Tlamachtilmej para Toteki akinmej tikchiuaj ken Cristo
6-12 DE ENERO
KEN TECHPALEUIA BIBLIA | GÉNESIS 1, 2
“Jehová okichi ma tiyoltokan nikan tlaltikpak”
(Génesis 1:3, 4) Y Dios dijo: “Que haya luz”. Así que hubo luz. 4 Después de eso, Dios vio que la luz era algo bueno, y empezó a separar la luz de la oscuridad.
(Génesis 1:6) Entonces Dios dijo: “Que haya una expansión en medio de las aguas, que haya una separación entre las aguas y las aguas”.
(Génesis 1:9) Entonces Dios dijo: “Que las aguas que están debajo de los cielos se junten en un mismo lugar y aparezca el suelo seco”. Y así ocurrió.
(Génesis 1:11) Entonces Dios dijo: “Que la tierra produzca hierba, plantas con semilla y árboles frutales según sus géneros, y que den fruto y semilla”. Y así ocurrió.
it-1 pág. 571
Otlachijchi
ToTajtsin Dios okijto itech tonal se ma yeto tlauili, xamo maski okatka miak mixtli okichi ma kalaki tlauili, otlanestoka maski ayamo omotaya ik kanin oualaya tlauili. Non xamo yolik opanotia, ijkon ken okitlajtolkopki J. W. Watts (ika inglés), ompa kijtoua: “Uan yolik opejki tlanesi” (Gén. 1:3, A Distinctive Translation of Genesis). ToTajtsin Dios okixelo tlauili uan tlayoualistli, ijkuak otlaneski okinotski tonal uan ijkuak otlayouak okinotski youak. Nin kijtosneki tlaltikpak okiyaualouaya tonaltsin uan noijki omoyaualouaya ipan ieje, ik non, otlanesiaya uan otlayouaya (Gén. 1:3, 4).
Itech tonal ome, toTajtsin Dios okitlajkoxelo atl. Seki atl omoka tlaltikpak uan okseki omoka iluikak, ijkon omotlajkoxelo. Non okinotski iluikak pero amo kijtoua kox atl oajsiaya hasta kanin okatkaj sitlalimej noso kanin onka okseki tlamantli (Gén. 1:6-8; xikita EXPANSIÓN).
Ijkuak oajsik tonal eyi toTajtsin Dios ika ichikaualis okisetili atl, ik non, otlauakik uan ijkon omotak tlali, non okitokayoti tlaltikpak. Noijki ijkuakon toTajtsin Dios okitekitilti tlen yokatka uan ijkon okichi ma tlaselia; ma tlaixua uan ma moskaltikan kuajmej tlen kitemakaj tlakilotl. Nochi non uelis momiaktiliskia uan non amo san iselti omochijchi (Gén. 1:9-13).
(Génesis 1:14) Entonces Dios dijo: “Que haya lumbreras en la expansión de los cielos para separar el día de la noche, y servirán de señal para marcar las estaciones, los días y los años.
(Génesis 1:20) Entonces Dios dijo: “Que las aguas se llenen de seres vivos y que los animales voladores vuelen por encima de la tierra a través de la expansión de los cielos”.
(Génesis 1:24) Entonces Dios dijo: “Que la tierra produzca seres vivos según sus géneros: animales domésticos, animales que se arrastran y animales salvajes de la tierra según sus géneros”. Y así ocurrió.
(Génesis 1:27) Así que Dios pasó a crear al ser humano a su imagen. A la imagen de Dios lo creó. Hombre y mujer los creó.
it-1 pág. 571 párrs. 8, 9-572 párrs. 1, 2
Otlachijchi
Tlajtoli tlen ika hebreo moijtoua ʽa·sah, kijtosneki “kichiua itlaj ma mochiua”, non kitekitiltiaj para kiteititiskej Jehová okichijchi tonaltsin, metstli uan sitlalimej, non opanok ijkuak ayamo oajsiaya tonal naui. Non tonal okichi tlen onka iluikak ma tlapaleui nikan tlaltikpak. Biblia kijtoua tlen okitlali ToTajtsin Dios ompa iluikak okichi para ma tlaui nikan tlaltikpak, ijkuakon yomotaya nikan tlaltikpak tlen onka iluikak. Noijki, metstli, sitlalimej uan tonaltsin otlauiayaj para tlapaleuiskiaj uan ijkon tikmatiskiaj tlen metstli tikatej, tlen tonal uan tlen xiuitl uan noijki techpaleuiskiaj ma tikmatikan okseki tlamantli (Gén. 1:14).
