Biblia ualeua imako Dios

1, 2. ¿Keyej tikijtouaj ke Biblia se netetayokolil tel kualtsin tein Dios techmaka?

¿TIKONELNAMIKI tejuatsin se netetayokolil tein mitsonmakak se moteltasojikniuj? Xa yekmelauj tionyolpakik uan mitsonyololinij. Uan ika nejon kinextij ke kineki xikonsentoka xionmochiujto itasojikniuj, uan amo tiomeyolouaj ke tikontasojkamatilij.

² No ijkon, Biblia se inetetayokolil Dios uan yejua ika moneki timotasojkamatiskej. Nejin amaix tein tel taman, techmatiltia miak nemachtil tein amo tikajsiskiaj itech okse. ¿Kemej toni? Ika technojnotsa keman Dios kichijchiuak iluikak, sitalimej, taltikpak, yekinika takat uan yekinika siuat. No techmaka tayolmajxitilis takuaujtamachmej, uan techpaleuia maj tikxikokan kuejmolmej uan netekipacholmej tein tikpanouaj. Biblia no techmelauilia keniuj kichiuas itanejnekilis Dios maj okachi kuali tinemikan nikan taltikpak. ¡Se netetayokolil tel kualtsin!

3. Kemej Jiova techmaka Biblia, ¿toni kinextia, uan keyej techyololinia nejin netetayokolil?

³ Biblia no se netetayokolil tein teyololinia, ta techmachtia keniuj tamati akin kichijchiuak, Jiova Dios. Kemej yejuatsin techmaka nejin amaix, kinextia ke kineki maj kuali tikixmatikan. Tein melauj, Biblia techpaleuia maj timotokikan iuan.

4. ¿Katiyejuan tapoualmej okachi tikonmoujkakaki kemej moteixmatiltia Biblia?

⁴ Komo tikonpia se Biblia, amo sayoj tejuatsin tikonpia. Nejin amaix moteixmatiltia, nochi oso amo, kemej 2,600 tataman tajtolmej. Yejua ika tel miakej akin nemij semanauak taltikpak kipiaj ininBiblia. Nochin semanas momoyaua panoua se millón, uan sennochiya mochijchiuak tel miak millones, yeski nochi Biblia oso amo. Yejua ika yekmelauj se amaix tein amo moajsi okse ijkon.

5. ¿Toni kijtosneki keman moijtoua ke Biblia “Dios kichijchiuak ika ichikaualisuan”?

⁵ Uan no, Biblia “Dios kichijchiuak ika ichikaualisuan” (xikonixtajtolti 2 Timoteo 3:16). ¿Toni kijtosneki nejin tajtolmej? Biblia kiyekijtoua: “Tanauatiani [...] tanojnotstinenke itenkopaka Totajtsin Dios porin in Yektikatsin Espíritu kintenyekantinemik uan kintanemililtij” (2 Pedro 1:21). Mochiua kemej ijkuak se tekiuaj kinauatia itajkuilojkauj maj kijkuilo se amat. Kemej tekiuaj kiluia toni maj kijkuilo, amat yejua iaxka uan amo tajkuilojkej. No ijkon, Biblia kipia itanemililuan Dios uan amo akin kijkuilojkej. Yejua ika nochi Biblia yekmelauj “Tajtoltsin de Dios” (1 Tesalonicenses 2:13).

SE AMAIX AJSITOK UAN AMO MOIXNAMIKIJ TANEMILILMEJ

6, 7. ¿Keyej motelita ke mouikaj tanemililmej tein moajsij itech Biblia?

