Apwanne Mwaanasuwela?
Ti mwawiihai anamukucho a mu empa ya Muluku o Yerusalemu yaapharihelaaya nikhami na axinama yaawo yaavahiwa mikucho?
IYAAKHA soothene, anamukucho mu Isarayeli akhalai yaanaavaha mikucho sa axinama amilyawu mu empa ya Muluku. Mwawiiwanana ni josefo, mulipa oothariha mwaha a mu nsana noopacerya, opwaha amilyawu 250 a ipuchepuche saanavahiwa mikucho mu Paska. (Onam. 1:10, 11; Nam. 28:16, 19) Nikhami noothene naaphariheliwa eheeni?
Alipa ootholathola ichu sa khalai yaahiphwanya mukhalelo wa operuxa maahi wi evireke mu empa ya malapelo ya Heroti yeeyo yaakumuliwe mu 70 E.K. Owo waanaphariheliwa wi nivinyihiwemo nikhami mu empa ya Muluku.
Nnahaala woona ichu piili seiho saaphariheliwa wi altare akhale aweela:
Ohuleliwa wa altare: Otharihiwa wa mukoti yoowo waapwahiha maahi ooxuxaara mu altar onnaphwanyeya mu Mishnah, yoowo ori liivuru a khalai a sookhovelela ni malamulo a Ayuta, erempwe imanle iyaakha 200. Owo oriye: “Makupa onaneela nsuwa saahikhalawo milako miili . . . nikhami nenlo naayeehiwa makupa onaneelawo nsuwa ni onaya echeku ya murupi, naanavolowa mmilako seiha naaceereryana ni maahi yaaphariheliwa wi arapihiweno altare eyaaka mmukotini wa Setroni.”
Yookhovelela yeela ya khalayi ya “mikoti” waacamela va altar enniiwanana ni yeeyo alipa ootholathola ichu sakhalai a mmahiku ahu aphwannyaaya. Yaweereya ya Ayuta yo Cambridge ennacicimiherya ophwanyeya “wa mukoti mutokweene “ yoowo waari waacamela mu empa ya Muluku. Owo ooloca: “Eyo mwaawooneya yaaphariheliwa wi epwahihiweno maahi yaawo yaakanyeryana nnikhami na axinama yaawo yaavahiwa mukucho yaakhuma omwaakoni wa empa ya Muluku.”
Waaca wa maahi oophwanelela: Wi atitelele altare ni nlici na maahi okhala naweela, anamukucho yaanachuna maahi mancipale. Maahi yaawo anamukucho yaapharihelaaya wi ekhapeleleno miteko seiha soochuneya yaarwa opooma orweela mmikoti saarino ituupu, ihime ni itankhi. Mulipa ootholathola ichu sa khalai Joseph Patrich olonce wi: “Ti yawooneya wi hiyaavo empa ya Muluku mu elukuluku yeele yaarino mukhalelo yoola wootikhiniha wa ovahererya maahi ni opwahiha maahi ooxuxaara.”