Ontopolwa 16
Epangelo lyaKalunga Olya Tameke Okupangela
1. (a) Ooitaali oya li ya tegelela shike? (b) Omolwashike Uukwaniilwa waKalunga wi ithanwa “oshilando”?
UULE WOOMVULA omayuvi ooitaali oya li ya tegelela ethimbo uuna epangelo lyaKalunga lya li tali ka tameka okupangela. Pashiholelwa, Ombimbeli otayi ti komudhiginini Abraham: “Oye kwa tegelela oshilando shiyaka shi na ominkanka, nomusindi nomutungi gwasho oKalunga.” (Aaheberi 11:10) “Oshilando” shiyaka osho Uukwaniilwa waKalunga. Ihe omolwashike mpano shi ithanwa “oshilando”? Omolwashoka methimbo lyonale osha li oshinima shaapuhe kutya omukwaniilwa a pangele oshilando. Ano aantu oya dhiladhila olundji koshilando osho uukwaniilwa.
2. (a) Oshike tashi holola kutya Uukwaniilwa kaalongwa yotango yaKristus owa li wo wenewene? (b) Oshike yo ya halele okutseya kombinga yawo?
2 Uukwaniilwa waKalunga kaalanduli yotango yaKristus owa li oshinima sholela. Oshi iwetikile meitulomo lyawo enene mepangelo lyawo. (Mateus 20:20-23) Epulo tali landula olya pulwa kuyo: Uunake Kristus naalongwa ye ya li taa ka tameka okupangela? Sho Jesus i ihololele aalongwa ye esiku limwe konima yeyumuko lye, yo oya pula: “Omuwa, opethimbo tuu ndika to dhikile Israel [uukwaniilwa]?” (Iilonga 1:6, faathanitha KB.) Owa halelela okutseya ngawo ngaashi aalongwa yaKristus uuna Kristus ta tameke okupangela oye Omukwaniilwa gwepangelo lyaKalunga?
EPANGELO NDYOKA AAKRISTE HAA GALIKANA
3, 4. (a) Oshike tashi holola kutya Kalunga okwa kala aluhe Omukwaniilwa ta pangele? (b) Ano omolwashike Kristus a longo aalanduli ye okugalikana Uukwaniilwa waKalunga u ye?
3 Kristus okwa longo aalanduli ye ya galikane kuKalunga: [Uukwaniilwa woye nau] ye; ehalo lyoye nali gwanithwe nokombanda yevi wo ngashika megulu.” (Mateus 6:9, 10, faathanitha KB.) Ngiika gumwe ta pula: ‘Ano Jehova Kalunga ina kala aluhe ta pangele oye omukwaniilwa? Ano omolwashike tu na okugalikana Uukwaniilwa we u ye?’
4 Ombimbeli otayi ti shili kutya Jehova “Omukwaniilwa gwaaluhe.” (1 Timoteus 1:17) Notayi ti: “Omuwa okwi idhikile oshipundi she megulu nuukwaniilwa we tau pangele ayihe.” (Epsalmi 103:19) Ano Jehova okwa kala aluhe Omupangeli Omunene kombanda yeshito lye alihe. (Jeremia 10:10) Ihe omolwoshipotha kepangelo lye moshikunino shaEden, Kalunga okwa ningi po omalongekidho kepangelo lyi ikalekelwa. Shika osho epangelo ndyoka Jesus Kristus a longo aalanduli ye okugalikana. Elalakano lyalyo olyo okukandula po omaupyakadhi agehe ngoka haga holoka po sho Satana Ondiaboli nayamwe ye ekelehi epangelo lyaKalunga.
5. Omolwashike wi ithanwa owo Uukwaniilwa waKristus nUukwaniilwa wo 144 000 ngele owo Uukwaniilwa waKalunga?
5 Epangelo lyUukwaniilwa ndika epe, olya taamba oonkondo nuuthemba walyo wokupangela kOmukwaniilwa Omunene, Jehova Kalunga. Olyo Uukwaniilwa we. Olundji Ombimbeli otayi u ithana “uukwaniilwa waKalunga.” (Lukas 9:2, 11, 60, 62, KB; 1 Aakorinto 6:9, 10, KB; 15:50, KB) Ihe molwashoka Jehova okwa langeke Omwana gwe a kale Omupangeli a simana muwo, owi ithanwa wo Uukwaniilwa waKristus. (2 Petrus 1:11, KB) Ngaashi twi ilongo montopolwa ya tetekele, aantu 144 000 otaa ka za muuntu ya ka pangele pamwe naKristus mUukwaniilwa mbuka. (Ehololo 14:1-4; 20:6) Onkee ano Ombimbeli otayi ulike kwaashoka kutya owo “uukwaniilwa wawo.”—Daniel 7:27, NW.
