Omolwashike Elongelokalunga Li Na Okutalika ko Sha Kwata Miiti?
“OMUNTU ita kala e na omwenyo koshikwiila ashike.” (Mateus 4:4, OB-1986) Oohapu ndhika ndhoka hadhi longithwa olundji, otadhi popi shi na sha nompumbwe yopantu ndjoka oyendji ya dhimbwa nena. Otadhi ulike kutya tse otu na oshitopolwa shopambepo sha shitilwa mo shoka shi na okuuvithwa ombili. Osho molwashoka ngoka a popi oohapu ndhoka, Jesus Kristus, a ti wo: “Mboka ya tseya ompumbwe yawo yokupumbwa Kalunga oya lalekwa nuuyamba ngiini.”—Mateus 5:3, New English Bible.
Elongelokalunga olyo owala tali gwanitha po ‘ompumbwe yetu yokupumbwa Kalunga.’ Elongelokalunga olyo owala tali vulu okuyamukula omapulo getu gopekota kombinga yetameko, elalakano neityo lyonkalamwenyo. Na elongelokalunga owala tali vulu oku tu pa eityo nuukolele washili monkalamwenyo yetu. Ihe halongelokalunga kehe tali vulu okuninga iinima mbika. Jesus okwa lombwele omukiintu Omusamaria a ti: ‘Aagalikani yashili otaa ka galikana Tate mombepo nomoshili.’ (Johannes 4:23) Okugalikana ‘moshili’ otashi ti oshindji shi vulithe okulandula omithigululwakalo nomikalo dhopangeleka dhomethelemimvo lyonale. Olundji ohashi uvitha aayambidhidhi elago owala lyopokathimbo, omanga tashi ya kaleke nondjala yopambepo.
Pashiholelwa, Edwin O. Reischauer, ngoka a li nale omukalelipo Omwaamerika muJapani, okwa ti: “Uushinto nUubuddha kaantu oyendji osho oshinima shopandjigilile noshopamithigululwakalo shi vulithe omatokolo ga mana mo.” Dhoshili, Aajapani oyendji oye uvitile onkalo ndjika ombili. Ihe “omalongelokalunga omape” ogendji muJapani otagu ulike kutya opu na okwaauvila ombili okundji omithigululwakalo dhelongelokalunga.
“Omalongelokalunga omape” oge na egamo okuukitha eitulomo kaawiliki mboka kamanakandongo—hakuKalunga. Oyendji yomaawiliki yelongelokalunga mbaka otaa ti kutya yo oya nwethwa mo kuKalunga. Ihe olundji omalongo gawo kage li shilwe shi ili shaa shi Uubuddha, Uushinto nomaitaalo galwe ya lumbwa mumwe—gu udha uufilosofi womutotipo gwawo. Oonkondo dhawo dhokunana olundji odhi li meuvaneko lyonkalamwenyo yi li nawa nosho wo moonkondo ndhoka aniwa dha holekwa nenge dhokupanga. Ihe omalongelokalunga ga tya ngaaka ohaga gandja ngaa mbela euliko kutya go ohaga longo aalanduli yago okugalikana ‘moshili’? Nandonando. Okutumbula owala etompelo limwe, omithigululwakalo dhomalongelokalunga dha tya ngaaka ohadhi ilondo okuya po nokushuna. Molwashoka dho odhoshinanena, itashi pe aantu aanamadhiladhilo etompelo lyasha oku ga tala ko sha kwata miiti.
Elongelokalunga Ndyoka Li Na Okutalika Ko Sha Kwata Miiti
Ihe opu na elongelokalunga ndyoka lya kala po nalenale li vule oludhi kehe lwegalikano. Olyo elongelokalunga ndyoka hali longwa kOmbimbeli Ondjapuki. Opwa li pwa tamekwa okunyolwa Ombimbeli omathelemimvo 35 ga piti, nadhimwe ‘dhomoondjokonona’ ndhoka dha gamenwa moontopolwa dhayo dhonale, odhi na oomvula odhindji dhi vulithe peyuvi. Shika osho etompelo lya gwanenena opo u konakone elongelokalunga lyOmbimbeli sha kwata miiti.
The Encyclopedia Americana otali ti kombinga yOmbimbeli: “Uuyelele wayo ‘owa yi nuuyuni auhe.’ Yo otayi talika ko ngashingeyi oyo eliko lyomakotampango gopamikalo nogelongelokalunga moka elongo lyayo lyaa na ehulilo tali ka kala nokuli li na ondilo onene sho etegameno lyeputuko lyomuuyuni tali indjipala.” Ihe ngele embo olyo eukitho li shi kwiinekelwa lelalela tali fala kelongelokalunga lyashili, mbela ngoye ito ka tegelela li kale embo ndyoka hali taandelithwa noonkondo, kutya li kale lye egulukila aakongi yoshili ayehe?
