Muteke Othela Woolipa ni Woohakalaliha
“Ahiteka empa Yehova, alipa-oteka eni epharesha muteko mahalene.”—SAL. 127:1a.
MUNANWERYA OTHARIHA?
Makacamiho taani atheli anakumanaayano?
Tiheeni oothelana anaphwanelaaya weera wi emphitaanyerye Yehova mu othela waya?
Atheli enii epharihele hai Nlamulo na Mphimo Woolikana?
1-3. Makacamiho taani atheli anakumanaayano? (Moone eruku yoopacerya.)
MULOPWANA yoowo ori oohakalala mu othela wawe iyaakha 38 aaloca: “Wakhala wi munniilipixerya nave munnooniherya wi munnachuna wi othela wanyu okhumelele phaama, munahaala owerya opuha mareeliho a Yehova.” Chiryene, alopwana ni athiyana ananwerya opuha ilukuluku soohakalaliha ni okhaviheryana mukina ni mukhwaawe mu ilukuluku sookacamiha.—Masi. 18:22.
2 Tahi echu evyaani atheli okumana ni “yawukhula m’mwílini.” (1 Akor. 7:28) Ntakhara heeni? Okumana ni makacamiho a nihiku nnihiku enanwerya onanariha wiiwanana wa echoko. Osooseya murima, ohiiwanana ni ohilocihana onatannyiwa ni ohiphaameya wa nlumi inanwerya okacamiha naamwi mu echoko yaphaama. (Yak. 3:2, 5, 8) Atheli ancipale aakhalano makacamiho a ophimelela variyari va muteko aya ni waakhapelela anamwane. Wuukhuwa ni ovelavela enneeriha wi okhale woovila atheli omaliha elukuluku vamoha wi elipihe othela waya. Osivela ni ocicimihana mukina ni mukhwaawe onahaala onanarihiwa ni makacamiho a ikhorowa, a okumi naari sawuukhula ikina. Mwawaacererya, mathipelo a othela woolipa ananwerya onanarihiwa ni “miteko ya mwíli,” ntoko ocapaheya, meecelo oonanara, woopopiha, opwalu, nrima, esara, ni waakhulana.—Akal. 5:19-21.
3 Wi yaaceererye miyaha, ‘mahiku ókutchula’ toosareya nrima, meecelo oonanara yaawo anananariha othela. (2 Tim. 3:1-4) Mwawiihiiha, atheli anaphwanela wiikhalelaru mu olakelela waya owana ni mwiicani oopahula. Murummwa Petro onnanlopola: “Mwichani anyu musaserya, ntoko mwacho awunla, annechécha ni omwavyavya mukina wi ammirye.”—1 Pet. 5:8; Yaw. 12:12.
4. Onaweryeya hai okhalano othela woolipa ni woohakalaliha?
4 Mulopwana mmoha onakhala o Xapau othenle onnaloca: “Kaatepa wuukhuwa nthowa na ikhorowa. Nave nthowa na ohiloca ni mwaara aka, owo tho aakhala awuukhuwa. Mwawaacererya, hiihaanoru aakhalano makacamiho a ekumi. Ilukuluku ikina, wuukhuwa yoowo waakumiherye makacamiho.” Makacamiho makina mu othela toohisepeya, nyenya tahi wi hanamala. Nnikhaviheryo na Yehova, atheli anahaala opuha othela woolipa ni woohakalaliha. (Mwaalakhanye Salmo 127:1.) Hankooni nthokororye sootekano thanu soomunepani seiyo inateka othela woolipa ni woolekela. Namala, nnahaala othokororya mukhalelo sootekano seiya inalipihiwaaya ni osivela.
MUMPHITAANYERYE YEHOVA MU OTHELA WANYU
5, 6. Tiheeni atheli anaphwanelaaya weera wi emphitaanyerye Yehova mu othela waya?
5 Echu enalipiha othela ori ororomeleya ni omwiiwelela Yoowo otikithenrye othela. (Mwaalakhanye Eklesiyaste 4:12.) Atheli ananwerya omphitaanyerya Yehova mu othela waya moorweela wa ochariha malakiheryo awe oosivela. Piipiliya onnaloca sa achu a Muluku a khalai: “Ni maru anyu munamwiwa nsu otxuli wanyu: Ti yola mphiro wawokololowa, mutxhareke! Anamohusihani mwariki muye mono wolopwana nari wothiyana.” (Isa. 30:20, 21, BNM) Olelo, atheli anahaala ‘wiiwa’ nsu na Muluku moorweela wa waalakhanya Masu a Awe vamoha. (Sal. 1:1-3) Awo ananwerya olipiha othela waya moorweela wa marehereryo a Malapelo a Echoko yaawo ari oohakalaliha ni oolipiha omunepani. Ovekela nihiku nnihiku vamoha enahaala tho olipiha othela yoowo onahaala ovilela miraakho sa elapo ya Satana.
