Okwiinekela muJehova thiluthilu ohaku ningitha omuntu a kale u uvite a gamenwa
‘OMUWA . . . otu uvu ndje sho tandi mu ithana.’—EPS. 4:3.
1, 2. (a) David okwa li a taalele onkalo ya nika oshiponga yini? (b) Otatu ka kundathana omapisalomi geni?
OMUKWANIILWA DAVID okwa li a pangele muIsraeli uule wethimbo lyontumba, ihe okwa li a taalelwa konkalo ya nika oshiponga. Okwa li a ningwa iineya komwana Absalom ngoka a li a kambadhala okwiininga omukwaniilwa, naashoka osha li sha ningitha David a tauke mo muJerusalem. Okwa li wo a gwaalekwa kukuume ke kopothingo nokwa li a yi kOndundu yooholivi nookuume ke a nika oluhodhi e li oompadhi dhowala. Natango, Shimi ngoka a li gwomezimo lyaSaul, okwa li u umbu David nomamanya ye te mu tuku.—2 Sam. 15:30, 31; 16:5-14.
2 Mbela onkalo ndjika oya li tayi ka nikitha David oluhodhi noku mu sitha ohoni? Aawe, molwaashoka okwa li i inekela muJehova. Shika oshi iwetikile mEpisalomi eti-3 ndyoka lya totwa kuDavid kombinga yokufadhuka po kwe. Okwa li wo a nyola Episalomi eti-4. Omapisalomi agehe ngaka gaali otagu ulike thiluthilu kutya Kalunga ohu uvu omagalikano nohe ga yamukula. (Eps. 3:4; 4:3) Omapisalomi ngaka otage tu shilipaleke kutya Jehova oha kala pamwe naapiya ye aadhiginini omutenya nuusiku, te ya laleke nuuyamba moku ya ambidhidha nosho wo moku ya kaleka ye na ombili noyu uvite ya gamenwa. (Eps. 3:5; 4:8) Onkee ano, natu ka kundathaneni omapisalomi ngaka notu tale nkene tage tu ningitha tu kale tu uvite twa gamenwa noku tu ningitha tu kale twi inekela muKalunga.
Uuna ‘aatondi taye tu kondjitha’
3. Ngaashi shu ulikwa mEpisalomi 3:1, 2 David okwa li e li monkalo ya tya ngiini?
3 Omutumwa okwa li a lombwele David kutya “Aaisraeli oyi igameke kuAbsalom.” (2 Sam. 15:13) Mokukala ti ipula kutya ongiini Absalom i itaalitha aantu ayehe mboka opo ya kale kombinga ye, David okwa pula a ti: “OMUWA, aatondi yandje oyendji ngiini, oyendji ngiini mbo ya hala okukondjitha ndje! Oyo otaa popi ndje taa ti: ‘Kalunga ite mu kwatha sha!’” (Eps. 3:1, 2) Aaisraeli oyendji oya li taya dhiladhila kutya Jehova ita ka hupitha David kwaashoka a li ta ningilwa kuAbsalom naakwiita ye.
4, 5. (a) David okwa li e na uushili washike? (b) Oohapu ndhoka tadhi ti “noto yelutha omutse gwandje” odha hala okutya shike?
4 David okwa li u uvite a gamenwa molwaashoka okwa li i inekela thiluthilu muKalunga. Okwi imbi a ti: “Omuwa, Ongoye ehuyanza lyandje nesimano lyandje, Ongoye noto yelutha omutse gwandje.” (Eps. 3:4, KB) David okwa li e na uushili kutya Jehova ote ke mu gamena ngaashi ehuyanza hali gamene omukwiita. Eeno, omukwaniilwa ngoka a li omukokele okwa fadhuka po a siikila omutse gwe endhindhiliko lyoluhodhi nokwa a a nyongama omolwohoni. Ihe Omunankondoadhihe okwa li ta ka lundulula onkalo yaDavid e te mu ningitha a simanekwe. Jehova okwa li te ke mu ninga a kale a thikama u ukilila nokwa yelutha omutse gwe. David okwa li indile Jehova e na einekelo kutya ote ke mu yamukula. Mbela nangoye oho kala ngaa wu na einekelo lya tya ngawo muJehova?
