EPIIPILIYOTEKA ya Watchtower
EPIIPILIYOTEKA
ya Watchtower
Elomwe
  • PIIPILIYA
  • SOOLALEERYIWA
  • MITHUKUMANO
  • w22 Tesempuru ipaax. 16-21
  • Mphwanye Murecele Variyari va Makacamiho

Henaphwanyeya exilema mu nikupa nenla.

Munikhurumuwele, yookhala ehesen'ye nichunaka owoonihaani exilema ela.

  • Mphwanye Murecele Variyari va Makacamiho
  • Mulipeleli Alaleyaka Omwene wa Yehova (Oomuhuserya)—2022
  • Miru Mikhaani
  • Miyaha Soophwanaphwana
  • MPWANYE MURECELE VARIYARI VA IRECA SOOMWARAMWAXEYA
  • MPHWANYE MURECELE VARIYARI VA IPAHU SA MAPHACUWELO
  • MPHWANYE MURECELE VARIYARI VA WIIKARIWA
  • “MULUKU A MURECELE ONARWA AKHALA NI NYUWAANO”
  • Mwaakhaviherye Akina Ovilela mu Ilukuluku Sookacamiha
    Mulipeleli Alaleyaka Omwene wa Yehova (Oomuhuserya)—2022
  • Murecele Muni Mphwanye Hai?
    Mulipeleli Alaleyaka Omwene wa Yehova (Oomuhuserya)—2018
  • Mmutakiherye Yesu Nave Mwiikhaleleru Mmureceleni
    Mulipeleli Alaleyaka Omwene wa Yehova (Oomuhuserya)—2019
Mulipeleli Alaleyaka Omwene wa Yehova (Oomuhuserya)—2022
w22 Tesempuru ipaax. 16-21

MWAHA WOOHUSERYA 51

Mphwanye Murecele Variyari va Makacamiho

“Muhikhale awiiniwa murima naari awoova.”—YOH. 14:27.

NCIPO 112 Yehova, Muluku a Murecele

YEEYO NNAHAALAAHU OHUSERYAa

1. “Murecele wa Muluku” tiheeni, nave ti mwawiihai nnaphuraahu moorweela wa okhalano yoowo? (Afilipi 4:6, 7)

WOOKHALAVO murecele yoowo achu a elapo yeela ahisuwenlaaya. Ola “murecele wa Muluku,” yoowo onanimaaliha moorweela wa okhalano onthamwene wawaacameleya ni Tiithi ahu a wirimu. Vaavaa nnakhalaahuno murecele wa Muluku, ninnakhala ookhapeleleya. (Mwaalakhanye Afilipi 4:6, 7.) Hiyaano ninnapuha onthamwene wawaacameleya ni akina yaawo anamusivela yoowo. Nave ninnapuha onthamwene woolipa ni “Muluku a murecele.” (1 Ate. 5:23) Vaavaa nnamusuwelaahu, omuroromela ni omwiiwelela Tiithi ahu, murecele wa Muluku onanwerya omaaliha wuukhuwa wahu vaavaa nnahoolelaahu makacamiho oovila.

2. Ntakhara heeni nnaphwanelaahu ororomela wi ti wooweryeya okhalano murecele wa Muluku?

2 Apwanne ti wooweryeya okhalano murecele vaavaa nnahoolelaahu makacamiho, ntoko omwaramwaxeya wa ereca, ipahu sa maphacuwelo, owanawana wa epoliitika naari wiikariwa? Makacamiho ntoko yaala ananwerya onruuhela woova otokweene. Mwawiihiiha, Yesu aahaavaha ekano oomuchara awe: “Muhikhale awiiniwa murima naari awoova.” (Yoh. 14:27) Moohakalaliha, anna ni arokora annachariha ekano ya Yesu. Nnikhaviheryo na Yehova, awo annawerya okhalano murecele moohipwacha makacamiho oovila anahoolelaaya.

MPWANYE MURECELE VARIYARI VA IRECA SOOMWARAMWAXEYA

3. Ti mwawiihai ireca soomwaramwaxeya inananarihaaya murecele ahu?

3 Ireca soomwaramwaxeya inanwerya otoroka okumi ahu mmukhalelo woohiwehereryeya. Muthokororye mukhalelo epahu ya Koronaviru yaavolowenlaaya ancipale. Otholathola omoha opakiwe, wohooniherya wi achu ancipale elonce wi yaahikhalano makacamiho a ophwanya ikhove variyari va epahu yeeyo. Ereca yoomwaramwaxeya ennakumiherya wuukhuwa, makacamiho a mmuupuweloni, ohapaliwa ni olya mirece, owanawana mu echoko ni weererya wiisiipha. Waakhanle wi ereca yoomwaramwaxeya yoophiya mmukuma anyu, muni nwerye hai ovareryela wuukhuwa wanyu ni opuha murecele wa Muluku?

