Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo
Omanenedhiladhilo okuza membo lyOmayeletumbulo
OMUKWANIILWA SALOMO gwaIsraeli shonale okwa li a “tomona omayeletumbulo omayuvi gatatu.” (1 Aakwaniilwa 4:32) Mbela oohapu dhe dhi na uunongo otu na mpoka tatu vulu oku dhi adha? Eeno, opu na. Membo lyOmbiimbeli lyOmayeletumbulo ndyoka lya manwa okunyolwa mo 717 K.E.N. lwaampono, omwa nyolwa omayeletumbulo ogendji gaSalomo. Oontopolwa mbali dha hugunina odho owala dha nyolwa kaanyoli yalwe, Agur omwanamati gwaJake nomukwaniilwa Lemuel. Ihe aantu yamwe oyi itaala kutya Lemuel olyo edhina limwe lyaSalomo.
Oohapu dha nwethwa mo dha nyolwa membo lyOmayeletumbulo odhi na omalalakano gopaali, “okudhimbulula uunongo nomayele.” (Omayeletumbulo 1:2) Oohapu ndhika otadhi tu kwathele tu mone uunongo, mboka tau tu vulitha okuuva ko iinima nawa nokutula miilonga ontseyo yokupongolola po omaupyakadhi. Okupitila mudho, ohatu mono wo omayele nenge eputudho lyopamikalo. Okugandja eitulomo komayeletumbulo ngaka nokupulakena komakumagidho gago otaku vulu okuguma omitima dhetu, okuhumitha komeho enyanyu lyetu noku tu kwathela tu shi pondole.—Aahebeli 4:12.
‘LIKOLA OWINO NOKUDHIGININA EPUTUDHO’
(Omayeletumbulo 1:1–9:18)
Salomo okwa ti: “Owino otayi igidha pondje.” (Omayeletumbulo 1:20) Omolwashike tu na okupulakena kewi lyayo lyomuule nolya yela? Montopolwa onti-2 omwa nyolwa omauwanawa ogendji ngoka taga vulu okumonika mokwiilikolela owino. Montopolwa onti-3 otamu kundathanwa nkene tatu vulu okukala nekwatathano lyopothingo naJehova. Opo nduno Salomo okwa ti: “Oshinima shotango osho okulikola owino; gandja ayihe mbyoka u na, u likole owino. Dhiginina eputudho, ino li etha tuu.”—Omayeletumbulo 4:7, 13.
Oshike tashi ke tu kwathela okukondjitha omikalo dha nyata dhuuyuni? Ontopolwa onti-5 yOmayeletumbulo otayi yamukula tayi ti: Longitha uukeka wokudhiladhila nokudhimbulula omikalo dhuuyuni ndhoka tadhi pukitha. Dhiladhila wo iilanduliko iiwinayi mbyoka hayi zi moluhondelo. Ontopolwa tayi landula ko otayi londodha shi na ko nasha nokukala niikala tayi tula moshiponga ekwatathano lyetu naJehova. Ontopolwa onti-7 otayi hokolola sha yela nkene omuntu e na omikalo dha nyata hi ihumbata. Montopolwa onti-8 otamu popiwa ongushu nuuwanawa wuunongo momukalo guhokitha. Ontopolwa onti-9 otayi ngongo nawa omayeletumbulo ngoka ga popiwa metetekelo, molwaashoka otayi tu pe eudhi lituntula ndyoka tali tu inyengitha tu lalakanene uunongo.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
1:7; 9:10—Omomukalo guni etilo okutila Jehova li li “ekota [lyontseyo, OB-1954]” nosho wo “ekota lyowino”? Ngele kapu na etilo okutila Jehova, kapu na ontseyo, molwaashoka oye Omushiti gwiinima ayihe nOmunyoli gwOmanyolo. (Aaroma 1:20; 2 Timoteus 3:16, 17) Oye Onzo yolela yontseyo ayihe yashili. Onkee ano, ekota lyontseyo olyo etilosimaneko okutila Jehova. Etilokalunga nalyo oli li wo ekota lyowino, molwaashoka itapu vulu okukala owino ngele kapu na ontseyo. Kakele kaashono, omuntu ngoka ihaa tila Jehova ita ka longitha ontseyo ndjoka e na okusimaneka nayo Omushiti.