NOmbimbeli osho wo yi li ngaaka. Yo oya tolokwa ayihe nenge iitopolwa yayo momalaka 1 928, noyo embo ndyoka hali taandelithwa noonkondo mondjokonona. Ombimbeli oya tsikile wo tayi ulike kutya yo oyi shi kwiinekelwa pandjokonona nopaunongononi. Uunongononi wokulafulula nondjokonona otayi gandja uunzapo kombinga yegwanitho lyolelalela lyomahunganeko gOmbimbeli. Yo kayi na nando sha shi na sha nuumpulile nonuulodhi. Ayihe mbika otayi tsu kumwe nokupopya kwOmbimbeli kutya yo oya nwethwa mo kuKalunga.a—2 Timoteus 3:16.
“Iiyimati” yElongelokalunga lyaShili
Mbela hasho shi li ngawo kutya omalongelokalunga ogendji ohaga ti kutya go otaga landula Ombimbeli? Noinashi yela mbela kutya opu na etopauko, uutondwe niihelele mokati koyendji mboka aniwa Aakriste? Eeno, ihe shika kashi shi etompelo lyokudhina Ombimbeli. Jesus Kristus mwene oku ulike kutya oyendji yomwaamboka taa ti kutya yo Aakriste otaye ke ekelwahi kuKalunga. (Tala Mateus 7:13, 14, 21-23.) Ongiini nduno omuntu to ka dhimbulula mboka ye na elongelokalunga lyashili ndyoka hali longwa kOmbimbeli? Jesus okwa yamukula: “Otamu ya dhimbulula kiiyimati yawo. Oomviinu ohadhi likolwa andola komano, nenge oonkwiyu kiipundu? Osho omuti kehe omwaanawa hagu imi iiyimati iiwanawa, ihe omuti omwinayi hagu imi iiyimati iiwinayi. Onkee ano otamu ya dhimbulula kiiyimati yawo.”—Mateus 7:16, 17, 20.
Eeno, elongelokalunga lyashili oli na okukala li na oonkondo oombwanawa dha kola ndhoka dhi na oshizemo oshiwanawa kaagalikani. Kutha oshiholelwa shaAkinori, Omujapani, ngoka ngaashi ye mwene ta ti, “a ningi omuthigathanipo omunene.” Ye okwa adha omalalakano ge okupita elongo lyokouniversiti ya simana nokumona iilonga kofeema ondjamba noonkondo. Ye ka li e wete pu na etompelo lyasha okukala e na elongelokalunga monkalamwenyo ye. ‘Elongelokalunga olyaankundi mboka ya pumbwa eyambidhidho monkalamwenyo,’ ye osho a dhiladhila.
Ayihe oye ende po okamukwikolo sigo ye te ehama nayi unene molweuvonayi lyokomwenyo nomvulwe. Othingo ye oya li ye endama noka li ta vulu okwiinyengitha oshama she shi ze pepepe lyokolumoho. ‘Ookuume’ oyendji yokehangano lyaAkinori oya gandja ehekeleko eshona pethimbo lye lyuudhigu. (Faathanitha Omayeletumbulo 17:17.) Ye okwa pikwa noonkondo koalkoholi nokwa li a dhiladhila nokuli okwiidhipaga ye mwene.
Ihe omukiintu gwaAkinori konima yethimbo okwa tameke okukonakona Ombimbeli nOonzapo dhaJehova. Ye okwe mu hokololele esiku limwe pethimbo lyoonkundathana kombinga yenyolo mAagalati 6:7 ndyoka tali ti: “Shono omuntu te shi kunu, osho tuu te shi teya wo.” Molwashoka oohapu ndhika odhe mu guma, Akinori okwa tameke okukonakona pamwe nomukiintu gwe, naashoka ye i ilongo, osha lundulula etaloko lye kombinga yeityo lyonkalamwenyo. Mpoka pu thike etaloko lyonkalamwenyo yaAkinori tali ningi ewanawa, opo pu thike okunena po kuuwehame we mboka we etwa kokuuva nayi kwokomwenyo! Ngaashi eyeletumbulo lyOmbimbeli tali shi popi: “Omutima gwa gundjila ogwo omwenyo gwolutu.” (Omayeletumbulo 14:30, OB-1986) Eeno, elongelokalunga lyashili ohali imike iiyimati iiwanawa!
Toshiro oye natango Omujapani ngoka a mono nkene elongelokalunga tali vulu okukala oonkondo oombwanawa. Nonando ye okwi itaala kutya okukala to longo palongelokalunga osha kwatela mo uuwanawa, ye ina ninga po sha kombinga yasho. Shoka owala a li e na ohokwe nasho, osha li okwiimonena egumbo. Ihe sho ye a adha elalakano ndyoka, inashi mu pa nando okuuva ombili ndjoka ye a li a dhiladhila tashi ke mu pa. Nonatango ye okwa mono kutya aantu oyendji kiilonga ye ohaa ningi iinima mbyono yaa li paushili nonokutya oshe eta ekwatathano ewinayi pokati komuntu nomuntu. Toshiro okwa li e tonde iinima mbyoka ye a mono.
