Diciembre

¿Uelis Jehová kichiuas maj oksepa nemikan akin momikilijkejya? Kemaj, porin yejuatsin “kipia nochi chikaualis” (Apoc. 1:8). Ueli kintani akin kiixnamikij uan hasta mikilis (1 Cor. 15:26). No tikmatij ke Dios uelis kichiuas maj oksepa nemikan akin momikilijkejya porin yejuatsin nochi kielnamiki. Biblia kijtoua ke yejuatsin kinnotsa ika inintokay nochi sitalimej (Is. 40:26). Jehová kinelnamiki nochin akin momikilijkejya (Job 14:13; Luc. 20:38). Keman Jehová kichiuas maj oksepa nemikan, yejuatsin uelis kielnamikis keniuj tamatiaj, tein kichiuayaj uan tein kinpanok. Kemej tikitakejya, uelis titakuaujtamatiskej ke oksepa nemiskej akin momikilijkejya porin tikmatij ke Jehová kinejneki uan ueli kichiua. No tikneltokaj ke oksepa nemiskej akin momikilijkejya porin ne uejkauj yejuatsin ipa kichiujkaya maj sekin oksepa nemikan. Kinmakaka chikaualis seki takamej uan no Jesús para maj kichiuanij maj sekin oksepa neminij. w23.04 9, 10 § 7-9

Komo kuali tiknojnotsaj uan tiyolnejmachmej, xa kinekis kisentokas techkakis uan amo techtajtolkotonas. Uan komo aksa kineki touan motajtolteuis oso techkejkelos, amo moneki tiksentokaskej titajtoskej iuan (Prov. 26:4). Sayoj ke amo nochin ijkon kichiuaskej, miakej xa kinekiskej techkakiskej. Kemej tikitakej, semi tapaleuis komo timochikauaj tiyeskij tiyolnejmachmej. Xikontajtani Jehová maj mitsonpaleui xionyolnejmach keman oksekin mitsontajtaniskej teisa tein ouij oso mitsonijijtoskej. Amo xikonelkaua ke komo tionyolnejmach tapaleuis amo xionmotajtolteui keman oksekin kijtoskej tein kinemiliaj. Uan xa komo kuali tiontanankilia uan tionyolnejmach tapaleuis maj kipatakan kemej kiitaj tein tamachtia Biblia uan kemej techitaj. Yejua ika ‘nochipa xikmatikan keniuj nantanankiliskej […] sayoj ke keman nantanankiliskej xiyolnejmachmej uan xitetakachiuakan’ (1 Ped. 3:15). ¡Xionyolnejmach sayoj ke no xionchikauak! w23.09 19 § 18, 19

Maj tikitakan naui taman tein kichiua akin amo yolijsiui. Yekinika, amo niman kualantikisa. Keman oksekin kinekij kikualantiskej mochikaua yolseujtos uan amo momakepa. Uan maski amo kuali momachilia, kuali kinnojnotsa oksekin (Éx. 34:6). Ojpatika, akin amo yolijsiui kichia teisa ika nejmachkayot. Amo motekipachoua oso amo kualani keman amo niman mochiua tein kineki (Mat. 18:​26, 27). Expatika, akin amo yolijsiui achto kuali kinemilia toni kichiuas. Keman moneki tikchiuaskej se ueyi tekit, amo ijsiujka tikpeualtiaj nion tiknekij ijsiujka timatamiskej. Ta achto kuali tiknemiliaj keniuj tikchiuaskej uan timokuiliaj tiempo tein monekis para kuali techkisas. Naujpatika, akin amo yolijsiui mochikaua kixikos ouijkayomej uan amo moyolkokojtok. Yejua amo yolijsiui mochikaua tanemilis kemej moneki uan kisentoka yolpaki keman kitekitilia Jehová (Col. 1:11). Akin tikchiuaj kemej Cristo moneki tikchiuaskej nochi nejin tein achto tikitakej. w23.08 20, 21 § 3-6

Moneki tikyekpiaskej toyolo porin Jehová kimati toni tikmachiliaj. Nejin kijtosneki ke yejuatsin kiita tein tejuan amo ueli tikitaj. Kimattok nochi tein tikpiaj toyolijtik. Jehová techtasojtas komo kiita ke tikchiuaj tein techyolmajxitia. Nejin techpaleuis maj amo tikneltokakan tein takajkayaua Satanás uan akin mokauaj maj kinixyekana, uan amo no tinemiskej kemej akin amo yolkualmej (Juan 4:14; 1 Juan 5:​18, 19). Keman okachi timotokiskej iuan Jehová okachi tiktasojtaskej uan tikpoujkaitaskej. Amo tiknekiskej tikchiuaskej nion teyi tein kiyolkokos toTajtsin uan nion tepitsin tiknekiskej titajtakolchiuaskej. Se tokniuj siuat de Croacia akin monotsa Marta kinemilij auilnemis. Yejua kijkuiloj: “Amo uelia niyektanemiliaya. Uan maski nikmatia ke amo uejkauaskia niyolpakiskia, ouij nechkisaya nikixtopeuas tajtakol tein niknekia nikchiuas. Sayoj ke nechpaleuij porin nikmojkatokaya Jehová”. ¿Keniuj? Marta kijtoj ke kemej kimojkatokaya Jehová peuak kinemilia tein kipanoskia komo amo kuali taixpejpenaya. Keman tiknekiskej titajtakolchiuaskej, no uelis tikchiuaskej kemej Marta (Gén. 6:​5, 6). w23.06 20, 21 § 3, 4