Itech tonal makuili toTajtsin Dios okinchijchi yolkamej. Ye amo okijto san itech se yolkatl ma momiaktilikan tlatlamantli yolkamej, ika ichikaualis okichi ma nesikan tlatlamantli uan ijkon momiaktiliskiaj. Biblia kijtoua toTajtsin Dios okinchijchi uejueyij yolkamej ijtik atl uan noijki okseki yolkamej uan omomiaktilijkej tlatlamantli yolkamej ijkon ken omonekiaya, noijki tlatlamantli totomej. ToTajtsin Dios okipakti nochi tlen okichijchi, ik non, okiteochi uan okijto ma momiaktilikan. Non uelis panoskia porque ye tlatlamantli okinchijchi uan noijki okinchijchi para ueliskia momiaktiliskiaj (Gén. 1:20-23).
Itech tonal chikuase, toTajtsin Dios okinchijchi yolkamej tlen nemij kuajyo uan yolkamej tlen uelis kinpiaskiaj inkalijtik tlaltikpaktlakamej. Noijki okinchijchi okseki tlatlamantli yolkamej tlen motilanaj. Nochi non toTajtsin Dios okipakti (Gén. 1:24, 25).
Ijkuak yitlamiskia tonal chikuase, toTajtsin Dios okichijchi ikaj tlen amo keman omotaya uan amo okatka ken yolkamej pero noijki amo okatka ken ángeles. ToTajtsin Dios okichijchi se tlakatl uan okipiaya iyelis ken ye. Génesis 1:27 kijtoua: “Tlakatl uan siuatl okinchijchi” uan Génesis 2:7 hasta 9 kijtoua ‘Jehová Dios okichijchi tlakatl ika tlali uan okiyekaijyopitski uan tlakatl oyolik’. Okitlali non tlakatl ma chanti itech xochitlali uan okipiaya miak tlamantli tlen uelis kikuaskia. ToTajtsin Dios okitekitilti tlen yokatka nikan tlaltikpak uan ijkon okichijchi tlakatl, satepan ika se iomisekuil Adán okichijchi siuatl (Gén. 2:18-25). Ijkuak toTajtsin Dios okichijchi siuatl, ijkon tlakatl uan siuatl yiuelis kinpiaskiaj inkoneuan (Gén. 5:1, 2).
Ma tiktemokan ken techpaleuia Biblia
(Génesis 1:1) En el principio, Dios creó los cielos y la tierra.
¿Tlen yokichijkej tlaltikpaktlakamej?
Keman okichijchijkej semanauak uan Tlaltikpak
Tlaltikpaktlakamej kijtoaj yikipia kanaj cuatro mil millones xiuitl okichijchijkej Tlaltikpak, uan semanauak yikipia kanaj 13 noso 14 mil millones xiuitl okichijchijkej. Biblia amo techiluia keman okichijchijkej semanauak. Nion amo kanaj techiluia keman okichijchijkej Tlaltikpak. Itech achto tlaxelol san kijtoa: “Achto, toTajtsin Dios okichijchi iluikak uan Tlaltikpak” (Génesis 1:1). Nin kinkauilia tlaltikpaktlakamej ma kijtokan keman okichijchijkej semanauak uan Tlaltikpak.
(Génesis 1:26) Entonces Dios dijo: “Hagamos al ser humano a nuestra imagen y semejanza, y que tenga autoridad sobre los peces del mar, los animales voladores de los cielos y los animales domésticos, sobre toda la tierra y sobre los animales que se arrastran sobre la tierra”.
it-2 pág. 80
Jesucristo
Ye san okipaleui iTajtsin. Jesucristo okipaleui iTajtsin ijkuak otlachijchi pero non amo kijtosneki ye otlachijchi ijkon ken iTajtsin. Jesús okichijchi nochi tlen onka ika iespíritu santo noso ichikaualis Jehová (Gén. 1:2; Sal. 33:6). Jehová kichiua ma yolto nochi tlen molinia, tejuan uan noijki tlen amo tikitaj (Sal. 36:9). ToTajtsin Dios otlachijchi pero okitekitilti iKone. Jesús san okipaleui iTajtsin uan okijto san Jehová okichijchi nochi tlen onka uan Biblia noijki ijkon kiteititia (Mat. 19:4-6; xikita CREACIÓN).
