke oksekin sayoj kikakij tein nikintapouia, uan ijkon maski tachiaskej, tein melauj amo teyi kiitaskej, uan maski takakiskej, amo teyi kiajsikamatiskej. 11 Tein namechtapouij kijtosneki nejin. Xinach yejua itajtol Dios. 12 Tein uetsik ojtenoj yejuan akin kikakij itajtol Dios, sayoj ke in Amokuali kinajchiuiliki tein yetoya itech ininyolo para maj amo taneltokakan uan maj amo kinmakixtikan. 13 Tein uetsik tepani* yejuan akin keman kikakij itajtol Dios kineltokaj ika miak pakilis; sayoj ke amo moyeknaluayotiaj. Kineltokaj seki tonalmej, sayoj ke keman kinyejyekouaj amo taneltokajok. 14 Tein uetsik uitstsalan, yejuan akin kikakij itajtol Dios, sayoj ke kemej kikauaj maj kintapololti tein kintekipachoua, kinejnekij motomintiskej uan sayoj kinekij moyolpaktiskej itech nejin tonalmej, nejon kitamitsonpachoua itajtol Dios uan inintakilo amo chikauaya. 15 Tein uetsik itech kuali tal yejuan akin yolmelaujkej uan yolkualmej, uan keman kikakij itajtol Dios mokauiliaj, uan maski kipanouaj ouijkayomej taxikouaj uan kitemakaj takilot.

16 ”Amo akin kixotaltia se candil uan kipantsakua ika se komit oso kitalia camajtampa, ta kitalia kampa kinketsaj candilmej para maj kintauili akin kalakiskej. 17 Porin nochi tein amo akin kimati momatis, uan nochi tein kuali kitatijtokej,* kiajsiskej uan se tonal kimatiskej nochin. 18 Yejua ika kuali xitakakikan, porin akin kipia teisa, kimakaskej okachi, sayoj ke akin amo kipia, kikuiliskej hasta tein kinemilia ke kipia”.

19 Uan inan uan iikniuan kiitakoj, sayoj ke amo ueliaj motokiayaj hasta kampa yetoya porin miakej yetoyaj. 20 Yejua ika kinauatijkej: “Momaj uan mokniuan ijkatokej kalampa uan mitsitasnekij”. 21 Yejua kinnankilij: “Nomaj uan nokniuan yejuan nejin akin kikakij itajtol Dios uan kichiuaj”.

22 Se tonal, yejua tejkok* iniuan imomachtijkauan itech se barco uan kiniluij: “Maj tikpanauikan ueyiat”. Uan yajkej. 23 Sayoj ke, keman yajtoyaj itech barco, yejua kochik. Ompa, peuak eliuis chikaujkaejeka uan barco peuak apexoni* uan yaya pankalakiti. 24 Yejua ika kijxititoj* uan kiluijkej: “¡Tamachtijkej! ¡Tamachtijkej! ¡Timikitij!”. Yejua meuak uan kitakaualtij ejekat uan at tein moajkotamotaya; uan motamatilijkej, uan nochi tatamatiak.* 25 Uan yejua kintajtanij:* “¿Keyej amo nantakuaujtamatij?”. Sayoj ke yejuan, kemej semi moujkej uan kimojkaitayaj tein kichiuak, moiluiayaj: “¿Akoni yekmelauj nejin takat? Hasta ejekat uan at kitakamatij”.

26 Uan ajsikej oksekopa, itech tal tein poui Gerasa, tein yetok oksekopa de Galilea. 27 Niman keman Jesús temok den barco, kinamikito se takat akin ompaka nemia uan kipiaya amokuali ejekamej. Kemanya xipetsnentinemia* uan amo nemia itech se kali, ta kampa toktokej mikemej. 28 Keman kiitak Jesús, chikauak tsajtsik uan motankuaketsak iixpan, uan chikauak kijtoj: “¿Toni tikchiujtok nikan, Jesús iKoneuj Dios akin okachi ueyichiujkej? Nimitstataujtia, amo xinechtatsakuilti”. 29 (Porin Jesús miakpaya kinauatijka amokuali ejekat maj kikaua takat. Amokuali ejekat miakpa kichiualtijka tein yejua kinekia,* uan miakpa kimailpijkaj uan kimetsilpijkaj* uan kiyekpixtoyaj, sayoj ke yejua nochipa kinkokototsaya cadenas, uan amokuali ejekat kichiualtiaya maj youi kampa taseltijkan). 30 Jesús kitajtanij: “¿Keniuj timonotsa?”. Yejua kiluij: “Legión”.* Porin miak amokuali ejekamej itech mokalakijkaj. 31 Uan kitataujtiayaj maj amo kintitani itech ueyi ostok* tein uejkatan. 32 Uan tel miak pitsomej takuajtoyaj itech tepet, yejua ika amokuali ejekamej kitataujtijkej maj kinkaua maj kalakikan ininijtik pitsomej. Uan yejua kinkauak. 33 Ompa, amokuali ejekamej kikaujkej nejon takat uan mokalakijkej ininijtik pitsomej, uan pitsomej mopantamotkej* itech ueyiat uan moaeltsimijkej.* 34 Keman akin kinyekpiayaj pitsomej kiitakej tein panoka, cholojteujkej uan kitetapouijkej itech ueyi xolal uan itech xolalmej.

35 Uan miakej kiitatoj tein panoka. Keman ajsikej kampa yetoya Jesús, kiitakej ke takat akin achto kipiaya amokuali ejekamej takentoyaya, yektalnamiktoyaya uan tokotsyetoya iuan Jesús, uan semi momoujtijkej. 36 Akin kiitakaj tein panoka, kintapouijkej keniuj pajtik nejon takat. 37 Uan miakej akin ompaka nemiaj, itech tal tein poui Gerasa, kiluijkej Jesús maj youi, porin semi mojkakalakkej. Yejua ika, tejkok* itech barco para yasya. 38 Takat akin achto kipiaya amokuali ejekamej semi kitataujtiaya maj kikaua maj iuan youi, sayoj ke yejua amo kikauak uan kiluij: 39 “Ximokepa mochan uan xikintapoui nochin keniuj Dios mitspaleuij”. Yejua ika yajki uan kitematiltijtinemik itech nochi ueyi xolal keniuj Jesús kipaleuijka.

40 Keman Jesús mokepak, kuali kiselijkej, porin nochin kichixtoyaj.* 41 Uan ejkotiuetsiko se takat akin monotsa Jairo, akin taixyekanaya kampa taueyichiuaj judíos. Motankuaketsak iixpan Jesús uan peuak kitataujtia maj youi ichan, 42 porin isiuapiltsin akin ipa setsin, xikaujtoya.* Yejua kipiaya kemej 12 xiujmej.

Keman Jesús yajtoya, miakej kitojtopeuayaj. 43 Uan no, ompa yetoya se siuatsin akin 12 xiujmejya eskistinemia uan amo akin uelia kipajtiaya. 44 Yejua motokij taikankopa uan kinalmatokak* itasaltenoj, uan nimantsin amo eskisakok. 45 Jesús tajtanik: “¿Akoni kitalij imay notech?”.* Keman nochin kijtouayaj ke yejuan amo, Pedro kiluij: “Tamachtijkej, nochin mitspejpechijtokej uan mitstojtopeujtokej”. 46 Sayoj ke Jesús kijtoj: “Aksa* kitalij imay notech, porin nikmati ke notech kisak chikaualis”. 47 Keman siuatsin kiitak ke amo ueliskiaok kitatis* tein kichiujka, motokij uan uiuiyokatoya, motankuaketsak iixpan uan kijtoj sentaixpan keyej kitalijka imay itech uan keniuj nimantsin pajtik. 48 Sayoj ke yejua kiluij: “Nokonetsin, tipajtik porin titakuaujtamatik. Xiouj uan amo ximotekipacho”.

49 Keman yejua tajtojtoyaok, ualaj se takat akin yetoya ichan Jairo uan kiluij: “Mosiuapiltsin momikilijya. Amo xikuejmolook in Tamachtijkej”. 50 Keman kikakik nejin, Jesús kiluij Jairo: “Amo ximoui, sayoj xitakuaujtamati uan yejua makisas”. 51 Keman ajsik kalijtik, sayoj kikauak maj iuan kalakikan Pedro, Juan, Santiago uan itat uan inan siuapiltsin. 52 Nochin chokatoyaj uan semi tayokoxtoyaj* porin siuapiltsin momikilijka. Yejua ika kijtoj: “Amo xichokakanok, porin amo momikilij, ta kochtok”. 53 Keman kikakkej nejin, peujkej kiueuetskiliaj uan kikejkelouaj, porin yejuan kimatiaj ke momikilijkaya. 54 Sayoj ke yejua kimakitskij uan kinotsak: “Siuapiltsin, ¡ximeua!”. 55 Yejua oksepa nemik* uan nimantsin moketsak. Uan Jesús tanauatij maj kitamakakan. 56 Itatuan siuapiltsin kiueyimojkaitakej uan semi yolpakiaj, sayoj ke yejua kinnauatij maj amo akin kitapouianij tein mochiujka.

9 Uan kinsentilij 12 tatitanilmej uan kinmakak chikaualis uan tanauatil tein ika ueliskiaj kinkalankixtiskej nochin amokuali ejekamej, uan no tein ika kinpajtiskej akin mokokouayaj. 2 Uan kintitanik maj kiteixmatiltitij iTaixyekanalis Dios uan maj tapajtikan. 3 Kiniluij: “Amo xikuikakan nion teyi, nion topil nion morral nion pantsin nion tomin;* amo no xikuikakan ome* namotasal. 4 Keman nankalakiskej itech se kali, ompa ximokauakan hasta keman nanyaskejya. 5 Sayoj ke, komo itech se ueyi xolal amo namechseliaj, keman nanyaskejya ximometstsetselokan para maj uetsi talnex, uan ijkon kiitaskej ke kichiujkej tein amo kuali”. 6 Yejua ika yajkej itech miak xolalmej kitematiltijtiayaj kuali tanauatilmej* uan tapajtijtiayaj.

7 Uan tekiuaj Herodes* kitekakilij nochi tein panotoya, uan amo kimatiaok toni kinemilis. Porin sekin kijtouayaj ke Juan oksepa nemia;* 8 oksekin kijtouayaj ke katka Elías, uan oksekin ke katka semej uejkauj tanauatianij* akin oksepa nemik.* 9 Herodes kijtouaya: “¿Akoni nejin takat akin niktekakilia ke kichiujtok nochi nejon? Ta Juan nejua nikechkotonak”. Yejua ika kinekia kiitas.

10 Keman tatitanilmej mokepkej, kitapouijkej Jesús nochi tein kichiujkaj. Kinuikak Betsaidajkopa kampa ueliskia yetoskej ininselti. 11 Sayoj ke miakej kimatkej uan kitojtokakej. Kuali kinselij uan peuak ika kinnojnotsa iTaixyekanalis Dios, uan kinpajtij akin mokokouayaj. 12 Kemej tel tiotakya katka, 12 tatitanilmej motokijkej uan kiluijkej: “Xikinilui maj yakanya itech xolalmej uan kampa tatokaj, maj kitemotij kani mokauaskej uan tein kikuaskej, porin nikan kampa tietokej semi uejka”. 13 Sayoj ke yejua kiniluij: “Namejuan xikintamakakan”. Yejuan kinankilijkej: “Sayoj tikpiaj makuil pantsin uan ome pescados;* komo tikintamakaskiaj nochin, monekiskia tikouatiuij takual”. 14 Ompa yetoyaj kemej makuil mil takamej. Sayoj ke yejua kiniluij imomachtijkauan: “Xikiniluikan maj mosejsentilikan kemej sijcincuenta”. 15 Uan yejua nejon tein kichiujkej: kiniluijkej nochin maj motalikan. 16 Yejua kikuik nejon makuil pantsin uan ome pescados,* ajkotachiak, kichiuak se netataujtil,* kitajtapanak uan peuak kinmajmaka imomachtijkauan para maj kinxejxelouilikan akin ompa yetoyaj. 17 Uan nochin tamajseujkej uan ixuikej. Satepan kisentilijkej tein mokauak, uan kipexontijkej* 12 chikiujmej.

18 Se tonal, keman Jesús iselti motataujtijtoya, motokijkej imomachtijkauan, uan yejua kintajtanij:* “¿Keniuj nechixmatij oksekin?”. 19 Yejuan kinankilijkej: “Kijtouaj ke tiJuan akin teauia. Sayoj ke oksekin kijtouaj ke tiElías. Uan oksekin kijtouaj ke oksepa nemiko* semej uejkauj tanauatianij”. 20 Yejua kiniluij: “Uan para namejuan, ¿niakoni?”. Pedro kinankilij: “Tejua tiCristo akin Dios kiualtitanik”. 21 Uan kinnajnauatij maj amo akin kiluikan, 22 uan no kijtoj: “Nejua akin niyolik kemej takat moneki nikijyouis miak taman uan nechixtopeuaskej taixyekananij judíos, uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij; uan no moneki nechmiktiskej uan eyi tonal satepan oksepa ninemis”.*

23 Uan peuak kiniluia nochin: “Komo aksa* kineki nechtojtokas, maj moixtopeua,* maj mojmostaj taxiko keman tajyouis* uan maj nochipa nechtojtoka. 24 Porin akin kinekis momakixtis, momikilis, sayoj ke akin momikilis porin notech takuaujtamati, momakixtis. 25 Tein melauj, komo aksa motanilia nochi tein onkak nikan taltikpak, sayoj ke motajyouiltia oso momikilia, ¿keniuj kipaleuia nejon? 26 Porin akin mopinaujmati nechtojtokas uan kineltokas tein nikijtoua, nejua akin niyolik kemej takat no nimopinaujmatis nikijtos ke nomomachtijkauj keman niualas ika ueyi tanauatil, ika iueyi tanauatil noTajtsin uan ángeles tein yektikej. 27 Sayoj ke namechyekiluia ke sekin akin nikan nanyetokej amo namikiskej, ta achto nankiitaskej iTaixyekanalis Dios”.

28 Ijkon mochiuak. Kemej chikueyi tonal satepan ke kijtoj nejin tajtolmej, kinuikak Pedro, Juan uan Santiago, uan pankisak itech tepet motataujtito. 29 Uan keman motataujtijtoya, mopatak kemej moitaya iixko uan itasal pochiniak uan petania. 30 Uan sepasan, nesikoj ome takamej akin iuan tajtojtoyaj: katkaj Moisés uan Elías. 31 Keman nesikoj, pepetakayaj* uan peujkej ika tajtouaj keniuj Jesús monekia yas, uan ke nejin monekia mochiuas ompa Jerusalén. 32 Pedro uan akin iuan yayaj ixtsajtsakuiaj porin semi kochisnekiaj; sayoj ke keman yekijsakej,* kiitakej keniuj pepetakaya Jesús uan ome takamej akin ijkatoyaj inakastan. 33 Uan keman nejin ome takamej kikaujtoyajya Jesús, Pedro kiluij: “Tamachtijkej, ¡tiyolpakij nikan tietoskej! Maj tikchijchiuakan eyi kaltsitsin: se para tejua, se para Moisés uan okse para Elías”. Amo kimatia tein kijtojtoya. 34 Sayoj ke keman yejua kijtojtoya nejin, nesik se mixti tein peuak kinkemi. Keman mixti kintamikemik, momoujtijkej. 35 Uan mixtsalan Dios kiualijtoj: “Yejua nejin noKonetsin, akin nikijitak.* Xiktajtolkakikan”. 36 Keman mokakik nejon tajtol, Jesús mokauak iselti. Yejuan amo teyi kijtojkej uan itech nejon tonalmej amo akin kitapouijkej nion teyi tein kiitakej.

37 Mostika, keman ualpantemokej itech tepet, tel miakej kinamikitoj. 38 Uan se takat akin ompa yetoya, chikauak kijtoj: “¡Tamachtijkej, nimitstataujtia xikpaleui* nokonetsin! Porin ipa setsin. 39 Xikita, se amokuali ejekat kikitskia, uan yejua sepasan peua tsajtsi. Amokuali ejekat kichiua maj chikauak motsetselo uan maj tenposokkisa. Uan keman tekit kikaua, semi takojkokol kikaua. 40 Nikintataujtij akin mitstojtokaj maj kikalankixtikan, sayoj ke yejuan amo uelkej”. 41 Jesús tanankilij: “¡Namejuan* nantajtakolchiuanij uan amo nantakuaujtamatij! ¿Hasta kemanian monekis namouan nietos uan namechxikojtos? Xikualkui mokonetsin nikan”. 42 Uan keman okichpil motokijtiaya, amokuali ejekat kitalixuitekik uan chikauak kitsetseloj. Sayoj ke Jesús kitakaualtij amokuali ejekat, kipajtij in okichpil uan kimaktilij itat. 43 Nochin semi kimojkaitakej iueyi chikaualis Dios.

Keman nochin kimojkaitstoyaj nochi tein yejua kichiuaya, kiniluij imomachtijkauan: 44 “Kuali xikakikan nejin tajtolmej uan xikelnamikikan, porin nejua akin niyolik kemej takat nechtemaktiskej ininmako akin nechtauelitaj”. 45 Sayoj ke yejuan amo kiajsikamatkej tein kiniluijtoya. Tein melauj, amo monekia kiajsikamatiskej. Uan mouiaj kitajtaniskej toni kijtosnekiaj nejin tajtolmej.

46 Uan imomachtijkauan peuak motajtolteuiaj porin kijtouayaj akoni katka okachi ueyichiujkej. 47 Kemej Jesús kimatia tein kiyolnemiliayaj, kinotsak se konetsin, kiketsak inakastan 48 uan kiniluij: “Akin kiselia nejin konetsin notokaykopa no nechselia nejua; uan akin nechselia nejua no kiselia akin nechualtitanik. Porin akin yolyemanik,* yejua akin ueyichiujkej”.

49 Keman kikakik nejon, Juan kiluij: “Tamachtijkej, tikitakej aksa akin kinkalankixtijtoya amokuali ejekamej motokaykopa; sayoj ke kemej amo poui touan, tiktakaualtijkej uan tikiluijkej maj amo kichiua nejon”. 50 Sayoj ke Jesús kinankilij: “Amo xiktsakuilikan, porin akin amo namechixnamiki, namechpaleuia”.

51 Keman ajsitoyaya tonal keman Jesús yaskia iluikak, amo kinekia maj nion teyi kitsakuili yas Jerusalén. 52 Yejua ika kintitanik seki imomachtijkauan maj tayekantiakan. Uan yejuan yajkej uan ajsikej itech se xolal tein poui Samaria, kitemotoj kani mokauas. 53 Sayoj ke akin ompa kayomej amo kinekkej maj ompa mokaua, porin yejua senkis kiixtalijtoya yas Jerusalén. 54 Keman imomachtijkauan, Santiago uan Juan, kiitakej nejin, kiluijkej: “Totekotsin, ¿tikneki maj tikijtokan maj ualtemo tit* de ne iluikak uan maj kintami?”. 55 Sayoj ke yejua kinixitak uan kintakaualtij. 56 Yejua ika yajkej okse xolal.