⁶ Biblia uejkaujkej kitamiijkuilojkej kemej 1,600 xiujmej, uan kijkuilojkej takamej akin nenkej tataman xiujmej, tataman chiuanimej katkaj uan tataman tekit kipiayaj: kemej koujtajtekitinij, amichijkitskianij, ichkatajpianij uan no tanauatianij, tamelauanij uan tekiuanij. No ijkon, akin kijkuiloj amaix Lucas katka tapajtijkej. Sayoj ke, maski takamej katkaj tamamej, Biblia tamachtia tanemililmej tein moteluikaj iuan nochi Tajkuilolmej, uan amo moixnamikij.a

⁷ Yekinika amaix tein kipia Biblia, techtapouia keniuj peuak kipiaj kuejmolmej taltikpakneminij, uan tein ika tami, kinextia ke semanauak taltikpak mochiuas se xochital. Nochi tein ixnesi itech Biblia tein mochiuak, panok tel miak xiujmej, uan tein kipia, nochipa ika tajtoua itanejnekilis Dios uan keniuj kichiuas. Se kimoujkaita kemej mouikaj tanemililmej, kemej tikchiaskiaj itech se amaix tein ualeua imako Dios.

8. Xikontemaka neskayomej tein kinextia ke tein kijtoua Biblia mouika iuan tein momachtiaj tamatinij.

⁸ Uan no, tein kijtoua Biblia mouika iuan tein momachtiaj uejueyi tamatinij. Biblia ipa kijtojkaya tein yejuan satepan kiajsikamatkej. Se neskayot, amaix Levítico kipiaya tanauatilmej tein monekia kitakamatiskej israelitas ne uejkauj, kemej tein monekia kichiuaskej keman momauayaj ika teisa uan keniuj mochipauaskiaj. Nejin nion tepitsin moixmatiaj itech okseki altepemej tein kinyoualouayaj. Uan no, itech seki xiujmej keman taman kiajsikamatiaj keniuj chijchiujtok taltikpak, Biblia kinextij ke katka youaltik, oso ololtik (Isaías 40:22). No kiyekijtoj ke moajsi ejekaixko (Job 26:7). Tein melauj, Biblia amo ininamaix tamatinij, sayoj ke kemaj mouika iuan tein kijtoua Biblia uan tein yejuan momachtiaj. ¿Melauj ke yejua nejon tikchiaskiaj maj kipia se amaix tein ualeua imako Dios?

9. 1) ¿Toni kinextia ke Biblia ajsitok uan takuaujtamach ika tein kijtoua tein mochiuak ne uejkauj? 2) ¿Keyej katkaj tel yolmelaujkej takamej akin kijkuilojkej Biblia?

⁹ Biblia no ajsitok uan takuaujtamach ika tein kijtoua tein mochiuak ne uejkauj. Kiyekijtoua nochi, uan amo sayoj ixnesij inintokay taltikpakneminij, ta no ininuejkaujtatuan.b Amo kemej oksekin tajkuilouanij, akin kemansa amo kijtouaj ijkuak tapolouaj ininaltepeuj itech neteuilis. Sayoj ke akin kijkuilojkej Biblia katkaj yolmelaujkej uan amo kitatijkej ininamo kuali tachiualis, nion no tein kichiujkej ininaltepeuj. Se neskayot, Moisés kijtoj itech amaix Números se taman tein tel amo kuali tein kichiuak uan tein ika kitatsakuiltijkej (Números 20:2-12). Keman kijkuilojkej nejon, kinextijkej ke katkaj yolmelaujkej, se teisa tein amo moita itech okseki tajkuilolmej. Sayoj ke ijkon tikajsij itech Biblia porin se amaix tein ualeua imako Dios.

SE AMAIX TEIN KIPIA TAYOLMAJXITILIS TEIN TECHPALEUIA

10. ¿Keyej amo tikmoujkaitaj maj Biblia se amaix tein techpaleuia?

¹⁰ Kemej Biblia kipia itanemililuan Dios, “uelis se kuitinemis para ika se tamachtijtinemis [...] para ika kinyolmelautiyas uan para ika se kinmachtijtiyas in taneltokani de keniu chipaukanemiske” (2 Timoteo 3:16). Nejin se amaix tein techpaleuia. Moita itech nochi Biblia ke Akin kichiuak maj moijkuilo senkis techajsikamati. Uan amo tikmoujkaitaj, ta Akin kichiuak maj moijkuilo yejua Tachijchiujkej Jiova Dios. Yejuatsin kiajsikamati tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj okachi kuali ke tejuan. No kimati toni techpaleuis maj tikajsikan yolpakilis, uan no toni tachiualismej moneki tikauaskej.