Jesús kimatia ke Jehová kineki maj moueyitali itokay para maj nochin kimatikan ke amo melauak tein kijtouiliaj. Yejua ika kinmachtij itatojtokakauan maj motataujtikan ijkon: “ToTajtsin akin tietok ne iluikak, maj nochin kiitakan ke motokay semi ueyi” (Mat. 6:9). Jesús kimatia ke nejin yejua tein okachi monekia maj mochiua. Sayoj yejua Jesús akin okachi kiueyitaliani itokay iTajtsin. Maski ijkon, keman kikitskijkej akin kitauelitayaj kiteluilijkej ke kiuijuikaltijka iTajtsin. Yejua kiitaya ke keman aksa kichiuaya nejon katka tel fiero. Uan achto ke kikitskiskiaj, semi moyolkokouaya porin kimatiaya ke ika nejon kiteluiliskiaj uan kimiktiskiaj. Uan xa yejua ika “semi yoltajyouijtoya” (Luc. 22:​41-44). w24.02 11 § 11

Keman tiktekitiliaj Jehová, moneki okachi tiktasojtaskej yejuatsin uan Jesús ke tochankauan (Mat. 10:37). Sayoj ke nejin amo kijtosneki ke tochankauan techtsakuiliaj para tiktekitiliskej Jehová uan ke yejua ika amo moneki tikinyekpiaskej. Ta komo tiknekij tikyolpaktiskej Jehová uan Jesús, moneki tikinyekpiaskej tochankauan kemej yejuatsin kineki (1 Tim. 5:​4, 8). Komo ijkon tikchiuaj, okachi tiyolpakiskej. Jehová kimati ke kalyetonij yolpakiskej komo takat uan isiuatsin motasojtaj uan motakachiuaj, komo tetatmej kintasojtaj uan kinmachtiaj ininkoneuan uan komo tekoneuan kintakamatij inintatuan (Efes. 5:33; 6:​1, 4). Komo tiontetakatsin, tesiuatsin oso tekonetsin, xikonneltoka ke mitsonpaleuis tein Biblia tayolmajxitia. Amo xikonchiua tein tikonnemilia ke kuali yetok, tein kichiuaj kampa tionnemi oso tein mitsoniluiaj akin motelmachtijkej ke moneki tikonchiuas. Kuali xionmomachti toamaixuan porin ompa tikonajsis tein uelis tikonchiuas para tikontakamatis tein Biblia tayolmajxitia. w23.08 28 § 6, 7

Semi tapaleuia komo tokniuan siuamej ueli kichiuaj seki taman. Tein timomachtis tikchiuas keman tisiuapilok uelis nochipa mitspaleuis. Kemej neskayot, ximomachti okachi kuali titaixtajtoltis uan titajkuilos. Itech seki xolalmej kinemiliaj ke amo semi moneki maj siuamej uelikan taixtajtoltikan uan maj tajkuilokan. Sayoj ke tinochin akin tiktekitiliaj Jehová moneki maj tiuelikan titaixtajtoltikan uan titajkuilokan (1 Tim. 4:13). Yejua ika xiksentoka ximomachti kuali titaixtajtoltis uan titajkuilos. ¿Keniuj mitspaleuis? Uelis tikajsis tekit para timoixpanoltis. No uelis okachi kuali timomachtis Biblia uan tikinmachtis oksekin. Sayoj ke okachi mitspaleuis porin uelis tikixtajtoltis Biblia uan itech titanemilis, uan nejon kichiuas okachi kuali ximouika iuan Jehová (1 Tim. 4:15). w23.12 20 § 10, 11

Maj tiktajtanikan Jehová maj ueli tikixtopeuakan tein amo kuali. Kemej titajtakolejkej moneki nochipa timochikauaskej tikixtopeuaskej tein amo kuali. Uan Satanás kichiua nochi tein ueli para maj okachi ouij techkisa. Kijtakoua totanemilil keman kichiua maj ika timoixpetanikan teisa tein kipia auilnemilis oso tein amo chipauak. Nejon kichiua maj totanemilil semi mopitsotili, maj amo tichipaujkejok iixpan Jehová uan maj tiueyi tajtakokan (Mar. 7:​21-23; Sant. 1:​14, 15). Toselti amo uelis tikixtopeuaskej tein amo kuali, ta moneki maj Jehová techpaleui. Jesús no kijtoj itech netataujtil tein ika tamachtij: “Amo xikaua maj timotajtakolmakakan, ta xitechmakixti den Amokuali” (Mat. 6:13). Jehová kineki techpaleuis, sayoj ke moneki tiktajtaniskej. Uan moneki tikchiuaskej ijkon kemej titajtanij. w23.05 6, 7 § 15-17