57 Keman yejuan ojtokatoyaj, aksa* kiluij: “Nimitstojtokas kampa yeski tias”. 58 Sayoj ke Jesús kinankilij: “Kuekmej kipiaj ininchan uan totomej kipiaj inintapajsol, sayoj ke nejua akin niyolik kemej takat, amo nikpia kani nimokuatekas”. 59 Uan kiluij okse: “Xinechtojtoka”. Nejon takat kiluij: “NoTekotsin, xinechkaua maj achto niktokati nopaj”. 60 Sayoj ke yejua kinankilij: “Xikaua maj mikemej kintokakan mikemej, uan tejua xikteixmatiltiti itech nochi xolalmej iTaixyekanalis Dios”. 61 Uan okse takat kiluij: “Nimitstojtokas noTekotsin, sayoj ke achto xinechkaua maj nimonauatiti iniuan akin nemij nochan”. 62 Jesús kinankilij “Nion se akin tayuntajuijtok uan ikantachixtiuj kinamiki* kalakis itech iTaixyekanalis Dios”.

10 Satepan ke mochiuak nejin, toTekotsin kinijitak* okseki 70 uan kintitanik ojomen maj tayekantiakan itech nochin uejueyi xolalmej uan xolaltsitsin kampa yejua yaskia. 2 Uan kiniluij: “Yekmelauj onkak miak tatok tein moneki mosentilis, sayoj ke tekitinij amo miakej. Yejua ika xiktataujtikan akin iaxka tatok maj kintitani tekitinij maj kisentilikan itatok. 3 ¡Xiakan! Namechtitantok kemej ichkamej* kampa yetokej koujtajitskuimej. 4 Amo xikuikakan tomin nion namomorral nion namotekakuan, uan amo akin xiktajpalokan* itech ojti. 5 Itech kali kampa nankalakiskej, achto xikijtokan: ‘Maj namechtatiochiuikan* itech nejin kali’. 6 Uan komo ompa yetok se akin kitemoua yolseujkanemis, nejon tatiochiualis* tein nankinejnekiliaj iuan mokauas. Sayoj ke komo amo akin, nejon tatiochiualis mokepas namouan. 7 Yejua ika ximokauakan itech nejon kali uan xikuakan uan xitayikan tein namechmakaskej, porin akin tekiti motanilia itaxtauil. Amo xikalpapatatinemikan.

8 ”Uan no, itech ueyi xolal kampa nanajsiskej uan namechseliskej, xikuakan tein namechmakaskej, 9 uan xikinpajtikan akin mokokouaj ompa uan xikiniluikan: ‘ITaixyekanalis Dios namechajsikoya’. 10 Sayoj ke itech ueyi xolal kampa nanajsiskej uan amo namechseliskej, xikisakan itech uejueyi ojmej uan xikijtokan: 11 ‘Para nankimatiskej ke nankichiujkej tein amo kuali, timometstsetselouaj para maj uetsi hasta talnex tein onkak itech namoueyi xolal. Sayoj ke xikmatikan nejin: iTaixyekanalis Dios moualtokijya’. 12 Namechiluia ke itech nejon tonal,* akin nemij itech nejon ueyi xolal okachi kintatsakuiltiskej ke Sodoma.

13 ”¡Nanteikneltijkej akin nanemij Corazín uan Betsaida! Porin komo milagros tein mochiujkej itech namoxolal mochiuaskiaj ompa Tiro uan Sidón, ne kemanya moyolpataskiaj uan motaliliskiaj tasal tein teajuayotia uan motaliskiaj itech koujnex. 14 Yejua ika, okachi namechtatsakuiltiskej ke akin nemij Tiro uan Sidón. 15 Uan namejuan akin nanemij Capernaúm, ¿xe namechpankixtiskej hasta iluikak? ¡Amo, ta nantemoskej hasta Miketekoch!*

16 ”Akin namechkaki namejuan, no nechkaki nejua, uan akin namechixtopeua namejuan, no nechixtopeua nejua. Uan no, akin nechixtopeua nejua, no kiixtopeua akin nechualtitanik”.

17 Uan keman mokepkej nejon 70, semi yolpakiaj uan kiluijkej: “ToTekotsin, hasta amokuali ejekamej techtakamatij keman tikuij motokay”. 18 Uan yejua kiniluij: “Nikita Satanás ualpanuetsikoya kemej se tikouat.* 19 Xikakikan, namechmakak tanauatil para ipan nantajtaksaskej* kouamej uan escorpiones, uan para nankixijxikoskej nochi chikaualis tein kipia akin teixnamiki. Uan nion teyi namechxokolis. 20 Sayoj ke amo xiyolpakikan porin amokuali ejekamej namechtakamatij, ta xiyolpakikan porin namotokay moijkuilojya ne iluikak”. 21 Itech nejon hora ichikaualis Dios kichiuak maj semi yolpaki uan kijtoj: “Nimitsueyitalia senteixtenoj noTajtsin, akin titaixyekana iluikak uan taltikpak, porin kuali tikintatilia* tamatinij nochi nejin uan tikinmatiltia akin kemej yeskia konemej. Kemaj noTajtsin, porin tikitak ke okachi kuali maj ijkon mochiua”. 22 No kijtoj: “NoTajtsin nechmaktilij nochi. Sayoj noTajtsin kimati niakoni.* Uan sayoj nejua nikmati akoni noTajtsin uan akin nejua niknekis nikixmatiltis”.

23 Uan keman yetoyaj ininselti kiniluij: “Yolpakij akin kiitaj tein namejuan nankiitstokej. 24 Porin namechiluia ke miakej tanauatianij* uan tekiuanij kinekiaj kiitaskej tein namejuan nankiitstokej, sayoj ke amo kiitakej, uan kinekiaj kikakiskej tein namejuan nankikaktokej, sayoj ke amo kikakkej”.

25 Uan se takat akin kuali kiixmatia iTanauatil Moisés moketsak porin kinekia kiyejyekos uan kitajtanij:* “Tamachtijkej, ¿toni moneki nikchiuas uan ijkon uelis ninemis nochipaya?”. 26 Yejua kiluij: “¿Toni ijkuiliujtok itech iTanauatil Moisés? ¿Keniuj tikajsikamati?”. 27 Nejon takat kinankilij: “‘Xiktasojta moDios Jehová* ika nochi moyolo, ika nochi monemilis, ika nochi mochikaualis uan ika nochi motanemilil’ uan ‘xiktasojta moknitsin kemej tejua timotasojta’”. 28 Jesús kiluij: “Kuali titanankilij; xiksentoka xikchiua nejon uan tinemis nochipaya”.

29 Sayoj ke, kemej takat kinekia kinextis ke tein kinemiliaya kuali yetoya, kitajtanij Jesús: “Uan ¿akoni moneki niktasojtas?”. 30 Jesús kinankilij: “Se takat temouaya de Jerusalén hasta Jericó, uan itech ojti kitachtekijkej uan kikuilijkej hasta itasal uan kimagakej* hasta kimiktijtoyajya, uan yajkej. 31 Uan nejon hora, se tiopixkat no temouaya itech nejon ojti; sayoj ke keman kiitak tayoualoj* uan kipanauijtikisak. 32 No ijkon, keman se levita ompaka panok uan kiitak, no tayoualoj* oksekopa. 33 Sayoj ke se takat kayot Samaria akin ompaka panouaya ajsik kampa yetoya takat, uan keman kiitak semi kiyoliknelij. 34 Yejua ika kiajsito, kitekilij aceite uan vino kampa kikojkokojkej, uan kitetsilouilij* ika tasal, kitejkoltij* itech itapial, kiuikak kampa mokalotiaj* uan ompa kiyekpiak. 35 Mostika, kikixtij ome denario,* kimakak akin iaxka kali kampa mokalotiaj uan kiluij: ‘Xikyekpia, uan komo amo mitsajsik nejin tomin, nimitskepilis keman nimokepas’. 36 ¿Akoni tiknemilia ke kitasojtak akin kitachtekijkej?”. 37 Yejua kinankilij: “Akin kiiknelij uan kipaleuij”. Uan Jesús kiluij: “Xiouj uan no ijkon xikchiuati”.

38 Keman kisentokakej ojtokakej, Jesús ajsik itech se xolal. Ompa se siuatsin akin monotsaya Marta, kiluij maj mokaua ichan. 39 Uan yejua kipiaya se iikniuj akin monotsaya María, akin motalij iuan toTekotsin uan kikaktoya tein kijtojtoya. 40 Sayoj ke Marta semi kichiujtoya ichiualis. Yejua ika motokij uan kiluij: “NoTekotsin, ¿amo tikita ke nokniuj nechkauak noselti maj nikchiua nochi? Xikilui maj nechpaleuiki”. 41 ToTekotsin kinankilij: “Marta, Marta, timokuejmolojtok uan miak taman mitstekipachojtok, 42 sayoj ke amo moneki tikchiuaskej miak taman, ta xa sayoj se. Sayoj ke María kijitak* tein okachi kuali uan amo kikuiliskej”.

11 Se tonal, keman kitamichiuak netataujtil, semej imomachtijkauan kiluij: “NoTekotsin, xitechnextili keniuj timotataujtiskej, ijkon kemej Juan kinnextilij itatojtokakauan”.

2 Uan yejua kiniluij: “Keman namotataujtiskej, xikijtokan: ‘ToTajtsin, maj nochin kiitakan ke motokay semi ueyi.* Maj techixyekanaki moTaixyekanalis. 3 Xitechmaka totaxkaltsin ijkon kemej monekis sejse tonal. 4 Xitechintapojpoluili totajtakoluan, porin tejuan no tikintapojpoluiaj nochin akin techtauikiliaj. Uan amo xikaua maj timotajtakolmakakan’”.

5 Uan no kiniluij: “Maj tiknemilikan ke nansemej nankipiaj se namotasojikniuj uan nankiitatij tajkoyouan uan nankiluiaj: ‘Notasojikniuj, xinechtaneujti eyi pantsin, 6 porin yekin ejkok nochan se notasojikniuj akin uejka ualeuak uan amo nikpia nion teyi tein nikmakas’. 7 Uan yejua ualtanankilia kalijtik: ‘Amo xinechkuejmolook. Tatsaktokya ika llave uan nokoneuan uan nejua tiuetstokejya. Amo ueli nimeuaok para nimitsmakas teisa’. 8 Namechiluia: maski amo meuas uan namechmakas teisa porin namotasojikniuj, kemaj meuas uan namechmakas nochi tein namechpolos porin nankisentokaj namoixeuiaj nantajtanij. 9 Yejua ika namechiluia: xiksentokakan xitajtanikan uan namechmakaskej, xiksentokakan xiktemokan uan nankiajsiskej, xiksentokakan xitakakalatsakan uan namechtatapouiliskej. 10 Porin akin tajtani kimakaj, akin kitemoua kiajsi, uan akin takakalatsa kitatapouiliaj. 11 ¿Nankimakaskiaj namokonetsin se kouat komo namechtajtania se pescado?* 12 Oso komo namechtajtania se piotet, ¿nankimakaskiaj se alacrán? 13 Yejua ika, komo namejuan maski nantajtakolejkej nankimatij nankintayokoliskej tein kuali namokoneuan, ¡uelis senkis nankiyekmatiskej ke toTajtsin akin yetok ne iluikak kinmakas ichikaualis akin kitajtaniaj!”.

14 Satepan, kikalankixtij se amokuali ejekat tein kipiaya se takat. Nejon amokuali ejekat kichiujka maj amo ueli tajto. Keman amokuali ejekat kalankisak, takat uelik tajtoj uan nochin kimojkaitakej. 15 Sayoj ke sekin kijtojkej: “Kinkalankixtia amokuali ejekamej porin kipaleuia Amokuali Belcebú,* akin kinixyekana amokuali ejekamej”. 16 Uan oksekin, kemej kitemouayaj maj kinexti ke Dios kiualtitanka, peujkej kiluiaj maj kichiua se milagro itokaykopa Dios. 17 Kemej Jesús kimatia tein kinemilijtoyaj, yejua kiniluij: “Komo itech se altepet moteuiaj uan moxexelouaj, ixpoliuiskej, uan komo kalyetonij moteuiaj uan moxexelouaj, amo uelis senyetoskej. 18 No ijkon, komo Satanás iselti moixnamiki amo kisentokasok taixyekanas. Porin namejuan nankijtouaj ke nejua nikinkalankixtia amokuali ejekamej porin Amokuali Belcebú nechpaleuia. 19 Komo nejua nikinkalankixtia amokuali ejekamej porin Amokuali Belcebú nechpaleuia, ¿akoni kinpaleuia namotatojtokakauan* maj kinkalankixtikan amokuali ejekamej? Yejua ika yejuan kinextiskej ke tein nankijtouaj amo kuali yetok. 20 Sayoj ke, komo Dios ika ichikaualis* nechpaleuia maj nikinkalankixti amokuali ejekamej, kijtosneki ke iTaixyekanalis Dios nikan yetokya uan amo nankimatij. 21 Keman se takat akin chikauak kiyekpia ichan ika miak teposmej, amo akin kitachtekis. 22 Sayoj ke keman se akin okachi chikauak ke yejua kiteuia uan kitani, kikuilia nochi teposmej tein ika mopaleuiaya uan kixejxeloua nochi tein kikuilij. 23 Akin amo nouan yetok, nechixnamiki, uan akin amo kinpaleuia oksekin maj nouan motokikan, kichiua maj mouejkatilikan.

24 ”Keman se amokuali ejekat kikaua se takat, panotiuj kampa tauaktok kitemojtiuj kani moseuis; sayoj ke kemej amo kiajsi, kijtoua: ‘Nimokepas nochan, kampa niualeuak’. 25 Uan keman ajsiti, kiita ke tachpanalaj uan takualtsinkan. 26 Uan youi uan kinkuiti okseki chikome amokuali ejekamej tein okachi amo yolkualmej ke yejua, satepan itech kalakij uan ompa nemij. Uan ijkon nejon takat okachi amo kuali moajsi ke achto”.

27 Keman yejua kijtojtoya nejin, se siuatsin akin yetoya iniuan akin ompa mosentilijkaj, chikauak kiluij: “¡Yolpaki siuatsin akin mitspiak uan mitschichitij!”. 28 Sayoj ke yejua kinankilij: “Amo, ta okachi kuali, ¡yolpakij akin kikakij itajtol Dios uan kichiuaj!”.

29 Keman miakej mosentilitoj kampa yetoya, yejua peuak kijtoua: “Namejuan amo nanyolkualmej. Nankitemouaj nankiitaskej se milagro, sayoj ke amo nankiitaskej nion se, ta sayoj milagro tein mochiuak iuan Jonás. 30 Porin ika tein Jonás kipanok uan kichiuak kinnextilij akin nemiaj Nínive ke Dios kititanka, no ijkon akin yolik kemej takat kinnextilis akin nemij axkan ke Dios kiualtitanik. 31 Uan itech Tonal keman Dios taixejekos,* siuat akin tekiuajtia ompa Saba* uan akin nemij axkan oksepa nemiskej,* uan nejon siuat kijtos ke moneki kintatsakuiltiskej. Porin yejua ualeuak kampa okachi uejka kikakiko Salomón, akin katka semi tamatkej. Sayoj ke xikitakan, nikan yetok se akin okachi tayekantok ke Salomón. 32 Itech nejon tonal, akin nemiaj Nínive uan akin nemij axkan oksepa nemiskej,* uan akin nemiaj Nínive kijtoskej ke moneki kintatsakuiltiskej akin nemij axkan. Porin yejuan moyolpatakej keman kikakkej tein Jonás kinmatiltij. Sayoj ke xikitakan, nikan yetok se akin okachi tayekantok ke Jonás. 33 Amo akin kixotaltia se candil uan kitatia* oso kipantsakua ika se chikiuit,* ta kitalia kampa kinketsaj candilmej para maj kintauili akin kalakiskej. 34 Moixtololouan kemej yeskia se tanex tein ika motauilia monakayo. Keman sayoj se taman tikita,* nochi monakayo petani. Sayoj ke, keman moixtololouan tenexikoluiaj,* nochi monakayo yetok tayouayan. 35 Yejua ika, kuali xikita maj tauijtook motanex. 36 Komo nochi monakayo petani, komo nion tepitsin yetok tayouayanijtik, nochi petanis, kemej keman se candil mitstauilia”.

37 Keman yejua kijtoj nejin, se fariseo kiyoleuak maj takuati. Uan yejua kalakik uan motalij. 38 Sayoj ke nejon fariseo kimojkaitak porin yejua amo momajtekiaya* achto ke takuas. 39 Yejua ika toTekotsin kiluij: “Xikita, namejuan nanfariseos nantamatij kemej se copa uan se plato tein sayoj kipanchipaujkej, sayoj ke ijtipitsotikej, porin sayoj nankinemilijtokej nantachtekiskej uan nankichiuaskej tein amo kuali. 40 ¡Semi amo nantanemiliaj! Akin kichijchiuak se inakayo, no kichijchiuak se iyolo, ¿melauj? 41 Yejua ika, okachi kuali xikinpaleuikan* pobres ika nochi namoyolo, uan xikitakan, komo nankichiuaj nejon, senkis nanyeskij nanchipaujkej. 42 Sayoj ke, ¡nanteikneltijkej fariseos, porin nankitemakaj* hierbabuena,* ruda uan nochi okseki xiujtsitsin,* sayoj ke amo nantetasojtaj kemej Dios nion nankichiuaj tein yejua kijtoua ke kuali yetok! Semi monekia nankitemakaskej nejin, sayoj ke no monekia nankisentokaskej nankichiuaskej tein iTanauatil Moisés kijtoua ke okachi moneki. 43 ¡Nanteikneltijkej fariseos, porin nankiuelitaj namotaliskej hasta taixpan* kampa taueyichiuaj judíos uan maj namechtajpalojtokan itech plaza! 44 ¡Nanteikneltijkej, porin nantamatij kemej nejon miketekochmej tein amo semi moitaj: nochin ompa panotinemij uan amo kimatij kani taksatokej!”.

45 Semej akin kuali kiixmatia iTanauatil Moisés kinankilij: “Tamachtijkej, ika tein tikijtoua no titechpinaujtia tejuan”. 46 Uan yejua kiluij: “¡Nanteikneltijkej no namejuan, akin kuali nankiixmatij iTanauatil Moisés, porin nankinmamaltiaj oksekin se tamamal tein amo ueli kixikouaj, sayoj ke namejuan amo nankioliniaj nion ika se namomajpil!

47 ”¡Nanteikneltijkej namejuan, porin nankinchijchiuiliaj miketekochmej tanauatianij,* sayoj ke namouejkaujtatuan kinmiktijkej! 48 Moyekita ke namejuan nankimatij tein kichiujkej namouejkaujtatuan uan nankiitaj ke kuali yetok, porin yejuan kinmiktijkej tanauatianij, sayoj ke namejuan nankichijchiuaj ininmiketekoch. 49 Yejua ika Dios, akin semi tamatkej, kijtoj: ‘Nejua nikintitanilis tanauatianij uan tatitanilmej, uan sekin kinmiktiskej uan sekin kintajyouiltiskej, 50 uan ijkon akin nemij axkan kinixtaualtiskej ininesyo nochin tanauatianij akin kinmiktijkej desde keman peuak yolij akin nemij nikan taltikpak, 51 desde iesyo Abel hasta iesyo Zacarías, akin kimiktijkej tatajko den altar uan templo’. Kemaj, namechiluia: kinixtaualtiskej akin nemij axkan.

