Itlaj tlen techyolchikaua

“Itech iksemi tonatijmeh yetos miak tlaijyowílistli” (2 TIMOTEO 3:1)

¿YOTIKITAK tlen nikan moijtoua noso otikkak kanaj ijkon opanok?

● Se kokolistli tlen miakej yokinmixpolo.

● Miakej ixpoliuij porque amo kipiaj tlen kikuaskej.

● Miakej ixpoliuij uan sekimej ayakmo kipiaj kanin chantiskej ijkuak chikauak tlalolini.

Nikan tikitas ijkon panotok. Tikitas Biblia okijto ijkon panoskia “iksemi tonatijmeh”.a

Tlamachtilmej tlen kipiaj nin revista amo okichijkej para tikmatis panotok tlen amo kuali, okichijchijkej para mitsyolchikauaskej. Tikitas mochijtokej chikuase profecías tlen kiteititia tikatej “iksemi tonatijmeh”. Noijki tikitaskej tlen kijtouaj sekimej uan tleka tikneltokaj satepan kuali tiyetoskej satepan.

[Nota]

1. Chikauak tlalolinis

“Tlalolinis chikawak” (LUCAS 21:11).

● Ijkuak otlalolinki ompa Haití akinmej okipanoltijtokaj noticias okikakej ikaj ochokaya ik kanin otlaxixinki. Ochokatoka se takotsin tlen itoka Winnie uan yikin okipiaya se xiuitl iuan tlajko, satepan okipaleuijkej uan okikixtijkej. Ye omomakixti pero itatajuan oixpolikej.

¿TLEN PANOTOK? Ijkuak otlalolinki ompa Haití itech enero 2010, oixpolikej kanaj 300,000 uan 1,300,000 (se millón trescientos mil) okipolojkej inkalijtik. Maski itech non tonal sapanoua otlaxixinki, itech nochi tlaltikpak noijki ijkon panoua. Itech abril 2009 hasta abril 2010 kanaj dieciocho uelta chikauak otlalolinki.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Yiuejkika noijki ijkon otlaloliniaya. Pero amo otikmatiayaj porque amo ikaj otechmatiltiaya.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Ma tikilnamikikan Biblia amo kijtoua keski uelta tlaloliniskia itech saiktlami tonalmej. San kijtoua “sentetl” ‘tlaloliniskia chikawakʼ, ik non, amo yetoskia ken achto (Marcos 13:8; Lucas 21:11).

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿Panotok tlen kijtoua Biblia?

Maski chikauak tlalolini miakej amo kineltokaj kox yitikatej itlamian tonalmej, pero mochijtok tlen yiuejkika okijtojkej panoskia. Ma tikitakan okse tlamantli.

[Tlen moijtoua]

“Tejuan tikijtouaj tlalolini chikauak. Pero oksekimej san kijtoua temojmojti ijkuak ijkon panoua”. (KEN HUDNUT, SERVICIO GEOLÓGICO DE ESTADOS UNIDOS)

[Fotos tlen katej]

© William Daniels/Panos Pictures

2. Apistli

“Yetos apisotl” (MARCOS 13:8).

● Se tlakatl omopaleuito itech altepetl Quaratadji, Níger. Ye uan ifamiliares oyajkej ompa porque kanin ochantiayaj amo onka tlen kikuaskiaj. Omotekak ipan se tsotsoli, iselti. ¿Tleka? Se tlakatl tlen itoka Sidi uan tlayekana itech non altepetl okijto: “Amo kineki kinmitas ifamilia porque amo kipia tlen kinmakas ma kikuakan”.

¿TLEN PANOTOK? Miakej amo kipiaj tlen kikuaskej. Tla katej chikome tlakamej, se amo kipia tlen kikuas, pero ik África subsahariana okachi miakej ijkon kinpanoua, tla katej eyi, se amo kipia tlen kikuas. Para okachi kuali tikajsikamatiskej ma tikijtokan se familia katej eyi, tetaj, isiua uan inkone. Tla san kipiaj para tlakuaskej ome, ¿akin amo tlakuas? Miakej familias ijkon kinpanotok.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Tlaltikpak kitemaka miak tlakuali uelis tinochtin tikpiaskej tlen tikkuaskej, pero moneki kuali tiktekitiltiskej tlen tikpiaj.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Itech nochi tlaltikpak axkan onka okachi miak tlakuali. Tekiuajkej uelis nochtin kinmakaskej para ma kipiakan tlen kikuaskej, pero maski yejuan mochijchikauaj ijkon kichiuaskej, ok katej miakej tlen amo kipiaj tlen kikuaskej.