Komo nochin omen kinekij kuali mouikaskej iuan yejuatsin, ika nochi ininyolo kitakamatiskej tein tayolmajxitia. Nejin tapaleuis maj amo kipiakan kuejmolmej uan maj kixikokan tein yeski ouijkayot tein uelis kichiuas maj amo motasojtakanok. Akin kuali mouikaj iuan Jehová mochikauaj kichiuaskej kemej yejuatsin keman yolkualmej, tetapojpoluiaj uan amo yolijsiuij (Efes. 4:32–5:1). Keman se takat uan isiuatsin kichiuaj nejin, okachi motasojtaj. Se tokniuj siuat akin monotsa Lena uan monamiktij panoua 25 xiujmejya, kijtoua: “¡Amo ouij tekisa se kitasojtas uan se kipoujkaitas aksa akin kuali mouika iuan Dios!”. Maj ika titajtokan aksa akin nemik ne uejkauj. Maski David kinpiaya miakej ichankauan, Jehová kinixpejpenak José uan María para maj mochiuanij itatuan Mesías. ¿Keyej yejuan kinixpejpenak? Porin nochin omen kuali iuan mouikayaj uan kimatia ke nochipa kiyolpaktiskiaj. w23.05 21 § 3, 4

Jesús yejua toueyi Taixyekankauj uan amo tajtakolej, sayoj ke akin kinixpejpenak maj techixyekanakan tajtakolejkej. Kemansa xa ouij techkisas tikintakamatiskej, uan okachiok komo amo tiknekij tikchiuaskej tein technauatiaj. Se tonal, tatitanil Pedro kinauatijkej maj kichiua teisa tein amo kinekia kichiuas. Se ángel kinauatij maj kinkuani tapialmej tein iTanauatil Moisés kijtouaya ke amo chipauak. Pedro hasta expa kijtoj ke amo kinekia kichiuas (Hech. 10:​9-16). ¿Keyej? Yejua kinemiliaya ke tein kinauatijkaj maj kichiua amo kuali yetoya. Yejua ika, tatitanil Pablo kinextij ke niman tatakamatia keman tokniuan tayekananij de Jerusalén kiluijkej yejua maj kinextiani ke kitakamattoya Tanauatil. Yejua ika monekia yas templo iniuan naui takamej uan mochipauas. Pablo kimatia ke amo kichiujtoya tein amo kuali porin tokniuan amo monekiaok kitakamatiskej iTanauatil Moisés. Maski ijkon, “mostika, Pablo kinuikak nejin takamej uan iniuan mochipauak ijkon kemej kijtoua iTanauatil Moisés” (Hech. 21:​23, 24, 26). Kemej tatakamatik, Pablo tapaleuij maj nochin kuali mouikakan (Rom. 14:​19, 21). w23.10 10 § 15, 16

Xa tikonnemilis ke para uelis kuali se mouikas iuan aksa amo moneki se mouis. Sayoj ke, akin kinekij kuali mouikaskej iuan Jehová moneki kimojkatokaskej. Maski miak xiujmejya tiktekitilijtokej Jehová oso amo, tinochin moneki tiksentokaskej tikmojkatokaskej. Sayoj ke, ¿toni kijtosneki se kimojkatokas Dios? Akin kimojkatoka oso semi kipoujkaita Dios, kitasojta uan amo kichiua nion teyi tein uelis kitsakuilis maj amo mouikaok iuan. Jesús kinextij ke ijkon “kimojkatokaya Dios” (Heb. 5:7). Yejua amo kimouiliaya Jehová (Is. 11:​2, 3). Jesús semi kitasojtaya iTajtsin uan kinekia kitakamatis (Juan 14:​21, 31). Tejuan no semi tikpoujkaitaj Jehová uan tikueyichiuaj porin yejuatsin tetasojta, tamatkej, kichiua tein kuali yetok uan semi chikauak. No tikmatij ke kemej techtasojta, tein tikchiuaj uelis kiyolpaktis oso amo. Komo amo tiktakamatij motayokoltia, sayoj ke komo tiktakamatij yolpaki (Sal. 78:41; Prov. 27:11). w23.06 14 § 1, 2; 15 § 5