6. Paohapu dhaantu yamwe, uunake Uukwaniilwa waKalunga wa tameke okupangela?
6 Aantu yamwe otaa ti kutya Uukwaniilwa owa tameke okupangela omumvo ngoka Jesus a shuna megulu. Otaa ti kutya Kristus okwa tameke okupangela sho a tilile ombepo ondjapuki kombanda yaalanduli ye mesiku lyoshituthi shAajuda shi ithanwa Opentekoste momvula 33 E.N. (Iilonga 2:1-4) Ihe epangelo lyUukwaniilwa ndyoka Jehova i ilongekidha okukandula po omaupyakadhi agehe ngoka ge etwa po koshipotha shaSatana, kalya li lya tameke okupangela pethimbo mpoka. Kapu na shoka tashi holola kutya “okanona okamati” hoka ke li epangelo lyaKalunga ndyoka li na Kristus oye omupangeli, oka li ka valwa pethimbo ndyoka noka tameke okupangela. (Ehololo 12:1-10) Eeno, momvula 33 E.N. Jesus okwa kala e na uukwaniilwa wontumba?
7. Okombanda yoolye Kristus ta pangele okuza 33 E.N.?
7 Eeno, ethimbo ndyoka Jesus okwa li a tameke okupangela egongalo lyaalanduli ye mboka konima ya li taa ka kala puye megulu. PaMbimbeli, yo otaa tembudhilwa “muukwaniilwa wOmwana [gwaKalunga] omuholike,” omanga yo natango ye li kombanda yevi. (Aakolossa 1:13, KB) Ihe epangelo nenge “uukwaniilwa” mbuka kombanda yAakriste mboka ye na etegameno lyomwenyo gwomegulu, hawo epangelo lyUukwaniilwa ndyoka Jesus a longo aalanduli ye okugalikana. Osho owala uukwaniilwa kombanda yaantu 144 000 mboka taa ka pangela pamwe naye megulu. Momathelemumvo agehe ga piti oyo owala ya kala aapangelwa yawo. Ano epangelo ndika, nenge ‘uukwaniilwa wOmwana gwaKalunga omuholike,’ otali ka hula po uuna mboka yahugunina yaapangelwa mbaka ye na etegameno lyomegulu taa ka sa noku ka kala puJesus Kristus megulu. Opo nduno itaa ka kala we aapangelwa yaKristus, ihe otaa ka kala aakwaniilwa pamwe naye megulu mepangelo lyUukwaniilwa waKalunga ndyoka lyu uvanekwa nale.
KRISTUS OTA TAMEKE OKUPANGELA MOKATI KAANIITA NAYE
8. (a) Oshike tashi holola kutya Kristus konima yeyumuko lye okwa li e na okutegelela omanga inaa tameka okupangela? (b) Sho ethimbo lya thikana kuye okupangela, Kalunga okwa ti ngiini kuKristus?
8 Sho Kristus a shuna megulu konima yeyumuko lye, ka li a tameke okupangela oye Omukwaniilwa gwepangelo lyaKalunga. Ye okwa li e na okutegelela uule wethimbo ngaashi naanaa omuyapostoli Paulus ta yelitha: “Nguka [Jesus Kristus] sho a gandja eyambo limwe alike molwoondjo, okwa kuutumba kolulyo lwaKalunga, a kale ko aluhe, nota tegelele ihe, aatondi ye ya tulwe oshipundi shokoompadhi dhe.” (Aaheberi 10:12, 13) Sho ethimbo lya thikana Kristus a tameke okupangela, Jehova okwe mu lombwele: “Pangela mokati kaaniita nangoye!”—Epsalmi 110:1, 2, 5, 6.
9. (a) Omolwashike haayehe ya hala Uukwaniilwa waKalunga? (b) Iigwana otayi ningi shike uuna epangelo lyaKalunga tali tameke okupangela?
9 Otashi limbilike kutya epangelo lyaKalunga olya li tali ka kala naatondi? Ihe haayehe ya hala okukala kohi yepangelo ndyoka tali tegelele aapangelwa yalyo ya longe shoka shu uka. Konima sho Ombimbeli ya hokolola nkene Jehova nOmwana taa ka kutha ko epangelo lyuuyuni, otayi ti: “[Iigwana] oya gee.” (Ehololo 11:15, 17, 18, faathanitha NW.) Iigwana inayi nyanyukilwa Uukwaniilwa waKalunga, oshoka Satana ote ya pukitha ye u pataneke.
