ONGULUMAMBO MOINTANETA yiileshomwa yopaMbiimbeli
ONGULUMAMBO MOINTANETA
yiileshomwa yopaMbiimbeli
Oshindonga
  • OMBIIMBELI
  • IILESHOMWA
  • OKUGONGALA
  • w13 3/1 ep. 10-12
  • Uuna omumwoye e na uulema wontumba

Oshitopolwa shika kashi na okavidio.

Opu na epuko lyasha, okavidio itaka yi komeho.

  • Uuna omumwoye e na uulema wontumba
  • Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2013
  • Uupalanyolo uushona
  • Uuyelele wa faathana
  • KALA WU NA OMUKUMO
  • Putudha okanona koye okuza kuuhanona
    Shoka tashi vulu okweeta ombili muukwanegumbo
  • Aavali, kwatheleni aanona yeni ya kokeke eitaalo lyawo
    Oshungolangelo tayi tseyitha Uukwaniilwa waJehova (yokukonakonwa) — 2024
Oshungolangelo tayi tseyitha uukwaniilwa waJehova—2013
w13 3/1 ep. 10-12

SHOKA TASHI ETA ENYANYU MEGUMBO

Uuna omumwoye e na uulema wontumba

CARLO:a “Okamwanamati ketu, Angelo, oke na uulema wopalutu nowopamadhiladhilo [Down syndrome]. Uulema we ohawu tu mana oonkondo palutu, pamadhiladhilo nopamaiyuvo. Ngele omuntu oho kala wa pumbwa oonkondo odhindji okusila oshimpwiyu aanona mboka ye na uukolele, dhiladhila owala kutya oto ka kala wa pumbwa oonkondo dhi thike peni okusila oshimpwiyu okanona hoka ke na uulema. Shika ohashi nanitha ondjokana yetu nondatu omathimbo gamwe.”

MIA: “Ohashi pula uudhiginini neidhidhimiko enene, opo tu longe Angelo nokuli nokuninga uunima wanathangwa. Shampa nda loloka ohandi mono omusamane gwandje, Carlo, ta ningile ndje nayi nohandi nyengwa oku mu idhidhimikila. Omathimbo gamwe uuna itaatu tsu kumwe moshinima shontumba ohatu tameke tatu nyenyeta.”

Mbela oto dhimbulukwa esiku okanona koye ka valwa? Osha yela kutya owa li wa halelela oku ku ukata. Ihe uuna aavali ya lombwelwa kutya okanona kawo otaka ehama nenge oke na uulema, enyanyu lyawo ohali shituka oluhodhi ngaashi sha li sha ningilwa Carlo naMia.

Mbela owu na okanona ke na uulema wontumba? Otashi vulika wu kale to ipula ngele oto vulu ngaa okupondola. Ngele osho, ino teka omukumo. Aavali mboka ye li monkalo ngaashi yoye oye shi pondola. Tala komashongo gatatu haga adha aantu oyendji ngoka tashi vulika nangoye ge ku adhe e to tala wo nkene uunongo mboka tawu adhika mOmbiimbeli tawu vulu oku ku kwathela.

ESHONGO LYO-1: OHO MONO OSHIDHIGU OKWIITAALA KUTYA OKANONA KOYE OKALEMA.

Aavali oyendji ohaya kala ya gwililwa po uuna yu uvu kutya okanona kawo otaka ehama. Juliana, omukulukadhi gwokuMeksiko, ota ti: “Sho ndohotola a lombwele ndje kutya okanona ketu, Santiago, oke ehamekwa kuuluyi (cerebral palsy), kanda li nda hala oku shi itaala. Onda li ndu uvite nda gwililwa po noonkondo.” Yalwe otashi vulika ya kale yu uvite ngaashi Villana, omukulukadhi Omuitalia. Okwa ti: “Onda li nda tokola okumona okanona nonando ondi shi shi kutya otashi vulika pu holoke uupyakadhi, molwaashoka onda li nda koka. Ngashingeyi ohandi kala tandi ipe uusama sho okamwandjemati ke na uulema wopalutu nowopamadhiladhilo (Down syndrome).”