Keman tekiuaj Uzías mochiuak ueyichiujkej, kielkauak ke Jehová kipaleuijka maj kichiua miak taman. ¿Toni techmachtia? Ke amo moneki tikelkauaskej ke Jehová kichiua maj techpano tein kuali keman tiktekitiliaj uan itech tonemilis. Amo moneki timoueyinekiskej ika tein tikchiuanijya porin yejua Jehová akin techpaleuiani (1 Cor. 4:7). Moneki maj tiyolyemankej uan maj tikajsikamatikan ke titajtakolejkej uan ke moneki maj techmelauakan. Se tokniuj takat akin kipia panoua 60 xiujmej, kijkuiloj: “Amo nimoyolkokoua nion no nimosenkaua keman oksekin kiitaj ke nimopoloua. Keman aksa nechmelaua porin tein nikchiuak kinextij ke amo niyektanemilia, nimochikaua nikchiuas tein kuali uan niksentokas niktekitilis Jehová”. Komo nochipa tiktakamatij Jehová uan tiyolyemankej, tiyolpakiskej (Prov. 22:4). w23.09 10 § 10, 11

Yekinika imomachtijkauan Jesús monekia taxikoskej. Yejuan kipiayaj ouijkayomej kemej tejuan, uan amo sayoj nejon, ta no kintajyouiltiayaj porin kitojtokayaj Cristo. Judíos akin taixyekanayaj itech taneltokalismej uan tekiuanij romanos semi kinixnamikiaj tokniuan uan hasta ininchankauan (Mat. 10:21). Monekia moyekpiaskej uan amo kineltokaskej tein tamachtiayaj akin kiixnamikkaj tamachtilis tein melauak porin yejuan kinekiaj maj tokniuan itech nechikol moxexelokan (Hech. 20:​29, 30). Maski kipanokej nochi nejin, tokniuan taxikojkej (Apoc. 2:3). ¿Toni kinpaleuij? Itech tanemilijkej tein kichiujkej seki itekitikauan Dios akin nenkej ne uejkauj, kemej Job (Sant. 5:​10, 11). Kitataujtiayaj Jehová maj kinpaleui maj taxikokan (Hech. 4:​29-31). Uan nochipa kielnamikiaj ke Jehová kintatiochiuiskia komo taxikouayaj (Hech. 5:41). Biblia uan toamaixuan ininka tajtoua seki itekitikauan Dios akin taxikojkej, komo mojmostaj timomachtiaj tein kichiujkej uan itech titanemiliaj no techpaleuis maj titaxikokan. w23.07 3 § 5, 6

Jehová uan Jesús amo kinemiliaj ke amo keman uelis timopataskej. Satepan ke tatitanil Pedro kijtoj ke amo kiixmatia Jesús monekik kiixpejpenas toni kichiuas. ¿Mosenkauaskia? ¿Oso kisentokaskia yeskia imomachtijkauj Jesús? Jesús kitataujtij iTajtsin para maj kipaleui Pedro maj kisentoka takuaujtamati. Satepan kiluij Pedro ke ika motataujtijka uan ke kimatia ke satepan ueliskia kinyolchikauas tokniuan (Luc. 22:​31, 32). ¡Pedro xa semi kiyolchikauak keman kielnamik tein Jesús kiluijka! Keman tejuan no monekis tikixpejpenaskej teisa, Jehová no uelis kichiuas maj techyolchikauakan tokniuan tayekananij para maj amo tikauakan (Efes. 4:​8, 11). Tikitakej ke Jehová kinmakak Pedro uan okseki tatitanilmej nochi tein kinpolouaya, no ijkon kichiuas touan komo tiktayekanaltiaj okachi titanojnotsaskej. w23.09 24, 25 § 14, 15

Jehová kiita tein tikchiuaj para tikinpaleuiskej oksekin maski tepitsin. Yejuatsin kiita kemej teisa tein kipia miak ipatiuj uan kineki techtatiochiuis. Komo achto tiontekitik kemej tayekankej oso tapaleuijkej, Jehová amo kielkaua tein tikonchiuak nion keyej tikonchiuak (1 Cor. 15:58). Uan kisentoka kiita keniuj tikontasojta yejuatsin uan tokniuan. Jehová kineki maj tinochin tiktasojtakan yejuatsin uan oksekin. Para tiktasojtaskej Jehová moneki tikixtajtoltiskej iTajtol, itech titanemiliskej uan tiktataujtiskej mojmostaj. Uan para tiknextiskej ke tikintasojtaj tokniuan moneki tikinpaleuiskej ika tein kinpoloua. Keman okachi titetasojtaskej, okachi kuali timouikaskej iuan Jehová uan iniuan tokniuan. ¡Uelis kuali timouikaskej iniuan nochipaya! w23.07 10 § 11; 11 § 13; 13 § 18