10, 11. (a) Oshike tashi ningwa megulu uuna epangelo lyaKalunga tali tameke okupangela? (b) Oshike tashi ningwa kombanda yevi? (c) Ano oshitsa sha simana shini po twa hala okudhimbulukwa?
10 Ethimbo ndyoka epangelo tali tameke okupangela, Satana naayengeli ye oye li natango megulu. Omolwashoka yo otaa pataneke epangelo lyUukwaniilwa, mbala mwiya megulu omwa tukuluka olugodhi. Oshilanduliko osho kutya Satana naayengeli ye otayu umbwa mo megulu. Opo nduno ewi enene tali ti: “Ngashingeyi ehupitho noonkondo [nuukwaniilwa owa ningi wa]Kalunga ketu, nepangelo olyaKristus gwe.” Eeno, epangelo lyaKalunga otali tameke okupangela! Nomolwashoka Satana naayengeli ye yu umbwa mo megulu, mwiyaka omwa kala enyanyu. “Onkee ano nyanyukweni, one omagulu naamboka mwa kala mugo!” Ombimbeli osho tayi ti.—Ehololo 12:7-12, faathanitha KB.
11 Olyo ngaa ethimbo lyelago kevi? Aawe! Ihe olyo ethimbo lyuudhigu inaau tseyika nando kevi. Ombimbeli otayi tu lombwele: “Yaye evi nefuta, oshoka ondiaboli ya kulukile kune, e na ondjahi onene, oshoka e shi shi, e na ethimbo efupi lyowala.” (Ehololo 12:12) Ano shika oshitsa sha simana okudhimbulukiwa: Uuna Uukwaniilwa waKalunga tau tameke okupangela, itashi ti ombili negameno mbala kombanda yevi. Ombili yashili otayi ke ya ngele Uukwaniilwa waKalunga wa kutha ko epangelo alihe lyevi. Shika otashi ka ningwa uuna “ethimbo efupi lyowala” lya hulu po, nuuna Satana naayengeli ye ye edhililwa opo yaa vule we okweetela nando gumwe uudhigu.
12. Omolwashike tatu vulu okutegelela kutya Ombimbeli otayi tu lombwele uuna Uukwaniilwa waKalunga tau tameke okupangela?
12 Ihe uunake Satana tu umbwa mo megulu opo e ete uudhigu kombanda yevi okathimbo kowala? Uunake epangelo lyaKalunga tali tameke okupangela? Ombimbeli otayi gandja tuu eyamukulo? Otatu vulu okutegelela kutya otayi gandja. Omolwashike? Omolwashoka Ombimbeli oya hunganeke kuyele uuna Omwana gwaKalunga a li ta ka holoka tango oye omuntu kombanda yevi a ninge Messias. Dhoshili, oyu ulike wo omvula ndjoka a li ta ka ninga Messias. Ano ongiini kombinga yokuya kwa simana kwaMessias nenge Kristus okutameka epangelo lye lyUukwaniilwa? Otatu vulu okutegelela shili kutya Ombimbeli otayi ke tu hokololela uuna tashi ka ningwa!
13. Ombimbeli otayi hunganeke ngiini naanaa omvula ndjoka Messias a holokele kombanda yevi?
13 Otashi vulika omuntu ta pula: ‘Openi Ombimbeli tayi hunganeke naanaa omvula ndjoka Messias a li a holoka kombanda yevi?’ Embombimbeli lyaDaniel otali ti: “Hela esiku ndyoka kwa zi ohapu, Jerusalem shi na okutungululwa sigo omuwa, omugwayekwa, oku na iiwike iheyali; [nosho wo] iiwike yomilongo hamano niiyali,” nenge ayihe kumwe iiwike nenge omasiku giiwike 69. (Daniel 9:25, faathanitha NW.) Ihe mbika kayi shi iiwike yo yene 69 mbyoka ya thikama owala momasiku 483, nenge yi vulithe kashona omvula yimwe. Oyo iiwike yoomvula 69, nenge oomvula 483. (Faathanitha Numeri 14:34.) Elombwelo okwoopaleka nokutungulula omakuma gaJerusalem olya gandjwa mo 455 k.E.N.a (Nehemia 2:1-8) Onkee ano iiwike mbika 69 yoomvula oya hulu po konima yoomvula 483, mo 29 E.N. Oyo naanaa omvula ndjoka Jesus a yi kuJohannes a ninginithwe! Pethimbo tuu ndyoka ye okwa gwayekwa nombepo ondjapuki nokwa ningi Messias nenge Kristus.—Lukas 3:1, 2, 21-23.