13-19 DE ENERO
KEN TECHPALEUIA BIBLIA | GÉNESIS 3-5
“Panotok tlen amo kuali porque Satanás otlakajkaya”
(Génesis 3:1-5) Ahora bien, de todos los animales salvajes del campo que Jehová Dios había hecho, la serpiente era el más cauteloso. Ella le preguntó a la mujer: “¿De veras les dijo Dios que no pueden comer de todos los árboles del jardín?”. 2 La mujer le respondió: “Podemos comer del fruto de los árboles del jardín.3 Pero, del fruto del árbol que está en medio del jardín, Dios dijo: ‘No deben comer de él; no, no deben tocarlo. Si lo hacen, morirán’”. 4 Ante esto, la serpiente le dijo a la mujer: “De ningún modo morirán. 5 De hecho, Dios sabe que el mismo día en que coman de él se les abrirán los ojos y serán como Dios: conocerán lo bueno y lo malo”.
Tlen Jehová kineki melauak mochiuas
Satanás okitekitilti se koatl tlen ika okikajkaya Eva uan okichi amo ma kitlakamati Jehová (Génesis 3:1-5; Apocalipsis 12:9). Satanás okichi Adán uan Eva ma mokuayejyekokan toTajtsin Dios amo yolkuali uan amo okinkauili ma kikuakan itlakilo ‘nochi kuauitl tlen okatka itech xochitlali’. Yetoskia ken kinmiluiskia: “¿Tleka amo uelis nankichiuaskej tlen nankinekij?”. Satepan, ijkin okikajkaya Eva: “Melauak amo nanmikiskej”. Uan omochijchika para kichiuaskia Eva amo ma kitlakamati toTajtsin Dios. Okilui: “Dios kimati itech tonal ijkuak nankikuaskej, motlaposkej namoixtololouan”. Ika ninmej tlajtolmej Satanás okijto Jehová amo okinekiaya Adán uan Eva ma kikuakan tlakilotl porque nin kichiuaskia ma kimatikan itlaj tlen miak ipati. Uan saiktlami, okilui itlaj tlen amo melauak panoskia: “Nanyetoskej ken Dios, nankimatiskej tlen kuali uan tlen amo kuali”.
(Génesis 3:6) Así que la mujer vio que el fruto del árbol era bueno para comer y que era deseable a los ojos. Así es, el árbol era agradable a la vista. De modo que ella agarró de su fruto y empezó a comer. Después, estando ya con su esposo, le dio a él del fruto y él se puso a comerlo.
w00 15/11 pág. 25
¿Tlen techmachtia tlen okipanok Adán uan Eva?
¿Itlaj uelis kichiuaskia Eva para amo tlajtlakolchiuaskia? Kema. Kouatl okijto amo melauak tlen okijto toTajtsin Dios uan tlen okijto Adán. Ma tikijtokan ikaj akin amo tikixmati mitsiluia omitskajkaya ikaj akin tiktlasojtla, ¿ken timomachilis? Eva omonekiaya kualanis ijkuak kouatl iuan omotlapoui uan amo omonekiaya kikakis tlen okilui. Porque kouatl amo okinamikiaya kijtos toTajtsin Dios amo yolkuali, nion omonekiaya kijtos Adán okikajkaya. Eva omonekiaya kilnamikis toTajtsin Dios okitlali inamik para ma kiyekana, ik non, omonekiaya motlapouiskia iuan Adán achto kipejpenaskia tlen kichiuaskia. Tla tejuan ikaj techiluia amo melauak tlen toTajtsin Dios techmachtia, moneki san niman tikixtopeuaskej. Eva okineltokili kouatl uan okiteititi okineltokaya ye uelis kijtoskia tlen kuali uan tlen amo kuali. Ken opejki mokuayejyekoua tlen okilui kouatl, okachi opejki kineki kichiuas tlen amo kuali. Melauak amo kuali tlen okichi, ye omonekiaya san niman kixtopeuas uan amo mokuayejyekojtos non tlamantli uan achto kipejpenaskia tlen kichiuas, omonekiaya kiluis inamik (1 Corintios 11:3; Santiago 1:14, 15).