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿Melauak tlen kijtoua Marcos 13:8? Maski axkan okachi miak tlamantli tikmatij ok techtlajyouiltia apistli.

Ijkuak chikauak tlalolini uan ijkuak onka apistli panoua okseki tlamantli tlen kiteititia yitikatej itlamian tonalmej.

[Tlen moijtoua]

“Miakej konemej tlen mikij ika neumonía, diarrea uan okseki kokolistli uelis momakixtiskiaj tla kipiaskiaj tlen kikuaskej”. (ANN M. VENEMAN, EX DIRECTORA EJECUTIVA DE UNICEF)

[Fotos tlen katej]

© Paul Lowe/Panos Pictures

3. Kokolistli

“Yetos [...] kokólistli” (LUCAS 21:11).

● Se tepajti tlen itoka Bonzali uan okatka ompa África ijkuak opanok guerra, okinpaleuiaya akinmej otekipanouayaj itech se mina uan okinmajsik se kokolistli tlen itoka Marburgo.a Okinmilui tekiuajkej tlen opanotoka pero yejuan amo san niman okipaleuitoj hasta opanok naui metstli. Ijkuak oajsitoj Bonzali yoixpoliuik. Akinmej okinpaleuiaya okipanoltilijkej kokolistli.

¿TLEN PANOTOK? Sapanoua miakej ixpoliuij sejse xiuitl ijkuak mokokouaj ika neumonía, diarrea, sida, tubercolosis uan paludismo. Itech xiuitl 2004 oixpolikej kanaj once millones. San opanouaya 3 segundos uan ikaj oixpoliuiaya.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Axkan okachi timiakej, ik non, okachi miakej mokokouaj.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Axkan okachi timiakej. Ik non, xamo yiyetoskia akinmej kajsiskej ipajyo nochi kokolistli tlen axkan onka, pero amo ijkon panotok.

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿Tinochtin sapanoua timokokouaj ijkon ken okijto Biblia panoskia?

Miakej ixpoliuij ijkuak chikauak tlalolini, porque miakej amo kipiaj tlen kikuaskej uan noijki sapanoua miakej mokokouaj. Miakej noijki kintlajyouiltiaj uan ijkon kinchiuiliaj akinmej moneki kinmaluiskej. Xikita tlen okijto Biblia panoskia.

[Nota]

[Tlen moijtoua]

“Temomojti tla techkuas se tekuani pero noijki temomojti ijkuak se kokolistli techmiktiaj. Sapanoua teyolkoko ijkuak tikitaj miakej ixpoliuij porque mokokouaj”. (MICHAEL OSTERHOLM, EPIDEMIÓLOGO)

[Fotos tlen katej]

© William Daniels/Panos Pictures

4. Familias ayakmo motlasojtlaj

Amo “kimatiskeh tetlasojtlaskeh” (2 TIMOTEO 3:1-3).

● Se siuatl tlen itoka Chris chanti ompa Gales uan kinpaleuia akinmej kinuitekij okijto: “Se tonal ouala se siuatl tlen amo onikixmatki porque sapanoua okiuitekej. Oksekimej siuamej ijkuak uitsej amo kinekij techitaskej porque nochipa san kinmajuaj uan kinyolkokouaj”.

¿TLEN PANOTOK? Itech se altepetl ompa África, miakej siuamej okinpinatijkej ijkuak okatkaj takotsitsintin. Noijki ompa miakej tlakamej kijtouaj amo tlajtlakoli kinuitekiskej insiua. Pero amo san siuamej kinuitekij. Ompa Canadá miakej siuamej kinuitekij innamik noso kintlajyouiltiaj.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Familias nochipa san mouitekij, pero axkan okachi kitematiltiaj.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Axkan miakej tlapaleuiaj para amikaj ma kiuitekikan, pero nin amo kinpaleuia familias porque miakej ok mokualaniaj uan ayakmo motlasojtlaj.

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿Panotok tlen kijtoua 2 Timoteo 3:​1-3? ¿Tikijtoskia miakej amo kintlasojtla infamilia?

Okse profecía panotok itech nochi tlaltikpak. Ma tikitakan tlen kijtoua Biblia.