Ngele oho kala wa teka omukumo nenge to ipe uusama, oshi li paunshitwe. Kalunga ina shita aantu nelalakano ya kale haya ehama. (Genesis 1:27, 28) Ina shita aavali ya kale haya taamba ko nuupu iinima mbyoka kaayi shi yopaunshitwe. Oshi li paunshitwe okukala wa nika “oluhodhi” sho okanona koye kaake na uukolele. Shi taamba ko kutya otashi vulika shi pule ethimbo ele oluhodhi lu lote nokutaamba ko onkalo yoye.

Ongiini ngele oho ipe uusama omolwuulema wokanona koye? Dhimbulukwa kutya kaku na ngoka u uvite ko naanaa nkene okutaambekidhwa kuuthigululwakwatya, omudhingoloko nosho wo iinima yilwe hayi dhana onkandangala muukolele wokanona. Nenge tashi vulika wu kale negamo lyokupa kuume koye kopandjokana uusama. Yanda egamo lya tya ngaaka. Oshi li hwepo ngele owa longele kumwe nakuume koye kopandjokana nokugandja eitulomo kokusila oshimpwiyu okanona keni.—Omuuvithi 4:9, 10.

SHOKA TAMU VULU OKUNINGA: Tseya uuvu wokanona koye. Ombiimbeli otayi ti: “Egumbo otali tungwa kowino, nokoondunge tali kala po lya kola.”—Omayeletumbulo 24:3.

Oto vulu okwiilonga oshindji kaatseyinawa yuunamiti nosho wo miileshomwa mbyoka yi shi okwiinekelwa. Okwiilonga kombinga yuuvu wokanona koye otaku vulu okufaathanithwa nokwiilonga elaka. Petameko otashi ka kala oshidhigu, ihe oto vulu oku li ilonga.

Carlo naMia, mboka ya popiwa metetekelo, oya li ya kongo ekwatho kundohotola gwawo nosho wo kehangano ndyoka li shi nawa uulema mboka okanona kawo ke na. Oya ti: “Shika osha li she tu kwathele tu uve ko nawa kutya uupyakadhi wuni tatu ka taalela nosho wo kutya oshike mboka ye na uulema mbuka haya vulu okulonga. Otwa tseya kutya miinima oyindji okanona ketu otaka vulu okukala nonkalamwenyo yi li nawa. Shika osha li she tu hekeleke noonkondo.”

KAMBADHALA OKUNINGA NGEYI: Gandja eitulomo kwaashoka okanona keni haka vulu okuninga. Kaleni hamu ningi iinima pamwe naanegumbo ayehe. Ngele okanona keni oka pondola okuninga sha, nando oshishona, kaleni hamu ka pandula nokunyanyukwa pamwe nako.

ESHONGO ETI-2: OHO KALA WU UVITE WA VULWA NOWA SA EZAZA.

Otashi vulika wu kale wu uvite kutya okusila oshimpwiyu okanona hoka taka ehama ohaku ku mana oonkondo. Jenney, omukulukadhi a kala moNew Zealand, okwa ti: “Uule woomvula dhontumba konima sho okanona ketu ka monika kutya oke na esipa lyombunda lya lemana (spina bifida), onda li handi kala nda loloka noonkondo nonda li nokuli handi tameke okulila ngele onda kambadhala okulonga iilonga yopegumbo yakehe siku.”

Eshongo lilwe otashi vulika wu kale wu uvite aantu kaye na ko nasha nangoye. Ben oku na okamwanamati ke na uuvu woontumba tadhi ende tadhi thipatele (muscular dystrophy) nosho wo uuvu mboka we ka ningitha ka kale kaake na ekwatathano naantu, haka ningi owala iinima yontumba noku yi endulula (Asperger’s syndrome). Beni ota ti: “Aantu oyendji ihaya uvu ko naanaa nkene onkalamwenyo yetu yi li.” Otashi vulika wu kale wa hala okupopya nomuntu, ihe oyendji yomookuume koye oye na uunona wu na uukolele. Onkee ano, oto ka kala wa sa uunye oku ya lombwela nkene wu uvite.

