Ukuhlulukelwa Kwabasakhulayo​—Kubangelwa Yini? Kungenziwani?

U-Annaa uthi: “Nxa sengihlulukelwe ngiyabe ngingelamandla okwenza loba yini okugoqela lezinto engizithandayo. Kuyabe kusithi ngilale kuphela. Ngiyabe sengibona angani akula muntu ongithandayo, angincedi ngalutho futhi ngiluhlupho nje.”

UJulia uthi: “Ngangifikelwa ngumcabango wokuzibulala. Kodwa ayisikho ukuthi ngangivele ngifuna ukufa. Ngasengidinwe yindlela engangisizwa ngayo. Mina ngingumuntu olomusa, kodwa nxa ngihlulukelwe ngiyabe ngingaselandaba labanye.”

U-Anna wayeleminyaka engu-13 kanti uJulia yena elengu-14 ngesikhathi ngamunye wabo eqala ukuhlulukelwa. Abanye abasakhulayo bayake bahlulukelwe okwesikhathi esincane, kodwa u-Anna loJulia bona kwakuhlala kubahlasele futhi kudonse amaviki kumbe izinyanga kulokhu kunjalo. U-Anna uthi: “Kuyabe kungani usegodini elimnyama elitshonayo njalo kungelandlela ongaphuma ngayo. Uyabe usizwa angani usulahlekelwa zingqondo futhi ungasazazi lokuthi ungubani.”

U-Anna loJulia ayisibo bodwa abalomkhuhlane lo. Kubikwa ukuthi inani labasakhulayo abatholakala belomkhuhlane wokuhlulukelwa liyanda kakhulu kanti njalo inhlanganiso ebona ngezempilakahle okuthiwa yi-WHO ithi ukuhlulukelwa “sekuyimbangela ehamba phambili yokungaphili kuhle emzimbeni lasengqondweni ebafaneni lasemankazaneni abaleminyaka engu-10 kusiya ku-19.”

Ukuhlulukelwa kwabasakhulayo kwande ukukhanya ngesikhathi sokuthomba njalo izimpawu zingakhanya endleleni osakhulayo adla ngayo, alala ngayo kanye lesisindo somzimba. Ezinye izimpawu kungaba yikungabi lethemba, ukudana lokuzeyisa. Kwezinye izikhathi osakhulayo angabe esezehlukanisa kwabanye, esehlala ecabanga ngokumkhathazayo, ecabanga ngokuzibulala njalo esesenza lokunye nje okutshengisa ukuthi kukhona okutshaya amanzi. Nxa abezempilakahle becabangela ukuthi umuntu ulomkhuhlane wokuhlulukelwa bakhangela izimpawu zonke lezi lendlela ayabe esenza ngayo okwamaviki athile.

OKUNGABANGELA UKUHLULUKELWA KWABASAKHULAYO

Inhlanganiso i-WHO ithi “ukuhlulukelwa kubangelwa yindlela umuntu aphathwa ngayo, ukungahlaliseki engqondweni lokungabe kusenzakala emzimbeni wakhe.” Izinto lezi zigoqela okulandelayo.

Okwenzakala emzimbeni. Kwezinye izikhathi ukuhlulukelwa kubangelwa lufuzo, njengalokho okwenzakala kuJulia. Lokhu kutsho ukuthi ufuzo lungaphambanisa indlela amakhemikhali asengqondweni asebenza ngayo. Ezinye izimbangela zingaba yikuvaleka kwemithambo yegazi lokuntshintsha kwamakhemikhali asemzimbeni. Kanti njalo ukusebenzisa izidakamizwa okwesikhathi eside kungenza ukuthi ukuhlulukelwa kubuye ngamandla.b

Ukukhathazeka. Ukukhathazeka kancane kuyanceda kodwa ukukhathazeka kakhulu kungaba yingozi ngoba kungenza ukuthi osakhulayo acine esehlaselwa ngumkhuhlane wokuhlulukelwa. Kodwa okuyikho okubangela ukuhlulukelwa akwaziwa ngoba kungabangelwa yizinto ezinengi njengoba kuke kwatshiwo.