4. Ntakhara heeni osuwela yooloherya ya Yesu vooloca sa mahiku ookuchula ananruuhelaaya murecele?

4 Yesu aahiloca wi variyari va mahiku ookuchula, saahaala okhalavo ipahu naari ireca soomwaramwaxeya “nipuro nnipuro.” (Luka 21:11) Ti mwawiihai osuwela yeela enanruuhelaaya murecele? Hannaphwanela okhala ootikhiniheya wa nthowa na ireca soomwaramwaxeya. Hiyaano noosuwela wi ichu seiha sineereya Yesu aahiloca wi saahaala weereyaka. Mwawiihiiha, nookhalano mathowa oophwanelela a ochariha ekano Yesu aavanheiye yaale yaahaala okhalaka variyari va elukuluku yookuchula yawi: “Muhituthuwe.”—Mat. 24:6.

Murokora mmoha aawanre aawurikulaari nave anwiriyaka autiyu ookaravaariwa mu tapleti awe.

Owiriyana waalakhanyiwa wa Piipiliya wookaravaariwa onanwerya wookhaviheryaani okhalano murecele wa mmuupuweloni variyari va ereca yoomwaramwaxeya (Moone eparakrafo 5)

5. (1) Mwawiiwanana ni Afilipi 4:8, 9, tiheeni nnaphwanelaahu oloca mmavekelo ahu vaavaa nnahoolelaahu ereca yoomwaramwaxeya? (2) Owiriyana waalakhanyiwa wa Piipiliya wookaravaariwa oni wookhaviheryeeni hai?

5 Ereca yoomwaramwaxeya mookhweya enanwerya oneeriha okhala awuukhuwaxa ni awoova. Ti yeeyo yeeren’ye ni murokora mmoha oniichaniwa Tesi.b Emanle okhwa atiyu, amaanu awe vamoha ni totore mmoha ni ereca ya Koronaviru, owo aahikhala awoova wi aahaala okuxa ereca eyo ni waavaliha amama awe yaawo eri awuuluvala. Epahu yeela yaahihela tho va yawoopiha muteko awe, mwawiihiiha owo aaniikoha mukhalelo aahaaleiye okhalakano soolya ni olivaka empa yeeyo aalukaareiye. Owo aanakhala awuukhuwa vooloca sa ichu seiha ophiyerya wi ahinawerya ophwanya ikhove. Nyenya Tesi aahichikela okhalano murecele wanaawiili. Mwawiihai? Owo aanavekela mooluluwanya wa Yehova amvekaka wi amukhaviherye okhala oomaaleleya nave wi uupuweleleke ichu soophwanelela. (Mwaalakhanye Afilipi 4:8, 9.) Owo aananwiriyana Yehova “alocaka” moorweela wa waalakhanyiwa wa Piipiliya wookaravaariwa. Owo ooloca: “Masu ookhurumuxa a alipa awaalakhanya yaahimaaliha wuukhuwa waka nave yaahikuupuxerya wi Yehova onnakikhapelela.”—Sal. 94:19.

6. Ti mwawiihai yoohuserya ya Piipiliya ya muchu mukhateiye ni mithukumano sa muloko sinahaalaaya wookhaviheryaani?

6 Ereca yoomwaramwaxeya moohikhwa minikwa ennatoroka ichu ikina mu okumi ahu, nyenya muheemererye wi eyo yoohiiheeni opaka yoohuserya ya Piipiliya ya muchu mukhateiye ni ophiya mmithukumano. Saweereya sinaphwanyeya mu soolaleeryiwa ni mu ixilema sahu sinahaala owuupuxeryaani wi anna ni arokora anyu annatitelela omurumeela Yehova moororomeleya naamwi ehoolelaka makacamiho si yaawo munahoolelaanyu. (1 Pet. 5:9) Mithukumano sinahaala wookhaviheryaani osareiha muupuwelo anyu ni ichu soophwanelela sa Mpiipiliyani. Iho sinahaala woovahaani ikari wi mwaalipihe akina nave tho wi awo yoolipiheeni. (Aro. 1:11, 12) Vaavaa munahaalaanyu wuupuwelela mukhalelo Yehova aakhavihenryeiye alapeli awe vaavaa yiiceliwaaya, yaakhalaaya awoova, naari yiisoonaaya omeekha, nroromelo nanyu nnahaala okhala noolipa nave munahaala okhala oolekecheya wi owo tho onahaala wookhaviheryaani.

