Ontopolwa 20
Eyumuko—kOolye, noPeni?
1, 2. Otu shi shi ngiini kutya aapiya yonale yaKalunga oya li yi itaala eyumuko?
AAPIYA YAKALUNGA oya kala aluhe yi itaala eyumuko. KuAbraham, ngoka a li ko oomvula 2 000 omanga Jesus inaa valwa oye omuntu, Ombimbeli otayi ti: “[Okwa] dhiladhila, Kalunga ta vulu okuyumudha nomokusa.” (Aaheberi 11:17-19) Konima, omupiya gwaKalunga Job okwa pula: ‘Omuntu nge ta si, ota ka yumuka ishewe e na omwenyo?’ Meyamukulo kepulo lye mwene Job okwa ti kuKalunga: “Ongoye ando to ithana, ongame notandi ku yamukula andola.” Ngaaka ye okwa holola kutya okwi itaala eyumuko.—Job 14:14, 15.
2 Sho Jesus Kristus a li kombanda yevi, ye okwa yelitha: “Moses e shi holola nokutya, aasi otaa ka yumuka, oshoka mehokololo lyoshihwa sheno ota ti: Omuwa oye Kalunga kaAbraham, Kalunga kaIsak naKalunga kaJakob. Ihe oye ke shi Kalunga kaasi, aawe, okaanamwenyo, oshoka ayehe ye na omwenyo muye.” (Lukas 20:37, 38) MOmanyolo gOshigreka gopakriste oshitya “eyumuko” ohashi longithwa olundji lwiikando yi vulithe 40. Dhoshili, eyumuko lyaasi olyo elongo enene lyOmbimbeli.—Aaheberi 6:1, 2.
3. Ongiini Marta a popi mo eitaalo meyumuko?
3 Sho omumwayina Lasarus a si, kuume kaJesus Marta okwa holola eitaalo lye meyumuko. Sho ye u uvu kutya Jesus te ya, Marta okwe ke mu tsakaneka. “Omuwa, andola ongoye wa li po, ando omumwameme ina sa,” ye osho a ti. Sho Jesus a mono oluhodhi lwe, ye okwe mu talaleke noohapu: “Omumwanyoko ota yumuka.” Marta okwa yamukula: “Ondi shi shi, ota yumuka meyumuko esiku lyahugunina.”—Johannes 11:17-24.
4-6. Omatompelo geni po Marta a li e na okwiitaala eyumuko?
4 Marta okwa li e na omatompelo ga kola keitaalo lye meyumuko. Pashiholelwa, ye okwa tseya kutya nale oomvula odhindji dha piti po, aaprofeti yaKalunga Elia naElisa oya yumudhile kehe gumwe okanona koonkondo dhaKalunga. (1 Aakwaniilwa 17:17-24; 2 Aakwaniilwa 4:32-37) Nokwa tseya kutya omulumentu nakusa okwa ningi omunamwenyo sho ye u umbilwa mombila e ta gumu iipongo yanakusa Elisa. (2 Aakwaniilwa 13:20, 21) Ihe shoka she mu koleke unene okwiitaala eyumuko, osho tuu shoka sha popiwa nosha longwa kuJesus mwene.
5 Otashi vulika Marta a li po konyala oomvula mbali dha piti po muJerusalem sho Jesus a popi koshitopolwa she shokuyumudha oonakusa. Ye okwa ti: “Oshoka ngaashi He ta yumudha aasi nota tula omwenyo, osho tuu nOmwana ta tula omwenyo oomboka a hala. Inamu shi kuminwa, oshoka ethimbo tali ya, nena ayehe mboka ya kala moombila, otaa uvu ewi lye, e [taa] holoka mo.”—Johannes 5:21, 28, 29.