52 ”¡Nanteikneltijkej namejuan akin kuali nankiixmatij iTanauatil Moisés, porin amo nankinkauaj oksekin maj kiixmatikan* Dios! ¡Namejuan amo nankalakkej uan akin kalaktokej nankintsajtsakuiliaj!”.

53 Keman kisak de ompa, tajkuilouanij uan fariseos semi kualantoyaj, yejua ika kiyoualotoj uan kitajtaniayaj miak taman para kikuejmoloskej, 54 kichixtoyaj* maj kijto teisa tein ika ueliskia kiteluiliskej.

12 Itech nejon hora, tel miakej miles mosentilijkaj uan hasta mopejpechiayaj. Uan yejua peuak kiniluia imomachtijkauan: “Ximoyekpiakan maj amo namechmajmaua inintaixkajkayaualis fariseos tein kemej yeskia levadura. 2 Sayoj ke nochi tein kuali kitatijtokej* kiajsiskej, uan nochi tein amo akin kimati momatis. 3 Yejua ika, nochi tein namoiluiskej sayoj namejuan, nochin kikakiskej, uan tein namoichtakailuiskej namokalijtik moteixmatiltis kalkuapan. 4 Uan no namechiluia, notasojikniuan: amo xikinmouilikan akin uelis namechmiktiskej uan satepan amo teyi ueli kichiuajok. 5 Nejua namechnextilis akoni moneki nankimouiliskej. Xikmouilikan akin uelis namechmiktis uan namechtamotas itech Gehena.* Kemaj, namechiluia, yejua xikmouilikan. 6 Kinnamakaj makuil tototsitsin* ika ome tomintsin,* ¿melauj? Sayoj ke Dios amo kielkaua* nion semej. 7 Uan yejua hasta kimati kanachi namotson nankipiaj. Amo ximouikan. Namejuan okachi nantayekantokej ke miakej tototsitsin.

8 ”Nejua namechiluia ke, akin senteixtenoj kijtos ke nomomachtijkauj, nejua akin niyolik kemej takat no nikijtos ke yejua nomomachtijkauj ininixpan iangeluan Dios. 9 Sayoj ke akin nechixtopeua senteixtenoj, nejua no nikixtopeuas ininixpan iangeluan Dios. 10 Uan akin nechijtouilis teisa, Dios kitapojpoluis; sayoj ke akin kiuijuikaltis* ichikaualis Dios, amo kitapojpoluis. 11 Keman namechuikaskej kampa miakej mosentiliaj,* iniuan tekiuanij uan uejueyi chiuanimej, maj amo namechtekipacho keniuj namotenpaleuiskej, oso toni nankijtoskej, 12 porin itech nejon hora Dios ika ichikaualis namechnextilis tein moneki nankijtoskej”.

13 Uan semej akin ompa yetoya kiluij: “Tamachtijkej, xikilui nokniuj maj nechmaka tein topaj techkauilijteuak”. 14 Yejua kinankilij: “¿Akoni nechixtalij kemej juez oso akin namechtaxejxelouilis?”. 15 Uan kiniluij: “Kuali ximoixtajtapokan uan amo xiktelixnejnekikan nion teyi tein teaxka,* porin maski se kitelpias miak tomin, nochi tein se kipia amo uelis kichiuas maj okachi se nemi”. 16 Uan kintapouij nejin: “Italpan se takat tominpixkej semi motachiuak. 17 Yejua ika peuak moyoliluia: ‘¿Toni nikchiuas axkan porin amo nikpia kani niksentilis notatok?’. 18 Uan no kijtoj: ‘Yejua nejin tein nikchiuati: nikinuejuelos kalmej kampa niksentilia tatok uan nikinchijchiuas okseki okachi uejueyi uan ompa niksentilis nochi notatok uan nochi tein noaxka. 19 Uan nimoluis: “Nikpia miak taman tein kuali tein niksentilij para kualtsin ninemis miak xiujmej; maj nimoseui, maj nitakua, maj nitatayi, maj niyolpaki”’. 20 Sayoj ke Dios kiluij: ‘Semi amo titanemilia, nejin youak timomikiliti. ¿Uan akoni mokauilis tein tiksentilij?’. 21 Ijkon kipanoua akin kisentilia miak taman tein kipia ipatiuj, sayoj ke iixpan Dios amo teyi kipia”.

22 Uan kiniluij imomachtijkauan: “Yejua ika namechiluia maj amo namechtekipachojtook toni nankimajseuaskej oso toni namotaliliskej. 23 Porin okachi tayekantok se yoltos ke takual uan ke tein se motalilia. 24 Xikinitakan tiltik totomej:* amo tatokaj nion kitekij tatok nion kipiaj kani kisentiliskej, sayoj ke Dios kintamaka. ¿Xe namejuan amo okachi nantayekantokej ke totomej? 25 Komo namotekipachojtokej, ¿namechpaleuis xiyoltokan okse minuto?* 26 Komo nion nejon ueli nankichiuaj, ¿keyej namechtekipachoua okseki taman? 27 Xikitakan keniuj moskaltiaj xochimej. Amo chikauak tekitij nion tajkitij;* sayoj ke namechiluia ke nion Salomón motakentij kemej semej nejon xochimej, maski tel tominpiaya. 28 Komo Dios ijkon kinkualtsintilia xiujtsitsin tein axkan moskaltijtokej uan mosta kintikotamotaskej, ¡okachi namechtakentis namejuan! ¡Amo semi nantakuaujtamatij! 29 Yejua ika amo xiktemojtinemikanok toni nankikuaskej uan toni nantayiskej, uan amo xiksentokakan ximoteltekipachojtokan. 30 Porin nochi nejon yejua tein semi kitemouaj akin amo kiixmatij Dios,* sayoj ke namoTajtsin kimati ke namechpoloua nejin. 31 Yejua ika, okachi kuali nochipa xiktayekanaltikan iTaixyekanalis. Komo nankichiuaj nejon, Dios namechmakas nochi tein namechpoloua.

32 ”Amo ximouikan, namejuan* tein amo namiakej, porin namoTajtsin kineki namechmakas iTaixyekanalis. 33 Xiknamakakan tein namoaxka uan xikinpaleuikan* pobres. Ximochijchiuilikan morraltsitsin tein amo patij kampa nankitaliskej tomin, nochi tein kuali tein nankisentilijkej ne iluikak tein amo tami, kampa amo okuiloua uan nion se tachtekkej motokia. 34 Porin kampa yetos tein nankipatiuitaj, ompa nanyoltanemilijtoskej.

35 ”Ximotakuijkuilikan uan xiaktokanya namotasal,* uan maj xotatokanya namocandiluan; 36 ximochiuakan kemej takeualmej akin kichiaj maj ininteko mokepa den nenamiktilis, ijkon keman ualas uan takakalatsas niman kitatapouiliskej. 37 ¡Yolpakiskej takeualmej akin ininteko kinajsikiuj tajpixtokej! Namechyekiluia ke yejua motajkoilpis,* kiniluis maj motalikan kampa takuaj uan kintamakas. 38 Uan komo ejko semi youakya,* oso hasta tajkoyouan,* uan kinajsiki ijsatokej,* ¡yolpakiskej nejon takeualmej! 39 Xikmatikan nejin: komo akin iaxka se kali kimatiskia toni hora ualaskia tachtekkej, amo kikauaskia maj kalaki ichan. 40 No namejuan, nochipa xitachixtokan, porin nejua akin niyolik kemej takat niualas itech se hora keman amo nankinemiliaj”.

41 Uan Pedro kitajtanij:* “NoTekotsin, ¿nejon tein titechiluij sayoj para tejuan, oso para nochin?”. 42 Uan toTekotsin kijtoj: “¿Akoni yekmelauj tayekankatakeual* takuaujtamach, akin tamatkej, akin iteko kiixtalis maj kinixyekana akin tekitij kalijtik uan maj kisentoka kinmaka takual tein kinpoloua keman moneki? 43 ¡Yolpakis nejon takeual komo iteko kiajsiki kichiujtok nejon! 44 Yekmelauj tein namechiluia: kiixtalis maj kiixyekana nochi tein iaxka. 45 Sayoj ke, komo se tonal nejon takeual peua moyoliluia ‘Noteko amo niman ejko’ uan peua kinteuia itakeualikniuan, uan peua takua, uan tatayi uan tauana, 46 iteko nejon takeual ualas se tonal keman amo kichia uan itech se hora tein amo kimati, uan semi chikauak kitatsakuiltis uan kikauatiuj iniuan akin amo tatakamatij. 47 Uan takeual akin kiajsikamatik tein kinekia iteko sayoj ke amo motakuijkuilij nion kichiuak tein kinauatij,* fiero kimagaskej.* 48 Sayoj ke akin amo kiajsikamatik uan kichiuak tein amo kuali, amo semi kimagaskej.* Tein melauj, akin kikauiliaj miak tekit moneki okachi tekitis, uan akin kikauiliaj maj kiixyekana miak taman, okachi monekis yektaixyekanas.

49 ”Niualaj nitatikuiltiko nikan taltikpak. Uan kemej motatikuikya amo teyi niknekiok. 50 Sayoj ke moneki nikixnamikis se taman,* ¡uan niksentokas nimotekipachojtos hasta keman tamis! 51 ¿Nankinemiliaj ke niualaj para maj nochin kuali mouikakan? Amo, ta nikchiuako maj moxexelokan. 52 Porin desde axkan, yetoskej makuilimej itech se kali uan xexeliujtoskej: eyin kinixnamikiskej omen uan omen kinixnamikiskej eyin. 53 Xexeliujtoskej: tetat kiixnamikis iokichpil uan okichpil kiixnamikis itat, tenan kiixnamikis isiuapil uan siuapil kiixnamikis inan, temonan kiixnamikis isiuamon uan tesiuamon kiixnamikis imonan”.

54 Uan no kinnojnotsak akin ompa yetoyaj. Kiniluij: “Keman nankiitaj ke tamixtemi kampa pankalaki tonaltsin, niman nankijtouaj ‘Kiouaejekati’ uan ijkon mochiua. 55 Uan keman nankiitaj ke tonalejeka, nankijtouaj ‘Takauaniti’,* uan ijkon mochiua. 56 Taixkajkayauanij, komo nankimatij ox kiouiti oso tonati, ¿keyej amo nankiajsikamatij tein mochiujtok itech nejin tonalmej? 57 ¿Keyej amo no nankiajsikamatij tein moneki nankichiuaskej? 58 Xiknemili nejin, keman tiajtos iixpan se ueyichiujkej iuan akin mitsteluilia, xiktemo iuan tikyektalis kuejmol itech ojti, para maj amo mitsuika iuan juez, uan juez mitstemaktis iuan akin tajpia, uan akin tajpia mitstsakuas. 59 Nimitsiluia ke amo uelis tikisas hasta ke tiktamiixtauas nochin tomin”.*

13 Itech nejon tonalmej, sekin kitapouitoj Jesús ke Pilato kinmiktijka sekin akin kayomej Galilea keman kimaktilijtoyaj Dios seki tapialmej. 2 Keman kikakik nejon, yejua kiniluij: “¿Nankinemiliaj ke kinmiktijkej porin katkaj okachi tajtakolejkej ke oksekin akin ompa kayomej? 3 Namechiluia ke amo. Uan komo amo namoyolpataj, nochin namejuan no nanixpoliuiskej. 4 Oso keman ueyi tepamit tein yetoya Siloam kinpechij dieciochojmej uan kinmiktij, ¿nankinemiliaj ke okachi katkaj tajtakolejkej ke nochin akin nemij Jerusalén? 5 Namechiluia ke amo. Uan komo amo namoyolpataj, nochin namejuan no nanixpoliuiskej ijkon kemej yejuan”.

6 Jesús kintapouij nejin: “Se takat akin kipiaya se higojkouit kampa kitoka uvas, kitemolito itakilo sayoj ke amo teyi kiajxilij. 7 Uan kiluij takat akin kitajpialiaya: ‘Xikita, eyi xiuitya niktemoliki itakilo nejin higojkouit, sayoj ke amo teyi nikajxilia. ¡Xiktamota!* Porin nenkaj ompa toktok’. 8 Yejua kinankilij: ‘NoTeko, xikaua se xiuitok, niktachkuilis uan niktalilis tapalan. 9 Komo taki, kuali yetok; uan komo amo, tiktamotas’”.

10 Itech se tonal sábado keman moseuiaj, yejua tamachtijtoya itech se kali kampa taueyichiuaj judíos. 11 Uan nejon tonal, ompa yetoya se siuatsin akin se amokuali ejekat kikokolispeualtijka 18 xiujmejya. Semi pantomotstik* katka uan amo uelia momelauaya. 12 Keman Jesús kiitak, kinotsak uan kiluij: “Siuatsin, nimitspajtijya”. 13 Kitalij imauan itech, uan yejua nimantsin momelauak uan peuak kiueyitalia Dios. 14 Keman akin taixyekanaya kampa taueyichiuaj judíos kiitak nejin, kualanik porin Jesús tapajtijka itech tonal sábado, yejua ika kiniluij akin ompa mosentilijkaj: “Chikuasen tonal moneki se tekitis; yejua ika xiualakan maj namechpajtikan nejon tonalmej, uan amo itech tonal sábado”. 15 Sayoj ke toTekotsin kinankilij: “Taixkajkayauanij, ¿xe itech tonal sábado amo nankitojtomaj namokuakouej oso namoburro uan nankiuikaj maj atiti? 16 Nejin siuatsin akin ikoneuj Abrahán uan akin Satanás kichiuak maj tajyoui 18 xiujmej, ¿amo kinamikia maj se kipajti hasta itech tonal sábado?”. 17 Keman yejua kijtoj nejin, nochin akin kiixnamiktoyaj peujkej mopinaujmatij; sayoj ke nochin akin mosentilijkaj semi yolpakkej porin yejua kichiuaya miak taman tein amo keman kiitstoyaj.

18 Uan kisentokak kiniluij: “¿Kemej toni tamati iTaixyekanalis Dios, uan ika toni uelis nikixnextis? 19 Tamati kemej se pisiltik xinach tein kiluiaj mostaza tein se takat kikuik uan kitokato italpan. Nejon xinachtsin moskaltij uan mochiuak se ueyi kouit, uan totomej motapechtijkej itech imakoujyo”.

20 Oksepa kiniluij: “¿Ika toni uelis nikixnextis iTaixyekanalis Dios? 21 Tamati kemej levadura tein se siuatsin kikuik uan kimaneloj ika eyi uejueyi tamachiuj* harina. Uan nochin tixti mosamauak”.*

22 Keman yajtoya Jerusalén, panotiaya itech uejueyi xolalmej uan xolaltsitsin uan tamachtijtiaya. 23 Uan se takat kitajtanij:* “NoTekotsin, ¿sayoj sekin momakixtiskej?”. Yejua kiniluij: 24 “Semi ximochikauakan nankalakiskej itech puerta kampa takopitsyan,* porin namechiluia ke miakej kinekiskej kalakiskej sayoj ke amo ueliskej. 25 Keman akin iaxka kali tatsakuas ika llave, namejuan nanijkatoskej kalampa, nantakakalatstoskej uan nankijtoskej: ‘¡ToTekotsin, xitechtatapouili!’. Sayoj ke yejua namechnankilis: ‘Amo namechixmati’. 26 Uan nanpeuaskej nankijtoskej: ‘Titakuajkej uan titatayikej moixpan, uan titamachtij itech uejueyi ojmej den toueyi xolal’. 27 Sayoj ke yejua namechiluis: ‘Amo namechixmati. ¡Ximijkuanikan, nochin namejuan akin nankichiuaj tein amo kuali yetok!’. 28 Keman nankiitaskej ke Abrahán, Isaac, Jacob uan nochin tanauatianij* yetokej itech iTaixyekanalis Dios sayoj ke namejuan namechkalantamotkej, ompa ne nanchokatoskej uan nantananatskatoskej. 29 Uan no ualaskej sekin de kampa ualkisa tonaltsin uan kampa pankalaki, ajkokopa uan tanikopa,* uan motaliskej uan sentakuaskej itech mesa itech iTaixyekanalis Dios. 30 Xikakikan nejin: sekin akin yetokej taikampa yetoskej taixpan, uan oksekin akin yetokej taixpan yetoskej taikampa”.

31 Nejon hora, seki fariseos ualajkej uan kiluijkej: “Xiouj okseko, porin Herodes kineki mitsmiktis”. 32 Uan yejua kinnankilij: “Xikiluitij nejon xolopij:* ‘Xikita, axkan uan mosta nikinkalankixtiti amokuali ejekamej uan nitapajtiti, uan eyi tonal satepan nimatamis’. 33 Sayoj ke moneki niksentokas niojtokas axkan, mosta uan uipta, porin se tanauatijkej amo uelis kimiktiskej okseko, ta sayoj Jerusalén. 34 Jerusalén, Jerusalén, kampa kinmiktiaj tanauatianij uan kintetemaj* akin ompa kintitanij..., ¡miakpa niknekik namechsentilis kemej piotenan kinsentilia ipiotsitsin iajtapaltampa! Sayoj ke namejuan amo nankinekkej. 35 ¡Xikitakan! Dios kisenkauakya namochan. Namechiluia ke amo nanechitaskejok hasta keman nankijtoskej: ‘¡Tatiochiual akin ualajtok itokaykopa Jehová!’”.*

14 Okse tonal, itech tonal sábado keman moseuiaj, takuato ichan se akin kinixyekana fariseos. Akin ompa yetoyaj sayoj kisenitayaj. 2 Uan iixpan yetoya se takat akin tetemia* inakayo. 3 Jesús kintajtanij* akin kuali kiixmatij iTanauatil Moisés uan fariseos: “¿Kuali yetok maj se tapajti itech tonal sábado oso amo?”. 4 Sayoj ke yejuan amo teyi kijtojkej. Yejua ika kitalij imay itech takat, kipajtij uan kiluij maj youi. 5 Uan kiniluij: “Komo namokoneuj oso namokuakouej uetsiskia itech se talkoyok* itech tonal sábado, ¿amo nimantsin nankipankixtiskiaj?”. 6 Uan amo uelik kinankilijkej.

7 Keman kiitak ke akin kinyoleujkaj motaliayaj kampa motaliaj uejueyi chiuanimej, kinmachtij nejin: 8 “Keman mitsyoleuaskej se nenamiktilis, amo ximotali kampa motaliaj uejueyi chiuanimej. Porin xa no kiyoleujkej se akin okachi ueyichiujkej ke tejua. 9 Uan akin namechyoleuak nanomen mitsiluikiuj: ‘Xiktakauili nejin takat’. Uan timopinaujtis uan monekis tias timotalitiuj hasta taikampa. 10 Okachi kuali keman mitsyoleuaskej, ximotaliti hasta taikampa, ijkon keman ualas takat akin mitsyoleuak mitsiluis: ‘Notasojikniuj, xiuiki nikan taixpan’. Ijkon mitstakachiuaskej ininixpan akin no kinyoleujkej. 11 Porin akin moueyitalia kipinaujtiskej, sayoj ke akin yolyemanik kiueyitaliskej”.