Adán okikak tlen okilui isiua
Eva okichi Adán noijki ma tlajtlakolchiua, Adán san niman okichi tlen okilui isiua uan amo omochijchika kitlakamatis Jehová (Génesis 3:6, 17). Adán omonekiaya kipejpenas akin kitlakamatis. ToTajtsin Dios okimakak nochi tlen okipiaya, noijki okimakak isiua, ¿kitlakamatiskia Jehová? ¿Kitlatlaujtiskia ma kipaleui para kimatiskia tlen kichiuaskia? Noso, ¿kichiuaskia ken isiua? Ye okimatiaya amo melauak tlen Eva omokuayejyekouaya panoskia tla kikuaskia tlakilotl. Tlatitlanil Pablo okijkuilo: “Amo okikajkayajkeh Adán, yej Eva, iwa ijkuak okikajkayajkeh n siwatl, ijkuakó oneski n tlajtlákoli” (1 Timoteo 2:14). Achto tlakatl amo okinek kitlakamatis Jehová. Ye omomojtiaya ma kikajteua isiua uan amo okineltokak Jehová kipaleuiskia para kiyektlaliskia non ouijkayotl.
(Génesis 3:15-19) Y haré que haya enemistad entre tú y la mujer, y entre tu descendencia y la descendencia de ella. Él te aplastará la cabeza, y tú le herirás el talón”. 16 A la mujer le dijo: “Aumentaré mucho tus sufrimientos durante los embarazos y darás a luz con dolor. Tú desearás intensamente estar con tu esposo, y él te dominará”. 17 Y a Adán le dijo: “Como le hiciste caso a tu esposa y comiste del árbol del que te ordené ‘No debes comer de él’, el suelo está maldito por tu culpa. Te costará muchísimo trabajo sacar alimento de él todos los días de tu vida. 18 El suelo te dará espinos y cardos, y tú tendrás que comer la vegetación del campo. 19 Con el sudor de tu frente comerás pan hasta que vuelvas al suelo, porque de él fuiste formado. Porque polvo eres y al polvo volverás”.
w12 1/9 pág. 4 párr. 2
¿Kinpatioita Jehová siuamej?
¿Okiuijuikalti toTajtsin Dios siuatl?
Amo, Jehová okiuijuikalti “koatl non yowejka kajki, non noiwa itoka diablo” (Apocalipsis 12:9; Génesis 3:14). Ijkuak Jehová okilui Adán kinauatiskia isiua, non amo kijtosneki okikauilijtoka ma kichiuili isiua san tlen ye kinekiskia (Génesis 3:16). ToTajtsin Dios san okijto tlen panoskia porque otlajtlakolchijkej.
w04 1/1 pág. 29 párr. 2
Tlen okachi ipati tlen omotlajtolti itech Génesis (1)
3:17. ¿Tlen kijtosneki okiuijuikaltijkej tlali uan ouejka ijkon opanok? Ijkuak Biblia kijtoua okiuijuikaltijkej tlali, kijtosneki oui yetoskia ijkuak tlatokaskiaj. Ik non, ixuiuan Adán otlajyouijkej porque san oixuaya uitstli uan itajtsin Noé tlen omotokayotiaya Lamec, okijto: “Nochi tetlajyouilti tlen techpanoua porque Jehová okiuijuikalti tlali” (Génesis 5:29). Satepan ijkuak otlatenki, Jehová okiteochi Noé uan ikoneuan uan okinmilui ma kitemitikan tlaltikpak (Génesis 9:1). Ijkuakon otlanki tlen toTajtsin Dios okijto kipanoskia tlali (Génesis 13:10).
it-1 pág. 717
Kualo ijkuak yinesis ikone
Ijkuak yinesis ikone se siuatl sapanoua kualo. Ijkuak achto siuatl Eva otlajtlakolchi, toTajtsin Dios okilui sapanoua kualoskia ijkuak kinpiaskia ikoneuan. Tla ye kitlakamatiskia Jehová ye kiteochiuaskia uan ijkuak kinpiaskia ikoneuan amo kualoskia uan san yolpakiskia porque Biblia kijtoua “itlateochiualis Jehová non tlen okachi tlapaleuia uan ye amo tetlajyouiltia” (Prov. 10:22). Ayakmo kuali kipiaskia itlalnakayo, ik non, ijkuak se siuatl kinpiaskia ikoneuan sapanoua kualoskia. ToTajtsin Dios okijto (okika ijkon ma pano) ijkuak Eva kinpiaskia ikoneuan sapanoua kualoskia (Gén. 3:16).
