Omolwashike Kalunga a li a hokwa Noowa?

OYENDJI yomutse ohatu dhimbulukwa oompito moka twa li tu uvu oonkundana dha simana. Ohatu dhimbulukwa iinima ngaashi omahala mpoka twa li naashoka twa li tatu ningi nosho wo nkene twe dhi taamba ko. Nopwaahe na omalimbililo, Noowa ina dhimbwa nando esiku ndyoka a li a mono etumwalaka okuza kuJehova Kalunga, Omupangeli gwewangandjo. Onkundana yini ya li tayi ka kala ya simana noonkondo shi vulithe pwaandjoka? Jehova okwa popi kutya okwa tokola okuhanagula po “onyama ayihe.” Noowa okwa li e na okutunga onguluwato onene moka e na okuhupila nuukwanegumbo we nosho wo iinamwenyo yomaludhi agehe.—Genesis 6:9-21.

Noowa okwa li i inyenge ngiini? Mbela okwa li a nyanyukwa moku shi uva nenge okwa li a nyenyeta? Ongiini a li a lombwele omukulukadhi gwe nuukwanegumbo we? Ombiimbeli inayi shi popya. Shoka tayi tu lombwele osho owala kutya: “Noowa okwa ningi, ngaashi Kalunga e mu lombwele.”—Genesis 6:22.

Noowa okwa li e na ehalo okulonga shoka Kalunga e mu pula a ninge. Shika osha li sha simana noonkondo molwaashoka osha li she mu ningitha a kale a hokiwa kuKalunga. (Genesis 6:8) Oshike ishewe sha li sha ningitha Noowa a kale a hokiwa kuKalunga? Eyamukulo olya simana molwaashoka otu na okukala ngaashi Noowa opo tu ka hupe sho Kalunga ta ka hulitha po uukolokoshi kombanda yevi. Ihe tango natu tale kutya onkalo kuNoowa oya li yi li ngiini manga Eyelu inaali ya.

Oompwidhuli odha li dhe ya kombanda yevi

Noowa okwa li ko petameko mondjokonona yaantu. Okwa valwa konima yoomvula eyovi lwaampono konima yokushitwa kwaAdam. Ethimbo ndyoka aantu kaya li haya kala komikwena ngaashi yamwe haya ti, ye na omafufu omale noya li kaaye na oondunge nokaya li haye ende tayi iyonzinga ye na oondhimbo momake. Opwa li pu na iilongitho mbyoka ya hambulwa miiyela nomongopolo, notashi vulika Noowa a li e yi longitha okutunga onguluwato. Pethimbo ndyoka opwa li wo pu na iilongitho mbyoka hayi hikithwa oongalo. Aantu oya li haya hokanwa nokuhokana, nokukala ye na aanona, okulonga omapya nokulitha iimuna. Oya li haya landa nokulanditha iinima yawo. Miinima mbyoka onkalo oya li ya faathana naandjoka yetu kunena.—Genesis 4:20-22; Lukas 17:26-28.

Momikalo dhilwe, iinima oya li ya yoolokathana. Eyooloko limwe, aantu oya li haya kala nomwenyo ethimbo ele. Aantu oya li haya kala nomwenyo uule womimvo dhi vulithe 800. Noowa okwa li a kala nomwenyo uule womimvo 950, Adam omimvo 930, naMetusala hekulu yaNoowa okwa si e na omimvo 969.a—Genesis 5:5, 27; 9:29.

Eyooloko limwe olya popiwa muGenesis 6:1, 2 taku ti: “Aantu sho yi indjipala kombanda yevi noya valelwa aakadhona, aamati aana yaKalunga oya tala aakadhona aana yaantu yo opala noya hokana mboka ye yi ihogololele.” “Aana aamati yaKalunga” mboka oya li aayengeli ya za megulu e tayi izaleke omalutu gopantu e taya kala kombanda yevi. Kalunga haye e ya tumu kombanda yevi, yo inaye etela aantu kombanda yevi uuwanawa washa. Pehala lyaashono, oya li ya “thigi po ehala lyawo yene” megulu e taye ya kombanda yevi noku ya momilalo naakadhona aawanawa. Oya li ya ningi oompwidhuli.—Judas 6.