6 Sigo opethimbo tuu ndyoka Jesus a popi oohapu ndhoka, inapu kala ehokololoningomwa lyOmbimbeli kutya ye okwa yumudha gumwe. Ihe mbala okuza mpono ye okwa yumudha omugundjuka omumati, omwana gwomuselekadhi moshilando shaNain. Onkundana yaashono oya falwa kuumbugantu kuJudea, opo Marta u uve shili kombinga yaashono. (Lukas 7:11-17) Konima Marta okwa li wo te ku uva shono sha ningwa megumbo lyaJairus pooha nEfuta lyaGalilea. Okamwanakadhona ke koomvula omulongo nambali, oka tameke okwaalukwa noonkondo e taka si. Ihe sho Jesus a thiki megumbo lyaJairus, ye okwa yi komudhimba gwokanona nokwa ti: “Omunona, penduka!” Noka penduka!—Lukas 8:40-56.
7. Euliko lini po Jesus a gandja kuMarta kutya ye ota vulu okuyumudha oonakusa?
7 Marta ka li a tegelela Jesus a yumudhe omumwayina omulumentu pethimbo ndyoka. Shika omolwashoka ye a ti: “Ondi shi shi, ota yumuka meyumuko esiku lyahugunina.” Ihe okuuvitha ko nawa Marta kombinga yeyumudho lyoonakusa, Jesus okwa ti: “Ongame eyumuko nomwenyo; oongoka i itaala ndje, oye ta kala e na omwenyo, nando na kale a sa. Nakehe tuu ngoka e na omwenyo nokwi itaala ndje, ke na mpo ta si sigo aluhe.” Mbala okuza mpono Jesus okwa falwa kombila hoka kwa langekwa Lasarus. “Lasarus, za mo!” ye i igidha mo. NaLasarus, ngoka a kala uule womasiku gane a sa, okwa zi mo!—Johannes 11:24-26, 38-44.
8. Euliko lini po li li po kutya Jesus okwa yumudhwa?
8 Konima yiiwike iishona Jesus okwa dhipagwa wo e ta langekwa mombila. Ihe ye okwa kala mo owala konyala omasiku gatatu. Omuyapostoli Petrus ota yelitha molwashike, sho ye ta ti: “Jesus tuu nguka Kalunga e mu yumudha, natse atuhe aahokololi yoshinima shika.” Aawiliki yelongelokalunga kaya li ya vula okukeelela Omwana gwaKalunga kaa ze mo mombila. (Iilonga 2:32; Mateus 27:62–28:7) Itashi vulika pu kale elimbililo kutya Kristus ina yumuka kuusi, molwashoka konima okwi iholola omunamwenyo koyendji yomaalongwa ye, oshikando shimwe okuyamwe yomuyo ye thike lwopo 500. (1 Aakorinto 15:3-8) Eitaalo lyaalongwa yaJesus meyumuko olya li enene shili onkee oya li yi ilongekidha okutaalela eso molwokulongela Kalunga.
9. Aantu omugoyi oyeni po Ombimbeli tayi ti ya yumudhwa?
9 Euliko ishewe nokutya oonakusa otaa vulu okuyumudhwa, olya gandjwa konima kaayapostoli Petrus naPaulus. Tango Petrus okwa yumudha Tabita, ngoka i ithanwa Dorkas, gwomoshilando shaJoppe. (Iilonga 9:36-42) NaPaulus konima okwa yumudha omugundjuka Eutikus, ngoka a li a sa sho ye a gu mekende montala ontintatu yokombanda omanga Paulus a li ta popi. (Iilonga 20:7-12) Omayumuko ngano omugoyi ngoka ga nyolwa mOmbimbeli, otaga gandja shili euliko lyashili kutya oonakusa otaa vulu okuyumudhwa!
OOLYE TAA KA YUMUDHWA?
10, 11. (a) Omolwashike Kalunga a longekidha eyumuko? (b) PaIlonga 24:15, oongundu mbali dhini po dhaantu tadhi ka yumudhwa?
10 Kasha li ompangela yaKalunga petameko okuyumudha omuntu, molwashoka ando Adam naEva oya kala aadhiginini, ando kapu na gumwe a si. Ihe konima uulunde waAdam owe etele kehe gumwe okwaagwanenena neso. (Aaroma 5:12) Ano opo oluvalo lwaAdam lu vule okukala aluhe, Jehova Kalunga okwa longekidha eyumuko. Ihe oshike tashi utha ngele omuntu ota ka yumuka nenge hasho?