Ma tiktemokan ken techpaleuia Biblia
(Génesis 4:23, 24) Entonces Lamec compuso estos versos para sus esposas Adá y Zilá: “Oigan mi voz, esposas de Lamec. Escuchen mis palabras: he matado a un hombre que me hirió, sí, a un joven que me golpeó. 24 Si a Caín hay que vengarlo siete veces, a Lamec hay que vengarlo setenta y siete veces”.
it-2 pág. 183 párr. 2
Lamec
Tlen Lamec okinmilui isiuauan (Gén. 4:23, 24), kiteititia ijkuakon okinpaktiaya moteuiskej. Ye okijto: “Techkakikan, isiuauan Lamec. Xikkakikan tlen nikijtos: onikmikti se tlakatl porque onechteui, kema se telpochtli tlen onechuitek. Tla moneki momakopaskej chikome uelta ipatka Caín, ipatka Lamec moneki momakopaskej setenta y siete veces”. Tlen okijto Lamec kiteititia xamo okinekiaya mopaleuis, ik non, okimikti se tlakatl uan ye okijto amo okimikti porque san okinek, ijkon ken Caín okichi. Non tlakatl okiteui Lamec, ik non, ye okimikti. Ye okinekiaya ma kimatikan amo itlajtlakol okimikti, ijkon amikaj kinekiskia momakopas.
(Génesis 4:26) Set también tuvo un hijo, y lo llamó Enós. En aquel tiempo, la gente empezó a invocar el nombre de Jehová.
it-1 pág. 359
Tlauijuikaltia
Ijkuak ayamo otlatemiaya uan okatka Enós, opejkej kijtouaj itoka Jehová pero amo kuali okitekitiltiayaj. Achto non panoskia, xamo Abel noijki okinotski toTajtsin Dios ika itoka (Gén. 4:26; Heb. 11:4). Sekimej ixtlamatkej kijtouaj amo kuali okitekitiltiayaj itoka toTajtsin Dios porque ijkon okintokayotiayaj sekimej tlaltikpaktlakamej uan teotsitsintin. Okiuijuikaltiayaj toTajtsin Dios, tla ijkon okichiuayaj (xikita ENÓS).
20-26 DE ENERO
KEN TECHPALEUIA BIBLIA | GÉNESIS 6-8
“Noé okichi nochi tlen okinauati toTajtsin Dios”
(Génesis 6:9) Esta es la historia de Noé. Noé era un hombre justo. Resultó ser intachable entre la gente de su tiempo. Él andaba con el Dios verdadero.
(Génesis 6:13) Entonces Dios le dijo a Noé: “He decidido acabar con todo ser vivo, porque la tierra está llena de violencia por culpa de los hombres. Por eso voy a destruirlos y a arrasar la tierra.
Ma titlaneltokakan uan ma titetlakamatikan ken Noé, Daniel uan Job
4 Okixnamik ouijkayotl. Ijkuak okatka ikojkol Noé tlen omotokayotiaya Enoc, tlaltikpaktlakamej sapanoa okichiuayaj tlen amo kuali. Okijtoayaj tlen amo kuali itech Jehová (Jud. 14, 15). Sapanoa omoteuiayaj. Noijki ijkuak okatka Noé “itech tlaltikpak sapanoa omoteuiayaj”. Ángeles tlen amo yolkualmej omochijkej tlakamej, omonamiktijkej uan okinpixkej inkoneuan tlen sapanoa otlateuiayaj (Gén. 6:2-4, 11, 12). Pero Noé amo okichi tlen amo kuali. “Noé okiyolpakti Jehová. [...] Ye amo okichiuaya tlen amo kuali ken oksekimej tlen okatkaj itech nonmej tonalmej. Ye nochipa okichiuaya tlen kipaktia akin melauak toTajtsin Dios” (Gén. 6:8, 9).
(Génesis 6:14-16) Construye un arca de madera resinosa para ti. Hazle compartimientos y cúbrela de alquitrán por dentro y por fuera. 15 Hazla así: debe medir 300 codos de largo, 50 codos de ancho y 30 codos de alto; 16 debe tener tres niveles: primero, segundo y tercero; a un codo del techo debe haber una ventana para que entre luz, y la entrada del arca debe estar en uno de los lados.
“Ye nochipa okichiuaya tlen kipaktia akin melauak toTajtsin Dios”
Ouejka okitlami akali, xamo kanaj cuarenta noso cincuenta xiuitl. Omonekiaya kitsontekis miak kuauitl, noijki kisasakas para ika kinchijchiuaskia tlaketsalmej, tablas uan omonekiaya kichiuas okseki tlamantli. Akali omonekiaya kipias eyi piso, xexelijtos uan noijki omonekiaya kipias se puerta. Xamo noijki tlakpak omonekiaya kinpias ventanas uan noijki kichijchiuaskia okachi uejkapan itlajkotia ikuapak para ijkon temoskia atl (Génesis 6:14-16).