[Tlen moijtoua]

“Ijkuak ikaj kiuitekij amo san niman moteluia. Se siuatl kixikoua kanaj treinta y cinco uelta ma kiuiteki inamik para uelis kinmiluis policías”. (PORTAVOZ DEL SERVICIO DE AYUDA CONTRA EL MALTRATO DOMÉSTICO DE GALES)

5. Kijtlakojtokej tlaltikpak

“[ToTajtsin Dios] kimpojpolos akimeh kijtlakoah n tlaltíkpaktli” (APOCALIPSIS 11:18).

● Se tlakatl tlen itoka Pirri okinemakaya vino tlen kikixtiaj itech palmera ompa Kpor, Nigeria pero axkan ayakmo kinemaka porque itempa ueyatl ompa Níger sapanoua kinokiaj petróleo, ik non, palmeras ijtlakauij. Ye okijto: “Tlen kinokiaj kinmiktia michimej, kijtlakoua tocuerpo uan aueyatl. Ayakmo nikpia tlen ika nimopanoltis”.

¿TLEN PANOTOK? Ixtlamatkej kijtouaj sejse xiuitl kitlamotlaj sapanoua miak tlajsoli itech ueyi atl. Seki tlajsoli kisa itech plástico uan sapanoua uejkaua para ijtlakauis. Pero amo san kitlamotlaj tlajsoli, noijki yikipojpolojtokej tlen onka ipan tlaltikpak. Ixtlamatkej kijtouaj moneki diecisiete meses para oksepa tikpiaskej tlen okipojpolojkej itech se xiuitl. Se periódico australiano tlen itoka Sydney Morning Herald kijtoua: “Tla okachi timomiaktiliaj uan tikpojpolouaj tlen tikpiaj, para itech xiuitl 2035 tiknekiskej okse tlaltikpak okachi ueyi”.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Tejuan uelis tikpaleuiskej tlaltikpak oksepa ma yeto ken achto porque tikmatij miak tlamantli uan uelis tikyektlaliskej tlen yoijtlakauik.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Axkan miakej mochijchikauaj kinpaleuiskej oksekimej para ma mokuayejyekokan tleka moneki tikmaluiskej tlen onka itech tlaltikpak. Pero miakej ok kijtlakouaj tlaltikpak.

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿San toTajtsin Dios uelis kimaluis tlaltikpak ijkon ken yokijto?

Yotikitakej makuili tlamantli tlen Biblia kijtoua panoskia, pero noijki kijtoua panoskia itlaj kualtsin saiktlami tonalmej. Ma tikitakan tlen panoskia.

[Tlen moijtoua]

“Achto kualtsin tlen onikpiaya axkan san nikpia tlajsoli”. (COMENTARIO DE ERIN TAMBER, RESIDENTE DE LA COSTA SUR DE ESTADOS UNIDOS, SOBRE LOS EFECTOS DEL DERRAME PETROLÍFERO DE 2010 EN EL GOLFO DE MÉXICO)

[Recuadro]

¿Itlajtlakol toTajtsin Dios?

Itech Biblia omoijto panoskia nochi tlen amo kuali panotok axkan. Ik non, ¿kijtosneki toTajtsin Dios techtlajyouiltia noso itlajtlakol nochi tlen techpanotok? Uelis tikmatis tla tiktlajtoltis amochtli ¿Tlen melauak tlamachtia Biblia?, capítulo 11. Nin amochtli kichijchiuaj ITlaixpantijkauan Jehová.

[Fotos tlen katej]

U.S. Coast Guard photo

6. Tetlapouiaj itech nochi tlaltikpak

“Ninmej kuali tlajtolmej itech Tekiuajkayotl motetlapouis itech nochi tlaltikpak” (MATEO 24:14 TNM).

● Se siuatl tlen itoka Vaiatea chanti ompa Tuamotú, se isla tlen kajki ik Océano Pacífico. Ompa sapanoua ueyi kanaj 803,000 kilómetros cuadrados uan katej kanaj ochenta islas, pero san kanaj 16,000 ompa chantij. Pero iTlaixpantijkauan Jehová yokintlajpalotoj Vaiatea uan akinmej ik ompa chantij. ¿Tleka yauij maski sapanoua uejka? Porque kinekij nochtin ma kimatikan tlen kichiuas iTekiuajkayo toTajtsin Dios, maski san kanin chantij.