11 Ombimbeli otayi yelitha: “Oku na eyumuko lyaayuuki nolyaalunde.” (Iilonga 24:15) Ngiika otashi kumitha yamwe. ‘Omolwashike “aalunde” taa yumudhwa?’ osho yo ya limbililwa. Shoka sha ningwa omanga Jesus a li e endjelelithwa momuti gwomahepeko, otashi ke tu kwatha okuyamukula epulo ndi.
12, 13. (a) Oshike Jesus u uvanekela omuyoni? (b) “Oparadisa” ndjoka ya popiwa kuJesus oyi li peni?
12 Aalumentu mbaka puJesus oyo aayoni. Gumwe opo te mu sheke ta ti: “Ongoye ku shi Kristus? Ikwatha, ngu u tu kwathe wo.” Ihe omuyoni omukwawo okwi itaale Jesus. Ota pungulukile kuye nota ti: “Jesus, dhimbulukwa ndje, nge wa thiki moshilongo shoye.” Opo nduno Jesus tu uvaneke: “Oshili onena tuu ndjika tandi ku lombwele, Oto ka kala pamwe nangame muParadisa.”—Lukas 23:39-43, NW.
13 Jesus okwa hala kutya ngiini sho ta ti: “Oto ka kala pamwe nangame muParadisa”? Oparadisa oyi li peni? Eeno, Oparadisa ndjoka Kalunga a shiti petameko oya li peni? Oya li okombanda yevi, hasho? Kalunga okwa langeke aantu yotango yaali moparadisa ombwanawa unene yi ithanwa oshikunino shaEden. Ano uuna tatu lesha kutya omuyoni nguka gwonale ota ka kala mOparadisa, otu na okumona nomeho getu gopambepo nkene evi ndika lya longwa li kale ehala ewanawa unene lyokukala, oshoka oshitya “oparadisa” otashi ti “oshikunino” nenge “oparka.”—Genesis 2:8, 9.
14. Ongiini Jesus ta ka kala pamwe nomuyoni gwonale mOparadisa?
14 Dhoshili, Jesus Kristus ita ka kala naanaa mpaka kombanda yevi pamwe nomuyoni ngwiya gwonale. Aawe, Jesus ota ka pangela Oparadisa yokevi oye omukwaniilwa megulu. Ye ota ka kala ano pamwe nomulumentu ngwiya mondunge ndjoka kutya Ye ote ke mu yumudha kuusi e te ke mu sila oshimpwiyu moompumbwe dhe adhihe, palutu nopambepo. Ihe omolwashike Jesus te ke etha omulumentu ngoka a li omuyoni a ka kale mOparadisa?
15. Omolwashike “aalunde” taa yumudhwa?
15 Paushili, omulumentu nguka okwa li a longo iinima iiwinayi. Ye okwa li ‘omulunde.’ Ye ka li wo a tseya ehalo lyaKalunga. Ihe ye ando okwa kala ngaa omuyoni ando okwa tseyele oompangela dhaKalunga? Oku shi mona mo, Jesus ota ka yumudha omulumentu nguka omulunde, osho wo yamwe omamiliyona omayuvi mboka ya sa mokwaa shi sha. Pashiholelwa, momathelemimvo ga piti po, aantu oyendji ya si mboka ya li yaa shi okulesha noinaa mona nando Ombimbeli. Ihe yo otaa ka yumudhwa moSheol, nenge Hades. Opo nduno meviparadisa otaye ki ilonga ehalo lyaKalunga notaa ka mona ompito okuulika kutya yo oye hole shili Kalunga mokulonga ehalo lye.
16. (a) Oonakusa yeni po itaa ka yumudhwa? (b) Omolwashike tse twaa na okukambadhala okutokola iinima? (c) Oshike shi na okukala sha simana unene kutse?
