Hlonipha Abanye

1. Kuyini okwenza abantu bafune ukuhlonitshwa? (IZaga 22:1)

AKULAMUNTU ofuna ukudelelwa. Sonke nje sifuna ukuhlonitshwa loba ngaphi lapho esikhona. Phela nxa abantu bekuhlonipha, lawe uyazizwa ungumuntu ebantwini. Yikho leBhayibhili lisithi, ‘ukuhlonitshwa kungcono kulokuba lesiliva legolide.’—Bala iZaga 22:1.

2-3. Kuyini okungenza kubenzima ukuthi sihloniphe abanye njalo sizaxoxa ngani esihlokweni lesi?

² Ngezinye izikhathi kubanzima ukuthi sihloniphe abanye. Ngenxa yani? Abanye babo siyabe sibajayele futhi sisazi lamaphutha abawenzayo. Kanti njalo inhlonipho lezinsuku isililihlo lentwala. Lanxa kunjalo thina akumelanga silingisele abantu abangahloniphiyo ngoba uJehova ufuna sihloniphe wonke umuntu.—1 Phet. 2:17.

³ Esihlokweni lesi sizaxoxa ngokuthi kutshoni ukuhlonipha abanye njalo sizabona lokuthi singatshengisa njani ukuthi siyabahlonipha abanye emulini, ebandleni lasemphakathini. Sizaxoxa langokuthi singatshengisa njani ukuthi siyabahlonipha abanye lanxa kuyabe kunzima ngezinye izikhathi.

KUTSHONI UKUHLONIPHA ABANYE?

4. Kutshoni ukuhlonipha omunye umuntu?

⁴ Nxa uhlonipha omunye umuntu uyabe umbona engcono kulawe, umphatha kuhle, awumeyisi futhi umenza azizwe elesithunzi. Inhlonipho yeqiniso isuka enhliziyweni, kayisiyo yokuvala abantu amehlo.—Mat. 15:8.

5. Kungani kumele sihloniphe abanye?

⁵ UJehova ufuna sihloniphe wonke umuntu okugoqela ‘leziphathamandla.’ (Rom. 13:​1, 7) Abanye abantu bathi ngeke baphonguhlonipha loba ngubani kodwa bahlonipha umuntu oyenza izinto ezimenza ahlonitshwe. Kodwa thina sihlonipha bonke abantu ngoba sifuna ukuthokozisa uJehova simtshengise lokuthi siyamthanda.—Josh. 4:14; 1 Phet. 3:15.

6. Nika izibonelo ezitshengisa ukuthi singenelisa ukuhlonipha labantu abangasihloniphiyo. (Khangela lomfanekiso ongaphandle.)

⁶ Engxenye uyazibuza ukuthi, ‘Ngingamhlonipha njani umuntu ongangihloniphiyo?’ Nanzi ezinye izibonelo eziseBhayibhilini ezitshengisa ukuthi singenelisa ukuhlonipha abantu lanxa bona bengasihloniphi. USawuli wayangisa umntanakhe uJonathani phambi kwabantu. (1 Sam. 20:​30-34) Lanxa kunjalo uJonathani waqhubeka emhlonipha uyise futhi emsekela ngitsho lalapho besiya empini. (Eks. 20:12; 2 Sam. 1:23) Umphristi omkhulu u-Eli wasukela uHana wathi udakiwe. (1 Sam. 1:​12-14) Lanxa kunjalo uHana wakhuluma laye ngenhlonipho, kazange amtshele indaba zakhe ezazisaziwa kulo lonke elako-Israyeli. Phela abantu abanengi babekwazi ukuthi abantwabakhe babengaziphathanga futhi yena wayengazihluphi ngokuthi izinto zazisonakala endlini kaNkulunkulu. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Ngesikhathi umphostoli uPhawuli etshumayela e-Athene abantu bathi uyawumana. (Imiseb. 17:18) Lanxa kunjalo uPhawuli watshengisa ukuthi uyabahlonipha ngesikhathi ekhuluma labo. (Imiseb. 17:22) Kuyazicacela ukuthi nxa simthanda uJehova futhi sifuna ukumthokozisa, sizabahlonipha bonke abantu lanxa ngezinye izikhathi lokho kungabanzima. Khathesi asixoxeni ngokuthi ngobani okumele sibahloniphe lokuthi kungani kumele sibahloniphe.