5 Sho David a li a popi a ti kutya “noto yelutha omutse gwandje,” oku ulike kutya Jehova ote ke mu kwathela. Ombiimbeli yetu yOshindonga yomo 1986 oya ti: “Ihe OMUWA, ongoye to gamene ndje aluhe kiiponga; oho pe ndje [esindano] noho tsu ndje omukumo.” Shi na ko nasha nuutumbulilo “noto yelutha omutse gwandje,” embo limwe lyomauyelele olya ti: “Ngele Kalunga ta yelutha omutse . . . gwomuntu, oha ningitha omuntu a kale u uvite a gamenwa.” Molwaashoka osha li she mu thiminike a thige po olukalwapangelo lwe muIsraeli, David okwa li e na etompelo lyokukala kee na we einekelo. Ihe ‘okuyeluthwa kwomutse gwe’ otaku ke mu ningitha a kale ishewe e na omukumo nokukala kwe u uvite a gamenwa otaku ka nkondopalekwa nosho wo okukala kwe i inekela thiluthilu muKalunga.
‘OMUWA ote ku uva omagalikano getu’
6. Omolwashike David a li a popi kutya omagalikano ge ogu uvika okuza kondundu yaJehova ondjapuki?
6 Molwaashoka David okwa li i inekela muJehova noku shi kutya oha yamukula omagalikano ge okwa tsikile ta ti: “Ngame ohandi pula OMUWA ekwatho, ye nohu uvu egalikano lyandje kondundu ye ondjapuki.” (Eps. 3:4) Shi ikolelela kwaashoka David a li a ti shi ningwe, oshikethahangano shoka sha li tashi thaneke okukala po kwaKalunga osha li sha falwa kOndundu Sioni. (Lesha 2 Samuel 15:33-25.) Onkee ano, oshe eleka sho David a popi kutya omagalikano ge ogu uvika okuza kondundu yaJehova ondjapuki.
7. Omolwashike David kaa li a tila?
7 Molwaashoka David okwa li e na uushili kutya Kalunga ita kala inaa yamukula egalikano lye ka li nando a tila. Okwi imbi a ti: “Ngame onda lala e te kotha, OMUWA nota gamene ndje uusiku auhe.” (Eps. 3:5) Nokuli nuusiku pethimbo mpoka a li ta vulu okuponokelwa nuupu, David ka li a tila okukotha. Okwa li e na uushili kutya ota ka penduka, molwaashoka iiningwanima yomonkalamwenyo ye oye mu ningitha a kale e na einekelo kutya ota vulu okukala i inekela mekwatho lyaKalunga. Onkee ano, natse otatu vulu okukala neinekelo lya tya ngaaka ngele otwa vulika “kompango yOMUWA” nokukala inaatu yi pilamena.—Lesha 2 Samuel 22:21, 22.
8. Ongiini Episalomi 27:1-4 tali ulike kutya David okwa li i inekela muKalunga?
8 Okukala kwaDavid u uvite a gamenwa nokukala i inekela thiluthilu muKalunga oku iwetikile wo mulilwe lyomomapisalomi ge, moka mu na oohapu dha nwethwa mo ndhika tadhi ti: “OMUWA oye uuyelele nomuhupithi gwandje; itandi tila nando olye. OMUWA ota gamene ndje kiiponga ayihe; itandi mbandama. . . . Nonando etanga lyaakwiita li kondeke ndje, itaa vulu okutilitha ndje. . . . OMUWA onde mu indile ompumbwe yimwe; ondi na oshinima shimwe ashike nde shi hala: okukala mongulu yOMUWA okukalamwenyo kwandje akuhe, okunyanyudhwa kuuwanawa we nokupula ewiliko lye.” (Eps. 27:1-4) Ngele owu uvite naanaa ngaashi David a li u uvite nowu li moonkalo dha fa dhe, oto ka kala aluhe to gongala pamwe naalongeli yaJehova ooyakweni.—Heb. 10:23-25.