16 Shika itashi ti kutya ayehe otaa ka yumuka. Ombimbeli otayi holola kutya Judas Iskariot, ngoka a gwaaleke Jesus, ita ka yumuka. Omolwuukolokoshi we wowina, Judas okwi ithanwa “omuna gwekano.” (Johannes 17:12) Ye okwa yi moGehenna yopathaneko moka itaamu yumukwa. (Mateus 23:33, NW) Aantu mboka taa longo owina iinima yepuko konima sho yi ilongo ehalo lyaKalunga, otashi vulika taa yono kombepo ondjapuki. NaKalunga ita ka yumudha mboka taa yono kombepo ondjapuki ye. (Mateus 12:32; Aaheberi 6:4-6; 10:26, 27) Ihe molwashoka Kalunga oye Omutokoli, inashi pumbiwa kutse okukambadhala tu uthe ngele aantu aakolokoshi yomethimbo lyonale nenge lyongashingeyi otaa ka yumudhwa nenge hasho. Kalunga okwa tseya olye e li moHades nalye e li moGehenna. Tse otu na owala okukondja shili opo tu kale aantu yoludhi ndoka Kalunga a halela monkalelo ye ompe.—Lukas 13:24, 29.
17. Okoolye itaashi ka pumbiwa ya yumudhwe okutaamba omwenyo gwaaluhe?
17 Uushili owo kutya haayehe mboka taa ka taamba omwenyo gwaaluhe, taa pumbwa oku ka yumuka. Aapiya oyendji yaKalunga mboka ye li po ngashingeyi ‘momasiku omahugunina’ gonkalelo ndjika, otaa ka hupa puHarmagedon. Opo nduno, sho ye li ombinga ‘yevi epe’ lyuuyuki, itashi ka pumbiwa we ya se. Oohapu dhaJesus kuMarta otadhi vulu okuninga dhoshili kuyo: “Kehe tuu ngoka e na omwenyo nokwi itaala ndje, ke na mpo ta si sigo aluhe.”—Johannes 11:26; 2 Timoteus 3:1.
18. Oolye “aayuuki” mboka taa ka yumudhwa?
18 Oolye “aayuuki” mboka taa ka yumudhwa? Osha kwatela mo aapiya aadhiginini yaKalunga mboka ya li po omanga Jesus Kristus inee ya kombanda yevi. Oyendji yomuyo otaa tumbulwa komadhina mAaheberi ontopolwa 11. Yo kaya li ya tegelela okuya megulu, ihe oya li ya tegelela okukala ishewe kombanda yevi. “Aayuuki” mboka taa ka yumudhwa, osha kwatela mo wo aapiya aadhiginini yaKalunga mboka opo ya si moomvula ndhino opo dha piti po. Kalunga ota ka sa oshimpwiyu opo etegameno lyawo okukala sigo aluhe kombanda yevi li gwanithwe moku ya yumudha kuusi.
UUNAKE NOPENI TAPU YUMUKWA
19. (a) Omondunge yini po Jesus oye a li omutango okuyumuka? (b) Oolye ya landula ko okuyumudhwa?
19 Okwa tiwa kutya Jesus Kristus oye “omutango gwomeyumuko.” (Iilonga 26:23) Shika otashi ti kutya oye a li omutango okuyumuka kwaamboka yaa na we okusa. Ye oye wo omutango ngoka a yumuka oye omuntu gwopambepo. (1 Petrus 3:18) Ihe Ombimbeli otayi tu lombwele kutya opwa li tapu ka kala wo yamwe: “Kehe tuu omolufo lwe: omutango oye Kristus, nota landulwa kumboka yaKristus omokuholoka kwe [pethimbo lyekalopo lye, NW].” (1 Aakorinto 15:20-23) Meyumuko yamwe oya li ano taa ka yumudhwa komeho yooyakwawo.
20. (a) “Mboka yaKristus” oolye? (b) Eyumuko lini po yo taa mono?