7. Nihusiheryo taani muhusenryaanyu orweela wa murummwa Yohani?

7 Mpake owetha wanyu wi muhiivalaanye ni anna vamoha ni arokora anyu. Ereca yoomwaramwaxeya enanwerya onivalaanya ni akina ophiyerya tho ni alapeli akhwiihu a munroromeloni. Mu ilukuluku ntoko seiho, nnanwerya wiisoona ntoko murummwa Yohani. Owo aanachuna omoona nthamwene awe Kaiyu ethoi ni ethoi. (3 Yoh. 13, 14) Nyenya, Yohani aahisuwela wi mu ilukuluku ikina, hiwaahaala okhala wooweryeya omoona Kaiyu. Mwawiihiiha Yohani aahipaka yeeyo aaweryeiye; aahimurepela Kaiyu ekaarata. Waakhanle wi tahi wooweryeya waaxekurya anna ni arokora anyu, mweererye ochekula ni yaawo moorweela wa waalikaarela, oloca ni yaawo moonanaka mu interneti naari waarepela michaka. Wakhala wi mootitelela owaacamela Akristu akhwiinyu, nyuwaano munahaala wiisoona okhala ookhapeleleya ni a murecele. Nwaavye atokweene a mmulokoni xaxaxa vaavaa muniisoonaanyu okhala awuukhuwa, nave mweemererye nlipiho naya noosivela.—Yes. 32:1, 2.

MPHWANYE MURECELE VARIYARI VA IPAHU SA MAPHACUWELO

8. Ti mwawiihai epahu ya maphacuwelo eneeraaya yaakanyerye murecele anyu?

8 Wakhala wi moohoolela nikacamiho ntoko osareya wa maahi, mwaacikinye, naari mooro, nyuwaano akhweya munamwiisoona okhala awuukhuwa mu ilukuluku sincipale. Wakhala wi moomuyeleela oosiveliwaanyu naari ichu sanyu mu epahu, munanwerya ohooxeya, oyeleela ewehereryo, naari okhala oonyeenyeya. Wakhala wi muniisoona hiihaa eyo henataphulela wi nyuwaano mwa muchu awiithukumanyerya naari himwaano nroromelo. Nyuwaano moohoolela nikacamiho noovilaxa, nave ti yawiiwexexeya wuupaceryani waakhulela mmukhalelo woohiphwanelela. (Yupu 1:11) Nyenya moohipwacha makacamiho yaala oovila, nyuwaano munanwerya okhalano murecele. Mwawiihai?

9. Ti mwawiihai masu a Yesu ananrehereryaaya ntakhara ipahu sa maphacuwelo?

9 Muupuwele masu a miririmu a Yesu. Moohiyana ni achu akina a mweelaponi yaawo anaanyiherya wi herwa ehoolela ipahu sa maphacuwelo, hiyaano noosuwela wi iho sinahaala waaceereryeyaka, nave ikina sa seiho sinanwerya onivolowela. Yesu aahaaleela oomuchara awe wi “ocikinyeya otokotoko wa elapo” ni ipahu ikina sa maphacuwelo saahaala weereyaka ehaakumve ophiya makuchuwelo. (Luka 21:11) Owo aahiloca mwa miririmu wi waahaala okhalawo “waaceereryeya wa ohiiwelela malamulo,” nave ela ennakhala yawooneya vaavaa nnoonaahu wiiphana, nlala ni ikhoco saaceereryeyaka. (Mat. 24:12) Yesu hintonko oloca wi ichu seiha saahaala waavolowelaka pahiru achu yaale Yehova aanyanyanleiye. Mweeparipari, ancipale a alapeli oororomeleya a Yehova annahoolela ipahu sa maphacuwelo. (Yes. 57:1; 2 Ako. 11:25) Ti yawooneya wi Yehova hanikhapelela mootikhiniha vaavaa nnahoolelaahu ipahu sa maphacuwelo, nyenya naamwi hiihaa owo onamunivaha ichu soothene nnachunaahu wi ntitelele okhala oomaaleleya ni a murecele.