SHOKA TAMU VULU OKUNINGA: Pula ekwatho. Nuuna to li pewa, li taamba. Juliana ngoka a popiwa metetekelo okwa zimine ta ti: “Omathimbo gamwe ngame nomusamane gwandje ohatu kala twa sa ohoni okupula ekwatho.” Ihe okwa gwedha ko ta ti: “Otwa mona kutya otwa pumbwa ekwatho lyayalwe. Uuna taye tu kwathele ihatu kala tu uvite unene uuwike.” Ngele kuume kopothingo nenge omupambele a hala okukala nokanona keni sho mu li pomainyanyudho nenge pomakugongala gopaKriste, inamu tinda. Eyeletumbulo lyOmbiimbeli otali ti: “Kuume oku na ohole aluhe, nomumwayina okwa valwa, opo a kwathele moluhepo.”—Omayeletumbulo 17:17.

Kaleni hamu sile oshimpwiyu uukolele weni. Ngaashi naanaa oambulansa yi na okukala tayi nwethwa omahooli, opo yi vule okukala tayi fala aavu koshipangelo, nane omwa pumbwa okulya iikulya yi na uundjolowele, okuninga omadhewo nosho wo okuthuwa po, opo mu kale mu na oonkondo dhokugandja esiloshimpwiyu ndyoka okanona keni ka pumbwa. Javier, ngoka e na okamwanamati koshitiningili, ota ti: “Okamwandjemati ihaka vulu okweenda, ohandi kambadhala okulya nawa, molwaashoka ongame ndi na okuka tula mpeya naampee. Ongame oompadhi dhako.”

Ethimbo lyokusila oshimpwiyu uukolele woye oto ke li adha peni? Aavali yamwe ohaya ningi omalufo okusila okanona oshimpwiyu. Kungawo omuvali gumwe ota vulu okukala ta vululukwa po nenge ta gwanitha po oompumbwe dhilwe dhopaumwene. Omu na okutokola kutya iinima yini inaayi simana unene tamu vulu okweetha po mu sile uukolele weni oshimpwiyu nonando kashi shi oshipu. Ihe Mayuri, omukulukadhi a kala moIndia, ota ti: “Mokweendela ko kwethimbo oto ki igilila.”

Popya nakuume omwiinekelwa. Nokuli nookuume mboka ye na aanona ye na uukolele otaya vulu oku ku hekeleka. Oto vulu wo okugalikana kuJehova Kalunga. Egalikano otali vulu ngaa oku ku kwathela shili? Yazmin, ngoka e na aanona yaali ye na uuvu wela ihaali vulu okumyanka nawa iikulya nosho wo uuvu mboka hawu ya fudhitha nuudhigu (cystic fibrosis) ota ti: “Ohapu kala omathimbo gamwe ndu uvite nda gwililwa po e tandi kala ndu uvite nda fa te si oshimpwininika.” Ihe okwa gwedha ko ta ti: “Ohandi galikana Jehova a pe ndje epepelelo nosho wo oonkondo. Nokuza mpoka ohandi kala ndu uvite kutya ote vulu okuya komeho.”—Episalomi 145:18.

KAMBADHALA OKUNINGA NGEYI: Tala nawa iikulya mbyoka ho li, ninga omadhewo nokukotha sha gwana. Tala ngele ito vulu okulongitha ethimbo ndyoka wa li ho longitha miinima mbyoka inaayi simana naanaa wu sile oshimpwiyu uukolele woye. Kala ho lundulula elandulathano lyoye uuna sha pumbiwa.

ESHONGO ETI-3: OHO GANDJA EITULOMO OLINDJI KOKANONA HOKA TAKE EHAMA E TO DHIMBWA YALWE MEGUMBO.