HLONIPHA ABANYE EMULINI

7. Kuyini okungenza kube nzima ukuthi sihloniphane emulini?

⁷ Okwenza kube nzima. Sibazi sibaqonda abantu esihlala labo ngoba izikhathi ezinengi siyabe sisonke. Abanye bakhona bangabe begula futhi kuyithi esibanakekelayo, ikanti abanye bayabe belezinto ezinengi abazicabangayo ezibenza bakhathazeke. Abanye bangakhuluma amazwi ahlabayo kumbe benze izinto ezisizwisa ubuhlungu. Konke lokhu kungenza impilo ibe nzima emulini ngoba kucina kusiba lezingxabano lokungazwanani. Phela imuli injengomzimba womuntu. Nxa isitho somzimba esisodwa singahlaselwa ngumkhuhlane, umzimba wonke ucina usizwa ubuhlungu. Kunjalo langenhlonipho, nxa umuntu oyedwa emulini engahloniphi, abanye bathwala nzima. Okuhle nje yikuthi imikhuhlane eminengi iyelapheka, yikho nxa ekhona ongahloniphiyo emulini angenelisa ukufunda ukuhlonipha abanye.

8. Kungani kuqakathekile ukuthi sihloniphane emulini? (U-1 Thimothi 5:​4, 8)

⁸ Kungani kumele sibahloniphe? (Bala u-1 Thimothi 5:​4, 8.) Encwadini yokuqala ayibhalela uThimothi, umphostoli uPhawuli wakhuluma ngalokho amalunga emuli okumele akwenze. Wakwenza kwacaca ukuthi nxa sihlonipha abanye emulini siyabe sitshengisa ukuthi sizinikele kuNkulunkulu. Phela uJehova nguye owasungula imuli. (Efe. 3:14, 15) Yikho nxa sihloniphana emulini siyabe sitshengisa lokuthi siyamhlonipha uJehova uBaba wethu.

9. Indoda lomkayo bangatshengisa njani ukuthi bayahloniphana? (Khangela lemifanekiso.)

⁹ Ungatshengisa njani ukuthi uyabahlonipha? Indoda ethanda umkayo futhi embona eligugu iyamhlonipha kungelani lokuthi babodwa kumbe basebantwini. (Zaga. 31:28; 1 Phet. 3:7) Kayisoze loba nini imtshaye, imthethise kumbe imyangise. Umfowethu ohlala e-Argentina okuthiwa ngu-Ariela uthi: “Umkami uyagula, yikho ngesinye isikhathi uyake akhulume amazwi angizwisa ubuhlungu. Kodwa ngiyazama ukuthi lokho ngingakufaki enhliziyweni ngoba ngiyakwazi ukuthi okwenza akhulume amazwi abuhlungu yikuthi uyagula. Amazwi aku-1 Khorinte 13:5 ayanginceda ukuthi ngingamcaphukeli kodwa ngikhulume laye kuhle.” (Zaga. 19:11) Inkosikazi emhloniphayo umkayo ikhuluma kuhle ngaye. (Efe. 5:33) Kayiqali ukumchothoza kumbe ukukhuluma amazwi okumeyisa njalo kayimthethisi. Nxa inkosikazi ingamhloniphi umkayo iyabe izidilizela umuzi wayo. (Zaga. 14:1) Omunye udadewethu ose-Italy olomkakhe olomkhuhlane wokukhathazeka uthi: “Kwezinye izikhathi ngiyake ngimzondele umkami ngizitshela ukuthi uphongukhathazwa yizinto ezingelamsebenzi. Kuqala wayesithi nxa ekhuluma, indlela engangimphendula ngayo lengangimkhangela ngayo yayihle itshengise ukuthi angimhloniphi. Kodwa khathesi angisakwenzi lokhu ngoba abangane bami bayabahlonipha abanye abantu futhi lami ngiyazama ukubalingisela.”

10. Abantwana bangatshengisa njani ukuthi bayabahlonipha abazali?

¹⁰ Abantwana kumele balalele abazali. (Efe. 6:​1-3) Kumele bakhulume labo ngendlela etshengisa ukuthi bayabahlonipha. (Eks. 21:17) Nxa abazali bakho sebekhulile kuyabe sokumele ubancedise ngezinto ezitshiyeneyo. Lokhu yikho kanye okwenziwa ngudadewethu okuthiwa nguMaria. Kwasokumele anakekele uyise owayesegula futhi ongasoFakazi. Kwakungalula ukuthi anakekele uyise ngoba wayehlala emtshela amazwi abahlungu. UMaria uthi: “Ngangihlala ngithandazela ukuthi uJehova angincedise ngenelise ukumhlonipha ubaba. Ngangikwazi ukuthi njengoba uJehova kunguye othi ngihloniphe abazali bami kutsho ukuthi uzangincedisa lokuthi ngimhloniphe ubaba. Kumele ngimhloniphe ubaba kungelani lokuthi ungiphatha njani.” Nxa sonke singahloniphana emulini lanxa kunzima ngezinye izikhathi, siyabe sitshengisa ukuthi siyamhlonipha uJehova onguye owasungula imuli.