9, 10. Kakele koohapu ndhoka dhi li mEpisalomi 3: 6, 7, omolwashike to vulu okutya David ka li a kwatela onkone aatondi ye?
9 Nonando David okwa li a taalelwa kokukengelelwa kuAbsalom nosho wo kuyalwe oyendji mboka ya li kaaye shi aadhiginini kuye, okwi imbi a ti: “Ngame ite tila aatondi yomayuvi ogendji, mboka ya kondeka ndje koombinga adhihe. Ila, OMUWA! Hupitha ndje, Kalunga kandje! Ongoye to sindi aatondi yandje ayehe e to ya thigi yaa na we oonkondo dhokuhepeka ndje.”—Eps. 3:6, 7.
10 David ka li a kwatele aatondi ye onkone. Kalunga oye mwene ta ka geela aatondi ye. Omukwaniilwa David okwa li a nyola ye mwene Ompango noku shi shi kutya mOmpango ndjoka Jehova okwa popi a ti: “Egeelo olyandje; otandi ka futa.” (Deut. 17:14, 15, 18; 32:35) Kalunga oye wo mwene ta ka hogolola ngele okwa hala ‘okuthiga aatondi kaaye na we oonkondo.’ Jehova oku shi shi kutya olye omukolokoshi molwaashoka ‘oha tala momutima.’ (1 Sam. 16:7) Inatu nyanyukwa tuu sho Kalunga he tu pe eitaalo noku tu nkondopaleka tu kondjithe omukuluntu gwuukolokoshi, Satana, ngoka ta ka umbilwa masiku molumbogo a fa onkoshi tayi kumbu ihe kayi na omayego ya gwana owala okuhanagulwa po!—1 Pet. 5:8, 9; Eh. 20:1, 2, 7-10.
‘OMUWA oha gandja esindano’
11. Omolwashike tu na okugalikanena ooitaali ooyakwetu?
11 David okwa li a dhimbulula kutya Jehova oye owala ta vulu oku mu hupitha moonkalo moka e li. Ihe omunyoli gwepisalomi nguka iti idhiladhilile owala puye mwene. Ongiini kombinga yoshigwana shaJehova? David okwa popi she eleka sho a hulitha oohapu dhe dha nwethwa mo a ti: “OMUWA, ngoka ha gandja esindano, na yambeke aantu ye!” (Eps. 3:8) Dhoshili, David okwa li e na uupyakadhi uunene, ihe okwa li a kaleke momadhiladhilo oshigwana shaJehova ashihe nokwa li e na einekelo kutya ote ke shi yambeka. Mbela tse katu na wo okukaleka momadhiladhilo ooitaali ooyakwetu? Natu ya dhimbulukwe momagalikano getu, tatu pula Jehova e ya pe ombepo ondjapuki opo ya kale ye na omukumo nokulonga ye na einekelo mokuuvitha onkundana ombwanawa.—Ef. 6:17-20.
12, 13. Oshike sha li sha ningilwa Absalom, naDavid okwa li i inyenge ngiini?
12 Onkalamwenyo yaAbsalom oya li ya hulile mesithahoni, shoka shi li elondodho kwaayehe mboka tashi vulika ya monithe iihuna yalwe, uunene tuu aagwayekwa yaKalunga, ngaashi David. (Lesha Omayeletumbulo 3:31-35.) Aakwiita oya li ya yi kiita, netangakwiita lyaAbsalom olya li lya sindika. Absalom okwa li ta fadhuka po a kayila emulutiya sho omafufu ge gi idhingile miitayi yomwandi. Okwa kala e endjelela hoka, e na omwenyo ihe ita vulu okwiikwatha, sigo a si sho Joab e mu tsu omagonga gatatu montulo.—2 Sam. 18:6-17.