12 Uan kiluij takat akin kiyoleujka: “Keman tikchiuas se tatakualis amo xikinnotsa motasojikniuan nion mokniuan nion mochankauan nion movecinos akin tominpiaj. Komo ijkon tikchiuaskia, yejuan no ueliskia mitsyoleuaskej uan yejua nejon yeskia motaxtauil. 13 Ta keman tikchiuas se tatakualis, xikinyoleua pobres, akin amo ueli momaoliniaj,* metskoxojmej, akin amo tachiaj, 14 uan tiyolpakis, porin yejuan amo kipiaj toni ika mitstaxtauiskej. Dios mitstaxtauis keman oksepa nemiskej akin yolmelaujkej”.

15 Keman semej akin ompa takuajtoya kikakik nejin, kiluij: “Yolpaki akin takuas itech iTaixyekanalis Dios”.

16 Jesús kiluij: “Se takat akin yaya kichiuati se ueyi tatakualis kinyoleuak miakej. 17 Keman ejkok hora keman tatakuaskej, kititanik se itakeual maj kiniluiti akin kinyoleujka: ‘Xiualakan porin nochi yetokya’. 18 Sayoj ke nochin peuak kijtouaj miak taman para amo yaskej. Se kiluij: ‘Nikouak se tal uan moneki nias nikitatiuj; nimitstataujtia xinechtapojpolui’. 19 Okse kiluij: ‘Nikinkouak majtakti kuakuejmej uan nikitati keniuj tekitij; nimitstataujtia xinechtapojpolui’. 20 Uan okse kiluij: ‘Yekin nimonamiktij uan yejua ika amo uelis nias’. 21 Yejua ika nejon takeual kitapouito iteko nochi tein kiluijkej. Uan iteko kualanik uan kinauatij itakeual: ‘Nimantsin xiouj itech uejueyi ojmej uan itech ojpitsakmej, uan xikinualkuiti pobres, akin amo ueli momaoliniaj,* akin amo tachiaj uan metskoxojmej’. 22 Keman takeual mokepak, kijtoj: ‘Noteko, mochiuak tein titanauatij uan takaujtokok’. 23 Uan in teko kinauatij takeual: ‘Xiouj itech uejueyi ojmej uan itech ojtsitsin, uan xikchiua maj nochin kinekikan kalakiskej uan maj pexonikij* nochan. 24 Porin namechiluia ke nion semej takamej akin nikinyoleuak, takuaskej’”.

25 Uan tel miakej ojtokayaj iuan Jesús; yejua moixkepak uan kiniluij: 26 “Komo aksa* nechtojtoka uan okachi kitasojta* itat, inan, isiuatsin, ikoneuan, iikniuan takamej, iikniuan siuamej, uan okachi kipatiuita inemilis, amo uelis yeski nomomachtijkauj. 27 Akin amo kineki tajyouis* uan nechtojtokas, amo uelis yeski nomomachtijkauj. 28 Komo nankinekiskiaj nankichijchiuaskej se uejkapan kali, ¿amo achto namotaliskiaj uan nankiixejekoskiaj kanachi tomin monekis uan ox namechajsis para nankitamichijchiuaskej? 29 Amokan nankitalijkej tatsineualoni sayoj ke amo uelik namatankej, uan nochin akin namechitaskej peuaskej namechkejkeloskej 30 uan kijtoskej: ‘Nejin takat peuak kichijchiua kali, sayoj ke amo uelik matamik’. 31 Oso komo se tekiuaj akin kinpia 10 mil soldados moteuiti iuan okse tekiuaj akin kinpia 20 mil soldados, ¿amo achto motalis uan kiixejekos ox uelis tatanis? 32 Uan komo kiita ke amo uelis tatanis, keman uejkaok yetok kintitani sekin akin kitajtouiaj maj kiluitij okse tekiuaj maj amo moteuikanok. 33 No ijkon, senkis xikmatikan ke nion akin uelis yeski nomomachtijkauj komo amo kikaua nochi tein iaxka.

34 ”Kemaj, istat semi kuali. Sayoj ke, komo istat amo tapoyeliaok, ¿toni ika se kichiuas maj oksepa poyeya? 35 Amo kualtia para se kitalilis tal nion tapalan; yejua ika kitamotaj. Akin kipia inakas para takakis, maj yektakaki”.

15 Uan nochin akin kisentiliaj impuesto uan tajtakolchiuanij kiyoualouayaj para kikakiskej. 2 Fariseos uan tajkuilouanij moichtakailuiayaj: “Nejin takat mouika iniuan tajtakolchiuanij uan takua iniuan”. 3 Uan yejua kintapouij nejin: 4 “Komo namejuan nankipiaj 100 ichkamej* uan nankipolouaj se, ¿amo nankinkauaj 99 ne ixtauat uan nankitemotij tein poliuik hasta nankiajsiskej? 5 Keman nankiajsij, namokechpanoltiliaj uan semi nanyolpakij. 6 Uan keman nanajsij namochan, nankinnotsaj namotasojikniuan uan namovecinos uan nankiniluiaj: ‘¡Xiyolpakikan nouan, porin nikajsik noichkatsin tein poliujka!’. 7 Namechiluia ke no ijkon akin nemij ne iluikak yolpakiskej komo moajsij 99 yolmelaujkej akin amo moneki moyolpataskej, sayoj ke okachi yolpakiskej komo se tajtakolchiujkej moyolpata.

8 ”Oso komo se siuatsin kipia majtakti platajtomin* uan kipoloua se, ¿melauj ke kixotaltia se candil uan tachpana ichan uan kuali kitemoua hasta kiajsi? 9 Uan keman kiajsi kinnotsa itasojikniuan uan ivecinas uan kiniluia: ‘¡Xiyolpakikan nouan, porin nikajsik tomin tein nikpolojka!’. 10 Namechiluia ke no ijkon iangeluan Dios yolpakij keman se tajtakolchiujkej moyolpata”.

11 Uan kijtoj: “Se takat kinpiaya ome iokichpipiluan. 12 Uan akin xokoyot kiluij itat: ‘Paj, xinechmaka tein yeski noaxka’. Yejua ika tetat kinxejxelouilij ome ikoneuan tein iaxka. 13 Panokej seki tonalmej uan akin xokoyot motamitakuijkuilij uan yajki uejka itech se ueyi altepet kampa kiauilchiuak tein iaxka porin eliuis nemik. 14 Keman kitamij nochi itomin, itech nejon ueyi altepet semi tatasojtik, uan amo kipiayaok tein kikuas. 15 Hasta peuak kitekitilia se akin ompa kayot, uan yejua kititanik italpan maj kinyekpiati pitsomej. 16 Uan kemej semi mayanaya, kitelnekia kikuas tein tamati kemej chalauij* tein kikuajtoyaj pitsomej, sayoj ke amo akin kimakaya nion teyi.

17 ”Keman oksepa peuak yektanemilia, kijtoj: ‘¡Itakeualuan nopaj kitelpiaj tein kikuaskej. Uan nejua nikan nimayanmiktok! 18 Nimokepas ichan nopaj uan nikiluis: “Paj, nitajtakoj iixpan Dios uan moixpan. 19 Amo nechnamikiok xinechita kemej mookichpil, ta xinechita kemej semej motakeualuan”’. 20 Yejua ika yajki uan mokepak ichan itat. Keman ajsitiayaya, itat kiuejkaitak uan semi kiueyiyoliknelij. Tsikuinteuak kinamikito, kinauaj uan kimakak se beso* porin semi kitasojtaya. 21 Uan okichpil kiluij: ‘Paj, nitajtakoj iixpan Dios uan moixpan. Amo nechnamikiok xinechita kemej mookichpil’. 22 Sayoj ke itat kinnauatij itakeualuan: ‘Xikuitiuetsitij se taken tein ueyak tein okachi kuali uan xiktakentikan. Xikmatalilikan se anillo uan xiktekaktikan. 23 Uan no, xikualkuikan kuakuejkonet tein okachi tomauak uan xikmiktikan para maj titatakuakan uan maj tiiluitikan porin mokepakya nokonetsin, 24 porin nookichpiltsin momikilijkaya uan oksepa nemi, poliujtoya uan mokepakya’. Uan peujkej iluitij.

25 ”Iokichpil akin tayekanaya yetoya italpan. Keman mokepak uan ajsitiayaya ichan kikakik ke tatsotsontoyaj uan mijtotijtoyaj. 26 Yejua ika kinotsak semej takeualmej uan kitajtanij* toni mochiujtoya. 27 Yejua kinankilij: ‘Mokniuj mokepak uan paktok. Yejua ika mopaj iluichiujtok uan kimiktij kuakuejkonet tein okachi tomauak’. 28 Sayoj ke okichpil akin tayekanaya kualanik uan amo kinekik kalakis. Uan itat kisak uan peuak kitataujtia maj kalaki. 29 Yejua kinankilij itat: ‘Xikita, nochi nejin xiujmej nimitstekitiliani kemej se takeual uan nochipa nikchiuak tein tinechnauatiaya. Sayoj ke tejua amo keman tinechmakak se chivojkonet para maj niiluiti iniuan notasojikniuan. 30 Uan niman keman ejkok ne mookichpil akin kiauilchiuak nochi tein moaxka iniuan siuaauilneminij, tikmiktilij kuakuejkonet tein okachi tomauak’. 31 Uan itat kiluij: ‘Nokonetsin, tejua nochipa tietoni nouan, uan nochi tein nikpia moaxka. 32 Sayoj ke monekia tiiluichiuaskej uan tiyolpakiskej, porin mokniuj momikilijkaya uan oksepa nemik. Poliujtoya uan mokepakya’”.

16 Uan no kiniluij imomachtijkauan: “Se takat tominpixkej kiluijkej ke itayekankatakeual amo kuali kikuitoya tein iaxka. 2 Yejua ika kinotsak uan kiluij: ‘Tein niktekakilia ke tikchiujtok amo kuali yetok. Xiouj uan xikamatali keniuj tikuik notomin, porin amo nimitskauasok xitaixyekana nochan’. 3 Uan tayekankatakeual moyoliluij: ‘¿Toni nikchiuati axkan ke noteko amo nechkauasok maj nitaixyekana ikalijtik? Amo nichikauak para nitachkuas uan nipinaua nitajtantinemis tomin. 4 Nikmatikya tein nikchiuati para maj oksekin nechselikan ininchan keman amo nikpiasok nejin tekit’. 5 Uan kinnotstiajki sejse akin kitauikiliayaj iteko. Kitajtanij* se: ‘¿Kanachi tiktauikilia noteko?’. 6 Yejua kinankilij: ‘Niktauikilia 100 tamachiuj* aceite’. Tayekankatakeual kiluij: ‘Nikan ijkuiliujtok tein titauika. Ijsiujka, ximotali uan xikijkuilo 50’. 7 Uan kitajtanij okse akin tauikaya: ‘Uan tejua, ¿kanachi titauika?’. Yejua kinankilij: ‘Nitauika 100 uejueyi tamachiuj* trigo’. Tayekankatakeual kinankilij: ‘Nikan ijkuiliujtok tein titauika. Xikijkuilo 80’. 8 Uan iteko kimojkaitak tayekankatakeual akin kichiuak tein amo kuali yetok, porin ika tein kichiuak kinextij ke tamattoya. Porin akin nemij itech nejin tonalmej* okachi tamattokej ke itekitikauan Dios.*

9 ”No namechiluia: xikuikan tomin tein onkak nikan taltikpak* para kuali namouikaskej iniuan oksekin, ijkon keman nochi nejin tamis, yejuan namechseliskej kampa nanemiskej nochipaya. 10 Akin takuaujtamach itech tein amo semi moneki, no takuaujtamach itech tein okachi moneki. Uan akin amo takuaujtamach itech tein amo semi moneki, amo no takuaujtamach itech tein okachi moneki. 11 Yejua ika, komo namejuan amo kuali nankikuij tomin tein onkak nikan taltikpak, ¿akoni namechkauilis xikyekpiakan tein yekmelauj kipia ipatiuj? 12 Uan komo amo kuali nankikuij tein iaxka okse, ¿akoni namechmakas tein moneki yeski namoaxka? 13 Nion se takeual uelis kintekitilis ome tekomej, porin kitauelitas uan kiixtopeuas se, oso kitasojtas uan kipaleuis okse. Namejuan amo uelis nankitekitiliskej Dios uan Tomin”.*

14 Fariseos akin kitayekanaltiayaj motomintiskej kikaktoyaj nochi nejin, uan moixmojtsolouayaj. 15 Uan yejua kiniluij: “Namejuan nankinextiaj ke nanyolmelaujkej ininixpan oksekin, sayoj ke Dios namechyolojixmati. Porin tein nikan taltikpak kiitaj ke kipia miak ipatiuj, Dios kiita ke tetajyaltij.

16 ”ITanauatil Moisés uan tein kijkuilojkej Tanauatianij* moteixmatiltijkej hasta keman Juan peuak tanojnotsa. Desde ijkuak, moteixmatiltia kuali tanauatilmej* tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios, uan nochin semi mochikauaj kalakiskej ompa. 17 Tein melauj, iluikak uan taltikpak uelis ixpoliuiskej, sayoj ke amo ixpoliuis nion se rayita tein kipia se letra itech iTanauatil Moisés hasta maj nochi mochiua.

18 ”Akin monamiktijya uan kikaua isiuatsin uan monamiktia iuan okse, auilnemi; uan takat akin monamiktia iuan se siuatsin akin monamiktijkaya uan kikaujkej, auilnemi.

19 ”Se takat tominpixkej motakentiaya ika tasal tein semi patiyoj, uan ika nochi tein kipiaya mojmostaj moyolpaktiaya. 20 Sayoj ke ikaltenoj nejon tominpixkej kikauayaj se takat pobre akin monotsaya Lázaro akin kitamikuika kokomej, 21 uan kitelnekia kikuas teisa tein panuetsia de imesa tominpixkej. Hasta ualayaj itskuimej uan kipajpalouiliayaj ikokouan. 22 Uan se tonal, nejon takat pobre momikilij uan ángeles kiuikakej uan kitalijkej iuan* Abrahán.

”Takat tominpixkej no momikilij uan kitokkej. 23 Uan itech Miketekoch* kampa semi tajyouijtoya ajkotachiak uan kiuejkaitak Abrahán, uan Lázaro yetoya iuan.* 24 Yejua ika kinotsak uan kiluij: ‘Nopaj Abrahán, xinechikneli uan xiktitani Lázaro para maj tepitsin momajpilajaki itech at uan maj nechnenepiltalili tsikitsin atsin porin semi nitajyouijtok itech nejin tit’.* 25 Sayoj ke Abrahán kinankilij: ‘Nokonetsin, xikelnamiki ke tejua timoyolpaktij ika miak taman tein kuali keman tinemia, sayoj ke Lázaro semi tajyouij. Axkan nikan kiyolseuijtokej Lázaro, sayoj ke tejua titajyouijtok. 26 Uan no, techxeloua se ueyi ostok* tein uejkatan, yejua ika akin kinekiskej panoskej kampa nanyetokej, amo ueliskej, uan akin kinekiskej ualpanoskej kampa tietokej, amo no ueliskej’. 27 Uan takat tominpixkej kiluij: ‘Nopaj Abrahán, komo ijkon, nimitstajtania xiktitani Lázaro ichan nopaj 28 porin nikinpia makuil nokniuan. Maj kinnejmachtiti, ijkon yejuan amo no kalakiskej nikan kampa semi se tajyouia’. 29 Sayoj ke Abrahán kiluij: ‘Kipixtokej tein kijkuiloj Moisés uan Tanauatianij, maj kichiuakan tein ompa ijkuiliujtok’. 30 Uan yejua kijtoj: ‘¡Nopaj Abrahán, yejuan amo kinkakiskej! Sayoj ke komo se akin momikilijya uan oksepa nemi youi kampa yejuan, moyolpataskej’. 31 Sayoj ke Abrahán kinankilij: ‘Komo amo kitakamatij tein kijkuiloj Moisés uan Tanauatianij, amo no kikakiskej se akin momikilijya uan oksepa nemi’”.

17 Uan kiniluij imomachtijkauan: “Onkak miak taman tein uelis teuetsiltis.* Sayoj ke ¡teikneltij akin kichiuas nejon! 2 Okachi kuali yeskia maj kikechpilouilikan se ueyi tet tein ika takuechouaj uan maj kipantamotakan itech ueyiat achto ke kiuetsiltis* semej nejin akin moitaj ke amo ueyichiuanimej. 3 Ximotachilikan. Komo mokniuj mitschiuilia teisa tein amo kuali, xiktakaualti. Uan komo moyolpata, xiktapojpolui. 4 Maski itech se tonal chikome viaje mitschiuilia tein amo kuali uan chikome viaje mitsitati uan mitsiluia ‘Xinechtapojpolui’, moneki tiktapojpoluis”.

5 Uan tatitanilmej kiluijkej toTekotsin: “Xitechpaleui maj okachi titakuaujtamatikan”. 6 ToTekotsin kiniluij: “Komo namotakuaujtamatilis yeskia kemej se pisiltik xinach tein kiluiaj mostaza, nankinauatiskiaj nejin morajkouit ‘Ximouiuita uan ximotokati itech ueyiat’, uan namechtakamatiskia.

7 ”Komo se namotakeual tayuntajuijtok oso kinyekpixtok ichkamej,* keman mokepas ¿nankiluiskiaj ‘Nimantsin ximotaliki uan xitakuaki’? 8 Amo, ta nankiluiskiaj ‘Ximotapatili, xinechtakualchiui, uan xinechtamaka hasta maj nitentami uan maj nitamitatayi, uan satepan tejua no titakuas uan titatayis’. 9 ¿Melauj ke amo kitasojkamatilis itakeual porin kichiuak tein kinauatij? 10 No ijkon, keman namejuan nankitamichiuaskej nochi tein namechnauatiskej, xikijtokan: ‘Sayoj titakeualmej uan amo teyi technamiki maj techmakakan.* Tikchiujkej tein monekia tikchiuaskej’”.

11 Keman yajtoya Jerusalén, panok kampa monamikij Samaria uan Galilea. 12 Uan keman ajsitiaya itech se xolal, majtakti takamej akin kipiayaj se pitsotik kokolis* tein monotsa lepra kinamikkej, sayoj ke uejkasan moualketskej. 13 Uan kitsajtsiliayaj: “¡Jesús, Tamachtijkej, xitechikneli!”. 14 Keman kinitak, kiniluij: “Xikinitatij tiopixkamej”. Uan keman yajtoyaj, pajtikej.* 15 Semej, keman kiitak ke pajtikaya, mokepak uan chikauak kiueyitalijtiualaya Dios. 16 Motankuaketsak iixpan Jesús uan moixpiloj hasta talpan uan kitasojkamatilij. Uan katka kayot Samaria. 17 Keman kiitak nejin, Jesús kijtoj: “Nochin majtakti pajtikej,* ¿melauj? Komo ijkon, ¿kani yetokej chiknauin? 18 ¿Amo akinok mokepak para kiueyitalis Dios? Sayoj nejin takat akin okseko kayot”. 19 Uan kiluij: “Ximoketsa uan xiouj: tipajtik porin titakuaujtamatik”.