Tisejsemej akin tiktekitiliaj Dios moneki tikixpejpenaskej keniuj timoyekpiaskej. Achto ke timopajtiskej moneki tikelnamikiskej ke Biblia kijtoua ke amo kuali yetok maj tikuikan esti uan naualot (Hech. 15:20; Gál. 5:​19, 20). Yejua nejin tein okachi tayekantok. Uan okseki taman tisejsemejya moneki tikixpejpenaskej. Maski tejuan tiknemiliaj ke se taman pajti okachi kuali, moneki tikinpoujkaitaskej tokniuan uan amo tikinchikaujkauiskej maj kichiuakan tein tejuan tikchiuaj. Yejua ika semi techpaleuis komo tikelnamikij nejin naui taman: 1) sayoj iTaixyekanalis Dios senkis kiajchiuas nochin kokolismej (Is. 33:24); 2) maj sejse tokniuj kiita toni okachi kipaleuis (Rom. 14:5); 3) maj amo tikinijijtokan tokniuan ika tein kiixtaliskej kichiuaskej nion maj tikchiuakan maj tajtakokan (Rom. 14:13), uan 4) akin tikchiuaj kemej Cristo timotasojtaj uan tikitaj ke okachi moneki maj kuali timouikakan iniuan tokniuan itech nechikol uan amo tein tejuan tiknemiliaj (Rom. 14:​15, 19, 20). w23.07 24 § 15

¿Semi tikontasojta Jehová? ¡Tikmatij ke kemaj! Uan amo sayoj tejuatsin porin desde ne uejkauj tel miakej kitasojtanij (Sal. 104:​33, 34). Miakej kichiuanij miak taman para okachi kitekitiliskej Jehová, kemej nazareos keman nemiaj israelitas oso taijitalmej. Nazareos katkaj israelitas akin semi kitasojtayaj Jehová, uan monekia kichiuaskej seki taman para okachi kitekitiliskej, yejua ika kinnamikia maj kinnotsakan nazareos. Itanauatil Moisés kijtouaya ke se takat oso se siuat uelia motenkauaya iuan Jehová ke mochiuaskia nazareo se tiempo (Núm. 6:​1, 2). Keman motenkauayaj, monekia kitakamatiskej seki tanauatilmej tein oksekin israelitas amo monekia kichiuaskej. ¿Uan keyej aksa mochiuaya nazareo? Xa porin semi kitasojtaya Jehová uan kitasojkamatiliaya nochi tein kimakaya (Deut. 6:5; 16:17). w24.02 14 § 1, 2

Keman Biblia kikui tajtolmej “amo tekaua” oso “nochipa tetasojta” itech tajtol hebreo kijtosneki ke Jehová semi kintasojta itekitikauan uan amo kineki nion tepitsin kinkauas. Itech Biblia no mokui nejin tajtol keman kijtoua ke itekitikauan Dios motasojtaj (2 Sam. 9:​6, 7). Jehová no kineki maj amo keman tikauakan, uan ijkon kemej panos tiempo okachi amo tiknekiskej tikauaskej. Maj tikitakan toni kipaleuij Daniel maj okachi amo kineki kikauas Jehová. Daniel miakpa monekik kinextis ke amo kikauaya Jehová. Sayoj ke keman kipiaya panoua 90 xiujmej kipanok se taman tein semi ouij. Uejueyi chiuanimej akin kitekitiliayaj tekiuaj Darío kitauelitayaj Daniel uan amo kipoujkaitayaj Jehová, yejua ika kitemojkej kimiktiskej. Kichiujkej maj tekiuaj kifirmaro se tanauatil tein kinextiskia ox Daniel amo kikauaya Jehová oso tekiuaj. Sayoj monekia amo motataujtis 30 tonalmej para kinextis ke amo kikauaya tekiuaj. Sayoj ke Daniel amo kikauak Jehová (Dan. 6:​12-15, 20-22). w23.08 5 § 10-12

Jehová kineki maj tiksentokakan tikintasojtakan tokniuan. Keman tokniuan techchiuiliaj teisa tein amo monekiskia maj kichiuakan, maj tiknemilikan ke amo kinekiaj techyolkokoskej, uan mochikaujtokej kichiuaskej tein Jehová tanauatia (Prov. 12:18). Maski timopolouaj, Jehová semi techtasojta, amo techsenkaua uan amo techelnamikilijtok tein amo kuali tein tikchiujkej (Sal. 103:9). Semi moneki maj tikchiuakan kemej toTajtsin uan maj tikintapojpoluikan oksekin (Efes. 4:​32–5:1). Maj tikelnamikikan ke amo uejkaua tatamiti, yejua ika moneki maj kuali timouikakan iniuan tokniuan. Tikmatij ke satepan okachi techtajyouiltiskej uan xa hasta techtsakuaskej. Keman techpanos nejon, monekis maj tokniuan techpaleuikan (Prov. 17:17). w24.03 15, 16 § 6, 7