5:3—Omolwashike ohonda tayi ithanwa ‘omukiintu omukwiilongo’? Omayeletumbulo 2:16, 17 otaga hokolola ‘omukiintu omukwiilongo’ e li gumwe ngoka a “dhimbwa ehangano lyaKalunga ke.” Kehe ngoka a li ta longele iikalunga nenge inaa landula Ompango yaMoses, sha kwatela mo ngoka e li ohonda, okwa li i ithanwa omukwiilongo.—Jeremia 2:25; 3:13.
7:1, 2—Oshike sha kwatelwa muutumbulilo “oohapu dhandje” nosho wo ‘iipango yandje’? Kakele komalongo gOmbiimbeli, omautumbulilo ngaka oga kwatela mo omithikampango nenge oompango ndhoka dha tulwa po kaavali omolwuuwanawa waakwanegumbo. Aagundjuka oya pumbwa okukala padho nosho wo pamalongo gopamanyolo ngoka haya pewa kaavali yawo.
8:30—“Engomba” olye? Uunongo mboka tau popiwa u li omuntu otau iyithana egomba. Kakele kokuyelitha owala omaukwatya gowino, oohapu ndhika otadhi popi pathaneko Omwana gwaKalunga osheeli, Jesus Kristus, mokukala po kwe manga inaa ninga omuntu kombanda yevi. Manga inaa valwa e li omuntu kombanda yevi, okwa li a ‘shitwa omutango gwiilonga yOmuwa.’ (Omayeletumbulo 8:22) E li “engomba,” okwa li a longo nuudhiginini pamwe naHe okushita iinima ayihe.—Aakolossa 1:15-17.
9:17—“Omeya ga yakwa” oshike, nomolwashike “omatoye”? Molwaashoka Ombiimbeli otayi yelekanitha okunyanyukilwa omilalo mondjokana nokunwa omeya omatalala ga tekwa momuthima, omeya ga yakwa otagu ulike omilalo dhomeholamo pondje yondjokana. (Omayeletumbulo 5:15-17) Omeya ngoka omatoye molwaashoka mboka taye ga nu otaya dhiladhila kutya itaya ka monika.
Iiyilongomwa kutse:
1:10-14.—Otu na okukala twa kotokela okuhekwa komikalo omiwinayi dhaalunde mboka taye tu uvanekele kutya otatu ka ninga aayamba.
3:3. Otu na okukala twa lenga ohole nuudhiginini noku yi ulika montaneho ngaashi omuntu ha zala okalyenge ke na ondilo mothingo. Otu na wo okunyolela omaukwatya ngaka momitima dhetu noku ga ninga oshinima sha simana kutse.
4:18. Ontseyo yopambepo ohayi ende tayi indjipala kashona nakashona. Opo tu kale muuyelele, otu na okutsikila okuulika eifupipiko neishonopeko.
5:8. Otu na okukala kokule nenwethomo kehe inaali yogoka, kutya nduno otali ya okupitila moomusika, momainyanyudho, mo-Internet nenge momambo niifo.
5:21. Ngoka e hole Jehova mbela ota ka pingena po ekwatathano lye ewanawa naKalunga kashili nenyanyu lyopokathimbo? Hasho nando! Einyengotompelo lya kola lyokukala nuuyogoki wopamikalo olyo okukala tu shi shi kutya Jehova oku wete ashihe shoka tatu ningi nonokutya otu na okwiihokolola kuye.
6:1-5. Moovelise ndhika kamu na tuu omakumagidho omawanawa tage tu londodha twaaha “kalele po omunangunga” nenge okuninga omauvaneko gaahe li pandunge gopangeshefa molwayalwe! Ngele tu wete kutya onkatu ndjoka twa katuka kayi li pandunge, otu na okweendelela okuninga ashihe shoka tatu vulu opo tu kandule po uupyakadhi.
6:16-19. Miinima mbika iheyali omwa kwatelwa unene tuu okuyona kwoludhi kehe. Otu na okukala tu yi tonde.
6:20-24. Okuputudhwa paompango dhOmbiimbeli otaku vulu okugamena omuntu kaa ye momwigo gwomilalo dha nyata. Aavali oye na okukala haya putudha aanona yawo pamukalo ngoka.
7:4. Otu na okukala tu hole owino nosho wo oondunge.
OMAYELETUMBULO NGOKA TAGE TU WILIKE
(Omayeletumbulo 10:1–29:27)
Oshihupe shomayeletumbulo gaSalomo oshi li oohapu dha popiwa paufupi. Oge li unene tuu omakondjithathano nomafaathano notaga gandja iiyilongomwa yi na oonkondo kombinga yeihumbato, yokupopya nosho wo yiikala.