13 Mbela David okwa li a nyanyukwa sho u uvu shoka sha ningilwa omwanamati? Aawe. Pehala lyaashono okwa kala ta pungauka, a nika oluhodhi ta lili ta ti: “Mentu gwandje! Omumwandje Absalom! Absalom, mentu gwandje! Ando nda sile peha lyoye, mentu gwandje! Absalom omumwandje!” (2 Sam. 18:24-33) Oohapu dhaJoab odho owala dha li dha ningitha David a ze moluhodhi ndoka lwaale lu mu gwililile po noonkondo. Onkalamwenyo yaAbsalom kaya li tuu ya hulu po momukalo gunikitha oluhodhi! Omahalo ge gokwiihola mwene oga li ge mu ningitha a kondjithe he ngoka e li omugwayekwa gwaJehova, e ti iyetele uuwinayi.—2 Sam. 19:1-8; Omayel. 12:21; 24:21, 22.
David okwa li u ulike ishewe kutya okwi inekela muKalunga
14. Otatu vulu okutya shike kombinga yEpisalomi 4?
14 Ngaashi Episalomi eti-3, mEpisalomi eti-4 omu na egalikano lyaDavid tali zi komutima ndyoka tali gandja uunzapo wankene a li i inekela muJehova thiluthilu. (Eps. 3:4; 4:3) Otashi vulika David a li a toto eimbilo ndika u ulike nkene a li a pepelelwa nokupandula Jehova konima sho onkambadhala yaAbsalom inaayi pondola. Nenge otashi vulika a li e li nyola e na Aalevi aayimbi momadhiladhilo. Kombinga yilwe okutedhatedha kulyo otaku vulu okunkondopaleka einekelo lyetu muJehova.
15. Omolwashike tatu vulu okugalikana kuJehova okupitila mOmwana tu na lelalela uushili?
15 Natango David okwa li ulike kutya oku na einekelo lya kola muKalunga nokwa li u ulike kutya oku na uushili kutya Kalunga ote ku uva omagalikano ge note ke ga yamukula. “Ngele tandi ku ithana, pe ndje eyamukulo, Kalunga, [gwuuyuki wandje, KB]. Sho nda li muudhigu, owa kwatha ndje. Sila ndje ohenda, ngoye u uve egalikano lyandje.” (Eps. 4:1) Otatu vulu wo okukala nuushili kutya ote ke tu yamukula ngele otwa longo uuyuuki. Molwaashoka otu shi shi kutya Jehova, “Kalunga gwuuyuuki” oha yambeke aayuuki, otatu vulu okugalikana kuye tu na lelalela uushili, tatu shi ningi okupitila mOmwana, tu na eitaalo mekuliloyambo lye. (Joh. 3:16, 36) Shika itashi tu etele tuu ombili!
16. Omolwashike tashi vulika David a li a teka omukumo?
16 Omathimbo gamwe otashi vulika tu iyadhe twa teka omukumo shoka tashi vulu oku tu kanithitha ombili. Shika otashi vulika osho naanaa sha li sha ningilwa David, osho molwaashoka a li i imbi a ti: “[Aalumentu, KB] ne sigo uunake tamu kala nokusheka ndje? Sigo uunake tamu kala mu hole iinima yaa na ekwatho, notamu landula iifundja?” (Eps. 4:2) Uutumbulilo “aalumentu ne” osha yela kutya otawu ulike kaantu meityo ewinayi. Aatondi yaDavid ‘oya li ye hole iinima yaa na ekwatho.’ Ombiimbeli yo-New International Version oya toloka oohapu ndhoka ya ti: “Sigo uunake tamu tsikile okukala mu hole iinima kaayi shi yoshili nokulongela iikalunga?” Nokuli nando otu teke omukumo kwaashoka yalwe haya ningi, natu tsikile okugalikana twa mana mo nokukala tu na einekelo thiluthilu muKalunga kashili awike.