Ukukhathazeka kungabangelwa yikwehlukana kwabazali, ukufelwa, ukuhlukuluzwa, ingozi, ukugula lokubambela izinto khatshana ikakhulu nxa umntwana eseyiswa ngakho. Okunye kungaba yikuthi abazali bayabe bekhangelele okukhulu emntwaneni ikakhulu ezindabeni zemfundo. Ezinye izimbangela zingaba yikuhlukuluzwa ngontanga, ukungazi ukuthi elakusasa liyabe linjani, ukuninelwa khatshana ngumzali ongabe elezakhe ezimkhathazayo lokungazi okufunwa ngumzali. Pho osakhulayo angenzani nxa esehlaselwe yikuhlulukelwa?

GCINA INGQONDO LOMZIMBA WAKHO KUPHILE KUHLE

Ukuhlulukelwa kungelatshwa ngemithi loba ngokwelulekwa ngabezempilakahle.c UJesu Khristu wathi: “Abaphilileyo abadingi melaphi, kodwa labo abagulayo.” (UMakho 2:17, TBS) Ukugula kungahlasela loba ngaphi okugoqela lengqondo. Ukuntshintsha eminye imikhuba lakho kunganceda ngoba umzimba lengqondo kulobudlelwano.

Nxa ulomkhuhlane wokuhlulukelwa zama ukuba lendaba lempilakahle yakho. Ngokwesibonelo, dlana ukudla okwakha umzimba, lala okwesikhathi eseneleyo futhi hlala usenza ama-exercise. I-exercise yenza umzimba ube lamakhemikhali anceda umuntu ukuthi ahlale echelesile, abe lamandla njalo alale kuhle. Zama ukunanzelela ukuthi kuyini okukwenza uhlulukelwe uphinde udinge lokuthi ungenzani ukuze kungakuhlaseli. Tshela umuntu omthembayo ngokukukhathazayo. Okunye okungakunceda ekulwisaneni lokuhlulukelwa yikusekelwa yizihlobo labangane. Bhala phansi okucabangayo lendlela ozwa ngayo, lokhu yikho okwanceda uJulia esikhulume ngaye ekuqaliseni. Okuqakatheke kakhulu yikuthi uqinise ubudlelwano bakho loNkulunkulu. Lokhu kungenza uthokoze. UJesu Khristu wathi: “Ababusisiweyo yilabo abalizwayo ilizwi likaNkulunkulu balilalele.”​—ULukha 11:28.

U-Anna loJulia bavumelana lamazwi kaJesu. U-Anna uthi: “Ukuphatheka ngemisebenzi yenkonzo kungenza ngicabange ngabanye abantu hatshi inhlupho zami. Lokhu kungenza ngithokoze kakhulu lanxa kungalula ngaso sonke isikhathi.” UJulia ududuzwa yikuthandaza lokubala iBhayibhili. Uthi: “Ukutshela uNkulunkulu konke okusenhliziyweni yami kuyangiduduza. IBhayibhili lenza ngibone ukuthi ngiqakathekile kuNkulunkulu lokuthi ulendaba lami. Ukubala iBhayibhili kwenza ngibe lethemba.”

UJehova uNkulunkulu unguMdali wethu yikho uyazwisisa ukuthi indlela esikhule ngayo lesihlangane lakho empilweni kanye lofuzo kuyithinta njani indlela esibona ngayo izinto lemizwa yethu. Uyenelisa ukusiqinisa lokusiduduza esebenzisa abantu abalozwelo njalo abazwisisayo. Kanti njalo sizafika isikhathi lapho uNkulunkulu azaselapha khona konke ukugula emzimbeni lasengqondweni. U-Isaya 33:24 uthi: ‘Akula muntu ohlala khona ozakuthi, “Mina ngiyagula.”’

IBhayibhili lisithembisa ukuthi uNkulunkulu “uzazesula zonke izinyembezi emehlweni [ethu]. Akusayikubakhona futhi ukufa loba ukulila loba ukukhala loba ubuhlungu.” (ISambulo 21:4) Amazwi la ayasiduduza sibili. Nxa ufisa ukufunda okunengi ngalokho uNkulunkulu athi uzasenzela khona hamba ku-jw.org. Uzathola iBhayibhili lamanye amabhuku alezihloko ezehlukeneyo ezigoqela lendaba yokuhlulukelwa.