6 Gerhard o Alemanya ooloca: “Vaavaa ohakalala wahu onoopopiheyaaya, ekano ya Masu a Muluku ennanikhaviherya okhala oopixa murima ni ookhurumuwela. Mikhalelo iha ti soochuneya wi othela okhumelele phaama.” Vaavaa atheli aniilipixeryaaya omphitaanyerya Muluku mu othela waya moorweela wa ophara miteko soomunepani vamoha, annamwaacamela Muluku nave annaataana mukina ni mukhwaawe mu wiiwanana woohakalaliha.
ALOPWANA NYU—MUHOOLELE MOOSIVELA
7. Alopwana anaphwanela ohoolelaka mwawiihai?
7 Mukhalelo mulopwana onahooleleiye onnavolowela othela. Piipiliya onnaloca: “Muru wa atchu othene [alopwana] ti Kristu; ni muru wa muthiana ti mulopwana.” (1 Akor. 11:3) Yoorepa ela ennaloca mukhalelo awo anaphwanelaaya ohoolela—ntoko Kiristu onamuhooleleiye mulopwana. Yesu haari oolamula naari oohooxa nyenya aari oosivela, eepewe, oophimelela ni awiiyeviha.—Mat. 11:28-30.
8. Mulopwana anii aakhele hai osivela ni ncicimiho na mwaariye?
8 Alopwana Eekiristu hanaphwanela waakhinyererya asaaraya wi yaacicimiheke. Opwaha yeeyo, annatitelela ‘okhalaka ntoko mwawisuwelela, ni omuchichimiha muthiana, ntoko yokusherya yoyeléla ikuru.’ (1 Pet. 3:7) Vanlakani naari weephiini, alopwana annooniherya mmasu a ncicimiho ni saweera wi asaaraya toochuneya wa yaawo. (Masi. 31:28) Mulopwana yoowo onahoolela moosivela onnaakhela ncicimiho ni osivela wa mwaariye nave ennaruuha mareeliho a Muluku mu othela.
ATHIYANA NYU—MOONIHERYE WIIWELELA WAWIIYEVIHA
9. Muthiyana onii ooniherye hai wiiwelela wawiiyeviha?
9 Ohikhala nrima, ni osivela otokweene wa Yehova onnanikhaviherya oothene hiyo okhala awiiyeviha vathi va ntata nawe nakuru. (1 Pet. 5:6) Mukhalelo mmoha woochuneya muthiyana awiiwelela onooniheryeiye ocicimiha olamulelo wa Yehova ori wiiwelela ni okhaviherya mweechokoni. Piipiliya onnaloca: “Athiana nyu, muwiweleleke asíyanyu, ntoko onaphwanelelaya Apwiya.” (Akol. 3:18) Chiryeene, tahi wi soolakelela soothene sa mulopwana sinahaala omusivela mwaariye. Naamwi hiiha, wakhala wi soolakelela sawe hasinavaanyihana ni malamulo a Muluku, muthiyana awiiyeviha onniiwelela.—1 Pet. 3:1.
10. Ntakhara heeni wiiwelela woosivela ti woochuneya?
10 Muthiyana toocicimiheya hiiha ntoko ‘mukhwawe’—iyawe. (Malak. 2:14, BNM) Owo onnakhaviherya soolakelela sa emusi moorweela wa oloca moonelo awe mwa ncicimiho nyenya ooniheryaka wiiyeviha. Mulopwana a miruku onahaala owiriyana phaama masu a mwaariye. (Masi. 31:10-31) Wiiwelela woosivela, onnakumiherya ohakalala, murecele, ni wiiwanana variyari va emusi nave onnaavaha atheli opuha yoowo onarweela wa osuwela wi annamuhakalaliha Muluku.—Aef. 5:22.