(Génesis 6:22) Así que Noé hizo todo lo que Dios le había mandado. Lo hizo tal como él había dicho.
Ma timochijchikauakan para uelis titlaxikoskej
13 Tlatitlanil Pablo okijto itekipanojkauan Jehová okinpaleui se tlamantli, ijkon otlaxikojkej uan yetoskia ken otlatlankej. Ma tikitakan ken okipiaya iyelis Noé (xiktlajtolti Hebreos 11:7). Jehová okilui kiualikaskia ‘se apachiuilistli uan ijkon kixpoloskia nochi tlen itech yoltok’ (Gén. 6:17). ¿Tleka Pablo okijto non “tlan ayamó omotaya”? Porque ayamo keman okiauiaya. Maski ayamo keman ijkon opanouaya, Noé amo omokuayejyeko kox amo melauak panoskia. Ye okineltokaya Jehová kichiuaskia nochi tlen okijto. Ik non, amo okitak sapanoua oui tlen Jehová okilui ma kichiua. Noé “melauak okichi” nochi tlen toTajtsin Dios okinauati (Gén. 6:22). Tlen ye omonekiaya kichiuas okatka oui porque omonekiaya kichijchiuas se ueyi akali, kikalakiskia tlakuali, xiuitl, noijki omonekiaya kinmololos yolkamej, kinnejmachtis oksekimej uan noijki omonekiaya kinmachtis ifamilia. Pero ye otlaneltokaya uan noijki otlaxiko, ik non, ye iuan ifamilia omomakixtijkej uan noijki Jehová sapanoua okinteochi.
Ma tiktemokan ken techpaleuia Biblia
(Génesis 7:2) De cada tipo de animal puro debes llevar siete contigo: machos y hembras. Pero de cada animal que no es puro solo debes llevar dos: el macho y la hembra.
w04 1/1 pág. 29 párr. 7
Tlen okachi ipati omotlajtolti itech Génesis (1)
7:2. ¿Ken okimatiayaj tlen yolkamej okatkaj chipauakej uan tlen amo chipauakej? Xamo okinpaleuiaya kimatiskej tlen yolkamej uelis kinmaktiliskiaj toTajtsin Dios uan amo okitayaj tlen yolkatl uelis kikuaskiaj. Ijkuak ayamo otlatemiaya amikaj okikuaya nakatl. Itech tlanauatil tlen okijkuilo Moisés kijtoua tlen yolkamej okatkaj chipauakej uan tlen amo chipauakej. Pero satepan ayakmo omonekiaya kitlakamatiskej non tlanauatil (Hechos 10:9-16; Efesios 2:15). Noé okimatiaya tlen yolkamej omonekiaya kinmaktilis Jehová. Ijkuak okiski itech akali okichiuili Jehová se altar uan okipejpenki sejse yolkatl tlen chipauak uan totomej tlen okatkaj chipauakej uan okinmaktili Jehová (Génesis 8:20).
(Génesis 7:11) Cuando Noé tenía 600 años, el día 17 del segundo mes, ese día reventaron todos los manantiales de las extensas aguas profundas y se abrieron las compuertas de los cielos.
w04 1/1 pág. 29 párr. 8
Tlen okachi ipati omotlajtolti itech Génesis (1)
7:11. ¿Kanin ouala atl tlen okatemiti tlaltikpak? Itech tonal ome, ijkuak toTajtsin Dios okichijchi atmósfera okatka atl tlakpak uan noijki tlakxitlan (Génesis 1:6, 7). Atl tlen okatka tlakxitlan okatka nikan tlaltikpak uan sapanoua miak atl okatka iluikak, omotaya ken mixtli. Non atl okatemiti tlaltikpak ijkuak okatka Noé.