17. Yelitha nkene tatu vulu okukatuka metsokumwe nEpisalomi 4:3.
17 Okukala kwaDavid i inekela muKalunga okwi iwetikile moohapu ndhika tadhi ti: “Dhimbulukweni kutya OMUWA okwi ihogololele omuyuuki, notu uvu ndje, sho tandi mu ithana.” (Eps. 4:3) Opo omuntu a kale omudhiginini kuJehova okwa pumbwa okukala e na omukumo nokukala neinekelo lya kola muye. Pashiholelwa, uukwanegumbo wopaKriste owa pumbwa uukwatya mbuka uuna omupambele inii iyela ombedhi a kondwa. Kalunga oha yambeke mboka ye li aadhiginini kuye nohaya landula oondjila dhe. Kakele kaashono, uudhiginini nosho wo einekelo muJehova ohayi humitha komeho enyanyu mokati koshigwana she.—Eps. 84:11, 12.
18. Metsokumwe nEpisalomi 4:4, oshike tu na okuninga po ngele otu ulwa omalaka omawinayi nenge tu ungaungiwa natse nayi?
18 Ongiini ngele omuntu gwontumba okwa popi nenge a ningi oshinima shoka she ku uvitha nayi? Otatu ka kala twa nyanyukwa ngele otwa ningi shoka David a popi sho a ti: “Tileni OMUWA, ne inamu yona; dhiladhileni nawa oshinima shika, uuna mwa lala moondunda dheni.” (Eps. 4:4) Ngele opu na esiku twa li tu ulwa omalaka omawinayi nenge tu ungaungiwa natse nayi, inatu yona mokushunithila omuntu ngoka uuwinayi. (Rom. 12:17-19) Otatu vulu okutseyithila Jehova nkene tu uvite okupitila megalikano. Ngele otwa galikana kombinga yoshinima shoka, otashi vulika tu ke shi tale ko momukalo gwi ili nokwiinyengithwa tu dhimine po omuntu ngoka tashi zi komutima. (1 Pet. 4:8) Shoka oshindhindhilikwedhi kombinga yoshinima shika osho omayele gaPaulus ngoka a gandja ga kankamena kEpisalomi 4:4 taga ti: “Ngele tamu geye, inamu etha ondjahi yeni yi mú fale sigo omokuyona; inamu kala mwa geya esiku alihe. Inamu pa omuhindadhi ompito, e mú sinde.”—Ef. 4:26, 27.
19. Ongiini Episalomi 4:5 tali vulu oku tu kwathela shi na ko nasha nomayambo getu gopambepo?
19 Sho David a tsu omuthindo kombinga ya nkene sha simana okukala twi inekela Kalunga, okwi imbi a ti: “Eteleni OMUWA omayambo ngoka e ga hokwa, ne mu mu inekele.” (Eps. 4:5) Omayambo ngoka ga li haga yambwa kAaisraeli oga li owala haga kala ge na ongushu ngele taye ga yamba ye na iikala iiwanawa. (Jes. 1:11-17) Opo omayambo getu gopambepo ga kale taga taambiwa ko kuKalunga natse otu na okukala tu na iikala iiwanawa nokukala twi inekela muye thiluthilu.—Lesha Omayeletumbulo 3:5, 6; Aahebeli 13:15.