¿TLEN PANOTOK? Axkan miakej yikimatij tlen kichiuas iTekiuajkayo toTajtsin Dios maski uejka chantij. Itech xiuitl 2010 iTlaixpantijkauan Jehová otetlapouijkej miak, kanaj 1,600 millones horas itech 236 altepemej. Uelis tikijtoskej mojmostla sejse otetlapoui tlajko hora. Itech xiuitl 2000 okinchijchijkej kanaj 20,000 millones amatlajkuilolmej para ika tlamachtiskiaj.

SEKIMEJ KIJTOUAJ. Yikipia miak xiuitl tetlapouiaj tlen kijtoua Biblia.

¿MELAUAK TLEN KIJTOUAJ? Miakej mochijchikauaj kitematiltiskej tlen kijtoua Biblia. Pero amo uejkika ijkon kichiuaj uan noijki san sekimej kintlapouiaj. Pero iTlaixpantijkauan Jehová kintlapouiaj nochtin, maski uejka chantij. Noijki tetlapouiaj maski akinmej tlanauatiaj kintlajyouiltiaj uan amo kinkauiliaj ma tetlapouikan (Marcos 13:13).a Noijki iTlaixpantijkauan Jehová mochijchikauaj tetlapouiskej uan kintemakaskej amatlajkuilolmej maski amikaj kintlaxtlauia. Tekitl tlen kichiuaj mochiua ika tomin tlen kitemakaj iTlaixpantijkauan Jehová ika nochi inyolo.

¿TLEN TIKIJTOUA TEJUATSIN? ¿Motetlapouia itech nochi tlaltikpak “kuali tlajtolmej itech Tekiuajkayotl”? Ken yimochijtok tlen okijtojkej panoskia, ¿kijtosneki satepan okachi kuali tiyetoskej?

[Nota]

[Tlen moijtoua]

“Tejuan ok titetlapouijtoskej tlen kichiuas toTajtsin Dios hasta ijkuak kijtos ayakmo ma titetlapouikan uan tiktekitiltiskej nochi tlen onka para uelis nochtin tikintlapouiskej”. (ANUARIO DE LOS TESTIGOS DE JEHOVÁ 2010)

Satepan kuali tiyetoskej

“Uan san tepitsin poliui uan akinmej amo yolkualmej ayakmo yetoskej [...]. Pero akinmej yolkualmej kinmakaskej tlaltikpak uan melauak yolpakiskej porque yetos miak yolseuilistli” (SALMO 37:10, 11).

¿MITSPAKTISKIA ma mochiua tlen kijtoua nin texto? Xamo kema. Onka seki tlamantli tlen techpaleuia ma tikneltokakan ayakmo miak poliui uan ijkon panos.

Yotimomachtijkej seki tlamantli tlen kiteititia yitikatej “iksemi tonatijmeh” (2 Timoteo 3:1-5). ToTajtsin Dios okinmilui akinmej okijkuilojkej Biblia ma kijkuilokan tlen panoskia uan ijkon tejuan timoyolchikauaskiaj (Romanos 15:4). Ken yimochijtok tlen okijtojkej panoskia, techmachtia nochi tlen axkan techtlajyouiltia san niman pojpoliuis.

¿Tlen panos satepan? ITekiuajkayo toTajtsin Dios techteochiuas (Mateo 6:9, 10). Xikita ken tiyetoskej satepan:

● Nochtin kipiaskej tlen kikuaskej. “Yetos miak xinachtli ipan tlaltikpak, ipan tepemej sapanoua tlamochiuas. Itech itlal tekiua tlamochiuas ken ompa Líbano uan akinmej yetoskej itech altepemej momiaktiliskej ken xiuitl itech tlaltikpak” (Salmo 72:16).

● Ayakmo yetos kokolistli. “Amikaj kijtos: ‘Nimokokoua’” (Isaías 33:24).

● Tlamochiuas itech tlaltikpak. “Kualtsin yetos kanin tlauaki uan kualtsin tlaxochitis kanin tlakuauak tlali” (Isaías 35:1).

Yotikitakej san seki tlamantli kualtsin tlen satepan tikpiaskej. Tla tikneki okachi tikmatis, xiktlajtlani se iTlaixpantijka Jehová tleka kineltoka satepan okachi kuali tiyetoskej.