10. Ntakhara heeni nnanwerya oloca wi wiirehererya hiihaano ntakhara epahu ya maphacuwelo ennooniherya wi nookhalano nroromelo? (Masiposipo 22:3)

10 Vaavaa nnahoolelaahu ipahu sa maphacuwelo, onahaala okhala wookhweya okhala oomaaleleya wakhala wi nohiirehererya woosiilo. Apwanne wiirehererya wuuwu onataphulela wi hinaano nroromelo mwa Yehova? Chiryene hooye. Mweeparipari, wiirehererya woosiilo ntakhara ipahu sa maphacuwelo, onnooniherya wi nookhalano nroromelo wa owerya wawe wa onikhapelela. Mwawiihai? Masu a Muluku annaloca wi nnaphwanela wiirehererya ntakhara sawoopiha. (Mwaalakhanye Masiposipo 22:3, PMM.) Marehereryo a Yehova annapharihela miyaha sa mulipeleli, mithukumano, ni soolokoha sinarwa mweelukuluku yoophwanelela, wi inuupuxerye ochuneya waya wiirehererya ntakhara epahu yootutuxa.c Apwanne ninnamuroromela Yehova? Wakhala wi ninnamuroromela, nnahaala ochariha malakiheryo hiihaano—ehaakumve weereya epahu ya maphacuwelo.

Murokora mmoha awuuluvala akiraanthe mukaaroni mwawe nave apharenle maapa. Owo ookhalano mapotoro a maahi ni ichu ikina sawiikhaviheryano.

Wiirehererya woosiilo onanwerya wookhaviheryaani okophola mu epahu (Moone eparakrafo 11)d

11. Tiheeni muhusenryaanyu orweela wa yootakiherya ya Markareti?

11 Moone yeeyo yeeren’ye ni murokora mmoha awiichaniwa Markareti. Wa nthowa na epahu etokweene ya mooro yeeren’ye waacamela weiwo aakhaleiyewo Markareti aahichawa owannyawe mwawaakuveya. Woona wi achu ancipale yaaneererya ochawa mmukuma yoole mu elukuluku emohamoha, mipava saahitepa mmixeweni ophiyerya wi haavo aawerya okhumawo. Mwiixi wooripa waahitepa nave Markareti haaphwanela okhuma mu ekaaro awe. Nyenya owo aahiwerya okophola woona wi aahiirehererya woosiilo. Mmurupani mwawe, Markareti aahikhalano maapa yooniherya mphiro mukina wa okhuma mu nipuro nenle. Owo iiha avinre mu mphiro yoole khalai ni ekaaro awe wi iirehererye ntakhara epahu yootutuxa. Markareti aahiwerya okophola mu epahu yeele woona wi aahiirehererya phaameene.

12. Ntakhara heeni ninniiwelela malakiheryo a onikhapelela?

12 Ni yoolakelela ya onikhapelela, alamuleli ananwerya oniveka wi nihikhume vaate mu elukuluku yammoori ya nihiku, naari ochariha ohoolela okina. Achu akina haniiwelela sooleeliherya seiha mweelukuluku aya nthowa nawi hanachuna oyeleela ichu soomwiilini. Nyenya ti mwawiihai Akristu anaakhulelaaya? Piipiliya oni: “Mwiiweleleke olamulelo woothene woorehereryiwa ti achu, moohipwacha aari mwene ntoko mutokweene, naari alamuleli, ntoko oorummwa ni yoowo.” (1 Pet. 2:13, 14) Marehereryo a Yehova annanivaha tho malakiheryo ntakhara okhapeleleya wahu. Ntoko yootakiherya, ninnaceenyeryiwa waavahererya asitokweene a muloko manumero nnapharihelaahu ni sooleeliherya ikina. Mwawiihiiha, awo ananwerya onlikaarela yakhumelela epahu mootutuxa. Apwanne moheerano yeeyo? Opwaha yeeyo, nnanwerya waakhela sooleeliherya vooloca sa ichu ntoko okhala owaani ochawela nipuro nookhapeleleya, ophwanya yoolya ni mukhalelo ni elukuluku yawaakhaviherya akina. Wakhala wi hiniiwelenle sooleeliherya seiha, nnanwerya ohela okumi ahu ni okumi wa asitokweene a mmulokoni va yawoopiha. Muhicuwale wi anna yaala aakhalano murici wa onikhapelela. (Ahe. 13:17) Markareti ooloca: “Miyaano chiryene kinnoona wi ochariha ohoolela wa atokweene a mmulokoni ni wa marehereryo woovuluxa okumi aka.”