20 “Mboka yaKristus” oyo 144 000 aalongwa aadhiginini mboka ya hogololwa oku ka pangela pamwe naye mUukwaniilwa. Keyumuko lyawo lyomegulu Ombimbeli otayi ti: “Omunelago nomuyapuki oongoka ita pangwa eyumuko ndika lyotango. Eso etiyali kali na oonkondo oku ya pangela, oyo taa ka ninga aasaseri yaKalunga noyaKristus notaa ka pangela pamwe naye omimvo dheyuvi limwe.”—Ehololo 20:6; 14:1, 3.
21. (a) Uunake ‘eyumuko lyotango’ lya tameke? (b) Nopwaa na omalimbililo, oolye ya yumukile nale omwenyo gwomegulu?
21 Ano konima yeyumuko lyaKristus, 144 000 oyo ya landula ko mokuyumuka. Yo oye li ombinga ‘meyumuko lyotango,’ nenge ‘meyumuko ndika lya tetekele.’ (Aafilippi 3:11, NW) Uunake tali ningwa? ‘Opethimbo lyekalopo lye,’ osho Ombimbeli tayi ti. Ngaashi twi ilongo moontopolwa dha tetekele, ekalopo lyaKristus olya tameke momvula 1914. Ano “esiku” ‘keyumuko lyotango’ lyAakriste aadhiginini okuya megulu olya thikana nale. Nopwaa na omalimbililo, aayapostoli nAakriste yamwe yotango oya yumukile nale omwenyo gwomegulu.—2 Timoteus 4:8.
22. (a) Oolye ishewe taa ka kala ye na ombinga ‘meyumuko lyotango’? (b) Uunake yo taa yumudhwa?
22 Ihe opu na Aakriste mboka ye li po ngashingeyi pethimbo lyekalopo lyaKristus ihaali monika mboka ye na etegameno tuu ndyoka oku ka pangela pamwe naKristus megulu. Oyo oshihupe sho 144 000. Uunake yo taa yumudhwa? Yo inaa pumbwa okulala meso, ihe yo otaa yumudhwa mbala uuna taa si. Ombimbeli otayi yelitha: “Atuheni itatu ka lala meso, ihe atuheni otatu ka shitukithwa, ombadhilila, omepathimo lyeho, omokukugagana kwenkuma lyahugunina; oshoka enkuma otali ka kuga, naasi otaa yumudhwa yaa na eyonuko.”—1 Aakorinto 15:51, 52; 1 Aatessalonika 4:15-17.
23. Ombimbeli otayi hokolola ngiini elunduluko sigo omomwenyo gwopambepo?
23 Dhoshili, ‘eyumuko lyotango ndika’ okuyumukila omwenyo gwomegulu, olya holekwa omeho gaantu. Olyo eyumuko okukala nomwenyo ngaashi iishitwa yopambepo. Ombimbeli otayi hokolola elunduluko sigo omomwenyo gwopambepo ngaashi tashi landula: “Omeyonuko tamu kunwa, mokwaayonuka tamu yumudhwa; mokudhinwa tamu kunwa, omeadhimo tamu yumudhwa; muunkundi tamu kunwa, . . . Otamu kunwa olutu lwopanshitwe, taku yumudhwa olutu lwopambepo.”—1 Aakorinto 15:42-44.
24. (a) Eyumuko lini po tali landula ‘eyumuko lyotango’? (b) Omolwashike li ithanwa “eyumuko ewanawa”?
24 Uutumbulilo ‘eyumuko lyotango’ otau iholola kuwo wene kutya opu na ishewe limwe tali ka landula ko. Olyo eyumuko lyaantu aayuki osho wo aalunde okukala meviparadisa. Otali ka ningwa konima yaHarmagedon. Otali ka kala “eyumuko ewanawa” li vulithe ndyoka lyuumati mboka wa yumudhilwe nale kuElia naElisa osho wo lyayamwe mboka ya yumudhilwe nale kevi. Omolwashike? Omolwashoka mboka taa ka yumuka konima yaHarmagedon, itashi ka pumbiwa we ya se ngele ya hogolola okulongela Kalunga.—Aaheberi 11:35.
OSHIKUMITHALONGA SHAKALUNGA
25. (a) Omolwashike olutu ndoka lwa sa itaalu ka yumudhwa? (b) Oshike tashi yumudhwa, naayumuki otaa taamba shike?