27 DE ENERO-2 DE FEBRERO
KEN TECHPALEUIA BIBLIA | GÉNESIS 9-11
“Nochtin san se tlajtoli okipiayaj”
(Génesis 11:1-4) Ahora bien, toda la tierra seguía teniendo un mismo idioma y un solo conjunto de palabras. 2 Cuando la gente se desplazó hacia el este, descubrieron una llanura en la tierra de Sinar y se establecieron allí. 3 Entonces se dijeron unos a otros: “¡Vengan! Vamos a hacer ladrillos y a cocerlos al fuego”. Así que usaron ladrillos en vez de piedras y usaron alquitrán como mezcla. 4 Y dijeron: “¡Vamos! Construyámonos una ciudad y una torre que llegue hasta los cielos. Así nos haremos famosos y no nos dispersaremos por toda la tierra”.
it-1 pág. 275
Ueyi Babilonia
¿Ken okatka yiuejkika altepetl Babilonia? Altepetl Babilonia opejki ompa ixtlauak Sinar, ijkuak sekimej okinekiayaj kichijchiuaskej se torre, ik non, okitokayotijkej Babel (Gén. 11:2-9). Okinekiayaj kichijchiuaskej torre para miakej ma kinmixmatikan, amo para kiueyichiuaskiaj toTajtsin Dios. Seki teokalmej tlen okintokayotiayaj zigurats, okinmajsikej kanin okatka Babilonia uan oksekimej tlen okatkaj Mesopotamia. Non kiteititia yiuejkika ompa okinueyichiuayaj teotsitsintin, maski tlatlamantli okinchijchijkej. Jehová ayakmo okinkauili ma kitlamikan inteokal. Non kiteititia ye amo okiseliaya tlen okichiuayaj itech non altepetl porque ompa opejki religión tlen amo melauak. Tlajtoli Babel tlen kajki ika Hebreo, kijtosneki “ayakmo omoajsikamatiayaj” uan sumerio (Ka-dingir-ra) uan acadio (Bab-ilu) kijtosneki “iPuerta toTajtsin Dios”. Akinmej ochantiayaj ompa okipatilijkej itoka non altepetl para ijkon amo ma kimatikan toTajtsin Dios okiteititi amo kuali tlen ompa okichijkej. Maski okipatlakej, ok moajsikamati ompa okinueyichiuayaj teotsitsintin.
it-2 pág. 204 párr. 6
Tlatlamantli tlajtoli
Amochtli Génesis kijtoua satepan ijkuak oatemik tlaltikpak, sekimej amo okinekej kitlakamatiskej tlen toTajtsin Dios okilui Noé uan ikoneuan uan opejkej kichiuaj okse tlamantli (Gén. 9:1). Yejuan amo okinekej moxitiniskej uan kitemitiskej tlaltikpak uan okinekiayaj san sekan yetoskej, ik non, ochantitoj ixtlauak Sinar (Mesopotamia). Ompa kichijchiuaskiaj se torre para kinueyichiuaskiaj teotsitsintin (Gén. 11:2-4).
(Génesis 11:6-8) Y Jehová dijo: “Como son un solo pueblo y hablan un solo idioma, mira lo que han empezado a hacer. Ahora lograrán hacer cualquier cosa que se propongan. 7 ¡Vamos! Bajemos allí y confundamos su idioma para que no se entiendan entre ellos”. 8 Así que desde allí Jehová los dispersó por toda la tierra, y poco a poco dejaron de construir la ciudad.
it-2 pág. 204 párr. 7
Tlatlamantli tlajtoli
ToTajtsin Dios akin kipia sapanoua miak chikaualistli, amo okitekauili ma kichiuakan tlen omokuayejyekouayaj. Ye okinpatili intlajtol, ik non, ayakmo omoajsikamatiayaj, ayakmo ueli otekipanojkej uan ijkon okinchiualti ma moxitinikan itech nochi tlaltikpak. Ijkon amo totoka opejkej kichiuaj tlen amo kuali tlen kixnamikiskia toTajtsin Dios porque ayakmo ueli san sekan otekipanojkej. Ken ayakmo okipiayaj san se tlajtoli, ayakmo omoajsikamatiayaj, ayakmo omopaleuiayaj, ayakmo ueli okichijkej tlen san yejuan okinekiayaj uan noijki ayakmo omoyekankej ika tlen oksekimej okijtouayaj (noijki xikita Ecl. 7:29; Deut. 32:5). Ijkuak toTajtsin Dios okinpatili intlajtol omoxexelojkej, non otlapaleui para amo san niman ma kichiuakan tlen amo kuali omokuayejyekouayaj uan amo san niman ma motlajyouiltikan (Gén. 11:5-9; noijki xikita Is. 8:9, 10). Axkan miakej kimatij miak tlamantli pero non kitekitiltiaj para kichiuaskej tlen amo kuali uan tetlajyouiltiaj. ToTajtsin Dios desde yiuejkika yokimatiaya miakej peuaskiaj mokuayejyekoskej tlen amo kuali uan ijkon kinekiskiaj kichiuaskej, ik non, amo okinkauili ma kitlamikan torre tlen okichijchijtokaj altepetl Babel.