20 Fariseos kitajtanijkej* kemanian ualaskia iTaixyekanalis Dios, uan yejua kinnankilij: “ITaixyekanalis Dios amo ualas kemej nochin uelis kimatiskej. 21 Uan amo akin kijtos: ‘¡Xikitakan, nikan yetok!’ oso ‘¡Ne yetok!’. Porin xikitakan, iTaixyekanalis Dios yetok namouan”.

22 Uan kiniluij imomachtijkauan: “Ejkos tonalmej keman nankitelnekiskej maj akin yolik kemej takat yeto namouan, sayoj ke amo nankiitaskej. 23 Sekin namechiluiskej ‘¡Xikitakan, ne yetok!’ oso ‘¡Xikitakan, nikan yetok!’. Amo xikisakan nion xikintojtokatiakan. 24 Porin ijkon kemej tapetani ne iluikak, sekopa hasta oksekopa, ijkon yeski keman monextis akin yolik kemej takat. 25 Sayoj ke achto moneki kijyouis miak taman uan kiixtopeuaskej akin nemij axkan. 26 Uan no, ijkon kemej mochiuak keman nemia Noé, ijkon yeski keman monextis akin yolik kemej takat: 27 miakej tatakuajtoyaj, tatayitoyaj, takamej uan siuamej monamiktijtoyaj... hasta nejon tonal keman Noé kalakik itech arca, uan Tetsaujkakiouit kintamiixpoloj nochin. 28 No mochiuas kemej keman Lot nemia: miakej tatakuajtoyaj, tatayitoyaj, motakouijtoyaj, motanamakijtoyaj, motatokijtoyaj uan mokalchiuijtoyaj. 29 Sayoj ke itech tonal keman Lot kisak de Sodoma, kiouik tit* uan ualpanpixouik* tet tein xotatiualaya uan kintamiixpoloj nochin. 30 No ijkon yeski itech tonal keman monextis akin yolik kemej takat.

31 ”Nejon tonal, akin yetos kalkuako maj amo pantemo kikixtiti tein kipias ikalijtik; no ijkon akin yetos italpan, maj amo mokepa kikuiti tein kikauak. 32 Xikelnamikikan tein kipanok isiuatsin Lot. 33 Akin kitemos momakixtis, momikilis, sayoj ke akin momikilis, momakixtis. 34 Namechiluia ke nejon youak yetoskej omen itech se cama: se kiuikaskej uan okse kikaujteuaskej. 35 Ome siuamej sentistoskej ika sayoj se metat: se kiuikaskej uan okse kikaujteuaskej”. 36 * 37 Keman kikakkej nejin, yejuan kitajtanijkej: “¿Kani toTekotsin?”. Yejua kinnankilij: “Kampa yetos miket, ompa no mosentiliskej uejueyi totomej”.*

18 Uan kintapouij se taman tein ika kinnextilij ke monekia nochipa motataujtiskej uan amo mosenkauaskej. 2 Kiniluij: “Itech se ueyi xolal yetoya se juez akin amo kimojkatokaya Dios nion kintakachiuaya* oksekin. 3 Ompa no nemia se siuatsin akin momikilijkaya itakatsin, akin miakpa yaya kiitati uan kiluiaya: ‘Xinechpaleui maj moyektali kemej moneki nejin kuejmol tein nikpia iuan akin nechteluilijtok’. 4 Uan seki tonalmej juez amo kinekik kipaleuis, sayoj ke moyoliluij: ‘Nejua amo nikmojkatoka Dios nion nikintakachiua* oksekin, 5 sayoj ke kemej nejin siuatsin kisentoka nechkuejmolojtok, nikpaleuis para maj amo kisentoka ualajto uan nechyolajxitijto’”. 6 Uan toTekotsin kisentokak kijtoj: “¿Nankikakkej tein kijtoj juez maski amo yolkuali katka? 7 Komo ijkon, ¿amo kiitas Dios maj kinpaleuikan akin kinijitak* akin youalintonal kitataujtiaj maj kinpaleui? Uan yejuan amo kiyolajxitiskej. 8 Namechiluia ke yejua kiitas maj nimantsin kinpaleuikan. Sayoj ke, keman niejkos nejua akin niyolik kemej takat, ¿onkaskej akin ijkon takuaujtamatiskej?”.

9 No kintapouij okse taman sekin akin kinemiliayaj ke katkaj yolkualmej uan kinitayaj oksekin ke amo teyi chiuanimej katkaj. 10 “Ome takamej pankiskej hasta templo motataujtitoj: se katka fariseo uan okse kisentiliaya impuesto. 11 Fariseo moketsak uan peuak motataujtia iyolijtik. Kijtouaya: ‘NoDios, nimitstasojkamatilia porin amo nikchiua kemej nochin kichiuaj: amo nitachteki, amo nitakajkayaua, amo niauilnemi..., nion no nikchiua kemej nejin akin kisentilia impuesto. 12 Ojpa semana nikixtalia amo nitakuas uan nitemaka diezmo* de nochi tein nimotanilia’. 13 Sayoj ke akin kisentiliaya impuesto, akin ijkatoya tepitsin nepaka, nion kinekia ajkotachias, ta moyolixkojkomoniaya uan kijtouaya: ‘NoDios, xinechikneli* porin nitajtakolej’. 14 Namechiluia ke keman nejin takat temok ichan, Dios kiitaya ke okachi yolmelauak ke nejon fariseo. Porin akin moueyitalia kipinaujtiskej, sayoj ke akin yolyemanik kiueyitaliskej”.

15 Sekin no kiualkuiliayaj ininkoneuan para maj kitali imauan inintech uan maj kintiochiua. Sayoj ke keman imomachtijkauan kiitakej nejin, peujkej kintakaualtiaj. 16 Sayoj ke Jesús tanauatij maj kinualkuilianij konemej uan kijtoj: “Xikinkauakan konemej maj nouan motokikan. Amo xikintsakuilikan, porin iTaixyekanalis Dios yeski ininaxka akin tamatij kemej yejuan. 17 Namechyekiluia ke akin amo kiselia iTaixyekanalis Dios kemej se konetsin, amo keman itech kalakis”.

18 Se inintaixyekankauj judíos kitajtanij:* “Kuali Tamachtijkej, ¿toni moneki nikchiuas uan ijkon uelis ninemis nochipaya?”. 19 Jesús kiluij: “¿Keyej tinechiluia Kuali Tamachtijkej? Amo akin yolkuali, ta sayoj se: Dios. 20 Tejua tikixmati nejin tanauatilmej: amo xiauilnemi, amo xitemikti, amo xitachteki, amo xitetakajkayauili, xiktakachiua* mopaj uan momaj”. 21 Uan yejua kiluij: “Nochi nejin niktakamati desde keman katka nipiliok”. 22 Keman Jesús kikakik, kinankilij: “Mitspolouaok se taman: xiknamaka nochi tein tikpia uan tein tiktanilis xikinxejxelouili pobres; ijkon tikpias tein kipia ipatiuj ne iluikak. Uan xiuiki uan xinechtojtoka”. 23 Keman kikakik nejin, nejon takat semi motayokoltij, porin semi tominpiaya.

24 Jesús kiitak uan kijtoj: “¡Semi ouij yeski maj kalakikan itech iTaixyekanalis Dios akin tominpiaj! 25 Tein melauj, okachi amo ouij maj se camello nalpano kampa koyoktik se aguja tein ika se tajtsoma ke maj se tominpixkej kalaki itech iTaixyekanalis Dios”. 26 Akin kikakkej nejin, tajtankej: “Komo ijkon, ¿akoni uelis makisas?”. 27 Yejua tanankilij: “Tein nikan taltikpak kiitaj ke amo uelis mochiuas, Dios ueli kichiua”. 28 Pedro kiluij: “Xikita, tejuan tikaujkej tein tikpiayaj uan timitstojtokakej”. 29 Yejua kiniluij: “Namechyekiluia ke akin kikauak ichan, isiuatsin, iikniuan, itatuan oso ikoneuan porin okachi kitayekanaltia iTaixyekanalis Dios, 30 kiselis okachi itech nejin tonalmej, uan satepan* nemis nochipaya”.

31 Uan kinuikak okseko 12 tatitanilmej uan kiniluij: “Xikitakan, tipankistokej Jerusalén uan nochi tein kijkuilojkej tanauatianij* ke nechpanoskia nejua akin niyolik kemej takat, mochiuas.* 32 Nechtemaktiskej ininmako akin amo judíos, nechpijpinaujtiskej, nechuijuikaltiskej* uan nechchijchaskej. 33 Uan satepan ke nechuijuitekiskej, nechmiktiskej, sayoj ke eyi tonal satepan oksepa ninemis”.* 34 Sayoj ke yejuan amo kiajsikamatkej tein kijtosnekia nochi nejin, porin amo monekia kiajsikamatiskej tein moijtojka.

35 Keman Jesús ajsitoyaya Jericó, se takat akin amo tachiaya tokotsyetoya ojtenoj, uan tajtantoya tomin. 36 Keman kikakik ke miakej ompaka panotoyaj, peuak tajtani toni mochiujtoya. 37 Kiluijkej: “¡Panotok Jesús akin kayot Nazaret!”. 38 Yejua ika, chikauak tsajtsik: “¡Jesús, iKoneuj David, xinechikneli!”. 39 Akin yayaj taixpan peuak kitakaualtiaj uan kiluiayaj maj amo tsajtsito. Sayoj ke yejua okachi chikauak tsajtsia: “¡IKoneuj David, xinechikneli!”. 40 Uan Jesús moketsak uan tanauatij maj kiualkuilianij takat. Keman takat motokij, Jesús kitajtanij: 41 “¿Toni tikneki maj nimitschiuili?”. Yejua kinankilij: “NoTekotsin, maj oksepa nitachia”. 42 Yejua ika Jesús kiluij: “Oksepa xitachia; tipajtik porin titakuaujtamatik”. 43 Uan nimantsin oksepa tachiak, uan peuak kitojtoka uan kiueyitalijtiaya Dios. Keman nochin kiitakej nejin, no kiueyitalijkej Dios.

19 Uan yejua ajsik Jericó uan panotiajki itech ueyi xolal. 2 Ompa yetoya se takat akin monotsaya Zaqueo. Yejua kinixyekanaya akin kisentiliaj impuesto uan katka tominpixkej. 3 Nejin takat kinekia kiitas akoni katka Jesús. Sayoj ke, amo uelia kiitaya porin tel miakej yetoyaj uan amo uejkapantik katka. 4 Yejua ika tayekanteuak uan tejkok* itech se morajkouit para kiitas Jesús, porin yaya panotiya ompaka. 5 Keman ajsik ompa, Jesús kiajkoitak uan kiluij: “Zaqueo, nimantsin xipantemo porin axkan nimokauati mochan”. 6 Yejua temotiuetsik uan ika miak pakilis kiuikak ichan uan ompa mokauak. 7 Keman kiitakej nejin, nochin peujkej moichtakailuiaj: “Yajki mokauato ichan se tajtakolchiujkej”. 8 Sayoj ke Zaqueo moketsak uan kiluij toTekotsin: “Xikita noTekotsin, nikinmakati pobres tajko tein noaxka, uan nochi tein niksentilij keman nikintachtekij oksekin, nikepas naui achiok”. 9 Uan Jesús kiluij: “Nejin tonal Dios kimakixtij nejin takat uan ichankauan porin yejua no ikoneuj Abrahán. 10 Porin nejua akin niyolik kemej takat nikintemoko uan nikinmakixtiko akin poliujtoyaj”.

11 Keman yejuan kikaktoyaj nejin, kintapouij okse taman, porin yejuan kinemiliayaj ke keman ajsiskiaj Jerusalén, iTaixyekanalis Dios nimantsin monextiskia. 12 Yejua ika kijtoj: “Se takat akin katka ikoneuj se tekiuaj, yaya yati uejka kiseliti tanauatil kemej tekiuaj uan satepan mokepaskia. 13 Kinnotsak majtakti itakeualuan, kinmakak tel miak tomin* uan kiniluij: ‘Xiktekitiltikan hasta maj niuiki’. 14 Sayoj ke akin nemiaj itech ialtepeuj kitauelitayaj, uan kintitankej seki takamej maj kijtotij: ‘Amo tiknekij maj nejin takat techixyekana kemej tekiuaj’.

15 ”Keman kiselij tanauatil kemej tekiuaj uan mokepak, kinsentilij itakeualuan akin kinmakaka tomin* porin kinekia kimatis kanachi kitankaj. 16 Se takeual kiitato uan kiluij: ‘NoTeko, ika motomin niktanik majtakti achiok’. 17 Tekiuaj kinankilij: ‘¡Tel kuali tein tikchiuak, semi tiyolkuali! Kemej tiknextij ke titakuaujtamach itech se taman tein amo ueyi, titaixyekanas itech majtakti uejueyi xolalmej’. 18 Uan okse takeual kiitato uan kiluij: ‘NoTeko, ika motomin niktanik makuil achiok’. 19 Yejua no ijkon kinankilij: ‘Tejua titaixyekanas itech makuil uejueyi xolalmej’. 20 Sayoj ke ualaj okse uan kiluij: ‘NoTeko, nikan yetok motomin tein niktatij* itech se tasal. 21 Nejua nimitsmouilia, porin semi titauel; tikixtia tomin tein amo tikauato itech banco uan tiksentilia tein amo tiktokak’. 22 Tekiuaj kinankilij: ‘Amo tiyolkuali, ika tein tikijtoj nimitstatsakuiltiti. ¿Tikijtoua ke tikmatia ke nitauel, ke nikixtia tomin tein amo nikauato itech banco uan ke niksentilia tein amo niktokak? 23 Komo ijkon, ¿keyej amo tikauato notomin itech banco? Ijkon, keman niualaskia, nechkepiliskiaj notomin ika tein kitaniliskia’.

24 ”Uan kiniluij akin ompa yetoyaj: ‘Xikuilikan tomin, uan xikmakakan akin kitanik majtakti achiok’. 25 Sayoj ke yejuan kiluijkej: ‘¡ToTeko, yejua kipiaya majtakti!’. 26 Yejua kinnankilij: ‘Namechiluia ke akin kipia, kimakaskej okachi, sayoj ke akin amo kipia, kikuiliskej hasta tein kipia. 27 Uan no, xikinualkuikan nikan akin nechtauelitaj, akin amo kinekiaj maj nikinixyekana uan xikinmiktikan noixpan’”.

28 Keman kitamiijtoj nejin, kisentokak pankisak Jerusalén. 29 Uan keman ajsitiaya Betfagué uan Betania, itech Olivojtepet, kintitanik ome imomachtijkauan 30 uan kinnauatij nejin: “Xiakan itech ne xolal tein nankiitaj. Keman nanajsiskej, nankiitaskej ilpitok* se burrito tein amo akin itech mopantalijtok. Xiktojtomakan uan xinechualkuilikan. 31 Uan komo namechtajtaniaj* ‘¿Keyej nankitojtontokej?’, xitanankilikan ‘ToTekotsin kineki maj tikuikilikan’”. 32 Uan nejon ome imomachtijkauan yajkej uan kiajsikej ijkon kemej yejua kiniluijka. 33 Sayoj ke keman kitojtontoyaj in burrito, itekouan kintajtanijkej: “¿Keyej nankitojtontokej in burrito?”. 34 Yejuan kinankilijkej: “ToTekotsin kineki maj tikuikilikan”. 35 Uan kiuikilijkej Jesús, kitalijkej ininpantaken ipanko burrito uan Jesús ipanko motalij.

36 Ijkon kemej panotiaya itech ojti, yejuan kisoujtiayaj ininpantaken. 37 Niman keman ajsitiaya itech ojti kampa peua se pantemoua den Olivojtepet, nochin imomachtijkauan semi yolpakkej uan peujkej chikauak kiueyitaliaj Dios porin kiitakaj nochi milagros tein kichiujka. 38 Kijtouayaj: “¡Tatiochiual akin ualajtok kemej Tekiuaj itokaykopa Jehová!* ¡Maj tejuan uan Dios kuali timouikakan. Tikueyitaliaj akin yetok ne iluikak!”. 39 Sayoj ke seki fariseos akin no ompa yetoyaj kiluijkej: “Tamachtijkej, xikintakaualti momomachtijkauan”. 40 Yejua kinnankilij: “Namechiluia ke komo yejuan amo teyi kijtoskiaj, temej chikauak tajtoskiaj”.

41 Keman ajsitiaya Jerusalén uan kiitak ueyi xolal, kichokilij 42 uan kijtoj: “Komo tejua, kemaj tejua, tikajsikamatiskia itech nejin tonal toni monekia para tiyolseujtos...* Sayoj ke axkan amo ueli tikita nejon. 43 Porin ejkoskej tonalmej keman akin mitsixnamikij kikejketsaskej koujmej tein tenpijpitstikej* uan ika mitsyoualoskej uan amo kanaj uelis tikisas. 44 Tejua uan akin motech nemij,* namechtalixuitekiskej uan amo kikauaskej maj motech nepaniujto nion se tet iuan okse, porin amo tikmatik kemanian Dios mitsitako”.

45 Uan kalakik itech templo uan peuak kinkalankixtia akin ompa tanamakatoyaj. 46 Kiniluiaya: “Ijkuiliujtok ‘Nochan yeski se kali kampa motataujtiskej’, sayoj ke namejuan nankichiujkej kemej se kali kampa motatiaj* tachtekinij”.

47 Yejua mojmostaj kisentokak tamachtij itech templo. Sayoj ke uejueyi tiopixkamej, tajkuilouanij uan uejueyi chiuanimej kitemouayaj kimiktiskej. 48 Sayoj ke amo kiajsiaj keniuj kimiktiskej, porin miakej nochipa iuan nentinemiaj porin kinekiaj kikakiskej.

20 Se tonal keman yejua tamachtijtoya itech templo uan kiteixmatiltijtoya kuali tanauatilmej,* ualajkej uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij iniuan taixyekananij judíos, 2 uan kitajtanijkej:* “Xitechilui, ¿kani tikuik tanauatil para tikchiuas nejin? ¿Akoni mitsnauatij xikchiua?”. 3 Yejua kinnankilij: “Nejua no namechtajtaniti teisa, uan xinechnankilikan. 4 ¿Akoni kinauatijka Juan maj teauijtinemi? ¿Dios akin yetok ne iluikak oso takamej?”. 5 Uan yejuan moixejekoltijkej nejin: “Komo tikiluiaj ke kinauatij Dios, yejua kijtos: ‘¿Keyej amo nankineltokilijkej?’. 6 Sayoj ke komo tikijtouaj ke kinauatijkej takamej, nochin techtetemaskej* porin kiyekneltokaj ke Juan katka se tanauatijkej”.* 7 Yejua ika kinankilijkej ke amo kimatiaj akoni kinauatijka. 8 Uan Jesús kiniluij: “Nejua amo no namechiluis akoni nechnauatij maj nikchiua nejin”.