25 Konima sho omuntu a si, oshike tashi yumudhwa? Halutu we ndoka lwa sa. Ombimbeli otayi shi holola sho tayi hokolola eyumukilo momwenyo gwomegulu. (1 Aakorinto 15:35-44) Nokuli naantu mboka taa yumukile omwenyo kevi itaa taamba we olutu ndoka ya li ye na sho ya li tango. Olutu ndoka olwo ola shili e talu ningi ontsi. Konima yethimbo, otashi vulika iitungithi yomudhimba yi ka ninge oshitopolwa shiinamwenyo yimwe yi ili. Kalunga ita yumudha ano olutu ndoka, ihe omuntu tuu ngoka a sa. Kaantu mboka taa yi megulu, ye ota gandja olutu olupe lwopambepo. Kwaamboka taa yumukile omwenyo kombanda yevi, ye ota gandja olutu olupe lwopanshitwe. Kapu na omalimbililo, olutu nduka olupe lwopanshitwe otalu ka kala naanaa ngaashi nduka lwomuntu a li e na manga inaa sa, opo aantu mboka ya li ye mu shi, ye ke mu dhimbulule.
26. (a) Omolwashike eyumuko li li shili oshikumithalonga oshinenenene ngawo? (b) Iitotwa yaantu yini po tayi vulu oku tu kwatha okuuva ko nkene Kalunga ta vulu okudhimbulukwa oonakusa?
26 Eyumuko olyo shili oshikumithalonga oshinene. Omuntu ngoka a si, otashi vulika pethimbo lyonkalamwenyo ye a li e na ontseyo oyindji nokwi ilongo oshindji e tashi vulika a li e na omadhimbulutho ogendji. Ye okwa li e na uuntu mbuka we mu ningitha a kale i ili kukehe omuntu gumwe a li ko. Ihe Jehova Kalunga ota dhimbulukwa kehe okanima, nota ka ningulula omuntu aguhe uuna Ye te mu yumudha. Osho ngaashi Ombimbeli tayi ti kombinga yoonakusa mboka taa ka yumudhwa: “Ayehe ye na omwenyo muye.” (Lukas 20:38) Aantu otaa vulu okupungula omawi gaantu kuupaya nokuthaneka omathano gawo, e taye ke ga dhanitha ethimbo ele konima sho aantu mbaka ya si. Ihe ayehe mboka ye na omwenyo medhimbulutho lye, Jehova ota vulu oku ya ninga ishewe aanamwenyo, note ke shi ninga shili!
27. Omapulo geni po kombinga yeyumuko taga ka yamukulwa komeho?
27 Ombimbeli otayi tu hokololele oshindji lela kombinga yomwenyo mOparadisa konima yeyumuko lyoonakusa. Pashiholelwa, Jesus okwa popi kombinga yaantu mboka taa zi mo, yamwe “okuyumukila omwenyo” nayamwe “okuyumukila epangulo.” (Johannes 5:29) Ye okwa dhiladhila shike? Nonkalo ‘yaayuuki’ mboka taa ka yumudhwa otayi ka kala yi ili monkalo kehe kwaandjoka ‘yaalunde’? Ekonakono lyEsiku lyEpangulo otali ke tu yamukulila omapulo ga tya ngawo.
[Pictures on page 167]
“Ondi shi shi, ota yumuka meyumuko esiku lyahugunina”
Elia okwa yumudha omwana omumati gwomusele-kadhi
Elisa okwa yumudha okanona
Omulumentu ngoka a gumu iipongo yaElisa okwa ningi omwenyo
[Pictures on page 168]
Aantu mboka ya yumudhwa kuJesus:
Omwana omumati gwomuselekadhi gwokuNain
Lasarus
Okamwanakadhona kaJairus
[Pictures on page 169]
Yamwe mboka ya yumudhwa:
Dorkas
Jesus
mwene
Eutikus
[Picture on page 170]
Oparadisa ndjoka Jesus u uvanekele omuyoni oyi li peni?