Biblia ininka tajtoua okseki telpochmej akin motokijkej iuan Jehová, kiyolpaktijkej uan yejua ika yolpakkej, kemej David keman katka telpoch. Yejua kiixtalij kuali mouikas iuan Jehová uan satepan kuali taixyekanak (1 Rey. 3:6; 9:​4, 5; 14:8). Komo timomachtia tein kichiuak, mitsyolchikauas nochipa xiktekitili Jehová. No uelis okachi tikixmatis Marcos oso Timoteo komo tikixtalia timomachtis tein kinpanok. Nochin omen kiixtalijkej okachi kitekitiliskej Jehová keman katkaj telpochmej, uan kisentokakej ijkon kichiujkej. ¿Keniuj tikneki tinemis satepan? Tein axkan tikchiuas uelis mitspaleuis kuali xinemi oso amo. Komo titakuaujtamati iuan Jehová uan amo tein tejua tiknemilia ke kuali yetok, yejuatsin mitspaleuis kuali xitaixpejpena. Komo ijkon tikchiua, uelis kualtsin tinemis uan tiyolpakis. Uan amo xikelkaua ke Jehová kipatiuita nochi tein tikchiua para tikyolpaktis. Amo nenkaj komo tiktekitilia toTajtsin Jehová akin semi techtasojta. w23.09 13 § 18, 19

Tatitanil Pablo no kimatia ke tokniuan tajtakolejkej katkaj. Keman peuak monechikoua ompa Jerusalén, miakej kimouiliayaj uan amo iuan takuaujtamatiaj (Hech. 9:26). Satepan sekin peuak kijijtouaj (2 Cor. 10:10). Pablo no kiitak ke se tayekankej kiixtalij kichiuas teisa tein ueliskia kinuejkatilis de Jehová nejon tokniuan (Gál. 2:​11, 12). No kipanok se taman tein amo kichiaya iuan Marcos, semej akin iuan tanojnotsaya (Hech. 15:​37, 38). Pablo ueliskia kinemilis ke amo monekiskia mouikasok iniuan tokniuan akin kiyolxokolijkaj. Maski ijkon, yejua kisentokaya kuali kinitaya tokniuan uan kitekitiliaya Jehová. ¿Toni kipaleuij maj ijkon kichiua? Kemej Pablo semi kintasojtaya tokniuan, amo sayoj kiitaya ininnepololuan ta tein kuali tein kichiuayaj. Yejua ika uelik kintapojpoluij, kemej moijtoua itech tajkuilol tein axkan timomachtiaj. w24.03 15 § 4, 5

Biblia ininka tajtoua miakej akin katkaj yolnejmachmej uan kinextia ke semi moneki maj ijkon tikchiuakan. Kemej kipanok Isaac ompa Guerar kampa nemiaj filisteos, yejuan peuak kinexikoluiaj uan kitsakkej ameyalmej tein itekitikauan ipopaj kichkuakaj. Isaac amo iniuan moteuij, ta okachi kuali yajki uejka uan kichkuak okseki ameyalmej (Gén. 26:​12-18). Sayoj ke filisteos peuak kijtouaj ke at tein ompa onkaya no katka ininaxka. Maski ijkon, Isaac amo kualanik (Gén. 26:​19-25). ¿Toni kipaleuij maj yolnejmach maski miakpa kitemojkej kikualantiskej? Xa semi kipaleuij tein kichiujkaj itatuan. Abrahán amo ijsiujka kualania, uan Sara katka semi ‘yolnejmach uan yolseujkanemia’ (1 Ped. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34). w23.09 15 § 4

Jehová kiualtitanik iKonetsin nikan taltikpak keman kiixtalijka. Jesús ika tanojnotsako iTaixyekanalis Dios uan toka momikiliko para techmakixtis den tajtakol uan mikilis. Satepan, Jehová kichiuak maj oksepa nemi uan yajki iluikak para taixyekanas kemej Tekiuaj itech iTaixyekanalis Dios. Itech nochi Biblia ika motajtoua keniuj Jehová kiueyitalis itokay, uan nejin kichiuas keman Jesús tekiuajtitos ompa iluikak uan kichiuasya tein kiixtalijtok nikan taltikpak. Amo akin uelis kitsakuilis tein yejuatsin kiixtalijtok kichiuas. Jehová motenkaua ke kichiuas nochi tein kineki (Is. 46:​10, nota; Heb. 6:​17, 18). Ijkon kemej panos tiempo, taltikpak mochiuas se xochital kampa ikoneuan Adán uan Eva amo tajtakolejkejok yeskij uan nemiskej nochipaya (Sal. 22:26). Jehová amo sayoj kichiuas nejon. Yejuatsin no kichiuas maj kualtsin mouikakan kemej kalyetonij nochin akin nemiskej ompa iluikak uan nikan taltikpak, uan maj nochipa kitakamatikan kemej ininUeyi Teko (Efes. 1:​8-11). ¿Melauj ke semi kualtsin kemej Jehová kichiua tein kiixtalijtok? w23.10 20 § 7, 8