MUTITELELE OKHURUMUWELANA MUKINA NI MUKHWAAWE
11. Ntakhara heeni okhurumuwela ti woochuneya?
11 Echu ekina enakhaviherya oteka othela woolipa ori okhurumuwela. Othela onnalipiheya vaavaa atheli anatitelelaaya ‘okhurumuwelana anene mekhaya, mukina ákhanleno nthowa ni mukhwawe.’ (Akol. 3:13) Moohiyana, othela onnananara vaavaa atheli anakhapelelaaya mmuupuweloni mathowa akhalai nave enapharihela yaawo ntoko yawiisaakihano wa makacamiho mavyaani. Hiiha ntoko muthari onaweryaaya okumula empa, mathowa ananwerya wunnuwa mmurimani mwahu, yeerihaka wi okhale woovila okhurumuwela. Moohiyana, wiiwanana wa othela onnalipa vaavaa mulopwana ni muthiyana anakhalihanaaya mukina ni mukhwaawe mookhurumuwela, hiiha ntoko Yehova onaakhaliheiye.—Mik. 7:18, 19.
12. Osivela onuuheela hai “itchu [soocheka] sothene”?
12 Osivela weeparipari “honupuwelela sonanara.” Chiryene, osivela “onnuhela itchu [soocheka] sothene.” (1 Akor. 13:5, 7; mwaalakhanye 1 Petro 4:8.) Mmasu makina, osivela honaalakhanyerya waaca wa soocheka nnaphwanelaahu okhurumuwela. Vaavaa murummwa Petro aakonheiye ikwaha kavi aaphwaneleiye omukhurumuwela muchu, Yesu aahaakhula: “Ophiyerya makhumi mathanu nameli wákhuleliwa othanu na wili.” (Mat. 18:21, 22) Owo ooniherya wi hiwaavo mphimo Mukiristu onaphwaneleiye waakhurumuwela akina.—Masi. 10:12.a
13. Nnii nivoothe hai yaweeha ya ohikhurumuwela?
13 Annette onnaloca: “Wakhala wi atheli hanakhurumuwelana, ikuhu ni ohiroromelana onnunnuwa, nave eyo ennapahula othela. Okhala ookhurumuwela ennalipiha othela nave ennawaataaniha atheli.” Wi mvoothe yaweeha ya ohikhurumuwela, mwiilipixerye okhalano moonelo woothamalela. Ekhale yoolakelela anyu okhurumuwela ni omuthamalela oothelana anyu ni murima woothene. (Akol. 3:15) Mpuhe murecele, wiiwanana ni mareeliho a Muluku anavahiwa yaale anakhurumuwela.—Arom. 14:19.
MPHARIHELE NLAMULO NA MPHIMO WOOLIKANA
14, 15. Nlamulo na Mphimo Woolikana tiheeni, nave ntakhara heeni nookhalano esisapo mu othela?
14 Hiwaavo minikwa wi munnasiveliwa ocicimihiwa. Nyuwaano munnahakalala vaavaa moonelo anyu onacicimihiwaaya ni onaphariheliwaaya. Apwanne montoko omwiiwa muchu ariki, “Kinahaala omweerela ntoko okeerenleiye”? Naamwi moonelo yoowo ilukuluku ikina ti wawiiwexexeya, Piipiliya onnanleela: “Ohere: ‘Kinammwerela yele okerenleiye.’” (Masi. 24:29, BNM) Mweeparipari, Yesu aahusiha mukhalelo waphaama wa omaliha ohiiwanana. Nlamulo nenlo na meecelo ti noosuweliwa phaama nave wiiliwiili nniichaniwa Nlamulo na Mphimo Woolikana: “Ntoko munakhwelelanyu nyuwo wi atchu enarwa-ewerelani, muwerele yawo mwawihiha.” (Luka 6: 31) Yesu aahusinhe wi nnaphwanela oweerelaka akina mmukhalelo nnachunaahu weereliwa nave ohikookiherya yoonanara ni yoonanara. Mu othela, ela enataphulela wi nnaphwanela weera yeeyo nnachunaahu ophura.
15 Atheli annalipiha onthamwene aya vaavaa anacicimihaaya moonelo wa mukina ni mukhwaawe. Mulopwana mmoha o Afrika Oohico onnaloca: “Ninniilipixerya opharihela Nlamulo na Mphimo Woolikana. Eparipari wi sinnakhala ilukuluku nnakhalaahu oonanariwa, nyenya ninniilipixerya okhalihana mukina ni mukhwaawe ntoko muchu onachuneiye okhalihiwa—ni ncicimiho.”