Aayengeli mboka ya li aanashipotha, aanankondo naanandunge ye vule aantu noya pilaala oya li ya nwetha mo aantu pamukalo omwiinayi. Oya li taya pangele uulipamwe waantu apuhe. Kaya li haya longo meholamo ngaashi ombudhi ndjoka hayi longo iilonga yuuwinayi miineya nomeholamo. Ihe yo oya li haya longo montaneho iilonga yawo yuuwinayi mbyoka tayi tsu ondumbo nelongekidho lyaKalunga.

Aana aamati yaKalunga mboka oya li ya yi momilalo naakadhona, naakadhona oya li ya vala aanona mboka ya li aanankondo unene. Aanona mboka oya li hayi ithanwa “Aanefilim” mOshihebeli. Ombiimbeli otayi ti: “Muuyuni mbwiyaka nomuuyuni we u landula omwa li mu na aalefule. Oyo oluvalo lwaamati aana yaKalunga mboka ya hokana aakadhona aana yaantu. Oya li oofule naanamadhina okuza kuukulu wonale.” (Genesis 6:4) Aanefilim oya li haya tilika noonkondo. Oshitya “Aanefilim” otashi ti “aagwithi yaantu” mboka haya hata po yalwe. Oya li aadhipagi yaantu niilonga yawo yuupwidhi otayi adhika momahokololo nomoongano dhonale.

Oluhodhi lwaayuuki

Ombiimbeli otayi hokolola kutya epipi ndyoka olya li lya yonuka noonkondo uule wethimbo ele. Otayi ti: “OMUWA sho a mono uuwinayi waantu kombanda yevi mpoka u thike, nomadhiladhilo gawo nkene ga pilaala ethimbo alihe . . . Niikolokosha oya li ya taandele shaa mpoka. . . . [Onyama ayihe yi inyateke po okukala kwayo kombanda yevi, OB-1954].”—Genesis 6:5, 11, 12.

Noowa okwa li mokati kaantu ya tya ngaaka. Mepingathano naantu mboka, “Noowa okwa li omulumentu omuyuuki” nokwa li e “ende pamwe naKalunga.” (Genesis 6:9, KB) Kashi li oshipu komuyuuki okukala mokati kaakolokoshi. Noowa okwa li a nika oluhodhi kwaashoka aantu taya popi naashoka taya ningi. Otashi vulika a li u uvite owala ngaashi Lot omulumentu omuuyuuki ngoka a li ko konima yEyelu. Lot ngoka a li mokati kAasodom mboka ya yonuka okwa li “u uvite nayi kuukeeneidhiliko waakeenompango” nokwa li wo “u uvu nokwa mono iilonga yawo iiwinayi e tayi alula omutima gwe omuyogoki.” (2 Petrus 2:7, 8) NaNoowa osho a li u uvite ngaaka.

Mbela oho kala wu uvite nayi kiiningwanima mbyoka tayi halutha moonkundana nenge keihumbato ewinayi lyaakaanakalunga mboka ye li momudhingoloko goye? Ngele osho, oto vulu okuuva ko nkene Noowa a li e uvite. Dhiladhila owala nkene sha li oshidhigu kuye okwiidhidhimikila uuyuni wuukolokoshi uule womimvo 600 ndhoka a li e na sho Eyelu lye ya. Ka li tuu a yuulukwa okumona epepelelo!—Genesis 7:6.