Keman judíos kiskej de Babolonia uan asikej Jerusálen, niman peuak ouij kinkisa kinixpanoltiskej ininchankauan, no peuak motakuejmolchiua itech xolalmej tein pouiaj Persia, uan akin ompaka nemiaj peuak kinixnamikij. Kemej kipiayaj miak ouijkayomej, sekin okachi ouij kinkisak tapaleuiskej maj moyekchijchiua itemplo Jehová. Yejua ika, Jehová kintitanik itanauatijkauan Ageo uan Zacarías para maj kinyolchikauanij judíos uan maj kiyekchijchiuanij templo, tein kichiujkej semi tapaleuij (Ageo 1:1; Zac. 1:1). Sayoj ke, kemej 50 xiujmej satepan, judíos oksepa monekik maj kinyolchikauakan. Ijkuak keman se takat akin kuali kijkuilouaya iTajtol Dios, akin monotsaya Esdras, kisak de Babilonia uan mokepak Jerusalén para kinyolchikauatiuj uan kinpaleuitiuj judíos maj kisentokanij kiueyichiuanij Jehová (Esd. 7:​1, 6). Tein Ageo uan Zacarías kijtojkaj ke mochiuaskia kinpaleuij itekitikauan Dios ne uejkauj maj kisentokanij takuaujtamatinij iuan Jehová maski kinixnamikiaj. Uan tejuan no techpaleuia maj tiksentokakan titakuaujtamatikan ke Jehová techpaleuis keman tikpiaskej ouijkayomej (Prov. 22:19). w23.11 14, 15 § 2, 3

¿Keniuj uelis tiknextiskej ke tikintasojtaj tokniuan? Keman tikinyolseuiaj. Uan para tiksentokaskej ijkon tikchiuaskej, moneki maj tikiniknelikan (1 Tes. 4:18). ¿Keniuj uelis tiksentokaskej semi timotasojtaskej? Komo tikintapojpoluiaj keman mopolouaj maski ouij techkisas. ¿Keyej semi moneki maj timotasojtakan axkan? Maj tikitakan tein kijtoj Pedro: “Amo uejkaua nochi tatamis. Yejua ika, […] semi ximotasojtakan se iuan okse” (1 Ped. 4:​7, 8). ¿Toni techpanos achto ke tatamis? Jesús kijtoj tein kinpanoskia imomachtijkauan: “Namechtauelitaskej porin nantakuaujtamatij itech notokay” (Mat. 24:9). Para uelis tiksentokaskej tiktekitiliskej Jehová maski techtauelitaskej, semi moneki maj kuali timouikakan. Satanás amo uelis kichiuas maj amo kuali timouikakanok komo timotasojtaj se iuan okse, porin kualtsin timouikaj (Filip. 2:​1, 2). w23.11 13 § 18, 19

Tein Biblia tamachtia semi tapaleuia. Keman tikinmachtiaj oksekin akoni Jehová uan keniuj tamati, semi tikmojkaitaj tein kichiuaj. Yejuan amo mokauaj maj kinkajkayauaok Satanás uan peua kiitaj toTajtsin kemej tejuan tikitaj. Semi kimojkaitaj keman kimatij ke Jehová semi chikauak (Is. 40:26). Iuan takuaujtamatij porin yejuatsin nochipa kichiua tein kuali yetok (Deut. 32:4). No kinmachtia miak taman porin Jehová semi tamatkej (Is. 55:9; Rom. 11:33). Uan semi yolseuij keman momachtiaj ke yejuatsin tetasojtalis (1 Juan 4:8). Keman iuan motokiaj Jehová okachi kineltokaj ke uelis nemiskej nochipaya uan ke uelis mochiuaskej ikoneuan. Semi kualtsin maj tikinpaleuikan oksekin maj iuan motokikan toTajtsin. Uan no, keman ijkon tikchiuaj, Jehová techita ke “tiitekitikaikniuan” (1 Cor. 3:5). w24.02 12 § 15

Komo tionmomachtijtok Biblia xa tikonnemilijtokya tionmoauis. Oso komo motatuan itaixpantijkauan Jehová xa tiknemilijtok no tikchiuas nejon. ¡Semi kuali komo nansejsemej nankiixtaliaj ijkon nankichiuaskej! Sayoj ke achto moneki tikonchiuas se taman: moneki tionmotemaktis iuan Jehová. ¿Keniuj aksa motemaktia iuan Jehová? Kichiua se netataujtil, uan motenkaua ke nochipa kiueyichiuas sayoj toTajtsin uan ke nochipa kichiuas tein kiyolpaktia. Ijkon, motenkaujtok iuan Jehová ke nochipa kitasojtas ika nochi iyolo, ika nochi inemilis, ika nochi itanemilil uan ika nochi ichikaualis (Mar. 12:30). Keman tionmotemaktia amo akin kimati, sayoj tejuatsin uan Jehová. Uan keman tionmoauis, kemaj miakej kiitaskej ke tionmotemaktijya iuan Jehová. Tein timotenkaujkej iuan Jehová amo moneki tikauilmatiskej. Tejuatsin tikonneki tikonchiuas ijkon kemej tionmotenkauak, uan Jehová no kineki xikonchiua nejon (Ecl. 5:4). w24.03 2 § 2; 3 § 5

Ijkon kemej kijtoua Biblia, nochin akin monamiktijkejya ‘kipiaj kuejmolmej’ (1 Cor. 7:28). ¿Keyej? Porin takat uan siuat tajtakolejkej. Uan no tataman tein kiuelitaj. Xa tataman kemej moskaltijkej uan tein momattokej kichiuaskej. Uan xa seki taman amo kimatkej achto ke monamiktiskej. Nochi nejin uelis kichiuas maj kipiakan kuejmolmej. Xa mopapantiskej kuejmolmej tein kipiaj maski nochin omen mopolojkej. Maski nochin omen monekiskia maj kiyektalikan kuejmol, xa hasta kinemiliskej ke moneki mokauaskej oso ika se amat kinextiskej ke mokaujkejya. Sayoj ke ¿yekmelauj kinpaleuia nejon? Amo. Jehová kineki maj se takat uan isiuatsin kisentokakan senyetokan maski semej de yejuan niman kualani. w24.03 16 § 8; 17 § 11

Satepan ke tionmoauij, tikonsentokak okachi tikonixmatik Jehová uan okachi tikontasojtak, tikonmatik ke uelis tionnemis nochipaya itech se xochital nikan taltikpak, nejon mitsonpaleuij okachi xikonneltoka ke mochiuas tein tikonchia (Heb. 5:13–6:1). Xa no mitsonpanouani tein kijtoua Romanos 5:​2-4, tikonpiani ouijkayomej uan tikonita ke Jehová kiyolpaktia tein tikonchiua. Uan kemej tikonmati ke tikonyolpaktia yejuatsin, okachi tikonneltoka ke kichiuas tein motenkaujtok. Axkan okachi tiontakuaujtamati ke achto, okachi tikonneltoka ke mochiuas tein Dios motenkaujtok, okachi tikontasojkamati nejon uan tikonyekmati ke mitsonpaleuis. Uan no mitsonpaleuia itech nochi tein tikonchiua, yejua ika okachi kuali tionmouika iniuan mochankauan, kuali tiontaixpejpena uan tikonchiua tein moneki. Satepan ke Pablo kijtoj ke keman tikyolpaktiaj Dios ueli tikchiaj tein kuali, no kijtoj se taman tein semi moneki: tikyekmatij ke tein tikchiaj yekmelauj mochiuas. w23.12 12, 13 § 16-19

Keman tikpiaskej se ouijkayot, xa amo kuali timomachiliskej, amo tiyektanemiliskej oso amo tikchiuaskej tein ipa tikchiuayaj. Uelis techpanos kemej se barco tein yetok itech ueyiat keman chikauak kioujtok uan at semi kiuiuika. Xa kemansa kuali timomachiliskej uan kemansa amo. ¿Keniuj techpaleuia Jehová keman amo tikmatijok toni tikchiuaskej porin fiero tikmachiliaj? Jehová motenkauani ke techpaleuis maj amo tiuetsikan. Keman chikauak kioui, barco peua eliuis mouiuika keman yetok itech ueyiat. Para maj barco amo semi mooliniok inajnakastan kipia seki taman tein kisaj atampa. Ijkon amo semi mouiuikaok uan akin ompa youij amo momoujtiajok uan kuali momachiliaj. Sayoj ke itech seki barcos, nejin teposmej okachi kuali tekitij komo barco yajtok. No ijkon panoua komo tiknekij maj Jehová techpaleui maj kuali tietokan keman tikpiaskej ouijkayomej, moneki maj tiksentokakan tiktekitilikan. w24.01 22 § 7, 8

Keman tionmouis, xionmotajtani: “¿Toni kichiuak Jehová ne uejkauj?”. Itech xiontanemili tein kichijchiuak. Keman tikitaj ke Jehová kinyekpia totomej uan xochimej maski amo chijchiujtokej kemej yejuatsin uan amo ueli kiueyichiuaj, techpaleuia maj okachi titakuaujtamatikan ke no techyekpias (Mat. 6:​25-32). No xikonnemili keniuj Jehová kinyekpiani itekitikauan. Xa uelis tionmomachtis keniuj takuaujtamatik se itekitikauj Dios ne uejkauj oso uelis tikonixtajtoltis tein kipanok se itekitikauj Dios itech nejin tonalmej, uan itech xiontanemili keniuj Jehová mitsonyekpiani hasta axkan. ¿Keniuj Jehová mitsonpaleuij xikonixmati? (Juan 6:44). ¿Keniuj mitsonnankiliani keman tikontataujtia? (1 Juan 5:14). ¿Keniuj mojmostaj mitsonpaleuia tein Jehová kichiuak keman kitemakak ikonetsin? (Efes. 1:7; Heb. 4:​14-16). w24.01 4 § 6; 7 § 17