16. Tiheeni atheli ahinaphwanelaaya weerelana?
16 Muhuupulule sooceecheya sa oothelana anyu naari ovuwiha soohesa sawe—naamwi mmukhalelo woothata. Muupuwele wi othela tahi owanawana wi ooneye taani ori oolipa, onawerya olamulela, naari taani onawerya wuupuwela phaama. Mweeparipari, oothene hiyo nookhalano sooheseya, nave ilukuluku ikina ninnaanyenyeiha akina. Nyenya haavovo mathowa oophwanelela wi mulopwana naari muthiyana epharihele masu oonanara wa mukina ni mukhwaawe.—Mwaalakhanye Masiposipo 17:27; 31:26.
17. Alopwana enii ekhale hai mwawiiwanana ni Nlamulo na Mphimo Woolikana?
17 Naamwi mu sookhovelela seiyo enooniwaaya okhala yaweemereryeya alopwana owoopopiha naari waahooxa asaaraya, Piipiliya onnaloca: “Ti yaphama okhala mutxhu òpisa murima ohiya okhala mukhotxo awupa; ti yaphama osuwela olipelela ohiya okusa ipoma sintxipale.” (Masi. 16:32, BNM) Wi muchu awerye omutakiherya mulopwana mutokweene, Yesu Kiristu, onachuneya ohusiheya phaama mmeecelo, ni okhala awiihiiha. Mulopwana yoowo onamuhooxa mwaariye mmasu naari mwiili onahaala oyeleela onthamwene awe ni Yehova. Namarepa a salmo Tavite, yoowo aari mulopwana akuru ni oolipa murima, aaloca: “Ovani, [nanariwani] nave muhitchekeke: Lochani m’murimani mwanyu vokamani vanyu, nave m’mále leveleve!”—Sal. 4:4.
“KHALANNONI OSIVELA”
18. Ntakhara heeni ti woochuneya okhalano osivela?
18 Mwaalakhanye 1 Akorinto 13:4-7. Osivela mukhalelo woochuneyaxa mu othela. “Ntakhara awe warani, . . . murima wa ikharari, epewe, wirora, witchachala, ovilela. Nyenya ophwaha iha sothene khalannoni osivela, ti yotchukelela ya murima mpurukuméne.” (Akol. 3:12, 14) Wiivaha ni osivela ntoko wa Kiristu sinnakhaviherya oteka othela woolipa ni wawiiwanana. Eyo enneeriha wi othela ohikuchuwe variyari va sooheseya sa omuchu, makacamiho a ekumi, orama wa ikhorowa, ni makacamiho mmiyaha sa malamulo.
19, 20. (a) Atheli anawerya hai oteka othela woolipa ni woohakalaliha? (b) Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha onacharela?
19 Chiri, onachuneya osivela weeparipari, ororomeleya, ni wiilipixerya wi othela okhumelele phaama. Opwaha omuhiya oothelana vaavaa anakhumelelaaya makacamiho, atheli anaphwanela olakelela olipiha onthamwene aya—wi wiikhaleleru. Osivelana waya ni omusivela Muluku onnaweeriha atheli Eekiristu omaliha makacamiho aya, ntakhara “osivela honavela okhala wokhala.”—1 Akor. 13:8; Mat. 19:5, 6; Ahe. 13:4.
20 Oteka othela woolipa ni woohakalaliha ti woovila xaxaxa “m’mahiku ókutchula” yaala nnakhalaahumo. (2 Tim. 3:1) Nyenya nnikhaviheryo na Yehova, eyo ti yooweryeya. Opwaha yeeyo, atheli annakumana ni onanara wa meecelo a elapo. Mwaha onacharela onahaala othokororya yeeyo alopwana ni athiyana anaphwanelaaya weera wi elipihe ikaruma soomunepani seiyo inahaala waakiha othela waya.
[Nsu na vathi]
a Vaavaa atheli aniilipixeryaaya okhurumuwelana ni omaliha makacamiho aya, Piipiliya onneemererya wi muchu yoowo ohirino nthowa alakelele omukhurumuwela naari omwalana ni yoowo opanke mararuwo. (Mat. 19:9) Moone mwaha “Moonelo wa Piipiliya: Mararuwo—Okhurumuwela Naari Hooye?” mu Despertai! 8 a Akostu a 1995.