20. Oshike tashi thanekwa ‘kuuyelele woshipala’ shaJehova?
20 David okwa tsikile ko ta ti: “Oku na oyendji taa indile: ‘OMUWA, tu pa natango omayambeko, tu [yeluthila uuyelele woshipala shoye, KB]!’” (Eps. 4:6) ‘Uuyelele woshipala’ shaJehova otawu ulike kokula kwe a hokwa aantu. (Eps. 89:16, KB) Onkee ano, sho David a galikana ta ti: “Tu yeluthila uuyelele woshipala shoye” okwa li a hala okutya ‘tu sila ohenda.’ Molwaashoka otwi inekela muJehova, oha kala e tu hokwa nohatu kala tu na enyanyu olindji sho tatu longo ehalo lye.
21. Otu na uushili washike ngele otwa kala hatu kutha ombinga pakuudha miilonga yeteyo lyopambepo kunena?
21 Mokukaleka omeho ge kenyanyu ndyoka Kalunga ha gandja li vulithe ndyoka omuntu ha kala e na ngele a teya iilikolomwa ye, David okwi imbile Jehova a ti: “Enyanyu ndyoka wa pe ndje, oli vule lyaamboka ye na iilya oyindji nomaviinu.” (Eps. 4:7) Otatu vulu okukala nuushili kutya otatu ka mona enyanyu tali zi komutima ngele otwa kala hatu kutha ombinga meteyo lyopambepo ndyoka tali ningwa kunena. (Luk. 10:2) ‘Omolwoshigwana oshindji’ shaagwayekwa shoka tashi kwatele komeho iilonga yeteyo, otwa nyanyukwa sho omwaalu ‘gwaateyi’ tagu ende tagu indjipala. (Jes. 9:2, KB) Mbela owu na ngaa ombinga tayi ti sha miilonga mbika yinyanyudha yeteyo?
Tsikila okulongela Kalunga neinekelo alihe
22. Mokutala kEpisalomi 4:8, Aaisraeli oya li ya kala nonkalamwenyo yi li ngiini sho ya li ya dhiginine Oompango dhaKalunga?
22 David okwa li a hulitha episalomi ndika noohapu ndhika tadhi ti: “Ngele tandi ka lala, otandi kotha nombili. OMUWA, ongoye awike to gamene ndje, ndi kale ndaa na nando ombudhi yasha.” (Eps. 4:8) Sho Aaisraeli ya li ya dhiginine Oompango dhaJehova, oya li ya kala ye na ombili noya li yu uvite ya gamenwa. Pashiholelwa, ‘aantu muJuda nomuIsraeli oya li kaaye na mbudhi yasha’ pethimbo lyelelo lyaSalomo. (1 Ki. 4:25) Mboka ya li yi inekela muKalunga oya li ya nyanyukilwa ombili nokuli naasho iilongo yopuushiinda ya li iikwanyanya. Ngaashi David, ohatu kotha kaatu na uutile washa molwaashoka Kalunga ohe tu ningitha tu kale tu uvite twa gamenwa.
23. Otatu ka mona shike ngele otwa kala twi inekela thiluthilu muKalunga?
23 Natu tsikile okulonga iilonga yaJehova. Natu galikaneni wo tu na eitaalo nokungawo otatu ka kala tu na ‘ombili yaKalunga ndjoka yi vule uunongo auhe wopantu.’ (Fil. 4:6, 7) Shoka itashi ke tu etela tuu enyanyu! Otatu vulu wo okutaalela onakuyiwa tu na lelalela etegameno ngele otwa kala twi inekela thiluthilu muJehova.
Oto yamukula ngiini?
• David okwa li a taalelwa kuupyakadhi wuni omolwaAbsalom?
• Episalomi 3 otali ningitha ngiini omuntu a kale e na ombili?
• Omomikalo dhini Episalomi 4 tali vulu okunkondopaleka einekelo lyetu muJehova?
• Ongiini tatu vulu okumona uuwanawa ngele otwa kala twi inekela thiluthilu muKalunga?
[Ethano pepandja 29]
Nokuli naasho David a li a yi ontuku Absalom, okwa li e na einekelo muJehova
[Omathano pepandja 32]
Mbela owi inekela ngaa muJehova thiluthilu?