HLONIPHA ABANYE EBANDLENI

11. Kuyini okungenza kube nzima ukuthi sihloniphe esikhonza labo?

¹¹ Okwenza kube nzima. Abafowethu labodadewethu bayazama sibili ukulandela lokho okutshiwo liBhayibhili. Lanxa kunjalo ngezinye izikhathi bangakhuluma amazwi asizwisa ubuhlungu, basicaphule kumbe basicabangele izinto ezingayisizo. Ezimeni ezinjalo singacina singasabahloniphi ngoba kukhona esiyabe sesikusola kubo. (Kol. 3:13) Manje kuyini okuzasinceda ukuthi siqhubeke sibahlonipha?

12. Kungani kumele sibahloniphe abafowethu labodadewethu? (U-2 Phetro 2:​9-12)

¹² Kungani kumele sibahloniphe? (Bala u-2 Phetro 2:​9-12.) Umphostoli uPhetro wakhuluma ngamanye amaKhristu ayekhuluma kubi ngalabo abaphiwe inkazimulo nguNkulunkulu, okutsho abadala bebandla. Manje kuyini okwenziwa zingilosi ngesikhathi zibona abantu ababedelela abantu ababekwe nguNkulunkulu? Kazizange zibasole kumbe zibathethise “ngoba ziyamhlonipha uJehova.” Izingilosi kazizange zibakhuze kumbe zibahlulele abantu laba ababeziphakamisa kodwa zatshiyela indaba kuJehova. (Rom. 14:​10-12; khangela loJuda 9.) Manje singazilingisela njani izingilosi? Nxa kuyikuthi izingilosi ziyabahlonipha labo abangamesabiyo uNkulunkulu, kutsho ukuthi thina kumele sibahloniphe kakhulu abafowethu labodadewethu. Nxa ‘sikhokhela ekuhlonipheni abanye’ siyabe sitshengisa ukuthi siyamhlonipha loJehova.—Rom. 12:10.

13-14. Singatshengisa njani ukuthi siyabahlonipha abanye ebandleni? Nika izibonelo. (Khangela lemifanekiso.)

¹³ Ungatshengisa njani ukuthi uyabahlonipha? Nxa abadala bekhuluma labamemezeli kumele kukhanye ukuthi bayabathanda. (Filim. 8, 9) Nxa kulomunye okumele bameluleke akumelanga bemeluleke bezondile. Odadewethu akumelanga banyeye kumbe bakhulume kubi ngabanye abantu. Lokhu kuzakwenza ukuthi sonke siqhubeke sihloniphana ebandleni. (Tit. 2:​3-5) Sonke ebandleni kumele sitshengise ukuthi siyabahlonipha abadala ngokubalalela langokubabonga ngenxa yomsebenzi abawenzayo. Phela basebenza nzima besifundisa, besincedisa emsebenzini wokutshumayela njalo beseluleka asebephambuka ekukholweni.—Gal. 6:1; 1 Thim. 5:17.

¹⁴ Udadewethu okuthiwa nguRocío wake wathwala nzima ukuthi ahloniphe omunye umdala owamnika iseluleko. Uthi: “Angizange ngiyithande indlela umfowethu angeluleka ngayo. Ngangicabanga ukuthi kalandaba lami futhi ngangingazimiselanga ukukwenza lokho ayengitshele khona. Ngaqalisa ukukhuluma kubi ngaye kwabangakithi.” Manje kuyini okwanceda udadewethu? Uqhubeka esithi: “U-1 Thesalonika 5:​12, 13 wanginceda kakhulu. Ngananzelela ukuthi ngangingasamhloniphi umfowethu lo futhi lokho kwangikhathaza kakhulu. Ngathandaza ngendaba le kuJehova, ngasengichwayisisa emabhukwini ethu ngidinga okwakuzanginceda ukuthi ngilungise indlela engasengicabanga ngayo. Ngananzelela lokuthi umfowethu wayengaphambanisanga lutho kodwa uhlupho yikuthi ngasengizigqaja. Ngafunda ukuthi nxa ngingathobekanga kuzaba nzima ukuthi ngihloniphe abanye. Lokhe ngilwisa ukuthi ngibahloniphe abanye futhi ngiyakwazi ukuthi lokho kuyamthokozisa uJehova.”