13. Tiheeni enaakhaviherya anna ancipale ehin’ye ipa saya okhalano murecele ni ohakalala?

13 Anna ni arokora ancipale yaahin’ye ipa saya nthowa na ipahu sa maphacuwelo, ikhoco naari owanawana, ahiikhoveleliha mikhalelo mivyaani nave hahin’ye opaka makupa mmiteko soomunepani. Hiihaa ntoko Akristu oopacerya yaachanwaaya nthowa na wiikariwa, annihu annatitelela ‘olaleerya masu a michaka saphaama.’ (Saw. 8:4) Olaleerya onnaakhaviherya anna yaala otikitheryeya mu Omwene ohiya mmikhalelo soovila. Ntoko yookhumelela, awo annawerya okhalano murecele ni ohakalala.

MPHWANYE MURECELE VARIYARI VA WIIKARIWA

14. Ti mwawiihai wiikariwa onaakanyeryaaya murecele ahu?

14 Vaavaa nniikariwaahu nnanwerya oyeleela ichu sincipale inanivaha murecele. Ntoko yootakiherya, ninniisoona okhala oohakalalaxa vaavaa nnakhalaahu ootaphuwa othukumana ni annihu, olaleerya ni okhalano okumi waphaama nihoovaka owaleliwa. Wakhala wi nooyeleela otaphuwa wa ichu seiha, nnanwerya okhala awuukhuwa ni woova yeeyo enahaala weereya. Tahi yoonanara wiisoona mmukhalelo yoowo. Naamwiihiiha, nnaphwanela okhalano ekaasoope. Yesu aaloca wi wiikariwa onanwerya onikwaculiha. (Yoh. 16:1, 2) Vano nni niwerye hai okhalano murecele vaavaa nniikariwaahu?

15. Ntakhara heeni nihinaphwanelaahu woova wiikariwa? (Yohani 15:20; 16:33)

15 Piipiliya oni: “Oothene yaale anachuna omulapa Muluku, mwawiiwanana ni Kristu Yesu, enarwa tho yiikariwa.” (2 Tim. 3:12) Munna mmoha awiichaniwa Antre aanoona okhala woovila weemererya wi alapeli a Yehova oothene a mu elapo awe yaahaala wiikariwa. Owo aanuupuwela: ‘Wenno aakhalawo Anamoona a Yehova ancipale. Ti mwawiihai alamuleli eneeraaya ewerye oniwalela oothene ahu?’ Nyenya mukhalelo yoola wa wuupuwela hiwaamweeriha Antre okhala oomaaleleya, moohiyana owo aahikhala awuukhuwaxa. Anna akina yaahilakelela omuroromela Yehova nave hiyuupuwela wi herwaru ephariwa. Awo yaanasuwela wi yaanwerya owaleliwa mu elukuluku vyakala, nyenya hiyaakhala awuukhuwaxa ntoko Antre aakhaleiye. Nyenya owo aalakelela okhalano moonelo mmohamoha wa anna awe ni omuroromela Yehova. Hiwaalekelen’yevo vancipale nave owo aapacerya okhalano murecele nave vano owo ori oohakalala naamwi ahoolelaka makacamiho. Emohamoha enanwerya weereya ni hiyaano. Eparipari wi Yesu ooloca wi nnanwerya wiikariwa, nyenya owo tho ooniroromeliha wi nnanwerya otitelela okhala oororomeleya.—Mwaalakhanye Yohani 15:20; 16:33.

16. Ohoolela taani nnaphwanelaahu wiiwelela vaavaa muteko ahu onawatiihiwaaya?

16 Vaavaa muteko ahu woolaleerya onawatiihiwaaya, nnanwerya waakhela malakiheryo a efiliyale ni wa atokweene a mmulokoni. Malakiheryo yaala anachuna onikhapelela, ni weeriha wi hiyaano ntitelele waakhela yoolya yoomunepani ni olaleerya wakhala wooweryeya. Mpake owetha wanyu wi mucharihe ohoolela yoowo naamwi muhiiwexexaka ntakhara heeni ovahereryiwaaya. (Tiy. 3:17) Nave tho muhirwe muloce sooleeliherya vooloca sa anna ni arokora ahu naari vooloca sa miteko sa mmulokoni wa yaale ahirino ophwanelela osuwela sooleeliherya seiho.—Ekl. 3:7.