Esiku limwe omukiintu gwe okwa hiya omukuluntugongalo gwomegongalo lyOonzapo dhaJehova lyopuyo e ye e mu talele po. Toshiro okwa mono mbalambala kutya omukuluntugongalo oku li shi ili ina fa ookuume ke yokiilonga. Etompelo olyashike mbela? Omukuluntugongalo okwa gwanitha omakotampango gOmbimbeli monkalamwenyo ye pauyuki. Osha yi Toshiro komutima, nokwa taamba ko ehiyo okukonakona Ombimbeli nokwa tameke okuninga elongelokalunga lyOmbimbeli olyo omukalo gwonkalamwenyo ye.
Tse otatu ku hiya wo wi ilonge Oonzapo dhaJehova. “Iiyimati” yadho otayi ulike kutya dho ohadhi galikana ‘moshili.’ Yo ohaa kambadhala okugwanitha omakotampango gOmbimbeli monkalamwenyo yawo. Nonando yo oyo aantu inaayu udhithwa nandonando, onkalamwenyo yawo ye li ongundu ohayi ulike nkene elongelokalunga lyashili tali vulu okukala oonkondo oombwanawa.
Omayuvi mokati kawo nale oga li kaagu uvitile elago omikalo dhonkalamwenyo yawo. Ihe molwashoka yo oya tameke okugwanitha omakotampango gOmbimbeli, oyendji yomuyo oya li taa vulu okuninga omalunduluko omanenenene monkalamwenyo yawo. Yo oya mono oshipatululo shelago lyawo yene mokwiimika monkalamwenyo yawo shoka Ombimbeli tayi shi ithana “iiyimati yOmbepo” oyo omaukwatya gohole, enyanyu, ombili, ontalanteni, uukuume, uuwanawa, uudhiginini, uunamutimahenda neipangelomwene.—Aagalati 5:22.
Uuwanawa Waaluhe Ngele Elongelokalunga lyaShili Tali Longithwa
Ihe elongelokalunga lyashili oli na okulonga oshindji shi vulithe okulundulula omaukwatya nenge okuninga omaupyakadhi gopaumwene taga vulu okwiidhidhimikilwa. Omaupyakadhi guuyuni ngaashi enyateko, embandameko lyiita yopakerna neyonagulo lyomidhingoloko oyo iinima mbyoka ya hala okuyonagula po opulanete yetu ombwanawa. Omaupyakadhi gopamahupilo otaga yonagula elago nonkalonawa yomamiliyona. Kapu na elongelokalunga tali vulu okutalika ko sha kwata miiti, ongele owala tali gandja epongololopo lyomaupyakadhi guuyuni.
Elongelokalunga lyOmbimbeli otali gandja etegameno lya tya ngaaka. Kalunga oku uvaneka okweeta po uuyuni uupe wuuyuki kohi yepangelo lye lyomegulu, nenge “uukwaniilwa.” (Mateus 6:9, 10; 2 Petrus 3:13; Ehololo 21:3, 4) Uukwaniilwa mbuka owo omuti gwokupanga omaupyakadhi agehe gaantu. Na Ombimbeli otayi tu pe eshilipaleko kutya uuwanawa wa tya ngaaka kombanda yevi otau ka kalelela: “Uuyuni notau hulu po pamwe nokahalu kawo; ihe oongoka ta gwanitha ehalo lyaKalunga, oye ha kala aluhe.” Eeno, omwenyo gwaaluhe melago ogwo etegameno lyakehe Omukriste. (1 Johannes 2:17; Johannes 17:3) Ihe oomboka owala taa tala ko okulonga kwelongelokalunga lyashili sha kwata miiti, taa ka mona ekwatho kUukwaniilwa mbuka tau ya. Tse otatu ku ladhipike ano u tameke nekonakono lyo lyenelyene lyOmbimbeli.b (Johannes 17:3) Uuna ngoye to tameke okwaadhimitha uuyelele wOohapu dhaKalunga monkalamwenyo yoye, ngoye oto ka mona enyanyu enene uuna “ompumbwe yoye yokupumbwa Kalunga” tayi gwanithwa kashona nakashona. Dhoshili, ngoye oto vulu okumona omalaleko nuuyamba gaaluhe molwashoka ngoye owa tala ko elongelokalunga—elongelokalunga lyashili—sha kwata miiti.
[Omanyolo gopevi]
a Okumona uuyelele owindji, tala embo The Bible—God’s Word or Man’s? ndjoka tali vulu okumonika kaanyanyangidhi yoshifo shika.
b Oonzapo dhaJehova otadhi ka kala dha hala oku ku kwatha mwaashika. Ekonakono lyOmbimbeli lyoshali otali vulu okulongekidhwa mokumonathana naanyanyangidhi yoshifo shika nenge negongalo lyOonzapo dhaJehova lyopune momudhingoloko gwoye.
[Ethano pepandja 5]
Uushili kutya Ombimbeli otayi monika momalaka ogendji ge vulithe 1 900, otau tsu kumwe nokupopya kwayo kutya yo oya nwethwa mo kuKalunga
[Ethano pepandja 7]
Elongelokalunga lyOmbimbeli otali gandja etegameno lyonkalo yombili muuyuni auhe kohi yepangelo lyomegulu