9 Uan peuak kintapouia nejin akin ompa yetoyaj: “Se takat kitokak uvas uan kinkauilij ika renta seki tekitinij, yajki okse altepet uan semi uejkauak ompa. 10 Keman uvas yoksikajya, kititanik se itakeual kampa yetoyaj tekitinij maj kimakakan uvas tein monekia kimakaskej. Sayoj ke yejuan kimagakej,* kitokakej uan amo teyi kimakakej. 11 Takat kititanik okse itakeual. Nejin no kimagakej,* kiuijuikaltijkej,* kitokakej uan amo teyi kimakakej. 12 Uan oksepa kititanik okse itakeual. Yejua no kikojkokojkej uan kikalantokakej. 13 Uan akin iaxka tal kijtoj: ‘¿Toni uelis nikchiuas? Niktitanis notasojkonetsin. Xa yejua kitakachiuaskej’.* 14 Keman tekitinij kiitakej, peuak moiluiaj: ‘Yejua nejin akin kimakaskej nochin tal. Maj tikmiktikan, ijkon nochi tein kimakaskiaj yeski toaxka’. 15 Yejua ika kikixtijkej uan kimiktijkej. ¿Toni kinchiuilis akin iaxka tal? 16 Ualas, kinmiktis nejon tekitinij uan kinmakas italpan oksekin”.

Keman kikakkej nejin, yejuan kijtojkej: “¡Maj amo keman pano nejon!”. 17 Sayoj ke Jesús kinsenixitak uan kijtoj: “Komo ijkon, ¿toni kijtosneki nejin tein ijkuiliujtok: ‘Tet tein kalchiuanij kiixtopeujkej, yejua tein mochiuako ueyi tet tein kichikaua ome tepamit’?* 18 Akin uetsis itech nejin tet, fiero mokojkokos. Uan komo nejin tet kipechia aksa,* kikuechos”.

19 Uan tajkuilouanij uan uejueyi tiopixkamej kitemojkej kikitskiskej nejon hora, porin kiajsikamatkej ke keman kintapouij nejon ininka tajtojtoya. Sayoj ke kinmouiliayaj akin ompa yetoyaj. 20 Yejua ika, kemej kitemouayaj kichiuaskej maj Jesús kijto teisa tein amo kuali kintitankej seki takamej akin kinextiskiaj ke yolkualmej maj kichiuatij nejon. Yejuan kinekiaj kitemaktiskej iuan tekiuaj akin taixyekanaya itech nejon talmej. 21 Yejuan kitajtanijkej: “Tamachtijkej, tikmatij ke titajtoua uan titamachtia kemej moneki uan amo titechichikotasojta,* uan amo titakajkayaua keman titamachtia tein Dios kineki. 22 ¿Kuali yetok maj se kiixtauili impuesto Tekiuaj,* oso amo?”. 23 Sayoj ke keman kiitak ke takajkayauayaj, kinnankilij: 24 “Xinechnextilikan se denario.* ¿Akoni iixko nejin uan akoni itokay nikan ijkuiliujtok?”. Yejuan tanankilijkej: “Tekiuaj”.* 25 Yejua kiniluij: “Yejua ika, moneki nankimakaskej Tekiuaj tein iaxka Tekiuaj, sayoj ke xikmakakan Dios tein iaxka Dios”. 26 Uan amo uelkej kichiujkej maj kijto teisa tein amo kuali ininixpan nochin. Uan kemej semi kimojkakakkej tein tanankilij, amo teyi kijtojkej.

27 Sayoj ke, ualajkej seki saduceos, akin kijtouaj ke mikemej amo oksepa nemiskej, uan kitajtanijkej: 28 “Tamachtijkej, Moisés techijkuilouilijteuak: ‘Komo se takat momikilia uan amo kinpiak ipiluan, iikniuj nejon takat moneki monamiktis iuan icuñada, uan konemej tein kinpiaskej kinitaskej kemej ikoneuan akin momikilij’. 29 Moajsiaj chikome iknimej. Akin tayekanaya monamiktij, sayoj ke momikilij uan amo kinpiak ipiluan. 30 Uan ojpatika 31 uan expatika no monamiktijkej iuan nejon siuatsin. Nochin chikome iknimej iuan monamiktijkej, uan momikilijkej uan amo kinpiakej ininpiluan. 32 Satepan, no momikilij siuatsin. 33 Komo ijkon, keman mikemej oksepa nemiskej, ¿akoni yeski isiuatsin? Porin nochin chikome iuan monamiktijkaj”.

34 Jesús kinnankilij: “Takamej uan siuamej akin pouij itech nejin tonalmej* monamiktiaj, 35 sayoj ke akin Dios kichiuas maj oksepa nemikan itech tonalmej tein ualaskej, amo monamiktiskej. 36 Tein melauj, amo no uelis momikiliskejok, porin yeskij kemej ángeles, uan kemej oksepa nemiskej, yeskij ikoneuan Dios. 37 Tein ijkuiliujtok ke panok itech kouit tein uitsyoj, hasta Moisés kinextij ke mikemej oksepa nemiskej,* yejua kinotsak Jehová,* ‘iDios Abrahán, iDios Isaac uan iDios Jacob’. 38 Yejua amo ininDios mikemej, ta ininDios akin yoltokej, porin yejua kinita ke nochin yejuan yoltokej”. 39 Keman kikakkej nejin, seki tajkuilouanij kiluijkej: “Tamachtijkej, kuali titanankilij”. 40 Porin amo moixeuiayajok kitajtaniskej nion teyi.

41 Uan yejua kintajtanij: “¿Keyej kijtouaj ke Cristo ikoneuj David? 42 Porin David kijtoua itech amatajkuilol Salmos: ‘Jehová* kiluij noTekotsin: “Ximotali noyekmakopa 43 hasta maj nikintali akin mitstauelitaj kemej mometstapech”’. 44 Kemej tikitaj, David kiluia noTekotsin. Komo ijkon, ¿keniuj Cristo uelis yeski ikoneuj David?”.

45 Uan keman nochin kikaktoyaj, kiniluij imomachtijkauan: 46 “Amo xikchiuakan kemej tajkuilouanij akin kiuelitaj nentinemiskej ika ininueyak tasal uan kiteluelitaj maj kintajpalojtokan itech plaza. Uan kiuelitaj motaliskej hasta taixpan* kampa taueyichiuaj judíos uan itech se tatakualis kiuelitaj motaliskej kampa motaliaj uejueyi chiuanimej. 47 Kinkuiliaj tein ininaxka* siuatsitsin akin momikilijya inintakatsin, uan kemej kinekij maj oksekin kinitakan, uejkauaj kichiujtokej netataujtil. Yejuan okachi kintatsakuiltiskej ke oksekin”.

21 Uan keman moixajokuik, kinitak tominpianij kipantalijtoyaj inintomin itech kaxomej itech templo. 2 Uan no kiitak se siuatsin pobre akin momikilijkaya itakatsin. Yejua kipantalijtoya ome centavitos.* 3 Uan Jesús kijtoj: “Namechyekiluia ke nejin siuatsin pobre kipantalij okachi ke nochin yejuan. 4 Porin nochin yejuan kipantaliaj tein amo kikuijok, sayoj ke nejin siuatsin maski semi pobre, kipantalij nochi tein ika moixpanoltiskia”.

5 Satepan, keman sekin moiluijtoyaj keniuj templo kichijchiujkej ika kuajkuali uan kualtsitsin temej uan ika miak taman tein patiyoj tein kimaktilijkaj Dios, 6 yejua kijtoj: “Ejkoskej tonalmej keman nion se tet nepaniujtos iuan okse kemej nankiitaj axkan. Nochi tamixitinis”. 7 Yejua ika kitajtanijkej:* “Tamachtijkej, ¿kemanian yekmelauj panos nejon, uan toni kinextis ke mochiuatiya?”. 8 Kinnankilij: “Ximoyekpiakan. Amo ximokauakan maj namechkajkayauakan, porin miakej ualaskej, kikuiskej notokay uan kijtoskej: ‘Nejua niCristo’ oso ‘Ejkotokya tonal tein ixyetok’. Amo xikintojtokatiakan. 9 Uan no, keman nankikakiskej ke moteuijtokej uan ke motakuejmolchiujtok, amo ximojkakalakikan. Porin achto moneki mochiuas nejin, sayoj ke ayamo niman tatamis”.

10 Uan no kiniluij: “Akin nemij itech seki xolalmej moteuiskej iniuan akin nemij itech okseki xolalmej uan akin nemij itech se altepet iniuan akin nemij itech okse altepet. 11 Chikauak talolinis, uan miakkan onkas mayan uan tetsaujkakokolismej. Uan kiitaskej tein kintetsaujkamoujtis, uan monextis ne iluikak tein amo keman moitstoya.

12 ”Sayoj ke achto ke mochiuas nochi nejin, namechkitskiskej uan namechtajyouiltiskej. Namechtemaktiskej kampa taueyichiuaj judíos uan namechtsakuaskej. Uan porin nantakuaujtamatij itech notokay namechuikaskej iniuan uejueyi tekiuanij uan okseki tekiuanij. 13 Nejon tapaleuis xikiniluikan tein nankineltokaj. 14 Yejua ika, xikixtalikan amo namomamachtiskej keniuj namotajtouiskej, 15 porin nejua namechpaleuis xikmatikan toni nankijtoskej, uan ijkon, keman namechsenkuiskej akin namechixnamikij amo teyi uelis namechnankiliskej. 16 Uan no, hasta namotatuan, namokniuan, namochankauan uan namotasojikniuan namechtemaktiskej. Uan nansekimej namechmiktiskej. 17 Uan nochin namechtauelitaskej porin nantakuaujtamatij itech notokay. 18 Sayoj ke amo nankipoloskej nion se namotson. 19 Uan komo nantaxikouaj namakisaskej.

20 ”Uan no, keman nankiitaskej ke miakej soldados kiyoualojtokej Jerusalén, xikmatikan ke kiixpolotijya. 21 Uan akin yetoskej Judea, maj cholokan itech tepemej; akin yetoskej Jerusalén maj kisakan de ompa, uan akin yetoskej inintalpan maj amo yakan Jerusalén. 22 Porin nejon tonalmej Dios kinextis iueyi kualanyo, para maj mochiua nochi tein ijkuiliujtok. 23 ¡Teikneltijkej siuatsitsin akin kokoxkayetoskej oso tachichitijtoskej itech nejon tonalmej! Porin mochiuas ueyi tajyouilis itech nejin talmej uan kintatsakuiltiskej akin ompa nemij. 24 Uan kinmiktiskej ika machete tein ojkan tenej* uan kinuikaskej temako itech nochin altepemej; uan akin amo judíos ipan tajtaksaskej* Jerusalén hasta maj tamikan tonalmej keman taixyekanaskej akin amo judíos.

25 ”No monextis seki taman itech tonaltsin, metsti uan sitalimej, uan akin nemij itech tataman altepemej tajyouiskej, uan amo kimatiskej toni kichiuaskej keman tetsaujkaijkoyokas ueyiat uan moajkotamotas. 26 Kemej tein onkak ne iluikak kitsetseloskej, tel miakej ixtayouaskej porin semi mojkamikiskej uan porin kinteltekipachos tein mochiuati itech taltikpak. 27 Uan kiitaskej akin yolik kemej takat ualajtok itech se mixti ika chikaualis uan ueyi kualtsinyot. 28 Sayoj ke keman peuas mochiuas nochi nejon, ximoketsakan uan ximoixajokuikan, porin ejkotokya tonal keman Dios namechmakixtis”.

29 Uan kintapouij nejin: “Xikitakan higojkouit uan nochin okseki koujmej. 30 Keman nankiitaj ke maxiujyouaj nankimatij ke amo uejkaua tatakisya.* 31 No ijkon namejuan, keman nankiitaskej ke mochiua nochi nejin, xikmatikan ke iTaixyekanalis Dios ejkotokya. 32 Namechyekiluia ke akin nemij axkan amo mikiskej hasta maj mochiua nochi nejin. 33 Iluikak uan taltikpak ixpoliuiskej, sayoj ke notajtoluan amo keman ixpoliuiskej.

34 ”Ximotachilikan para maj amo keman sayoj xiknemilijtokan nanteltakuaskej uan nanteltatayiskej uan sayoj namechtekipachojtos tein namechpoloua uan nejon tonal ejkotiuetsis uan namechichtakauis 35 ijkon kemej se trampa kiichtakauia se tapial. Porin nejon tonal ualas kinichtakauikiuj nochin akin nemij itech taltikpak. 36 Yejua ika, xiijsatokan* uan nochipa ximotataujtijtokan para uelis namakisaskej keman mochiuas nochi nejin, uan maj ueli xiijkatokan iixpan akin yolik kemej takat”.

37 Uan tonayan tamachtiaya itech templo, sayoj ke keman tayouaya, kisaya de ompa uan yaya mokauati itech Olivojtepet. 38 Uan semi kualkan, nochin yayaj templo kikakitij.

22 Uan yaya mochiuati iluit keman kikuayaj pantsin tein amo kisamaualtiayaj,* tein monotsa Pascua. 2 Uan uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij kitemojtoyaj keniuj kimiktiskej. Yejuan kinmouiliayaj akin ompa nemiaj. 3 Uan Satanás kalakik itech Judas Iscariote, akin katka semej 12 tatitanilmej. 4 Yejua kinnojnotsato uejueyi tiopixkamej uan tayekankatajpianij itech templo, kiniluito keniuj ueliskia kinmaktilis Jesús. 5 Yejuan semi kiuelitakej nejon uan motenkaujkej kimakaskej tomin.* 6 Yejua kijtoj ke kuali yetok, uan peuak kitemoua keniuj kinmaktilis keman amo miakej yetoskiaj.

7 Uan ejkok tonal keman kichiuaskiaj iluit keman kikuayaj pantsin tein amo kisamaualtiayaj,* keman monekia kimiktiskej tapialtsin itech Pascua. 8 Yejua ika Jesús kintitanik Pedro uan Juan, uan kiniluij: “Xiakan uan xikchijchiuatij Pascua”. 9 Yejuan kitajtanijkej:* “¿Kani tikneki maj tikchijchiuakan?”. 10 Yejua kiniluij: “Xikakikan, keman nanajsiskej Jerusalén, namechnamikikiuj se takat akin kiualkui se tsotsokol. Xiktojtokakan uan xikalakikan itech kali kampa kalakis. 11 Uan xikiluikan akin iaxka kali: ‘Tamachtijkej mitsiluia: “¿Kani yetok cuarto kampa uelis nikchiuas Pascua iniuan nomomachtijkauan?”’. 12 Uan nejon takat namechnextilis se ueyi cuarto tein moajsi ajko, tein kipia nochi tein moneki. Ompa xikchijchiuakan Pascua”. 13 Yejuan yajkej uan kiajsikej nochi ijkon kemej kiniluijka; uan tachijchiujkej para Pascua.

14 Yejua ika, keman ejkok hora, yejua motalij kampa yetoya mesa iniuan itatitaniluan. 15 Uan kiniluij: “Semi niknekia nitakuas namouan itech nejin Pascua achto ke nitajyouis...; 16 porin namechiluia ke amo nitakuasok namouan itech Pascua hasta maj nochi motamichiua itech iTaixyekanalis Dios”. 17 Uan keman kimakakej se copa, kitasojkamatilij Dios uan kiniluij: “Xitayikan uan ximopanoltilijtiakan, 18 porin namechiluia ke desde axkan amo keman nitayisok vino hasta maj taixyekanaki iTaixyekanalis Dios”.

19 Uan no kikuik se pantsin, kitasojkamatilij Dios, kitajtapanak, kinmajmakak uan kiniluij: “Nejin kiixnextia nonakayo, tein niktemakas para namechpaleuis. Xiksentokakan xikchiujtokan nejin uan ika xinechelnamikikan”. 20 Uan no, keman tamitakuajkej nejon tiotak, no kikuik copa. Uan kiniluij: “Nejin copa kiixnextia yankuik taman tein Dios motenkaua, tein peuas keman mimilauis noesyo para namechpaleuis.

21 ”Sayoj ke, xikitakan, akin nechtemaktiti yetok nouan itech mesa. 22 Porin tein melauj, nejua akin niyolik kemej takat nikchiujtok nochi tein ijkuiliujtok ke nechpanoskia. Sayoj ke, ¡teikneltij akin nechtemaktiti!”. 23 Yejua ika peujkej motajtaniaj akoni kichiuaskia nejon.

24 Uan no peujkej motajtolteuiaj imomachtijkauan porin kijtouayaj akoni moitaya ke okachi ueyichiujkej. 25 Sayoj ke yejua kiniluij: “Tekiuanij itech altepemej taixyekanaj kemej kinekij, uan akin kipiaj tanauatil tapaleuiaj para maj kinueyitalikan. 26 Sayoj ke namejuan amo ijkon xikchiuakan. Okachi kuali, akin ueyichiujkej, maj mochiua kemej akin okachi amo ueyi, uan akin taixyekana maj mochiua kemej akin tetekitilia. 27 Porin ¿akoni ueyichiujkej? ¿Akin takua oso akin kiualkui takual? ¿Melauj ke akin takua? Sayoj ke nejua nietok namouan kemej se akin kiualkui takual.

28 ”Sayoj ke, namejuan nouan nanyetokej itech nochi tein moneki nikpanos. 29 Uan nejua nimotenkaua namouan ke nantaixyekanaskej kemej tekiuanij ijkon kemej noTajtsin nouan motenkauak, 30 para nantakuaskej uan nantatayiskej itech nomesa itech noTaixyekanalis uan namotaliskej itech uejueyi sillas para nankiixtaliskej tein kinnamiki kiseliskej 12 uejueyi kalyetonij israelitas.

31 ”Simón, Simón, xikita ke Satanás tajtantok maj kikauakan maj namechtsetselo nanochin kemej trigo. 32 Sayoj ke nejua chikauak niktataujtij Dios maj mitspaleui para maj motakuaujtamatilis amo kaxani. Uan tejua, keman timokepas, xikinyolchikaua mokniuan”. 33 Uan yejua kiluij: “NoTekotsin, uelisya nechtsakuaskej mouan uan hasta nimikis mouan”. 34 Sayoj ke yejua kinankilij: “Pedro, nimitsiluia ke axkan amo tsajtsis se pio* hasta ke expa tikijtos ke amo tinechixmati”.

