MASU AWAACEERERYA
Yooloherya ya Taniyeli Yaalonce Mwawiihai Orwa wa Mesiya
MULIPA a miririmo Taniyeli aakhanlewo opwaha iyaakha 500 Yesu ahaakumve oyariwa. Nyenya, Yehova aahuupulula wa Taniyeli miselo saahaala weeriha wi oweryeye osuwela elukuluku vaavaa Yesu aahaaleiye othanliwa, ntoko Mesiya, naari Kiristu. Taniyeli aaleeliwa: “Wiwe ni osuwele phama. Ovinya elukuluku nnayàya okhuma nlamulo n’oteka wili-wili epoma Yerusalemu inanvira ilukuluku thanu napiili sa miyakha mithanu napili ophiyerya orwa mutokwene [Mesiya] othanliwe ti Muluku.”—Daniyeli 9:25.
Wi nsuwele elukuluku ya orwa wa Mesiya, voopacerya nnaphwanela ohuserya mwaha woopacerya onahoolela wa Mesiya. Mwawiiwanana ni yooloherya eyo, ti “ovinya elukuluku nnayàya okhuma nlamulo n’oteka wili-wili epoma Yerusalemu” Mano “nlamulo” nlo naakhumme liini? Mwawiiwanana ni Nehemiya mulipa oorepa a Piipiliya, nlamulo wi etekiwe wiiliwiili epooma ya Yerusalemu naakhumme “sakwanaka miyakha makhumi meli Artaserse ari mwene.” (Nehemiya 2:1, 5-8) Alipa a miyaha anneemererya wi eyaakha ya 474 E.E.K. yaari eyaakha yoopacerya yantero ya Artaserse ntoko mulipa oolamulela. Vanonto, ivinre iyaakha ya 20 ya olamulela wawe yaari 455 E.E.K. Vano hiyaano nookhalano mwaha woopacerya ya yooloherya wa Taniyeli vooloca sa Mesiya, eyo ti eyaakha ya 455 E.E.K.
Taniyeli onnathoonyerya orakama wa elukuluku yaahaala ohoolela orwa wa “mutokwene [Mesiya] othanliwe ti Muluku”. Yooloherya eyo ennaromola tho “ilukuluku thanu napiili”—soothene isumana 69. Elukuluku ela erekamme hai? Apiipiliya ancipale ataphuleliwe anooniherya wi, tahi isumana sa mahiku mathanu nameeli, nyenya isumana sa iyaakha. Eyo ti wi, esumana eri yoothene enathoonyerya iyaakha thanu napiili. Moonelo yoola wa isumana sa iyaakha, naari nikhuuru na isumana thanu napiili, waanasuweliwa phaama ni Ayuuta a ilukuluku sa khalai. Ntoko yawooniherya, eyaakha eri yoothene ya thanu napiili, awo yaanuupuwelela eyaakha ya Sapata. (Mukwaha 23:10, 11) Mwawiihiiha, isumana 69 soolaiheryiwa makhuuru a iyaakha 69, nikhuuru nri noothene nrino iyaakha 7, naari soothene iyaakha 483.
Vano oothene yeehu nnaphwanela opaka ekonta ela. Hiyaano nakontara opacerya eyaakha ya 455 E.E.K., iyaakha 483 enanikeriha mu eyaakha ya 29 E.K. Ela eyaakha yeeyo Yesu aapatisiweiye nave akhala Mesiya!a (Luka 3:1, 2, 21, 22) Vawoona wi yooloherya ya Piipiliya ela yaakhwaaniheryeya mu ichu soothene, mweeparipari ela ennalipiha nroromelo.
[Nsu na vathi]
a Opacerya eyaakha ya 455 E.E.K. ophiyerya eyaakha ya 1 E.E.K. iyaakha 454. Opacerya eyaakha ya 1 E.E.K. ophiyerya eyaakha ya 1 E.K. eyaakha emoha (hiwaariwo eyaakha sero). Nave opacerya eyaakha ya 1 E.K. ophiyerya eyaakha ya 29 E.K. iyaakha 28. Nathukumanya soothesene inakhala iyaakha 483. Yesu ‘ahiphiwa’ mu eyaakha ya 33 E.K., mu esumana 70 ya iyaakha. (Daniyeli 9:24, 26) Mwavarerye aliivuru Preste Atenção à Profecia de Daniel! mwaha 11, ni Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 3, ipaaxina 582-585. Oopiili alaleeryiwe ni Anamoona a Yehova.
[Etapela va epaaxina 198]
(Wi moone masu oothene areheryiwe,moone yoolaleeryiwa)
‘ISUMANA MAKHUMI MATHANU NAMEELI’
Iyaakha 490
Isumana 7
(Iyaakha 49)
Isumana 62
(Iyaakha 434)
Esumana 1
(Iyaakha 7)
455
406
E.E.K.
E.K.
29
33
36
‘Okhuma nsu wi atekiwe tho Yerusalemu’
Yerusalemu ootekiwa tho
Orwa wa Mesiya
‘Wiiphiwa’ wa Mesiya
Omala wa ‘isumana 70’