Noowa okwa li e na uuladhi wokukala a yooloka ko

Noowa “okwa li omulumentu omuyuuki nokwa li kee na oshipo mokati kaantu yomuuyuni we.” (Genesis 6:9, KB) Ndhindhilika kutya Ombiimbeli otayi ti kutya okwa li kee na oshipo mokati kaantu yomuuyuni we, ihe kalya li etaloko lyopantu. Niitya yimwe, okwa li kee na oshipo momeho gaKalunga, ihe kaantu mboka yopethimbo lya tetekela Eyelu, Noowa okwa li a fa omupwidhi kuyo. Paushili ye ka li e na etaloko lya fa lyaantu yopethimbo lye, noka li a kutha ombinga momainyanyudho ngoka gaakaanakalunga nomomaipyakidhilo gawo gakehe esiku. Mbela aantu oya li yi inyenge ngiini sho Noowa a tameke okutunga onguluwato? Oya li ye mu yolo noku mu sheka. Kaya li yi itaala kutya shoka ta popi otashi ka ningwa shili.

Shimwe ishewe, Noowa okwa li e na eitaalo lya kola, nokwa li e li lombwele yalwe. Ombiimbeli otayi ti kutya okwa li “omuuvithi guuyuuki.” (2 Petrus 2:5) Noowa okwa li e shi shi nokutya ota ka patanekwa. Hekulululwa Henok okwa li omulumentu omuyuuki ngoka a li a hunganeke kutya Kalunga ota ka hanagula po aakolokoshi. Henok okwa li a hepekwa omolwoohapu ndhoka, ihe Kalunga ina pitika aapataneki mboka ye mu dhipage. (Genesis 5:18, 21-24; Aahebeli 11:5; 12:1; Judas 14, 15) Noowa okwa li a pumbwa uulaadhi nosho wo eitaalo kutya Jehova ote ke mu hupitha kuSatana, koompwidhuli, kAanefilim nosho wo kaantu mboka kaaye na ko nasha naye naamboka taye mu pataneke.

Aantu mboka haya longele Kalunga oya kala aluhe nokupatanekwa kwaamboka ihaye mu longele. Jesus Kristus naamboka ya li ye mu landula oya li wo ye tondike. (Mateus 10:22; Johannes 15:18) Noowa okwa li e na uulaadhi wokulongela Jehova nonando osha li kaashi holike kaantu oyendji. Okwa li e shi shi kutya okukala a hokiwa kuKalunga osha simana noonkondo shi vulithe okukala a pandika kaapataneki Ye. Nokwa li shili a hokiwa kuKalunga.

Noowa okwa li a vulika

Ngaashi twa zi noku shi lesha, Noowa okwa li u uvithile yalwe nuulaadhi. Oya li yi inyenge ngiini koonkundana ndjoka tu uvitha? Ombiimbeli otayi ti kutya manga Eyelu inaali ya aantu oya li ‘haya li nohaya nu, taa hokana notaa hokanitha, sigo esiku ndyoka Noowa a yi monguluwato yo inaye shi tseya, sigo eyelu lye ya nolye ya hanagula po ayehe.’ Inaaya pulakena kelondodho.—Mateus 24:38, 39.

Jesus okwa ti kutya otashi ka kala owala sha faathana nopethimbo lyetu. Oonzapo dhaJehova odha kala nokulondodha aantu uule woomvula dhi vulithe 100 kutya Jehova ota ka katuka onkatu opo a gwanithe po euvaneko lye okweeta uuyuni uupe wuuyuuki. Nonando aantu omamiliyona oya taamba ko etumwalaka, aakali kombanda yevi omamiliyona omayuvi inaye shi ninga natango. “Otaa ipwililike owina” shoka sha li sha ningwa pethimbo lyEyelu.—2 Petrus 3:5, 13.

Ihe Noowa okwa li a vulika. Okwa li i itaala shoka Jehova Kalunga e mu lombwele nokwa hupithwa omolwokuvulika kwe. Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “Eitaalo olyo lya longitha Noowa, a uve ko omalondodho gaKalunga taga popi iinima mbyoka tayi ke ya, ye ina vula oku yi mona. Noowa okwa vulika kuKalunga e ta tungu onguluwato, moka a hupile pamwe naanegumbo ye.”—Aahebeli 11:7.

