Mbela ito vulu okukala ngaashi Pinehas uuna wa taalela omashongo?
OSHI li uuthembahenda wa dhenga mbanda okukala omukuluntugongalo. Ihe Oohapu dhaKalunga otadhi popi kutya aakuluntugongalo ohaya tsakaneke omashongo. Omathimbo gamwe oye na okuungaunga niipotha yaamboka ya yona, taya ningi “omatokolo” ye lile po “Omuwa.” (2 Ondjal. 19:6, KB) Otashi vulika wo omutonateli a pewe oshinakugwanithwa shoka ye u uvite kutya ina gwana oku shi longa. Otashi vulika a kale u uvite ngaashi Moses ngoka a li a pula neifupipiko shi na ko nasha noshinakugwanithwa shimwe a ti: “Ongame lye? Ote vulu ngiini okuya komukwaniilwa?”—Eks. 3:11.
Omanyolo oga nyolithwa koonkondo dhombepo ondjapuki. Aakuluntugongalo oya langekwa po kombepo oyo tuu ndjoka, onkee ano, ngele aakuluntugongalo taya ungaunga niinakugwanithwa yawo oye na okulongitha Omanyolo. Pinehas okwa li omwanamati gwaEleasar nokwa li omutekulu gwaAaron nokungeyi okwa li ta vulu okuninga omusaaseri omukuluntu. Iiningwanima itatu mbyoka ya li ya ningwa monkalamwenyo ye otayi ulike kutya aakuluntugongalo kunena oya pumbwa okuungaunga nomaupyakadhi ngoka haya tsakaneke ye na omukumo, nonoondunge nokukala yi inekela muJehova.
Pinehas okwa “thikama” meendelelo
Pinehas okwa li omugundjuka pethimbo sho Aaisraeli ya li ya yungu ontanda molushandja lwaMoab. Ombiimbeli otayi ti: “Aantu oya hondele naakadhona Aamoab, . . . Aaisraeli oya li iikulya yawo noyi inyongamene kiikalunga yawo.” (Num. 25:1, 2) Jehova okwa li a geele aayoni neso. Mbela sho to tala Pinehas okwa li u uvite ngiini sho Aaisraeli ya hondele nosho wo sho yamwe ya dhipagwa omolweyono ndyoka?
Ombiimbeli oya tsikile ko tayi ti: “Omulumentu gumwe Omuisraeli okwa kutha omufuko Omumidiana e te mu fala ketsali lye montaneho yaMoses negongalo alihe lyaIsraeli, manga ya li taya lilile posheelo shetsalihangano.” (Num. 25:6) Omusaaseri Pinehas okwa li a ningi po shike? Pethimbo ndyoka okwa li omugundjuka lela, ye Omuisraeli ngoka e eta omufuko okwa li omukuluntu mezimo lyawo, nokwa li ha kwatele komeho oshigwana ngele tashi longele Kalunga.—Num. 25:14.
Pinehas okwa li ha tila Jehova, ihe haantu. Sho a mono oshinima shoka, okwa kutha egonga lye e ta landula omulumentu ngoka e na omufuko metsali e te ya tsu negonga ayehe yaali. Jehova okwa li a tala ko ngiini uuladhi nosho wo etokolotoko lyaPinehas? Jehova okwa hulitha po okugeela kwe Aaisraeli nziya, nokwa li a dhike ehangano naPinehas opo a kale omuyambi pamwe noluvalo lwe “sigo aluhe.”—Num. 25:7-13.
Oshoshili kutya aakuluntugongalo kaye na okulongitha ekuni kunena. Ihe oye na okukala haya katuka oonkatu nziya ngaashi Pinehas taye shi ningi nuuladhi nosho wo netokolotoko. Pashiholelwa, omumwatate Guilherme okwa adhika owala opo a langekwa po oomwedhi dhontumba e li omukuluntugongalo, ihe okwa li a pulwa a kale oshilyo shokomitiye yopampangu. Omuyoni okwa li omukuluntugongalo ngoka e mu kwathela sho a li omugundjuka. Guilherme okwa ti: “Osha li oshidhigu kungame okuungaunga noshipotha shoka. Onda li nda londokwa koomposi uusiku. Onda kala nokudhiladhila nkene ndi na okuungaunga noshipotha shoka, nopwaahe na okuteya omithikampango dhaJehova. Onda kala nokugalikana uule womasiku nokukonga uuyelele miileshomwa ya kankamena kOmbiimbeli.” Shika osha li sha kwathele Guilherme a kale nuuladhi mboka a li a pumbwa opo a vule okuungaunga nonkalo ndjoka yi ikalekelwa, naasho ta kwathele pambepo omumwahe ngoka a yona.—1 Tim. 4:11, 12.