HLONIPHA ABANYE EMPHAKATHINI

15. Kuyini okungenza kube nzima ukuthi sihloniphe abanye emphakathini?

¹⁵ Okwenza kube nzima. Kwesinye isikhathi nxa sisekutshumayeleni siyake sihlangane labantu abangelandaba lokuthi iBhayibhili lithini futhi abangazihluphiyo ngoNkulunkulu. (Efe. 4:18) Okwenza abanye bangasilaleli yikuthi bayabe bebambelele kulokho abakufundiswa kusukela besesebancane. Nxa abanye abantu emsebenzini loba esikolo besithwalise nzima kumbe besiphatha kubi, kungabalula ukuthi sicine singasabahloniphi.

16. Kungani kumele sihloniphe lalabo abangakakhonzi uJehova? (U-1 Phetro 2:12; 3:15)

¹⁶ Kungani kumele sibahloniphe? Kumele sihlale sikhumbula ukuthi uJehova uyabona ukuthi sibaphatha njani abantu abangamkhonziyo. Umphostoli uPhetro wakhumbuza amaKhristu ukuthi indlela aziphatha ngayo ingenza ukuthi abanye abantu ‘bakhazimulise uNkulunkulu.’ Waphinda wawakhumbuza lokuthi ‘akhulume ngobumnene langenhlonipho enkulu’ nxa echasisela abanye lokho akukholwayo. (Bala u-1 Phetro 2:12; 3:15.) Kungelani lokuthi sichasisela iziphathamandla kumbe abantu esibabona ekutshumayeleni lokho esikukholwayo, kumele sikhulume ngenhlonipho angani siphambi kukaNkulunkulu. UJehova ufuna sinanzelele indlela esikhuluma ngayo labanye abantu. Kusegcekeni sibili ukuthi kumele sihloniphe wonke umuntu.

17. Ungatshengisa njani ukuthi uyabahlonipha abanye?

¹⁷ Ungatshengisa njani ukuthi uyabahlonipha? Abanye abantu esixoxa labo ekutshumayeleni abalalwazi olutheni ngeBhayibhili kumbe ngoNkulunkulu. Lanxa kunjalo kumele sikhulume labo ngenhlonipho. Asifuni kubatshiya becabanga ukuthi kakulalutho abalwaziyo. Kumele sikhumbule ukuthi abantu laba baligugu kuNkulunkulu yikho kumele sibabone bengcono kulathi. (Hag. 2:7; Flp. 2:3) Nxa omunye umuntu angakuchothoza ngenxa yokuthi unguFakazi, wena ungamchothozi kumbe ukhulume amazwi azamenza asale engelasithunzi. (1 Phet. 2:23) Nxa kuyikuthi amazwi abuhlungu asuke akuphunyuka kuyabe kumele uxolise masinyane. Manje ungatshengisa njani ukuthi uyabahlonipha abanye emsebenzini? Zama ukubaphatha ngomusa labo osebenza labo lalabo obasebenzelayo futhi ube ngumuntu okhutheleyo. (Tit. 2:​9, 10) Liqiniso ukuthi abanye abantu bangangakuboni okuhle esikwenzayo emsebenzini kodwa nxa thina sikhuthele futhi sithembekile siyakwazi ukuthi siyabe sithokozisa uJehova.—Kol. 3:​22, 23.

18. Kungani kumele sihloniphe wonke umuntu?

¹⁸ Sixoxe ngani esihlokweni lesi? Sibonile ukuthi nxa amalunga emuli engahloniphana ayabe etshengisa ukuthi ayamhlonipha uJehova. Nxa sibahlonipha abafowethu labodadewethu ebandleni siyabe sitshengisa ukuthi siyamhlonipha uBaba wethu osezulwini. Nxa singabahlonipha bonke abangakabi ngoFakazi, siyabe sibanika ithuba lokuthi labo bakhazimulise uNkulunkulu wethu. Sizimisele lokubahlonipha labo abangasihloniphiyo ngoba siyakwazi ukuthi singenza njalo uJehova uzasibusisa. Nanku asithembisa khona uthi: “Labo abangihloniphayo yibo engizabahlonipha.”—1 Sam. 2:30.