UUNA EPANGELO LYAKALUNGA TALI TAMEKE OKUPANGELA
14. “Omuti” muDaniel ontopolwa ontine otagu thaneke shike?
14 Openi ano Ombimbeli tayi hunganeke omvula ndjoka Kristus ta tameke okupangela oye omukwaniilwa gwepangelo lyaKalunga? OmEmbombimbeli tuu ndika lyaDaniel. (Daniel 4:7-34) Moka tamu longithwa omuti omunenenene, nuule wagwo gwa tsu sigo okegulu, okuthaneka Omukwaniilwa Nebukadnesar gwaBabel. Ye okwa li omupangeli gwopantu omunenenene pethimbo ndyoka. Ihe Omukwaniilwa Nebukadnesar okwa thiminikwa a tseye kutya oku na gumwe ta pangele e mu vule. Gumwe nguka oye “Ogwokombandambanda” nenge “omukwaniilwa gwegulu,” Jehova Kalunga. (Daniel 4:31, 34) Ano omuti nguka omunene otagu thaneke sha sha simana unene, osho epangelo enene lyaKalunga kombanda yaayihe, unene tuu kombinga yevi alihe lyetu. Epangelo lyaJehova olya tseyithwa nale uule wethimbo mokupitila muukwaniilwa mboka a dhikile kombanda yoshigwana shaIsrael. Onkee ano okwa tiwa kutya aakwaniilwa yomezimo lyaJuda oya li ya “kuutumba po konkwaniilwapundi ya[Jehova].”—1 Ondjalulahokololo 29:23.
15. Omolwashike oshithindi sha mangithwa omalyenge sho “omuti” gwa kewa po?
15 Pahokoloningomwa lyOmbimbeli muDaniel ontopolwa ontine, omuti omule ogwa kewa po. Ihe oshithindi osha thigwa mevi nosha mangithwa omalyenge giiyela iiluudhe nogiikushu. Shika osha li tashi ka keelela opo oshithindi shaa tutume sigo ethimbo lyaKalunga lya thikana a mangulule ko omalyenge noku shi tutumitha ishewe. Ihe ongiini nuunake epangelo lyaKalunga lye ekelwahi?
16. (a) Ongiini nuunake epangelo lyaKalunga lya kewa po? (b) Omukwaniilwa gwahugunina gwaJuda ngoka a li a kuutumba ‘konkwaniilwapundi yaJehova’ okwa lombwelwa shike?
16 Uukwaniilwa waJuda mboka wa li wa dhikwa kuJehova, konima yethimbo owa yonuka onkee Jehova okwe etha Nebukadnesar e u hanagule po, oku u ka po. Shika osha ningwa mo 607 k.E.N. Sedekia, omukwaniilwa gwahugunina gwaJuda ngoka a li a kuutumba koshipangelapundi shaJehova, okwa lombwelwa pethimbo ndyoka: “Egala nali ze komutse, oshishani pohi . . . sigo oongoka te ya po, a gwana, nangame tandi ke shi mu pa.”—Hesekiel 21:30-32.
17. Ethimbo lini po lya tameke mo 607 k.E.N.?
17 Ano epangelo lyaKalunga, ndyoka lya thanekwa ‘komuti,’ olya kewa po mo 607 k.E.N. Kapwa li we epangelo li lile po epangelo lyaKalunga kombanda yevi. Onkee ano mo 607 k.E.N. ethimbo olya li lya tameke ndyoka Jesus Kristus konima i ithana “omauthwathimbo giigwana.” (Lukas 21:24, NW) Pethimbo ‘lyomauthwathimbo’ ngaka Kalunga ina kala e na epangelo ndyoka li lile po epangelo lye kombanda yevi.
18. Oshike sha li shi na okuningwa po kehulilo ‘lyomauthwathimbo giigwana’?
18 Oshike sha li shi na okuningwa kehulilo ‘lyomauthwathimbo giigwana’ ngaka? Jehova okwa li ta ka gandja oonkondo dhepangelo kuGumwe ngoka “a gwana.” Gumwe nguka oJesus Kristus. Ano ngele twa mono mo kutya uunake “omauthwathimbo giigwana” taga hulu po, otatu ka tseya uunake Kristus ta tameke okupangela oye omukwaniilwa.