Omukithi gwokanona otagu vulu okuguma onkalo yomegumbo shi na ko nasha niikulya mbyoka tayi liwa mo, mpoka aanegumbo haya yi nosho wo ethimbo ndyoka aavali haya kala nokanona kehe. Shika otashi vulika shi ningithe aanona yalwe megumbo ya kale yu uvite kaaye niwe nayo. Oshikwawo, aavali otashi vulika ya kale ya pwila mokusila oshimpwiyu okanona kawo hoka taka ehama e taya dhimbwa ondjokana yawo. Lionel, omusamane gwokoLiberia, ota ti: “Omathimbo gamwe omukulukadhi gwandje oha ti oye owala ha kala ta sile okanona ketu oshimpwiyu omanga ngame anuwa kaandi na ko nasha nako. Ohandi kala ndu uvite a fa inaa simaneka ndje nomathimbo gamwe ohandi mu yamukula nayi.”

SHOKA TAMU VULU OKUNINGA: Opo mu shilipaleke aanona yeni yalwe kutya omu na ko nasha nayo natango, ningeni pamwe iinima mbyoka ye hole okuninga. Jenney, ngoka a tumbulwa metetekelo, ota ti: “Omathimbo gamwe ohatu ningile osheeli shetu sha oshiwanawa, nokuli nando oku ka lya owala omwiha korestolanda ndjoka e hole.”

Ulukila aamwoye ayehe kutya owu na ko nasha nayo

Opo ondjokana yeni yi tsikile okweenda nawa kala ho kundathana nokugalikana pamwe nakuume koye kopandjokana. Aseem, omusamane a kala moIndia ngoka okanona ke haka kambuka, ota ti: “Nonando ngame nomukulukadhi gwandje ohatu kala tu uvite twa vulwa unene notwa lulilwa, ohatu itulile po ethimbo lyokukundathana nokugalikana pamwe. Ongulonene kehe manga aanona yetu inaaya penduka ohatu kundathana ovelise okuza mOmbiimbeli.” Aaihokani yamwe ohaya kundathana ye li oyo ayeke manga inaaya ka lala. Oonkundathana ndhoka nomagalikano taga zi komutima otaga ka koleka ondjokana yeni pethimbo ndyoka mu li muudhigu. (Omayeletumbulo 15:22) Aaihokani yamwe oya ti: “Ethimbo ndyoka tatu dhimbulukwa nenyanyu monkalamwenyo yetu oosho twa li muudhigu wa kwata miiti.”

KAMBADHALA OKUNINGA NGEYI: Pandula aamwoye omolwekwatho kehe taya gandja kokanona keni hoka taka ehama. Kala aluhe ho pandula aanona yoye nakuume koye kopandjokana noku ya ulukila kutya owu ya hole.

KALA WU NA OMUKUMO

Ombiimbeli oyu uvaneka kutya masiku Kalunga ota ka hulitha po omikithi nuulema awuhe mboka hawu kwata aanona naakuluntu. (Ehololo 21:3, 4) Esiku ndyoka “kape na nando ogumwe muSioni ta ka tya: ‘Otandi ehama.’”b—Jesaja 33:24.

Mongashingeyi, oto vulu okutompola nonando okanona koye oke na uulema wontumba. Carlo naMia, mboka ya popiwa metetekelo, otaya ti: “Ino teka omukumo ngele owa mono iinima ya fa itaayi ende nawa. Gandja eitulomo kiinima iiwanawa mbyoka okanona koye taka ningi, molwaashoka ohaka ningi iinima oyindji iiwanawa.”

a Omadhina moshitopolwa shika oga lundululwa.

b Oto vulu okulesha oshindji kombinga yeuvaneko lyOmbiimbeli nkene aantu taya ka kala ye na uukolele montopolwa 3 yembo Omalongo gashili gOmbiimbeli ogeni naanaa?, lya nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova.

IPULA TO TI . . .

  • Ondi na okuninga shike ndi kale ndi na uukolele palutu, pamaiyuvo nopambepo?

  • Uunake ndi ihula okupandula aamwandje yalwe omolwekwatho ndyoka haya gandja?

    Ndonga Publications (1987-2025)
    Za mo
    Inda mo
    • Oshindonga
    • Tumina yalwe
    • Hogolola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ngele to longitha ongulumambo yetu
    • Uuyelele wiinima yopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Inda mo
    Tumina yalwe