Aakuluntugongalo otaya ka tula po oshiholelwa sheitaalo noshuudhiginini ngele ohayu ungaunga niipotha megongalo nziya nosho wo nuuladhi. Aakriste yalwe megongalo nayo oya pumbwa wo okukatuka onkatu nuuladhi mokulopota omapuko ga kwata miiti ngoka ye shi. Natango, ohashi pula uudhiginini okuhulitha po eendathano nakuume nenge nomupambele ngoka a kondwa.—1 Kor. 5:11-13.
Aakuluntugongalo oya pumbwa okulongitha uunongo ya kandule po omaupyakadhi
Oshinima shoka omugundjuka Pinehas a li a ningi ine shi ninga owala ohaluka. Tala nkene a li u ulike uunongo mokukatuka nowino nosho wo noondunge konima sho a lopotelwa oshiningwanima shilwe. Ezimo lyaRuben nolyaGad nosho wo etata lyezimo lyaManasse oga li ga tungu oshiyambelo popepi nomulonga gwaJordan. Aaisraeli yalwe oya li ya hala oku ya kondjitha molwaashoka oya li taya dhiladhila kutya oshiyambelo osha li shokulongela iikalunga.—Jos. 22:11, 12.
Pinehas okwa li i inyenge ngiini? Ye pamwe naawiliki yalwe Aaisraeli oya li ya kundathana oshinima shoka pamwe nomazimo ngoka ga tunga oshiyambelo. Omazimo ngoka oga li ga yelitha oshinima nawa kutya oshiyambelo oge shi tungu nelalakano ‘lyokusimaneka OMUWA.’ Kungawo, uupyakadhi owa li wa kandulwa po.—Jos. 22:13-34.
Ngele Omukriste oku uvu kutya opu na omalundilo nenge sha oshiwinayi tashi popilwa omumwatate, oshi li pandunge a holele Pinehas. Uunongo otawu ke tu kwathela kaatu galulile aamwatate uuwinayi washa nenge tu ya popye nayi.—Omayel. 19:11.
Uunongo otawu ka kwathela ngiini aakuluntugongalo ya katuke ngaashi Pinehas? Omumwatate Jaime ngoka a kala omukuluntugongalo omimvo dhi vulithe pomulongo okwa ti: “Uuna omuuvithi a lombwele ndje kutya pokati ke nomuntu gulwe opu na okwaahauvathana, ohandi pula Jehova nziya a kwathele ndje ndi gandje omayele gopaMbiimbeli noku kwathele ndje opo kaandi game ombinga. Oshikando shimwe omumwameme gumwe okwa li e ya kungame ta lombwele ndje uupyakadhi we nkene omumwatate gumwe gwoshinakugwanithwa gwomegongalo lilwe a li u ungaunga naye. Osha li oshipu kungame okupopya nomumwatate ngoka, molwaashoka okwa li kuume kandje. Ihe pehala lyaashoka, ngame nomumwameme ngoka otwa li twa tala omakotampango gontumba mOmbiimbeli. Omumwameme okwa zimine oku ka popya nomumwatate paumwene. (Mat. 5:23, 24) Ihe inaya panga nziya ombili. Onda li nda ladhipike natango omumwameme a longithe omakotampango galwe okuza mOmbiimbeli. Omumwameme okwa li a tokola opo a galikane ishewe kombinga yoshinima shoka, nokuninga oonkambadhala opo a dhimine po omumwatate.”
Oshizemo osha li shike? Jaime okwa ti: “Konima yoomwedhi dhontumba omumwameme okwe ya kungame. Okwa lombwele ndje kutya omumwatate ngoka okwa li i ipe uusama konima yethimbo omolwoohapu dhe. Omumwatate ngoka okwa li a ningi omalongekidho opo ya longe pamwe nomumwameme ngoka muukalele noku mu pandula. Uupyakadhi owa li wa kandulwa po. Oshinima osha li she ende nawa lela molwaashoka omukuluntugongalo ka li a kwatelwa mo moonkundathana, kungeyi ina kala a gama kombinga yagumwe.” Omayele gOmbiimbeli otaga ti: “Ino uluma okutamanana.” (Omayel. 25:8) Aakuluntugongalo aanawino ohaya ladhipike momukalo omwaanawa Aakriste mboka pokati kawo pu na okwaahauvathana ya tule miilonga omakotampango gOmbiimbeli opo ya pange ombili noku yi humitha komeho.