11, 12. 1) ¿Toni ika tajtoj Jesús itech tamachtilis tein kitemakak itech se ueyi tepet? 2) ¿Toni okseki taman ika tajtoua Biblia, uan keyej itayolmajxitilis tapaleuijkej uan tapaleuiaj axkan?

¹¹ Xiontanemili itech tamachtilis tein Jesús kitemakak itech se ueyi tepet, tein moajsi itech Mateo capítulo 5, 6 uan 7. Nejin tamachtilis tel okachi kuali techmachtia keniuj tikajsiskej yolpakilis, keniuj tikmelauaskej netenkualantilis, keniuj tikchiuaskej netataujtil uan keniuj moneki tikitaskej tomin. Yejua ika itajtoluan kipia chikaualis uan techpaleuia ijkon kemej itech tonal keman kitemakak.

¹² Seki tamachtilismej tein kipia Biblia, ika tajtoua kalyetouanij, tekit uan keniuj timouikaskej se iuan okse. Akin yeski kimaka tayolmajxitilis uan nochipa tepaleuiaj. Tamatilis tein moajsi itech nochi Biblia kisenijtoua nejin tajtolmej tein Dios kijtoj itenkopa tanauatijkej Isaías: “Nejua, Jiova, nimoDios, Akin mitsmachtia tein tejua mitspaleuis” (Isaías 48:17).

SE AMAIX TEIN ACHTOOK KIJTOUA TONI MOCHIUAS

13. ¿Toni tein kipanoskia Babilonia kichiuak Jiova maj kijkuilouani tanauatijkej Isaías?

¹³ Biblia kipia miak tajtolmej tein achtook kijtoua toni mochiuas, uan miakej mochiujkejya. Maj tikitakan se neskayot. Jiova achtook kijtojka itenkopa tanauatijkej Isaías, akin nemik panoua 700 xiujmej achtopa itech totonaluan (a.i.t.), ke kiixpoloskiaj altepet Babilonia (Isaías 13:19; 14:22, 23). Sayoj ke no kimelauak keniuj moaxkatiliskiaj. Tateuianij taixnamikinij kiuatsaskiaj ueyiat tein panouaya itech altepet, kalakiskiaj uan nion no monekiskia tateuiskej. Uan amo sayoj nejon. Ta no kijtoj itokay tekiuaj akin moaxkatiliskia altepet Babilonia: Ciro (xikonixtajtolti Isaías 44:27–45:2).

14, 15. ¿Keniuj mochiuak nochi tein kijtojka Isaías tein kipanoskia Babilonia?

¹⁴ Ome ciento xiujmej satepan, itech youal 5, metsti octubre, xiuit 539 a.i.t., seki tateuianij moajsiaj ompakauin itech altepet Babilonia. ¿Akoni kinixyekanaya? Se tekiuaj persa itokay Ciro. Nochi yetoyaya tein monekia, uan ijkon mochiuaskia nejon tajtolmej tein se kimoujkakaki. Sayoj ke, ¿moaxkatiliskiaj altepet itateuijkauan Ciro, uan nion no monekiskia moteuiskej ijkon kemej moijtojka?

¹⁵ Babilonios iluichiujtoyaj nejon youak, uan kemej tepamit kiyoualojtoya altepet, amo teyi kinemiliayaj. Keman mochiujtoya iluit, Ciro ika tamatilis oksekopa kiojtij ueyiat tein panouaya Babilonia, uan at kaxanik kemej ueliskiaj metspanoskiaj uan ajsiskiaj kampa yetoya tepamit. Sayoj ke, ¿keniuj nalpanoskiaj itech tepamit? ¡Babilonios kielkaujkej tatsakuaskej!

16. 1) Kemej kijtoj Isaías, ¿toni kipanoskia Babilonia? 2) ¿Keniuj mochiuak tein kijtojka Isaías ke Babilonia mokauaskia taseltijkan?