Ongushu yetilosimaneko okutila Jehova otayi tsuwa omuthindo montopolwa onti-10 sigo onti-24. Omayeletumbulo ngoka ge li montopolwa onti-25 sigo onti-29 oga nyolwa ‘kaantu yaHiskija, omukwaniilwa gwaJuda.’ (Omayeletumbulo 25:1) Omayeletumbulo ngaka otage tu longo okukala twi inekela muJehova notage tu longo wo iiyilongomwa yilwe ya simanenena.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
10:6 (KB)—Ongiini “okana kaakaanakalunga taka holeke uukolokoshi”? Shika otashi vulu okukala shi li ngawo mondunge kutya aakolokoshi ohaa popi oohapu oombwanawa opo ya holeke elalakano lyawo okweetela yalwe oshiponga. Nenge molwaashoka aakolokoshi olundji oye tondike, shika ohashi ya ningi ya kale ya mwena.
10:10—Ongiini “ngoka ta pepa aantu nomeho” ta tukula uuwehame? “Omudhudhu” ke na owala “okana komakoto” ihe oha kambadhala wo okuholeka omainyengotompelo ge mokupopya nolutu ngaashi ‘okupepa nomeho.’ (Omayeletumbulo 6:12, 13) Omapukitho goludhi lwa tya ngaaka otaga vulu okweetela ngoka e li oshihakanwa uudhigu oundji wopamadhiladhilo.
10:29—“Ondjila yOMUWA” oshike? Shika otashi ulike komukalo ngoka Jehova hu ungaunga naantu, ihe hakonkalamwenyo ndjoka tu na okulandula. Omukalo ngoka Kalunga hu ungaunga naantu ogu li epopilo komuyuuki ihe komukolokoshi ogwo ekano lyowala.
11:31—Omolwashike omukolokoshi e na okumona ondjambi oyindji e vule omuyuuki? Ondjambi ndjoka tayi popiwa mpaka oyo egeelo ndyoka kehe gumwe ta pewa. Ngele omuyuuki a yono, ondjambi ndjoka ha pewa omolwokuyona kwe oyo egeeloputudho. Omukolokoshi oha yonene owina noha tindi okweetha uukolokoshi we opo a longe shoka oshiwanawa. Onkee ano, ye okwa gwana okugeelwa nomolwaashoka ta pewa egeelo lya kwata miiti.
12:23—Omuntu oha “holeke ontseyo ye” ngiini? Okuholeka ontseyo itashi ti kutya omuntu ihe yi holola nandonando. Pehala lyaashono, otashi ti kutya omuntu ohe yi holola noondunge mpoka sha pumbiwa, ihe yi ulike mokwiitadha.
14:17—Omomukalo guni ‘omunamakoto ha tondwa’? Uutumbulilo wOshihebeli wa tolokwa ‘omunamakoto’ otau vulu okuulika komuntu ngoka e na oondunge dhokuyoolola nenge kungoka e na omadhiladhilo guupwidhi. Osha yela kutya omuntu ngoka e na omadhiladhilo guupwidhi oku tondike. Ihe ngoka e na oondunge dhokuyoolola noha longitha nawa omadhiladhilo ge e ta kala kee shi ‘gwomuuyuni,’ naye oku tondike.—Johannes 15:19.
18:19—Ongiini ‘omumwayina a kotokelwa e vule oshilando sha kola mokusindwa’? Omuntu ngoka ha tindi a mana mo okudhimina po yalwe omapuko gawo okwa fa oshilando sha kola sha kondekwa kaatondi. Oontamanana pokati ke naangoka e mu yonena otadhi vulu okuninga nuupu uupyakadhi itaau vulu okukandulwa po wa fa “omweelo gwa patekeka.”
Iiyilongomwa kutse:
10:11-14. Opo oohapu dhetu dhi kale tadhi tungu, omadhiladhilo getu oge na okukala gu udha ontseyo yashili, omitima dhetu odhi na okwiinyengithwa kohole nowino oyi na okuutha shoka tatu popi.
10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. Katu na okukala hatu popi oohapu odhindji notu na okukala hatu dhiladhila manga inaatu popya.
11:1; 16:11; 20:10, 23. Jehova okwa hala tu kale tu na oshili mokungeshefa kwetu.
11:4. Osha nika uugoya okulalakanena uuyamba e to etha po okukonakona Ombiimbeli paumwene, okukala pokugongala, okugalikana nokuya miilonga yomomapya.