19. Uule ‘womathimbo’ gangapi epangelo lyaKalunga lya li tali ka teka po kombanda yevi?
19 PaDaniel ontopolwa ontine, “omauthwathimbo” ngaka oga li taga ka kala “omathimbo gaheyali.” Daniel ota holola kutya okwa li tapu ka kala “omathimbo gaheyali” pethimbo ndyoka epangelo lyaKalunga kwa li itaali longo sha kombanda yevi alihe, ngaashi sha thanekwa ‘komuti.’ (Daniel 4:13, 20) “Omathimbo gaheyali” ngaka oge na uule u thike peni?
20. (a) “Ethimbo” limwe oli na uule u thike peni? (b) “Omathimbo gaheyali” oge na uule u thike peni? (c) Omolwashike tatu yalula esiku ngaashi omvula?
20 MEhololo ontopolwa 12, okashona 6 na 14, otatu ilongo kutya omasiku 1 260 oge thike ‘pethimbo limwe [sha hala kutya, ethimbo 1] nomathimbo [sha hala kutya, omathimbo 2] nethimbo etatakati.’ Agehe kumwe omathimbo 31/2. Ano “ethimbo limwe” oli thike pomasiku 360. Omolwashoka “omathimbo gaheyali” ogo 7 lwo 360, nenge omasiku 2 520. Ano ngele tatu yalula pautho lyOmbimbeli esiku ongaashi omumvo, “omathimbo gaheyali” oge thike poomvula 2 520.—Numeri 14:34; Hesekiel 4:6.
21. (a) Uunake “omauthwathimbo giigwana” taga tameke notaga hulu po? (b) Uunake epangelo lyaKalunga tali tameke okupangela? (c) Omolwashike natango shu uka okugalikana Uukwaniilwa waKalunga u ye?
21 Otwa mono nale kutya “omauthwathimbo giigwana” oga li ga tameke momvula 607 k.E.N. Ano ngele tatu yalula oomvula 2 520 okuza ethimbo ndyoka, otatu ya sigo 1914 E.N. Oyo omvula “omauthwathimbo” ngaka ga hulu po. Oku na natango aantu omamiliyona mboka taa vulu okudhimbulukwa shoka sha ningwa mo 1914. Momvula ndjoka, Iita yOtango yUuyuni oye eta ethimbo lyuudhigu uuhaluthi mboka wa tsikile sigo omomasiku getu. Shika otashi ti kutya Jesus Kristus okwa tameke okupangela mo 1914 oye omukwaniilwa gwepangelo lyaKalunga lyomegulu. Nomolwashono Uukwaniilwa owa tameke nale okupangela, oshe eleka unene ngiini okugalikana u “ye” u kombe po onkalelo yuukolokoshi yaSatana kombanda yevi!—Mateus 6:10, KB; Daniel 2:44, KB.
22. Epulo lini po ngiika yamwe taa pula?
22 Ihe ngiika gumwe ta pula: ‘Ngele Kristus okwa galuka nale ta pangele mUukwaniilwa waHe, molwashike ano ihatu mu mono?’
[Omanyolo gopevi]
a Kuunzapo wopandjokonona kutya elombwelo ndika olya gandjwa mo 455 k.E.N., tala koshipalanyolo “Persia, Persians,” nuunene tuu kokapalanyolo “The Reigns of Xerxes and Artaxerxes” nomayelithilo ge na ko nasha naashono komapandja 613-6 membo Insight on the Scriptures, ndyoka lya nyanyangidhwa kuWatchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Chart on page 140, 141]
Mo 607 k.E.N. Uukwaniilwa waKalunga kuJuda owa teka po.
Mo 1914 E.N. Jesus Kristus okwa tameke okupangela oye omukwaniilwa gwepangelo lyaKalunga lyomegulu
607 k.E.N.—1914 E.N.
Kotoba, 607 k.E.N.—Kotoba, 1 k.E.N. = OOMVULA 606
Kotoba, 1 k.E.N.—Kotoba, 1914 E.N. = OOMVULA 1 914
OMATHIMBO GAHEYALI GIIGWANA = OOMVULA 2 520
[Picture on page 134]
“Opethimbo tuu ndika to dhikile Israel [uukwaniilwa]?”
[Picture on page 139]
Omuti omuleeleka muDaniel ontopolwa 4 otagu thaneke epangelo lyopakalunga. Olya tseyithwa nale uule wethimbo mokupitila muukwaniilwa waJuda
[Picture on page 140, 141]
Omuti ogwa kewa po sho uukwaniilwa waJuda wa hanagulwa po