(Génesis 11:9) Por eso la ciudad se llamó Babel, porque allí fue donde Jehová confundió el idioma que se hablaba en toda la tierra, y desde allí Jehová dispersó a la gente por toda la tierra.
it-2 pág. 455
Altepemej
Ken amo san sekan okatkaj uan amo san se tlajtoli okipiayaj, opejkej kichiuaj tlen yejuan omokuayejyekouayaj, ik non, opejki kipiaj tlatlamantli costumbres, religión uan okseki tlamantli (Lev. 18:3). Ken ayakmo okixmatiayaj toTajtsin Dios, miakej okinchijchijkej inteotsitsiuan tlen omokuayejyekouayaj oyoltokaj (Deut. 12:30; 2 Rey. 17:29, 33).
Ma tiktemokan ken techpaleuia Biblia
(Génesis 9:20-22) Pues bien, Noé comenzó a cultivar el suelo y plantó una viña. 21 Cuando bebió vino, se emborrachó y se desnudó dentro de su tienda de campaña. 22 Cam, el padre de Canaán, vio la desnudez de su padre y se lo contó a sus dos hermanos, que estaban afuera.
(Génesis 9:24, 25) Cuando a Noé se le pasaron los efectos del vino, despertó. Entonces se enteró de lo que su hijo menor le había hecho 25 y dijo: “Maldito sea Canaán. Que sea el esclavo más bajo de sus hermanos”.
it-1 pág. 397 párr. 7
Cam
Xamo Canaán okichiuili tlen amo kuali Noé uan itajtsin tlen omotokayotiaya Cam amo okiyektlali. Noso xamo ijkuak Noé okijto non profecía, okinekiaya kijtos tlen amo kuali okipaktiaya kichiuas Cam uan xamo Canaán tlen noijki ijkon yokichiuaya, noijki kinpanoltiliskia ixuiuan. Profecía omochi ijkuak israelitas tlen okatkaj ixuiuan Sem, opejkej kinnauatiaj cananeos. Gabaonitas amo okinmixpolojkej (Jos. 9) uan omochijkej itlakeualuan Israel. Miak xiuitl satepan non profecía sepa omochi, ijkuak uejueyij tekiuajkayomej Medo-Persia, Grecia uan Roma tlen ompa opouiayaj ixuiuan Jafet, opejki kinnauatiaj ixuiuan Canaán.
(Génesis 10:9, 10) Nemrod fue un poderoso cazador en oposición a Jehová. Por eso existe el dicho “Él es como Nemrod, un poderoso cazador en oposición a Jehová”. 10 Las primeras ciudades de su reino fueron Babel, Erec, Akkad y Calné, en la tierra de Sinar.
it-2 pág. 481
Nemrod
Nemrod otlanauatiaya Babel, Erec, Akkad uan Calné, nonmej altepemej okatkaj Sinar (Gén. 10:10). Ik non, ijkuak opejkej kichijchiuaj torre Babel, xamo ye okinyekanki. Noijki ijkon okijto se tlakatl judío tlen omotokayotiaya Josefo, ye okijkuilo: “[Nebrodes (Nemrod)] yolik opejki kintlajyouiltia akinmej okinnauatiaya porque omokuayejyekouaya ayakmo kitlakamatiskiaj toTajtsin Dios tla [...] ye okachi kinnauatiskia. Okijto tla toTajtsin Dios oksepa kiatemiskia tlaltikpak, ye kichijchiuaskia se torre sapanoua uejkapan uan ijkon atl amo kipanouiskia. Noijki omokuayejyekouaya ijkon momakopaskia porque toTajtsin Dios okinmixpolo ikojkoluan. Tlaltikpaktlakamej okinekej kichiuaskej tlen Nebrodes [Nemrod] okinnauati uan opejki mokuayejyekouaj tla kitlakamatiskiaj toTajtsin Dios kiteititiskiaj amo yolchikauakej. Ik non, opejki kichijchiuaj torre [...] uan totoka otekipanojkej” (Antigüedades Judías, libro I, cap. IV, secs. 2, 3).