35 No kiniluij: “Keman namechtitanik, namechiluij amo xikuikakan tomin, nion namomorral nion namotekakuan, ¿uan melauj ke amo teyi namechpoloj?”. Yejuan kinankilijkej: “¡Amo!”. 36 Uan yejua kiniluij: “Sayoj ke axkan akin kipia tomin maj kiuika, uan no se imorral; uan akin amo kipia machete tein ojkan tenej,* maj kinamaka ipantaken uan maj kikoua se machete. 37 Porin namechiluia ke moneki nechpanos nejin tein ijkuiliujtok: ‘Kiitakej kemej se tajtakolchiujkej’.* Tein melauj, yejua nejin tein nechpanotok”. 38 Uan yejuan kiluijkej: “NoTekotsin, xikita, nikan yetokej ome machetes”.* Yejua kinnankilij: “Amo moneki okse”.

39 Keman kisak, yajki Olivojtepet kemej ipa kichiuaya, uan imomachtijkauan kitojtokakej. 40 Keman ajsikej ompa, kiniluij: “Ximotataujtijtokan para amo namotajtakolmakaskej”. 41 Uan kinkauak uan yajki tepitsin nepaka.* Motankuaketsak uan peuak motataujtia 42 uan kijtoua: “NoTajtsin, komo tikneki xinechajchiuili nejin copa. Sayoj ke maj amo mochiua tein nejua nikneki, ta tein tejua tikneki”. 43 Uan ualpantemok se ángel, monextij uan kiyolchikauak. 44 Sayoj ke, kemej semi yoltajyouijtoya kisentokak okachi chikauak motataujtia, uan ineton mokepak kemej esti tein panchachalakaya.* 45 Keman motamitataujtij, moketsak, yajki kampa yetoyaj imomachtijkauan uan kinajsito kojkochtoyaj, porin kemej semi tayokoxtoyaj tel sotaujtoyaj. 46 Kiniluij: “¿Keyej nankochtokej? Ximeuakan uan nochipa ximotataujtijtokan para amo namotajtakolmakaskej”.

47 Keman yejua tajtojtoyaok, tel miakej nesitoj. Kinyekanaya semej 12 tatitanilmej, akin monotsaya Judas, uan kimakato se beso* Jesús. 48 Sayoj ke Jesús kiluij: “Judas, ¿ika se beso tinechtemaktia nejua akin niyolik kemej takat?”. 49 Keman akin ompa yetoyaj kiitakej tein yaya mochiuati, kitajtanijkej: “ToTekotsin, ¿maj tikuikan tomachete?”. 50 Uan semej kikotonilij inakas tein kipiaya iyekmakopa itakeual tayekankatiopixkat. 51 Sayoj ke Jesús kiniluij: “¡Amo xikchiuakan nejon!”. Uan kinakasmatokak* takeual uan kipajtij. 52 Uan Jesús kiniluij uejueyi tiopixkamej, tayekankatajpianij itech templo uan taixyekananij judíos akin kitemotoj: “¿Nanechkitskikoj ika machetes* uan koujmej kemej yeskia nitachtekkej? 53 Mojmostaj nietoya itech templo namouan, uan amo nanechkitskijkej. Sayoj ke nejin namohora uan hora keman taixyekanaj akin yetokej tayouayan”.

54 Uan kikitskijkej, kiuikakej uan kikalakijkej ichan tayekankatiopixkat. Uan Pedro kinuejkatojtokatiaya. 55 Yejuan taxotaltijkej* tatajko kalixpan uan mosentalijkej. Pedro no iniuan tokotsyetoya. 56 Sayoj ke, se siuapil* akin kiitak ke mototonijtoya kampa taxotaltijkaj, kisenitak uan kijtoj: “Nejin takat no iuan nentinemia”. 57 Sayoj ke Pedro kijtoj ke amo. Yejua kijtoj: “Nejua amo nikixmati”. 58 Tepitsin satepan, se takat kiitak uan kiluij: “Tejua no tipoui iniuan”. Sayoj ke Pedro kinankilij: “Amo nejua, tejuatsin”. 59 Panok kemej se hora uan okse peuak miakpa kijtoua: “¡Nejin takat no nentinemia iuan! Moyekita ke kayot Galilea”. 60 Sayoj ke Pedro kiluij: “Tejuatsin, amo nikmati tein tikijtojtok”. Nimantsin, keman yejua tajtojtoyaok, tsajtsik se pio.* 61 Ijkuak, toTekotsin moixkepak uan kisenixitak Pedro, uan Pedro kielnamikik nejin tein toTekotsin kiluijka: “Achto ke se pio tsajtsis axkan, expa tikijtos ke amo tinechixmati”. 62 Uan kalankisak uan peuak tayokolchoka.

63 Uan takamej akin kipixtoyaj Jesús, peuak kikejkelouaj uan kimagaj.* 64 Kiixtsakkej uan miakpa kiluiayaj: “¡Xiknexti ke titanauatijkej!* Xitechilui akoni mitsmagak”.* 65 Uan kiluiayaj Jesús miak taman tein ika kiuijuikaltiayaj* Dios.

66 Keman tanesik, mosentilijkej taixyekananij judíos, uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij. Yejuan kikalakijkej Jesús kampa mosentiliayaj Uejueyi Tamelauanij* uan kiluijkej: 67 “Xitechilui ox tejua tiCristo”. Yejua kinnankilij: “Maski namechiluiskia, amo keman nankineltokaskiaj. 68 Uan no, komo nejua namechtajtaniskia teisa, namejuan amo nanechnankiliskiaj. 69 Sayoj ke desde axkan, nejua akin niyolik kemej takat nitokotsyetos iyekmakopa Dios akin semi chikauak”. 70 Keman kikakkej nejin, nochin tajtankej: “Komo ijkon, ¿tejua tiiKoneuj Dios?”. Yejua tanankilij: “Kemaj, namejuan nankijtojtokej nejon”. 71 Uan yejuan kijtojkej: “Amo monekiok maj nion akin kijto teisa. Tikakkejya tein kijtoj”.

23 Uan nochin moketskej uan kiuikakej Jesús iixpan Pilato. 2 Uan peuak kiteluiliaj. Kijtouayaj: “Nejin takat takuejmolchiujtok itech toaltepeuj, kijtojtinemi maj amo se kiixtauili impuesto Tekiuaj* uan ke yejua Cristo. Kijtoua ke yejua tekiuaj”. 3 Uan Pilato kitajtanij:* “¿Tejua tiinintekiuaj judíos?”. Yejua kinankilij: “Kemaj, tejua ijkon tikijtojtok”. 4 Pilato kiniluij uejueyi tiopixkamej uan akin ompa yetoyaj: “Nejua amo teyi nikajxilia nejin takat”. 5 Sayoj ke yejuan kisentokayaj kijtouayaj: “Tein tamachtijtinemi itech nochi Judea kichiua maj nochin takuejmolchiuakan; peuato desde ne Galilea uan ejkok hasta nikan”. 6 Keman kikakik nejon, Pilato tajtanik ox nejon takat katka kayot Galilea. 7 Satepan ke kimatik ke yejua katka kayot kampa taixyekana Herodes, kititanilij Herodes, akin yetoya Jerusalén nejon tonalmej.

8 Keman Herodes kiitak Jesús, semi yolpakik. Kemanya kinekia kiitas Jesús, porin kitekakilijka ke kichiujka miak taman, uan kinekia kiitas maj kichiua se milagro. 9 Uan uejkauak kitatsintokijtoya, sayoj ke yejua amo teyi kinankilij. 10 Sayoj ke uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij akin semi kualantoyaj, moketsayaj uan kiteluiliayaj. 11 Uan Herodes iniuan isoldados kiitakej kemej amo teyi chiujkej, uan yejua kikejkeloj uan kitalilij se tasal tein patiyoj. Satepan oksepa kititanik iuan Pilato. 12 Nejon tonal, Herodes uan Pilato peuak kuali mouikaj. Yejuan achto motauelitayaj.

13 Uan Pilato kinsentilij uejueyi tiopixkamej, taixyekananij uan akin ompa yetoyaj, 14 uan kiniluij: “Keman nanechualkuilijkej nejin takat nankiyekijtojkej ke kichiuak maj miakej taixnamikikan. Sayoj ke xikitakan, niktatsintokij namoixpan, sayoj ke amo nikajxilij nion teyi maj kinexti ke melauak tein nankijtouilijtokej. 15 Tein melauj, nion Herodes kiajxilij, porin techualkepilij. Xikitakan, nejin takat amo teyi kichiujtok para maj kimiktikan. 16 Yejua ika, niktatsakuiltiti uan nikajkauati”. 17 * 18 Sayoj ke nochin chikauak kijtouayaj: “¡Xikmikti nejon takat uan xikajkaua Barrabás!”. 19 (Nejin takat kitsakkaj porin kinixnamikka tekiuanij uan porin temiktijka). 20 Pilato oksepa kinnojnotsak porin kinekia kikajkauas Jesús. 21 Uan yejuan peujkej chikauak tajtanij: “¡Xikoujpampilokan! ¡Xikoujpampilokan!”. 22 Ika expa kiniluij: “¿Keyej? ¿Toni kichiuak nejin takat? Amo teyi nikajxilia para maj kimiktikan. Yejua ika, niktatsakuiltiti uan nikajkauati”. 23 Uan yejuan peuak miakpa chikauak tajtanij maj kikoujpampilokan, uan kemej tel chikauak tsajtsitoyaj, 24 Pilato kijtoj maj mochiua tein yejuan tajtaniaj. 25 Kikajkauak akin yejuan kinekiaj, akin tsaktoya porin taixnamikka uan temiktijka. Sayoj ke, kinmaktilij Jesús maj kichiuilikan tein kinekiskiaj.

26 Keman kiuikatoyajya, kitsakuilijkej se takat akin monotsaya Simón kayot Cirene, akin ejkotiualaya ueyi xolal, uan kimamaltijkej kouit* uan kinauatijkej maj kitojtokatiuj Jesús. 27 Tel miakej kitojtokayaj, uan no ompa moajsiaj siuatsitsin akin semi tayokoxtoyaj* uan chikauak kitayokolchokiliayaj. 28 Jesús moikankepak kampa yetoyaj siuatsitsin uan kiniluij: “Siuatsitsin akin nanemij Jerusalén, amo xinechchokilikanok, ta okachi kuali, ximochokilikan namejuan uan xikinchokilikan namokoneuan; 29 porin ejkotokej tonalmej keman moijtos: ‘¡Yolpakij siuatsitsin akin amo uelij kinpiaj konemej, akin amo tayolitijkej uan akin amo tachichitijkej!’. 30 Uan peuaskej kiniluiskej tepemej ‘¡Totech xiuetsikan!’ uan kiniluiskej tepetsitsin ‘¡Xitechtatikan!’.* 31 Komo nankichiuaj nejin keman kouit ayamo uaki, ¿toni panos keman uakisya?”.

32 No kinuikayaj ome tachtekinij uan yayaj kinpilotij iuan. 33 Uan keman ajsikej kampa motanotsa Miketsontekomat, kikoujpampilojkej ika clavos* iniuan tachtekinij: se iyekmakopa uan okse iopochmakopa. 34 Sayoj ke Jesús kijtouaya: “NoTajtsin, xikintapojpolui, porin amo kimatij tein kichiuaj”. Uan no kitatamotkej tetsitsin* uan ika motatanilijkej itasal. 35 Uan miakej ompa tachixtoyaj. Sayoj ke, taixyekananij moixmojtsolouayaj uan kijtouayaj: “Kinmakixtij oksekin; maj momakixti komo yejua akin Dios kijitak”.* 36 Hasta soldados kikejkelouayaj, motokijkej uan kitekiuijkej vino tein xokok 37 uan kiluiayaj: “Komo tejua tiinintekiuaj judíos, ximomakixti”. 38 Uan no, ikuapan kijkuilojkej: “Yejua nejin inintekiuaj judíos”.

39 Uan semej tachtekinij akin ompa pilkatoya peuak kiuijuikaltia.* Kiluiaya: “Tejua tiCristo, ¿amo? ¡Ximomakixti uan no xitechmakixti!”. 40 Keman kikakik nejin, okse tachtekkej kitakaualtij: “¿Nion tepitsin tikmojkatoka Dios? Tejua no mitstatsakuiltijkej kemej yejua. 41 Tejuan titajyouijtokej porin timotanilijkej, porin tikchiujkej miak taman; sayoj ke nejin takat amo teyi kichiujtok”. 42 Uan kijtoj: “Jesús, xinechelnamiki keman titaixyekantosya kemej tekiuaj”.* 43 Uan yejua kinankilij: “Axkan nimitsyekiluia: nouan tietos itech Xochital”.

44 Maski ajsitoyaya kemej nepantaj,* tatayouayantiak itech nejon talmej uan uejkauak hasta kemej eyi hora tiotak* 45 porin tonaltsin amo tauijok. Uan ueyi tasal itech templo ixtsayanik. 46 Uan Jesús chikauak tsajtsik: “¡NoTajtsin, nimitsmaktilia nonemilis!”. Satepan ke kijtoj nejin, momikilij.* 47 Keman akin kinixyekanaya 100 soldados kiitak nejon, peuak kiueyitalia Dios uan kijtouaya: “Yekmelauj nejin takat amo teyi kichiujka”. 48 Uan nochin akin ompa mosentilijkaj para kiitaskej tein mochiujtoya, semi tayokoxtiayaj* keman mokepkej ininchan. 49 Nochin akin kiixmatiaj uejkatsin ijkatoyaj. Siuatsitsin akin kitojtokakaj desde Galilea no ompa kiitstoyaj tein mochiujtoya.

50 Uan ompa yetoya se takat yolkuali uan yolmelauak akin monotsaya José, akin pouia iniuan Uejueyi Tamelauanij.* 51 (Yejua kijtojka ke amo tapaleuiskia maj kichiuakan tein kiixtalijkaj kichiuiliskej Jesús). Katka kayot Arimatea, se ueyi xolal tein poui Judea, uan kichiaya iTaixyekanalis Dios. 52 Yejua kiitato Pilato uan kitajtanij maj kikaua maj kitokati Jesús. 53 Uan kitemouij uan kitetsiloj* ika se linojtasal tein tel kuali chijchiujtoya. Uan kitalij itech se miketekoch tein kiichkuakaj itech tepejxit, kampa ayamo akin kitalijtoyaj. 54 Nejon tonal katka keman tachijchiuayaj, uan yaya peuatiya tonal sábado keman moseuiaj. 55 Uan siuatsitsin akin iuan ualajkaj desde Galilea no yajkej hasta ompa. Naltachiakej itech miketekoch uan kiitakej keniuj kitalijkaj inakayo Jesús. 56 Uan mokepkej kimanelotoj tataman xiujtsitsin uan aceite tein ajuiyak. Sayoj ke, amo tekitikej itech tonal sábado, ijkon kemej ixyetok itech iTanauatil Moisés.

24 Itech tonal keman peua semana, siuatsitsin kualkantsin yajkej itech miketekoch. Kiuikayaj xiujtsitsin tein ajuiyak tein kimanelojkaj. 2 Sayoj ke kiitakej ke kiajchiujkaj tet tein ika tentsaktoya miketekoch, 3 uan keman nalkalakkej amo kiajsikej inakayo toTekotsin Jesús. 4 Kemej siuatsitsin kiitakej nejon, amo kimatiaj toni kichiuaskej, uan monextijtiuetsikoj ininnakastan ome takamej akin inintasal pepetakaya.* 5 Siuatsitsin momoujtijkej uan moixpilojkej. Yejua ika takamej kiniluijkej: “¿Keyej nikan nankitemojtinemij akin yoltok? 6 Amo nikan yetok, ta oksepa nemi.* Xikelnamikikan tein namechiluij keman yetoyaok ompa Galilea. 7 Namechiluij ke akin yolik kemej takat monekia kitemaktiskej ininmako tajtakolchiuanij uan kikoujpampiloskej. Sayoj ke eyi tonal satepan monekia oksepa nemis”.* 8 Yejuan ompa kielnamikkej tein kiniluijka. 9 Uan mokepkej uan kintapouijkej nochi nejin 11 tatitanilmej uan nochin oksekin. 10 Katkaj María Magdalena, Juana uan María inan Santiago. Okseki siuatsitsin akin iniuan yetoyaj no kintapouiayaj tatitanilmej nejin. 11 Sayoj ke yejuan kinemiliayaj ke kuatapolojkaj, uan amo kinneltokilijkej.

12 Sayoj ke Pedro moketsteuak uan tsikuinteuak hasta miketekoch, uan keman moixpiloj para naltachias, sayoj kiitak linojtasal tein ika kitetsilojkaj.* Yejua ika, yajki uan motajtanijtiaya toni mochiujka.

13 Uan nejon tonal ome imomachtijkauan Jesús nejnentiayaj hasta se xolal tein monotsa Emaús, tein moajsi kemej 11 kilómetros* uejka de Jerusalén. 14 Uan ika monojnotstiayaj nochi tein mochiujka.

15 Keman ika tajtojtiayaj nejon, Jesús kinajsito uan peuak iniuan nejnemi, 16 sayoj ke amo uelik kimatkej akoni katka. 17 Yejua kintajtanij:* “¿Toni ika namokuitokej?”.* Yejuan moketskej uan ininixko moitaya ke tayokoxtoyaj. 18 Uan akin monotsaya Cleopas kinankilij: “¿Amo tikmati tein mochiuak ompa Jerusalén nejin tonalmej maski ompa tinemi? ¿Xe okseko tikayot?”. 19 Yejua kintajtanij: “¿Toni?”. Yejuan kinankilijkej: “Tein kipanok Jesús akin kayot Nazaret, akin iixpan Dios uan nochin kinextij ke katka se tanauatijkej* chikauak ika tein kichiuaya uan tein kijtouaya. 20 Uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij kitemaktijkej maj kimiktikan uan kikoujpampilojkej ika clavos.* 21 Sayoj ke tejuan tikchiayaj maj yejua kimakixtiani Israel. Uan amo sayoj nejon, ta eyi tonalya keman panok nochi nejin. 22 Uan no, tikmojkakakkej tein techiluijkej seki siuatsitsin akin touan pouij. Porin semi kualkan yajkej kampa yetok miketekoch 23 uan kemej amo kiajsikej inakayo, techiluikoj ke kinitakaj seki ángeles akin kijtouayaj ke Jesús yoltoya. 24 Uan sekin akin touan yetoyaj yajkej hasta kampa yetok miketekoch uan kiitakej ke melauak tein siuatsitsin kijtojkaj. Sayoj ke amo kiitakej Jesús”.

25 Uan yejua kiniluij: “¡Semi amo nantanemiliaj uan semi yolik nankineltokaj nochi tein kijtojkej tanauatianij! 26 ¿Amo monekia kijyouis Cristo nochi nejin para kiueyitaliskej?”. 27 Uan kinmelauilij nochi tein Tajkuilolamatsin kijtouaya ke kipanoskia, uan peuak ika tein kijkuiloj Moisés uan nochin Tanauatianij.