Munna mmoha ampharihelaka Piipiliya ari mu telefoni awe wi aloce ni nthamwene awe oomutekoni variyari va elukuluku ya wiichuuwa.

Tiheeni enahaala wookhaviheryaani okhalano murecele naamwi muhoolelaka makacamiho? (Moone eparakrafo 17)e

17. Hiihaa ntoko arummwa a mu nsana noopacerya, tiheeni mulakelenlaanyu weera?

17 Nthowa nimoha noochuneya nnamweeriha Satana owiica achu a Muluku ori wi awo “arino muteko wa ovaha onamoona vooloca sa Yesu.” (Wup. 12:17) Muheemererye wi Satana ni elapo awe eweeriheeni okhala awoova. Olaleerya ni waapaka oohuserya onnanruuhela ohakalala ni murecele naamwi niiciwaka. Mu nsana noopacerya ahooleli a Ayuta yaahaalamulela arummwa wi ehiye olaleerya, naamwi hiihaa alopwana yaale oororomeleya yaahithanla omwiiwelela Muluku. Awo yaatitelela olaleerya nave wa nthowa na yeeyo yaanahakalala. (Saw. 5:27-29, 41, 42) Eparipari wi vaavaa muteko ahu onawatiihiwaaya, hiyaano nnaphwanela okhalano ekaasoope vaavaa nnalaleeryaahu. (Mat. 10:16) Nyenya wakhala wi ninnapaka owetha wahu vaavaa nnalaleeryaahu, nnamukhalano murecele yoowo onarweela mu osuwela wi nnapaka yookhwela ya Yehova nave wi nnapaka makupa mmuteko yoowo onavuluxa ikumi.

“MULUKU A MURECELE ONARWA AKHALA NI NYUWAANO”

18. Taani onahaala onivaha murecele weeparipari?

18 Muhirwe mukhwe minikwa wi nyuwaano munanwerya okhalano murecele naamwi mikhalelo sikhalaka soovilaxa. Ti ilukuluku ntoko seiho nnaphwanelaahu wuupuwela wi ninnachuna murecele wa Muluku, eyo tiwi, murecele yoowo pahiru Yehova onaweryeiye ovaha. Mwawiihiiha mmuroromeleke yoowo vaavaa munahoolelaanyu ireca soomwaramwaxeya, ipahu sa maphacuwelo naari wiikariwa. Mutitelele okhala awaacameleya ni marehereryo. Ilukuluku soothene muupuweleke sa omwaahiyu wootikhiniha nnawehereryaahu. Mweerano hiihaa, “Muluku a murecele onarwa akhala ni nyuwaano.” (Afi. 4:9) Mmwaha onacharela, nnahaala woona yeeyo nnaphwanelaahu weera wi naakhaviherye anna ni arokora ahu yaawo anahoolela makacamiho wi ekhaleno murecele wa Muluku.

MUNI NWERYE HAI OKHALANO MURECELE NAAMWI MUHOOLELAKA . . .

  • ireca soomwaramwaxeya?

  • ipahu sa maphacuwelo?

  • wiikariwa?

NCIPO 38 Muluku Onamoolipihaani

a Yehova oororomeliha waavaha murecele yaale anamusivela yoowo. Murecele taani Muluku onavaheiye, nave nni niphwanye hai yoowo? Ti mwawiihai okhalano “murecele wa Muluku” onanikhaviheryaaya vaavaa nnahoolelaahu ireca soomwaramwaxeya, ipahu sa maphacuwelo naari wiikariwa? Mwaha yoola onahaala waakhula makoho yaala.

b Masina makina aatorokiwa.

c Moone mwaha “Tragédias—O que fazer quando sua vida está em jogo” mu Vinyani! N.° 5 a 2017.

d ERUKU VA EPAAXINA: Murokora mmoha iireherenrye woosiilo wi achawe owannyawe yeereya epahu.

e ERUKU VA EPAAXINA: Munna mmoha yoowo onakhala elapo yeeyo muteko ahu owatiihiwaayawo onnatitelela olaleerya, nyenya oneerano yeeyo mweephoole.

    Soolaleeryiwa sa Lomwe (1995-2024)
    Okhumavo
    Ovolowa
    • Elomwe
    • Ovaha
    • Orehererya
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malakiheryo a Opharihela
    • Malakiheryo a Sookhuweya
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovaha