“Satepan ke semi monojnotskej”

1-3. 1) ¿Toni ueliskia kichiuas maj moxexelouanij imomachtijkauan Jesús ne uejkauj? 2) ¿Toni techmachtis nejin tein axkan tikitatij?

PABLO uan Bernabé mokepaj Antioquía de Siria satepan ke miakkan tanojnotstinenkej. Semi yolpakij porin “Dios kinpaleuijka akin amo judíos maj no taneltokakan” (Hech. 14:26, 27). Uan kiitaj ke ompa Antioquía tokniuan no kitetapouijtokej itajtol Dios, uan “tel miakej” akin amo judíos no mochiujtokej imomachtijkauan Jesús (Hech. 11:20-26).

² Miakej tokniuan de Judea amo kinyolpaktia kimatiskej ke miakej akin amo judíos mochiujtokej imomachtijkauan Jesús. Sekin kinemiliaj ke nochin tokniuan takamej moneki motekiskej uan oksekin kinemiliaj ke amo monekiok. ¿Keniuj moneki mouikaskej tokniuan judíos iniuan tokniuan akin amo judíos? ¿Moneki kitakamatiskej iTanauatil Moisés tokniuan akin amo judíos? Kemej tataman tanemiliayaj ueliskia moxexeloskej. ¿Keniuj kimelauaskiaj nejin kuejmol?

³ Nejin tein tikitatij techmachtis tein semi moneki. Techmachtis toni moneki tikchiuaskej komo itech nechikol mochiua se taman tein uelis kichiuas maj timoxexelokan.

“Komo amo namotekij” (Hechos 15:1)

4. ¿Toni peuak tamachtiaj seki tokniuan judíos, uan toni kichiua maj timotajtanikan?

⁴ Lucas kijkuiloj: “Seki takamej temokej de Judea [uan ajsikej Antioquía] uan peujkej kinmachtiaj tokniuan: ‘Komo amo namotekij ijkon kemej kijtoua iTanauatil Moisés, amo uelis namakisaskej’” (Hech. 15:1). Amo tikmatij ox nejin takamej katkaj fariseos achto ke mochiuaskiaj imomachtijkauan Jesús; sayoj ke kemaj tanemiliayaj kemej yejuan uan yejua ika kinekiaj maj nochin kitakamatinij iTanauatil Moisés. Uan no, nejin takamej xa hasta kitematiltiayaj ke tamachtiayaj tein tatitanilmej uan tayekananij akin moajsiaj Jerusalén kinnauatiayaj (Hech. 15:23, 24). Komo 13 xiujmej achto Dios kimatiltijka Pedro ke akin amo judíos no ueliskia kitekitiliskej, ¿keyej seki tokniuan judíos kinemiliayaj ke semi monekiaok maj takamej motekikan? (Hech. 10:24-29, 44-48).a

5, 6. 1) ¿Keyej seki tokniuan judíos kijtouayaj ke semi monekia maj takamej motekikan? 2) Tein Dios kinauatij Abrahán ke yejua uan takamej akin iuan moajsiaj monekia motekiskej, ¿keyej amo pouia iuan tein Dios motenkauak iuan Abrahán? (Xikonita nota).

⁵ Xa miak taman kichiuak maj nejon tokniuan judíos ijkon tanemilianij. Xa kinemilijkej ke yejua Jehová akin tanauatij maj takamej motekikan, porin ijkon kinextiaya ke kuali mouikayaj iuan Dios. Yekinika kinauatij Abrahán uan nochin takamej akin iuan moajsiaj uan satepan no kinnauatij israelitas nejon (Lev. 12:2, 3).b ITanauatil Moisés hasta kijtouaya ke se analtekoj akin nemia iniuan israelitas monekia motekis komo kinekia yetos itech iluimej tein kipiayaj israelitas (Éx. 12:43, 44, 48, 49). Yejua ika judíos kinemiliayaj ke se takat akin amo motekia, Dios amo kiseliaya uan amo ueliskia kitekitilis (Is. 52:1).

⁶ Tokniuan judíos monekia yeskij yolyemankej uan takuaujtamatiskej iuan Jehová para kipataskej kemej tanemiliayaj uan tanemiliskej kemej toTajtsin. Kemej amo kinyekanaskiaok iTanauatil Moisés, ta axkan yejua yankuik taman tein Dios motenkaua, aksa amo pouiaok itech ixolal Dios sayoj porin katka judío. Uan no, miakej tokniuan judíos nemiaj iniuan judíos, kemej ompa Judea, yejua ika monekia yeskij yolchikaujkej para kijtoskej ke katkaj imomachtijkauan Jesús uan kiueyichiuaskiaj Dios iniuan tokniuan akin amo katkaj judíos (Jer. 31:31-33; Luc. 22:20).

7. ¿Toni amo kiajsikamatiaj takamej akin ualeujkej de Judea?

⁷ Nejin amo kijtosneki ke Jehová kipatak itanauatiluan. Tein melauj, yankuik taman tein Dios motenkaua kisentoka kipia tanauatilmej tein tayekantokej de nochi iTanauatil Moisés (Mat. 22:36-40). Seki xiujmej satepan Pablo kijtoj: “Se akin yekmelauj judío yejua akin kitakamati Dios ika nochi iyolo, uan ichikaualis Dios kemej yeskia kiteki iyolo, amo porin kitakamati iTanauatil Moisés” (Rom. 2:29; Deut. 10:16). Takamej akin temokej de Judea amo kiajsikamatiaj nejon uan kisentokayaj kinemiliayaj ke Jehová tanauatiayaok maj takamej motekikan. ¿Kipataskiaj kemej tanemiliayaj?

“Semi monojnotskej” (Hechos 15:2)

8. ¿Keyej monekik kintajtaniskej oloch taojtokaltianij ox takamej monekiaok motekiskej oso amo?

⁸ Lucas kijtoua ke “Pablo uan Bernabé amo tanemiliayaj kemej” nejin takamej akin ajsitoj de Judea. Yejua ika, “satepan ke semi monojnotskej, tokniuan kiixtalijkej maj Pablo, Bernabé uan okseki tokniuan pankisanij Jerusalén kampa yetoyaj tatitanilmej uan tayekananij uan maj ika tajtotij nejin” (Hech. 15:2).c Kemej seki tokniuan kiyekijtouayaj ke takamej monekia motekiskej uan oksekin kijtouayaj ke amo monekiaok, amo uelik kimelaujkej kuejmol. Yejua ika, kemej amo kinekiaj maj nejon kinxexelouani, kiixtalijkej kintajtaniskej “tatitanilmej uan tayekananij de Jerusalén”, akin katkaj oloch taojtokaltianij. ¡Semi kuali katka nejon tein kichiujkej! ¿Toni techmachtia tein kichiujkej tayekananij de Antioquía?

9, 10. ¿Toni techmachtia tein kichiujkej Pablo, Bernabé uan tokniuan de Antioquía?

⁹ Yekinika techmachtia ke moneki titakuaujtamatiskej itech inechikol Dios. Nejon tokniuan ijkon kichiujkej. Maj tiknemilikan nejin: tokniuan de Antioquía kimatiaj ke oloch taojtokaltianij katkaj judíos. Maski ijkon, takuaujtamatiaj ke moixyekanaskiaj ika iTajtol Dios para kimatiskiaj ox takamej monekia motekiskej oso amo. Kimatiaj ke Jehová kinixyekanaskia ika ichikaualis uan itechkopa Jesucristo akin taixyekana itech nechikol (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Axkan no ueliskia mochiuas teisa tein uelis techxexelos, yejua ika maj no titakuaujtamatikan itech inechikol Dios uan iniuan tokniuan Oloch Taojtokaltianij.

¹⁰ No techmachtia ke moneki tiyeskij tiyolyemankej uan amo tiyolijsiuiskej. Maj ika titanemilikan tein kichiujkej Pablo uan Bernabé. Dios ika ichikaualis kinixpejpenak nejin ome takamej para maj tanojnotsatij kemej misioneros. Maski ijkon, amo kinemilijkej ke yejuan ueliskia kiixejekoskej ox takamej monekiaok motekiskej oso amo (Hech. 13:2, 3). Uan no, Pablo kijtoj ke pankiska Jerusalén ‘porin toTekotsin kinextilij ke monekia yas’, nejon kinextia ke Dios kiixyekanaya ika ichikaualis (Gál. 2:2). Axkan tayekananij no kinextiaj ke yolyemankej uan amo yolijsiuij keman mochiua teisa tein ueliskia kinxexelos tokniuan. Keman kisenixejekouaj toni mochiuas, amo motajtolteuiaj nion kitemouaj maj mochiua tein yejuan kinemiliaj. Ta kikauaj maj Jehová kinixyekana ika Biblia uan tein kitematiltiani takeual takuaujtamach (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Keyej moneki timochiaskej hasta maj Jehová techyekajsikamatilti seki taman?

¹¹ Kemansa xa monekis timochiaskej hasta maj Jehová techyekajsikamatilti seki taman. Maj tikelnamikikan ke Cornelio kiselij ichikaualis Dios itech xiuit 36, sayoj ke monekik panos 13 xiujmej hasta xiuit 49 para maj Jehová kitematiltiani ke akin amo judíos amo monekiaok motekiskej. ¿Keyej tel miak xiujmej? Xa porin Jehová kinekia kinpaleuis tokniuan judíos maj yolik kiselianij nejon ueyi taman tein mopatak. Tein melauj, 1,900 xiujmejya kichiujtiualayaj tein Dios kinauatijka Abrahán (Juan 16:12).

¹² Se ueyi tatiochiualis maj Jehová amo yolijsiui uan maj yolik techpaleuijtiuj maj titanemilikan kemej yejua, akin nochipa techmachtia tein techpaleuia (Is. 48:17, 18; 64:8). Maj amo keman timoueyinekikan porin uelis techuikas maj tikijtokan ke okachi kuali tein tejuan tiknemiliaj oso maj tikijijtokan tein mopata itech inechikol Dios oso kemej moajsikamati se tamachtilis (Ecl. 7:8). Komo kemansa peua ijkon titanemiliaj, maj itech titanemilikan tein techmachtia Hechos capítulo 15 uan maj tiktajtanikan Jehová maj techpaleui maj tikchiuakan nejon tein techmachtia.d

13. Ijkon kemej Jehová, ¿keniuj uelis no ijkon amo tiyolijsiuiskej iniuan akin tikinmachtiaj?

¹³ Ijkon kemej Jehová, moneki amo tiyolijsiuiskej komo akin tikinmachtiaj kineltokajok oso kichiuajok seki taman tein Biblia amo tamachtia. Xa monekis tikauaskej maj pano se tiempo para maj ichikaualis Dios kinpaleui maj mopatakan (1 Cor. 3:6, 7). Uan no monekis maj tiktajtanikan Dios maj techpaleui maj tikmatikan keniuj uelis tikinpaleuiskej (1 Juan 5:14).

“Kintapouijtiajkej” tokniuan tein kinyolchikauak (Hechos 15:3-5)

14, 15. 1) ¿Keniuj tokniuan de Antioquía kintakachiujkej Pablo, Bernabé uan akin iniuan yayaj? 2) ¿Keniuj Pablo uan akin iuan yayaj kinyolchikaujkej tokniuan de Fenicia uan Samaria?

¹⁴ Lucas kisentoka kijtoua: “Tokniuan tepitsin kinnalkauatoj uan mokepkej. Uan yejuan kisentokakej ojtokakej uan panotiajkej Fenicia uan Samaria. Uan kintapouijtiajkej tokniuan keniuj akin amo judíos peuayaj kiueyichiuayaj Dios. Keman tokniuan kikakiaj nejon, semi yolpakiaj” (Hech. 15:3). Tokniuan kinnalkauatoj ojti Pablo, Bernabé uan akin iniuan yayaj. Ijkon kinextijkej ke kintasojtayaj, kintakachiuayaj uan kinekiaj maj Dios kintatiochiui. Oksepa, ¡tokniuan de Antioquía kuali techmachtijkej tein moneki tikchiuaskej! Maj timotajtanikan: “¿Niknextia ke nikintakachiua nochin tokniuan, okachiok tayekananij ‘akin kuali tajtouaj uan tamachtiaj’ uan ‘chikauak tekitij’?” (1 Tim. 5:17).

¹⁵ Keman Pablo uan akin iuan yayaj panotiajkej Fenicia uan Samaria, “kintapouijtiajkej tokniuan keniuj akin amo judíos peuayaj kiueyichiuayaj Dios” uan nejon semi kinyolchikauaya. Sekin nejin tokniuan akin kikakkej Pablo, cholojkaj de Jerusalén satepan ke kimiktijkej Esteban uan mokaltalitoj ompa. Axkan no semi techyolchikaua keman tikakij keniuj Jehová kinpaleuia tokniuan maj tanojnotsakan, okachiok komo tikpanotokej ouijkayomej. Nejon tikakij itech nechikolmej uan itech uejueyi nechikolmej oso tikitaj itech toamaixuan uan itech jw.org. Maj amo timopolouilikan nejon tein tokniuan techtapouiaj.

16. ¿Toni kinextia ke mochiujtoya se ueyi kuejmol porin miakej kijtouayaj ke takamej monekia motekiskej?

¹⁶ Keman nejin tokniuan akin ualeuayaj de Antioquía ojtokakej kemej 550 kilómetros, ajsikej Jerusalén. Lucas kijkuiloj: “Tokniuan itech nechikol, tatitanilmej uan tayekananij kuali kinselijkej, uan yejuan kintapouijkej nochi tein Dios kinpaleuij maj kichiuakan” (Hech. 15:4). “Sayoj ke, sekin akin pouiaj iniuan fariseos uan peujkej taneltokaj, moketskej kampa tokotsyetoyaj uan kijtojkej: ‘Moneki maj takamej motekikan uan maj tikinnauatikan maj kitakamatikan iTanauatil Moisés’” (Hech. 15:5). Moita ke sekin kijtouayaj ke takamej monekia motekiskej uan mochiujtoya se ueyi kuejmol tein monekia momelauas.

“Tatitanilmej uan tayekananij mosentilijkej” (Hechos 15:6-12)

17. ¿Akonimej katkaj oloch taojtokaltianij, uan keyej no ompa pouiaj “tayekananij” de Jerusalén?

¹⁷ Proverbios 13:10 kijtoua: “Kipiaj tamatilis akin tajtanij maj kinyolmajxitikan”. “Yejua ika, tatitanilmej uan tayekananij mosentilijkej para kiitaskej nejin” (Hech. 15:6). “Tatitanilmej uan tayekananij” kiixejekouayaj toni monekia kichiuaskej tokniuan itech nechikolmej, ijkon kemej axkan kichiuaj Oloch Taojtokaltianij. ¿Uan keyej “tayekananij” de Jerusalén no yetoyaj iniuan tatitanilmej kemej oloch taojtokaltianij? Timomachtianij ke tatitanil Santiago kimiktijkej uan tatitanil Pedro no kitsakkaj seki tonalmej. Komo no kinpanoskia nejon okseki tatitanilmej, yetoskiaj okseki tokniuan taixpejpenalmej akin no ueliskiaj kinixyekanaskej tokniuan.

18, 19. ¿Toni kijtoj Pedro tein semi kinpaleuij akin kikaktoyaj, uan toni monekia kiajsikamatiskej yejuan?

¹⁸ Lucas kisentoka techmatiltia tein panok. Kijkuiloj: “Satepan ke semi ika tajtojkej, Pedro moketsak uan kiniluij: ‘Nokniuan, nankimatijya ke Dios achto nejua nechijitak para maj nikinixmatilti kuali tanauatilmej akin amo judíos uan maj taneltokakan. Uan Dios akin kiixmati toyolo, kinextij ke kiyolpaktiayaj keman kinmakak ichikaualis, ijkon kemej kichiuak touan. Yejua amo kinchichikouij yejuan nion tejuan, ta kinyolchipauak porin takuaujtamatkej’” (Hech. 15:7-9). Se amatajkuilol kijtoua ke tajtolmej “semi ika tajtojkej” no kijtosneki ke kuali tatemojkej uan kichiujkej netajtanilmej. Nesi ke maski tokniuan tataman kemej tanemiliayaj, kitemojkej kisenixejekoskej nejon taman uan kijtojkej tein kinemiliayaj.

¹⁹ Tein Pedro kijtoj kinelnamiktij akin kikaktoyaj ke yejua kiitak keman Jehová kinmakak ichikaualis Cornelio uan ichankauan maski amo katkaj judíos itech xiuit 36. Yejua ika, komo Jehová kinseliaya akin amo judíos maj kitekitilikan, ¿keyej aksa amo kinseliskia? Uan Pedro no kijtoj ke Jehová amo kiita ke aksa yolmelauak porin kitakamati iTanauatil Moisés, ta porin takuaujtamati iuan Jesucristo (Gál. 2:16).

20. ¿Keyej Pedro kijtoj ke akin kijtouayaj ke takamej monekia maj motekikan kikualantijtoyaj Dios?

²⁰ Kemej Dios kuali kinextijkaya ke kinseliaya akin amo judíos, uan no kinmakaya ichikaualis, tatitanil Pedro kijtoj: “Komo ijkon, ¿keyej nankikualantijtokej Dios uan nankinkechmamaltiaj nejin tokniuan se tamamal tein etik? Nejin tamamal nion tejuan nion touejkaujtatuan uelik tikuikakej. Sayoj ke axkan, yejuan uan tejuan titakuaujtamatij ke timomakixtiaj itechkopa itatiochiualis toTekotsin Jesús tein amo technamiki” (Hech. 15:10, 11). Tein melauj, akin kijtouayaj ke monekia maj takamej motekikan ‘kikualantijtoyaj Dios’ porin kinchiualtijtoyaj akin amo judíos maj kitakamatikan iTanauatil Moisés, tein nion judíos uelik senkis kitakamatkej uan yejua ika kinnamikia mikiskej (Gál. 3:10). Nejon judíos monekia motasojkamatiskej porin Jehová kinmakatoya itatiochiualis tein amo kinnamikia itechkopa toTekotsin Jesús.

21. ¿Keniuj tapaleuijkej Bernabé uan Pablo para maj moixejekouani ke takamej amo monekiaok motekiskej?

²¹ Nesi ke tein Pedro kijtoj kinpaleuij akin kikaktoyaj porin “nochin amo teyi kijtojkej”. Satepan, Bernabé uan Pablo “kintapouijkej nochi milagros uan uejueyi taman tein se kimojkaita tein Dios kinpaleuijka maj kichiuakan ininixpan akin amo judíos” (Hech. 15:12). Ika nochi nejin, tatitanilmej uan tayekananij ueliskiaya kiixtaliskej ke amo monekiaok maj takamej motekikan porin ijkon kinajsikamatiltijtoya Dios.

22-24. 1) ¿Keniuj axkan Oloch Taojtokaltianij no kichiuaj kemej akin kinixyekanayaj tokniuan ne uejkauj? 2) ¿Keniuj kinextiaj tayekananij ke mokauaj maj kinixyekana inechikol?

²² Axkan tonalmej, keman Oloch Taojtokaltianij mosentiliaj para kiixtaliskej se taman, kiitaj toni kijtoua iTajtol Dios uan kitajtaniaj Jehová maj kinmaka ichikaualis para maj kiixpejpenakan tein mouikas ika tein yejua kineki (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Nochin achto kinmatiltiaj toni ika tajtoskej keman mosentiliskej, ijkon sejsemej kitataujtiaj Dios uan itech tanemiliaj nejon taman (Prov. 15:28). Keman mosentiliajya, nejin tokniuan taixpejpenalmej semi kitemouaj tein kijtoua Biblia uan kijtouaj tein kinemiliaj kemej kinextis ke tetakachiuaj.

²³ Tayekananij itech nechikolmej no moneki ijkon kichiuaskej. ¿Uan komo ika tajtojkejya se taman uan amo ueli kimelauaj? Uelis kinixejekoltiskej tokniuan akin tekitij itech sucursal oso tokniuan takalpanouanij. Uan komo tokniuan itech sucursal kiitaj ke moneki, uelis kinixejekoltiskej tokniuan Oloch Taojtokaltianij.

²⁴ Jehová kintiochiua akin mokauaj maj kinixyekana inechikol, akin kinextiaj ke amo kikauaj, amo yolijsiuij uan yolyemankej. Kichiua maj yekmelauj yolseujtokan, maj amo xexeliujtokan uan kuali kinixyekana, kemej tikitaskej itech okse tamachtilis.