13:4. Otu na okulonga nuudhiginini nokukambadhala lela okugwanitha po iitegelelwa opo tu vule okupewa iinakugwanithwa megongalo nenge oku ka mona omwenyo muuyuni uupe.
13:24; 29:15, 21. Omuvali omunahole iha lele okanona ke ondembula nenge a kale kee na ko nasha nomapuko gako. Pehala lyaashono, tate nenge meme oha katuka onkatu okupukulula omapuko gako manga inaake gi igilila.
14:10. Molwaashoka ihatu vulu okupopya naanaa ethimbo kehe omaiyuvo getu gomomutima niishewe yalwe ihaya kala ye ga uvite ko aluhe, poompito dhimwe ihaya vulu oku tu pa ehekeleko ndyoka lya pumbiwa. Momaupyakadhi gamwe Jehova oye awike ta vulu oku tu kwathela.
15:7. Katu na okulombwela omuntu poshikando ashihe shoka tu shi, ngaashi naanaa omunepya ihaa kunu oombuto dhe adhihe poshimpungu shimwe ashike. Omunandunge oha popi shoka e shi kashona nakashona mpoka sha pumbiwa.
15:15; 18:14. Okukala niikala yi li nawa otaku ke tu kwathela tu kale nenyanyu nokuli nomonkalo ondhigu.
17:24. Katu na okukala ngaashi ‘egoya’ ndyoka omeho galyo nomadhiladhilo galyo haga falwafalwa pehala lyokukala gu ukithwa kiinima mbyoka ya simana, ihe otu na okulalakanena oondunge opo tu vule okukatuka nowino.
23:6-8. Otu na okuyanda okuyakula aayenda niihelele.
27:21. Okusimanekwa otaku vulu okuulika kutya otu li ngiini. Eifupipiko ohali ulikwa ngele okusimanekwa otaku tu inyengitha tu zimine kutya otu na ongunga kuJehova notaku tu ladhipike tu tsikile oku mu longela. Ngele okusimanekwa otaku tu ningitha tu kale tu uvite tu vule yalwe, otashi ulike kutya inatu ifupipika.
27:23-27. Omayeletumbulo ngaka otaga longitha onkalo yomusita niimuna opo ga tse omuthindo ongushu yokukala twa gwanenwa konkalamwenyo yanathangwa ndjoka hayi etithwa kiilonga yuudhiginini. Oge na oku tu ulikila kutya osha simana okwiinekela muKalunga.a
28:5. Ngele otatu “kongo OMUWA” okupitila megalikano nomokukonakona Oohapu dhe, otatu kala tu “uvite ko ayihe” mbyoka ya pumbiwa moku mu longela momukalo ngoka gwa taambwa ko kuye.
OMAKUMAGIDHO GA SIMANA
(Omayeletumbulo 30:1–31:31)
Embo lyOmbiimbeli lyOmayeletumbulo otali hulitha nomakumagidho gaali ga simana. (Omayeletumbulo 30:1; 31:1) Ekumagidho lyaAgur otali longitha omayelekanitho taga pendutha ohokwe okuthaneka okwaahagwanenwa omolwolwiho notali ulike nkene omikalo dhaangoka a hala okuhekela omukadhona moluhondelo ihaadhi monika nuupu.b Otali londodha wo shi na ko nasha nokwiisimaneka nosho wo okupopya nongeyo.
Ekumagidho lya simana ndyoka Lemuel a li a mono okuza kuyina olya li li na omayele omawanawa kombinga yokulongitha omaviinu niikolitha nosho wo kombinga yokupangula pauyuuki. Okuhokolola omukiintu omwaanawa otaku hulu noohapu tadhi ti: “Na tundulukithwe kiiyimati yiilonga yiikaha ye, iilonga ye nayi mu tange.”—Omayeletumbulo 31:31.
Omayeletumbulo itage tu longo tuu iiyilongomwa yi na oshilonga! Otage tu longo okumona owino, okutaamba ko egeeloputudho, okukala netilokalunga nokwiinekela muJehova. Ano natu tuleni miilonga omayele gago e tatu kala tu uvite elago ngaashi ngoka “ha tila Omuwa.”—Episalomi 112:1.
[Omanyolo gopevi]
a Tala Oshungonangelo (yOshiingilisa) ye 1 Auguste 1991, epandja 31.
b Tala Oshungonangelo (yOshiingilisa) ye 1 Juli 1992, epandja 31.
[Omathano pepandja 8]
Jehova oye Onzo yontseyo ayihe yashili
[Ethano pepandja 10]
Otashi ti shike ‘okukuna uunongo’?