28 Uan ajsitiayaj itech xolal kampa yayaj, uan yejua kichiuak kemej yeskia yaya okachi uejka. 29 Sayoj ke yejuan miakpa kiluijkej maj mokaua. Kiluiayaj: “Ximokaua touan porin tiotakya uan tayouayantiati”. Yejua ika kalakik uan iniuan mokauak. 30 Keman iniuan takuajtoya, kikuik se pantsin, kichiuak se netataujtil,* kitajtapanak uan peuak kinmajmaka. 31 Nejon hora kemej yeskia ixtajtapoujkej uan kiixmatkej; sayoj ke yejua ixpoliuik. 32 Uan moiluijkej: “¿Melauj ke semi tiyolpakiaj keman yejua technojnotstiualaya itech ojti, keman kuali techmelauiliaya* Tajkuilolamatsin?”. 33 Nejon hora moketstikiskej uan mokepkej Jerusalén, kampa kinitakej 11 tatitanilmej uan akin iniuan mosentilijkaj, 34 akin kijtouayaj: “¡Yekmelauj toTekotsin oksepa nemi* uan monextij iixpan Simón!”. 35 Uan yejuan kintapouijkej tein mochiujka itech ojti uan keniuj kiixmatkej keman kitajtapanak pantsin.

36 Keman yejuan monojnotstoyaj ika nejin, Jesús monextij ininixpan uan kiniluij: “Xiyolseujtokan”. 37 Sayoj ke kemej semi mojkakalakiaj uan mojkamikiaj, kinemiliayaj ke kiitstoyaj se ejekat. 38 Yejua ika kiniluij: “¿Keyej namomoujtiaj? ¿Keyej nanomeyolouaj?* 39 Xikitakan nomauan uan nometsuan uan xikitakan ke nejua. Xinechmachilikan uan xikitakan, porin se ejekat amo kipia inakayo nion iomiyouan kemej nankiitaj ke nikpia”. 40 Uan keman kijtoj nejin kinnextilij imauan uan imetsuan. 41 Yejuan ayamo kineltokayaj porin semi yolpakiaj uan kimojkaitayaj. Uan kintajtanij: “¿Nankipiaj teisa tein uelis se kikuas?”. 42 Yejuan kimakakej tsikitsin pescado* tateuats. 43 Yejua kikuik uan kikuaj ininixpan.

44 Uan kiniluij: “Yejua nejin tein namechiluij keman namouan nietoyaok: ke nochi tein moijkuilojka ke nechpanoskia itech iTanauatil Moisés, uan tein kijkuilojkej Tanauatianij uan itech Salmos monekia mochiuas”. 45 Uan kinpaleuij maj kuali kiajsikamatikan Tajkuilolamatsin 46 uan kiniluij: “Yejua nejin tein ijkuiliujtok: ke Cristo tajyouiskia uan oksepa nemiskia* eyi tonal satepan, 47 uan ke itokaykopa moteixmatiltiskia ke nochin moneki moyolpataskej porin tajtakolchiujkaj para kintapojpoluiskej. Nejin mochiuaskia itech nochi taltikpak uan peuaskia desde Jerusalén. 48 Namejuan moneki nankitematiltiskej* nejin. 49 Uan xikmatikan ke namechtitaniliti tein noTajtsin motenkauak namechmakas. Sayoj ke ximokauakan Jerusalén hasta keman namechmakas chikaualis tein ualeua ne ajko”.

50 Jesús kinuikak hasta Betania, uan momaajokuik uan kintiochiuak. 51 Keman kintiochiujtoya, kinkauak uan yajki iluikak. 52 Yejuan motankuaketskej* uan mokepkej Jerusalén, semi yolpaktiayaj. 53 Uan nochipa yetoyaj itech templo kiueyitalijtoyaj Dios.

Xikonita Herodes.

Xikonita Jehová.

Oso “tatajmejya”, “tatotsitsinya”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “nitatajya”, “nitatotsinya”.

Oso “nanajya”, “nanotsinya”.

Oso “tajtolmej”.

Xikonita Jehová.

Tajtol griego kijtosneki se siuapil akin amo keman motekani iuan se takat.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “nanajya”, “nanotsinya”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “kinxinij”.

Oso “moueyinekij”.

Xikonita Jehová.

Oso “maj kichiuilikan circuncisión”. Xikonita circuncisión.

Oso “uapaltsin”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “chipauak”.

Xikonita Jehová.

Itech griego, “César”.

Oso “ininborregos”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “tajtolmej”.

Itech griego, “tateuianij tein nemij ne iluikak”.

Xikonita Jehová.

Oso “kichiuiliskej circuncisión”. Xikonita circuncisión.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “kichatoya”.

Xikonita Jehová.

Oso “espada”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “nanajya”, “nanotsinya”.

Oso “kichatoyaj”.

Xikonita Jehová.

Oso “nouian”.

Itech griego, “César”.

Nejin yejua Herodes Antipas. Xikonita Herodes.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Jehová.

Oso “kinixtemitiskej”.

Oso “kinchichinoskej”.

Oso “kitajtoltiayaj”.

Oso “okse itasal”.

Oso “Amo xitetaxtaualtikan”.

Oso “xikchikaujkakuilikan itomin”.

Oso “kichatoyaj”.

Oso “tekol”.

Oso “kichichinos”.

Oso “tekol”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kiyejyekoj”.

Itech griego, “pantsin”.

Itech griego, “pantsin”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “kipoujkaitayaj”.

Xikonita sábado.

Oso “taleros”.

Itech griego, “iamatatetekuinol”. Xikonita amatatetekuinol.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Jehová.

Oso “nechixpejpenak”.

Oso “tajtolmej”.

Xikonita Jehová.

Itech griego, “amatatetekuinol”.

Oso “kipoujkaitaj”.

Oso “amo kichipauak”.

Oso “tiitekitikauj Dios akin tiYektik”.

Oso “Xitamatia”.

Oso “chikauak totoniaya”.

Nejin yejua ueyiat Galilea.

Oso “amichimej”.

Oso “ininmatauj”.

Oso “pankisak”.

Oso “niktamotati matat”.

Oso “amichimej”.

Oso “kintemitijkej”.

Oso “temitoyaj”.

Oso “amichimej”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “tinechchipauas”.

Oso “Xichipauaya”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “tichipauayakya”.

Xikonita Jehová.

Oso “tapech”.

Oso “pankiskej”.

Oso “kokoxkat itech itapech”.

Oso “kitejtelchiujtok”.

Xikonita akin yolik kemej takat.

Nejin eyi punto kinextia ke Jesús amo kitamiijtoj tein yaya kijtoti.

Oso “kokoxkat”.

Oso “motapech”.

Itech griego, “mauaktoya”.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “kinixpejpenak”.

No monotsa Tadeo.

Oso “namechixuitiskej”.

Oso “namechtejtelchiuaskej”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “namechtejtelchiuaj”.

Nejin kijtosneki se tetaneujtis uan amo teyi se kitanilis.

Oso “xinis”.

Itech griego, “Tamachiuj tein nankikuij iniuan oksekin, no yejua tein kikuiskej namouan”.

Oso “taltekoch”.

Oso “teujti”, “paja”.

Oso “kaleual”, “viga”.

Oso “momikilijtoyaya”.

Oso “akin”, “akaj”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “kitajtoltitij”.

Oso “chipauayakejya”.

Itech griego, “kinajokuij”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “amo kiuetsiltia (kitepotamia) tein nikchiua”.

Oso “titayokolcantarojkej”.

Itech griego, “tel tayi vino”.

Oso “tamatilis monextia ika nochi ikoneuan”.

Oso “temitoya”.

Oso “No kimetspijpitsouaya”, “No kimetstejtenamikia”.

Xikonita denario.

Oso “Amo tinechpitsoj”, “Amo tinechtenamik”.

Oso “nechmetspijpitsojtok”, “nechmetstenamiktok”.

Oso “uejueyi”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kitejteliksakej”, “kitsoniksakej”.

Oso “teixko”, “tetaj”.

Xikonita tein Dios amo kitematiltijtoya.

Oso “teixko”, “tetaj”.

Oso “kicholtijtokej”.

Oso “pankisak”.

Oso “atemi”.

Oso “kitachialtitoj”, “kiixpetanitoj”.

Oso “taseuik”.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “xitatsnentinemia”.

Oso xa “uejkauak chikauak kikitskijtoya”.

Oso “kimatsikojkaj uan kimetstsikojkaj”.

Soldados ompa Roma xeliujtoyaj ika legiones. Itech se legión pouiaj 4,000 hasta 6,000 soldados.

Oso “tekoch”. Xikonita ueyi ostok.

Oso “mopankajkaujkej”, “motepejxiuijkej uan uetsitoj”.

Oso “atojtolojkej”.

Oso “pankisak”.

Oso “kichatoyaj”.

Oso “momikilijtoyaya”.

Oso “momakuiltij”, “kinalmachilij”.

Oso “¿Akoni nechmatokak (nechmachilij)?”.

Oso “Akin”, “Akaj”.

Oso “kicholtis”.

Oso “moyolixkojkomonijtoyaj porin tayokoxtoyaj”.

Itech griego, “Ichikaualis mokepak iuan”. Xikonita chikaualis.

Itech griego, “plata”.

Oso “ome panti”.

Oso “tajtolmej”.

Nejin yejua Herodes Antipas. Xikonita Herodes.

Itech griego, “moajokka”.

Xikonita tanauatijkej.

Itech griego, “moajokuik”.

Oso “amichimej”.

Oso “amichimej”.

Oso “tajtanik se tatiochiualis”.

Oso “kitemitijkej”.

Oso “kintajtoltij”.

Itech griego, “moajokuik”.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “maj amo nemiok para yejua”.

Oso “kikui kouit kampa tetajyouiltiaj”. Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Oso “mimilikayaj”.

Oso “yektachiakej”, “yekixpetankej”.

Oso “nikixpejpenak”.

Oso “xikita”.

Oso “Akin nanemij axkan”.

Itech griego, “okachi tsikitsin”.

Oso “tekol”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “kualtia para”.

Oso “kinixtalij”.

Oso “borregos”.

Oso “amo akin xiknauakan keman nankitajpaloskej”.

Oso “Xiyolseujtokan”.

Oso “yolseuilis”.

Nejin kijtosneki Tonal keman Dios taixejekos.

Oso “Hades”, kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.

Oso “tapetanilot”.

Oso “nankintejteliksaskej”, “nankintsoniksaskej”.

Oso “tikincholtilia”.

Itech griego, “akoni iKoneuj”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “kitajtoltij”.

Xikonita Jehová.

Oso “kiuitekkej”.

Oso “kitakoluij”.

Oso “kitakoluij”.

Oso “kikemilouilij”.

Oso “kipankixtij”.

Oso “motepalkauaj”.

Xikonita denario.

Oso “kiixpejpenak”.

Oso “ke motokay yektik”.

Oso “amichij”.

Oso “Beelzebub”. No ijkon kitokaytiaj Satanás.

Oso “namokoneuan”.

Itech griego, “imajpil”.

Xikonita Tonal keman Dios taixejekos.

Oso “Seba”. Itech griego, “siuat akin tekiuajtia tanikopa (ataujkopa, tauakalkopa)”.

Itech griego, “moajokuiskej”.

Itech griego, “moajokuiskej”.

Oso “kicholtia”.

Oso “chikiuit tein ika tatamachiuaj”.

Oso “Keman moixtololouan yektekitij”.

Nejin kijtosneki komo kitemouaj miak taman. Itech griego, “komo moixtololo amo kuali”.

Kijtosneki ke amo momapajpakaya kemej fariseos uan okseki judíos kiixtalijtoyaj.

Oso “xikintayokolikan teisa”.

Xikonita Mt 23:23, nota.

Oso “menta”.

Oso “kiltsitsin”.

Oso “kampa okachi kualtsin”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “nankinkuiliaj oksekin llave tein ika uelis kiixmatiskej”.

Oso “kichatoyaj”.

Oso “kicholtijtokej”.

Xikonita Gehena.

Oso “chiktejtsitsin”.

Itech griego, “ome asarión”. Se asarión katka tomin tein aksa kitania itech 45 minutos.

Oso “amo kiixpanauia”.

Oso “kitejtelchiuas”.

Oso xa “kampa taueyichiuaj judíos”.

Oso “amo xixijxikuimej”.

Oso “cuervos”.

Oso “okse molik”. Xikonita molik.

Oso “nion kichijchiuaj hilo”.

Oso “akin kayomej itech okseki altepemej”.

Oso “noichkauan (noborregos)”.

Oso “xikintayokolikan teisa”.

Itech griego, “xitajkoilpitokanya”, “xitajkotsikaujtokanya”.

Oso “motajkotsikos”.

Itech griego, “itech ojpatika youaltajpialis”. Peuaya kemej chiknaui hora youak hasta tajkoyouan.

Itech griego, “expatika youaltajpialis”. Peuaya kemej tajkoyouan hasta eyi hora kualkan.

Oso “tachixtokej”, “ixpetantokej”.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “akin taixyekana kalijtik”.

Oso “tein kinekia”.

Oso “kiuitekiskej”.

Oso “kiuitekiskej”.

Itech griego, “moneki nechauiskej”.

Oso “Tapatsmikiti”.

Itech griego, “leptón”. Tomin tein aksa kitania kemej itech 5 minutos.

Oso “¡Xiktenpeua!”.

Oso “panchijkoltik”.

Itech griego, “sea”. Se sea katka kemej 10 kilos.

Oso “posonik”, “soneuik”.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “tapitsaujkan”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “ataujkopa”, “tauakalkopa”.

Itech griego, “kuekti”.

Oso “kintepoxoniaj”, “kinmojmotaj ika tet”.

Xikonita Jehová.

Oso “titikaya”. Se kokolis (kokoxkayot) tein kichiua maj atemi se inakayo.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “taltekoch”.

Oso “matajtakatstikej”.

Oso “matajtakatstikej”.

Oso “temikij”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “amo kitauelita”.

Oso “kimamas kouit kampa tetajyouiltiaj”. Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Oso “borregos”.

Itech griego, “dracma”. Se dracma katka tomin tein aksa kitania kemej itech se tonal tekit.

Oso “uaxin”, “exot”.

Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “Kitajtoltij”.

Oso “batos”. Se bato katka 22 litros.

Oso “coros”. Se coro katka kemej 170 kilos.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Itech griego, “ikoneuan tanex”.

Oso “tomin tein amo kuali yetok”.

Oso “no nankitemojtinemiskej namotomintiskej”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “tajtolmej”.

Itech griego, “iyolixko”.

Oso “Hades”, kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.

Itech griego, “iyolixko”.

Oso “tekol”.

Oso “tekoch”. Xikonita ueyi ostok.

Oso “Onkaskej akin kichiuaskej maj oksekin amo takuaujtamatikanok”.

Oso “kitepotamis”.

Oso “borregos”.

Oso “amo teyi ika titapaleuiaj”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “chipauayakej”.

Oso “chipauayakej”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “tekol”.

Oso “ualpantepeuik”.

Nejin versículo moajsi itech seki Biblias, sayoj ke itech miak uejkauj amatajkuilolmej itech tajtol griego amo yetok.

Oso “águilas”.

Oso “nion kinpoujkaitaya”.

Oso “nion nikinpoujkaita”.

Oso “kinixpejpenak”.

Xikonita Mt 23:23, nota.

Oso “xiyolkuali nouan”.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “xikpoujkaita”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “moajxitis”.

Oso “nechtejtelchiuaskej”.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Oso “pankisak”.

Itech griego, “majtakti minas”. Tomin tein kikuiaj griegos uan etik katka 340 gramos, uan aksa kitania kemej itech eyi metsti (kemej 100 dracmas).

Itech griego, “plata”.

Oso “nikcholtij”.

Oso “tsikaujtok”.

Oso “namechtajtoltiaj”.

Xikonita Jehová.

Nejin eyi punto kinextia ke Jesús amo kitamiijtoj tein yaya kijtoti.

Oso “yekapijpitstikej”.

Itech griego, “uan mokoneuan”.

Oso “mocholtiaj”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “techtepoxoniskej”, “techmojmotaskej ika tet”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “kiuitekkej”.

Oso “kiuitekkej”.

Oso “kitejtelchiujkej”.

Oso “kipoujkaitaskej”.

Oso “tepanchikaualoni”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “amo titechichikouia”.

Itech griego, “César”.

Xikonita denario.

Itech griego, “César”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Itech griego, “moajokuiskej”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Oso “kampa okachi kualtsin”.

Itech griego, “ininchan”.

Itech griego, “ome leptones”. Nejin se cuadrante, tomin tein aksa kitania kemej itech 10 minutos.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “espada”.

Oso “kitejteliksaskej”, “kitsojtsoniksaskej”.

Oso “takauaniti (tapatsmikiti)”.

Oso “xitachixtokan”, “xiixpetantokan”.

Oso “amo kiposonaltiayaj”, “amo kisoneuayaj”.

Itech griego, “plata”.

Oso “amo kiposonaltiayaj”, “amo kisoneuayaj”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “kaxtil”.

Oso “espada”.

Oso “akin amo kitakamati tanauatil”.

Oso “espadas”.

Oso “uejka kemej kampa maajsi aksa keman kitamota se tet”.

Oso “chichipikaya”.

Oso “kipitsoto”, “kitenamikito”.

Oso “kinakasmachilij”.

Oso “espadas”.

Oso “tichiujkej”.

Nejin siuapil katka takeual.

Oso “kaxtil”.

Oso “kiuitekij”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “mitsuitek”.

Oso “kitejtelchiuayaj”.

Xikonita Sanedrín.

Itech griego, “César”.

Oso “kitajtoltij”.

Nejin versículo moajsi itech seki Biblias, sayoj ke itech miak uejkauj amatajkuilolmej itech tajtol griego amo yetok.

Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Oso “moyolixkojkomoniayaj porin tayokoxtoyaj”.

Oso “¡Xitechcholtikan!”.

Oso “kisokej itech kouit”.

Xikonita tetsitsin tein kitatamotayaj.

Itech griego, “Cristo”.

Oso “kitejtelchiua”.

Itech griego, “tikalakis itech moTaixyekanalis”.

Itech griego, “chikuasentika hora”.

Itech griego, “chiknauitika hora”.

Oso “ijyokotonik”.

Oso “moyolixkojkomonijtiayaj porin tayokoxtoyaj”.

Xikonita Sanedrín.

Oso “kikemiloj”.

Oso “mimilikaya”.

Itech griego, “moajokuik”.

Itech griego, “moajokuis”.

Oso “kikemilojkaj”.

Itech griego, “60 estadios”. Itamachiuj se estadio katka 185 metros.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “namonojnotstokej”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “uan kisokej”.

Oso “tajtanik se tatiochiualis”.

Oso “senkis techtapouiliaya”.

Itech griego, “moajokuik”.

Oso “amo nankiyekneltokaj ox nejua”.

Oso “amichij”.

Itech griego, “moajokuiskia”.

Oso “nankiteixpantiskej”.

Oso “kitakachiujkej”.

    Amaixmej itech Náhuatl (norte de Puebla) (2003-2025)
    Kampa se kisa
    Kampa se kalaki
    • Náhuatl del norte de Puebla
    • Maj se kipanoltili okse
    • Kampa se kipata kemej se kineki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kemej kinamiki motekitiltis
    • Keniuj tikyekpiaj tein tikseliaj
    • Kampa mopata seki taman
    • JW.ORG
    • Kampa se kalaki
    Maj se kipanoltili okse