Okwa li a pula Jehova
Pinehas okwa li e na uuthembahenda wokulonga e li omusaaseri gwoshigwana shaKalunga oshihogololwa. Ngaashi twe shi mono metetekelo, okwa li e na uuladhi nosho wo uunongo nokuli omanga e li omugundjuka lela. Ihe opo a pondole mokukala tu ungaunga nomaupyakadhi okwa li e na okukala i inekela muJehova.
Konima sho omukiintu gwopomunkulo gwomulumentu gwomezimo lyaLevi a kwatwa onkonga nokudhipagwa eso li nyalitha kaalumentu Aagibea, mboka ya li yomezimo lyaBenjamen, omazimo galwe gaIsraeli oga yi ga ka kondjithe Aabenjamen. (Aatok. 20:1-11) Omazimo ngoka oga li ga galikana kuJehova e ga kwathele omanga inaaga ka kondja, ihe oga li ga sindwa iikando ayihe iyali, naakwiita yago oyendji oya li ya dhipagwa. (Aatok. 20:14-25) Mbela shoka osha hala okutya omagalikano gago inaga uvika? Mbela Jehova okwa li ngaa a hokwa lela omazimo ngoka sho taga kondjitha Aabenjamen omolwuuwinayi mboka ya ninga?
Ihe omolwuuladhi we Pinehas ngoka a li omusaaseri gwoshigwana shaIsraeli pethimbo ndyoka okwa li natango a pula kombinga yoshinima shoka. Okwa pula a ti: “Natu ye, tu ka kondjithe aamwameme Aabenjamen ishewe nenge natu ya ethe?” Jehova okwa yamukula egalikano lye e ta gandja Aabenjamen miikaha yaPinehas, nAagibea oya li ya hanagulwa po thiluthilu.—Aatok. 20:27-48.
Oshike tatu ilongo moshinima shika? Omaupyakadhi gamwe megongalo ohaga tsikile nokonima sho aakuluntugongalo ya ninga oonkambadhala dha mana mo, nokupula ekwatho kuKalunga megalikano. Ngele shika osha ningwa, oshi li nawa aakuluntugongalo ya dhimbulukwe oohapu dhaJesus ndhoka tadhi ti: “Indileni [nenge galikaneni], e tamu pewa; kongeni, e tamu mono; konkoleni, e tamu egululwa.” (Luk. 11:9) Nonando egalikano oli kale inaali yamukulwa nziya, aakuluntugongalo oye na okukala nuushili kutya Jehova ota ka yamukula pethimbo lye.
Pashiholelwa, egongalo limwe moIrlanda olya li lya pumbwa noonkondo Oshinyanga shUukwaniilwa, ihe omunambelewa gwomoshitopolwa ngoka e na oku ya pa ehala lyokutunga okwa li a tindi. Ka li a hala okupa aamwatate omahala agehe mpoka ya li ya hala okutunga. Osha li tashi monika sha fa omunambelewa gwopombanda ngoka ha gandja omahala gokutunga moshilongo ashihe oye owala a li ta vulu oku ya kwathela. Mbela egalikano olya li tali ke ya kwathela, ngaashi sha li sha ningwa pethimbo lyaPinehas?
Omukuluntugongalo gumwe moshitopolwa moka okwa ti: “Konima yokugalikana twa mana mo otwa yi komunambelewa gwopombanda ngoka ha gandja omahala gokutunga. Onda li nda lombwelwa kutya opu na okupita iiwike yontumba opo tu vule oku mu mona. Ihe otwa li twa vulu oku mu mona owala muule wominute ntano. Sho twe mu ulukile opulana yetu, okwe tu pe epitikilo nziya tu tameke okutunga nokuza mpono omunambelewa gwomoshitopolwa okwa yi natse e ke tu kwathele. Oshimoniwa shoka otashi tu kwathele owala tu mone nkene egalikano li na oonkondo.” Eeno, Jehova ota ka yamukula omagalikano gaakuluntugongalo mboka yi inekela muye.
Pinehas okwa li e na oshinakugwanithwa oshidhigu komapepe ge muIsraeli shonale, ihe okwa li e shi pondola moonkalo oondhigu omolwuuladhi we, uunongo nosho wo okukala i inekela muKalunga. Jehova okwa li a hokwa Pinehas omolwoonkambadhala dhe ndhoka a li a ningi opo a sile egongalo lyaKalunga oshimpwiyu. Konima yomimvo 1 000 lwaampono, Esra okwa li a nwethwa mo a nyole ta ti: “Pinehas yaEleasar—OMUWA na kale pamwe naye—okwa li nale omukuluntu gwawo.” (1 Ondjal. 9:20) Oohapu ndhoka nadhi gwanithilwe ayehe mboka taya wilike oshigwana shaKalunga kunena nosho wo Aakriste ayehe mboka haye mu longele nuudhigini.