Oshiholelwa kutse

Onguluwato ndjoka Noowa a tungu oya li onene noonkondo. Oya li yi na uule womukokomoko gu vule okapale ketanga noya li yi na uule wokuya pombanda wu thike petungo lyomala gatatu ga londathana. Oya li yi vule osikepa onenenene ndjoka ya li ya longwa miipilangi, ndjoka ya li yi na oometa 30 muule womukokomoko. Onguluwato kaya li ya pumbwa okweenda momeya ngaashi osikepa; oya li owala ya pumbwa okukaama. Ihe nonando ongaaka, oya li ya pumbwa okutungwa nuunkulungu. Oya li yi na okuhotwa nonka meni nokombanda. Otashi vulika ya li ya tungwa uule womimvo dhi vulithe 50.—Genesis 6:14-16.

Opwa li oshindji shoka shi na okulongwa. Noowa okwa li e na okupungulila uukwanegumbo we niinamwenyo iikulya ya gwana okuliwa uule womumvo gumwe. Eyelu manga inaali ya iinamwenyo oya li yi na okugongelwa nokweetwa monguluwato. “Noowa okwa ningi, ngaashi OMUWA e mu lombwele.” Kashi li tuu epepelelo sho iinima ayihe ya pu okulongekidhwa nokonima sho Jehova e edhile omweelo gwonguluwato!—Genesis 6:19-21; 7:5, 16.

Konima yaashono omvula oya tameke okuloka. Oya loko uusiku 40 nomasiku 40. Aantu niinamwenyo oya li ye na okukala monguluwato uule womumvo aguhe sigo omeya taga pwine. (Genesis 7:11, 12; 8:13-16) Aakolokoshi ayehe oya li ya hanagulwa po. Noowa nuukwanegumbo we oyo owala ya li ya hupu ko kombanda yevi ndyoka lya li lya yogoka.

Ombiimbeli otayi ti kutya Eyelu lyopethimbo lyaNoowa oli li ‘euliko lyaashoka tashi ka ningwa.’ Omomukalo guni mbela? Ombiimbeli otayi ti: “Omagulu nevi sho yi li ko sigo onena, oya gamenwa kohapu tuu ndjoka yaKalunga, yi ka hanagulwe po nomulilo. Oyo oya pungulilwa esiku, uuna aakeenakonasha naKalunga taa ka pangulwa notaa ka yonagulwa po.” Opu na wo mboka taya ka hupithwa ngaashi owala sha li pomasiku gaNoowa. Shi tseya kutya “Omuwa oku shi shi, nkene e na okuhupitha aantu ye momamakelo ngoka tage ya adha.”—2 Petrus 2:5, 6, 9; 3:7.

Noowa okwa li omulumentu omutilikalunga nomuyuuki mokati kaantu mboka ya yonuka. Okwa li ha vulika lela kuKalunga. Okwa li e na uulaadhi wokulonga shoka shi li mondjila nonando okwa li e shi nokutya otashi ke mu dhinitha nokutondwa kwaamboka ya li inaaya hala okulongela Kalunga. Mokuholela Noowa otatu ka kala twa hokiwa kuKalunga nokukala tu na etegameno lyoku ka hupa nokuya muuyuni uupe mboka wu li popepi.—Episalomi 37:9, 10.

[Enyolo lyopevi]

[Oohapu dha simana pepandja 5]

Iilonga yuupwidhi yAanefilim otayi adhika moongano dhonale

[Ethano pepandja 7]

Mokuholela eitaalo lyaNoowa otatu ka kala twa hokiwa kuKalunga

[Onzo yethano pepandja 5]

Alinari/Art Resource, NY