¹⁶ Jiova no kijtojka ke Babilonia kipanoskia nejin: “Amo keman nemiskej ompa, uan mokauas taseltijkan nochipaya. Uan árabe amo kitalis ompa ikaltaken, nion no ichkatajpianij kinkauaskej ininichkauan maj moajsikan ompa” (Isaías 13:20). Nejin tajtolmej amo sayoj kinextij ke altepet tapoloskia, ta no mokauaskia taseltijkan nochipaya. Tejuatsin uelis tikonmatis ke nejin mochiuakya. Itech altepet Bagdad tein poui Irak, kampa ika sur, kemej 80 kilometros moajsi tepamit taxitinil tein ne uejkauj Babilonia kipiaya. Uan ompa amo akin nemi, nejin kinextia ke kemaj mochiuak ijkon kemej kijtojka Jiova itenkopa Isaías: “Nikochpanas ika ochpauas tein teixpoloua” (Isaías 14:22, 23).c

17. ¿Keyej kichikaua totakuaujtamatilis tikitaskej ke mochiua tein Biblia achtook kijtoua?

¹⁷ ¿Melauj ke kichikaua totakuaujtamatilis tikitaskej, ke tein achtook kijtoua Biblia toni mochiuas amo tapoloua? Yekmelauj, komo Jiova Dios kichiuak ijkon kemej kijtojka, techpaleuia maj titakuaujtamatikan ke amo no tapolos keman kijtoua kichiuas se xochital nikan taltikpak (xikonixtajtolti Números 23:19). Yejua ika uelis tikijtoskej ke “Dios amo tekajkayaua, uan Yejuatsin moyektenkauak ya desde ne achtopa ke tsinpeuas in taltikpak de ke techmakas ne nemilis nachipa” (Tito 1:2).d

“ITAJTOL DIOS YOLTOK”

18. ¿Toni tajtolmej se kimoujkakaki tein kijtoj tatitanil Pablo tein kichiua “Tajtoltsin de Dios”?

¹⁸ Tein timomachtijkej itech nejin capítulo moyekita ke Biblia yekmelauj sayoj se. Tikitakejya ke mouikaj tanemililmej, uan no iuan mouikaj tein momachtiaj uejueyi tamatinij. No ijkuiliujtok nochi tein mochiuak ne uejkauj, uan itayolmajxitilis techpaleuia. Tein achtook kijtoua toni mochiuas amo tapoloua. Yejua ika kipia ipatiuj, uan amo sayoj yejua, ta kitemaka okachiok. Tatitanil Pablo kijkuiloj: “In Tajtoltsin de Dios kipia uelilis uan kitemaka nemilis [“yoltok”, TNM]. Uan [...] kinejneuilia keme se machete ten ojkan tene. [...] Kalaki tech totamachilis uan kitatemoliti ne totamachilis tech toyolo uan totalnamikilis, uan ajsis hasta kampa ualeutok nochi totamachilisuan. Uan [...] techtaminextilia kox kuali oso amo kuali nochi ten tiknemilijtinemij uan nochi ten tikyoluelitaj tikchiuaske” (Hebreos 4:12).

19, 20. 1) ¿Keniuj techpaleuia Biblia maj okachi kuali timoitakan? 2) ¿Keniuj uelis tikonnextis ke tionmotasojkamati tikonpias Biblia, se netetayokolil tel kualtsin tein Dios techmaka?

¹⁹ Komo tikixtajtoltiaj “Tajtoltsin” oso itanauatil Dios tein moajsi itech Biblia, uelis kipatas tonemilis. Techpaleuia maj okachi kuali timoitakan. Amo sayoj uelis tikijtoskej ke tiktasojtaj Dios. Ta kemej tikseliskej tamachtilis tein kipia Biblia, iTajtol Dios, yejua kinextis tein yekmelauj tiknemiliaj uan tiknejnekij.

²⁰ Biblia yekmelauj ualeua imako Dios. Moneki tikixtajtoltiskej, timomachtiskej uan tiktasojtaskej. Xikonsentoka xionmomachti, ijkon tikonnextis ke tionmotasojkamati tikonpias inetetayokolil Dios. No tikonitas ke motelneki itanejnekilis Dios tein kipia iniuan taltikpakneminij. Itech okse capítulo tikitaskej katiyejua itanejnekilis uan keniuj yekmelauj kichiuas.