Nihiku na Noomorela muteko othana, Yesu onnakhuma o Yerusalemu ayaaka o Petaniya aviraka waacamela Mwaako wa Asitona. Akhweya owo onaya okona wa asinthamwene awe Lasaro, Marta ni Mariya.

Wooxixelo wa nihiku na 11 a Nisani. Yesu ni amuhuserya awe annacimula wiiliwiili eyaaka o Yerusalemu. Ela ekwaha yookuchula onayeiye mu empa ya Muluku. Nave ekwaha yookuchula tho ya muteko awe wa olaleerya wa vanlakani ahaakumve omulya Paskha, otikitherya Wuupuxerya okhwa wawe, nave voocharela othorihiwa ni wiiphiwa.

Eviraka Mwaako wa Asitona, erwaaka o Petaniya eyaaka o Yerusalemu, Petro onnoona mwiri yoowo Yesu uulumenleiye wooxixelo wa nihiku na osilo nave onnaloca: “Muhusiha, wone mukùkhu wulumenlawe, òhuma.”—Marko 11:21.

Vano ntakhara heeni Yesu uulumenleiye mwiri ole? Owo onnathariha mathoweene mu naakhulo nawe: “Txhiryene, kinnolèlani wi, mwakhalà ni nroromelo, muhikhwaka minikhwa, himwera pahi ntoko kenraka ni mukùkhu ola, nto mwerà ni mwako ola: Vinyà ni wirihele ophareya, yeyo enamwereya. Nave sothene muneranyu munaveka ni nroromelo mmavekeloni mwanyu, munamwakhela.” (Mateu 21:21, 22) Owo onamuuluulela echu emohamoha aalonceiye woopaceryani vooloca sa nroromelo nenlo nnawerya othaamiha mwaako.—Mateu 17:20.

Moorweela wa wuumiha mwiri, Yesu onnavaha nihusiho naphaama na ochuneya waya okhalano nroromelo mwa Muluku. Owo onnaloca: “Itxhu sothene muneranyu nvekeke mmavekeloni, roromelani wi munanvahiwa, nave hiha enamwereya wa nyuwo.” (Marko 11:24) Nla naari nihusiho noochuneya wa amuhuserya oothene a Yesu! Xaxaxa wa arummwa awe nthowa na saweeha yaahaalaaya okumanano moohilekela. Nyenya tho nookhalavo nihusiho nikina nnahuseryaahu mu wuuma wa mwiri wa mukuukhu vamoha ni nroromelo.

Ntoko mwiri ole wa mukuukhu, nloko na Isarayeli nookhalano mikhalelo soowoka. Achu a nloko nenla yaapaka nlakano ni Muluku, nave yaakhala ntoko wi yaaniiwelela Malamulo awe. Moohiyana, nloko noothene naanooniherya wi hinaano nroromelo nave hinnakumiha sawiima saphaama. Ophiyerya wi annamukhooca mwaana a Muluku! Mwawiihiiha, moorweela wa wuumiha mukuukhu woohiima echu, Yesu onnooniherya makuchuwelo a nloko nenle noohikhalano nroromelo nave nihinavaha sawiima.

Moohilekela, Yesu ni amuhuserya awe annaphiya o Yerusalemu. Ntoko yookhovelela, Yesu onnaya mu empa ya Muluku wi ahusihe. Akhweya yuupuwelaka echu Yesu aaweerenleiye alipa oocinca ikhorowa nihiku nikina, anamukucho ni asitokweene a Ayuta annamwaakaaha Yesu eriki: “Ni ikuru sawani onerawe itxhu seiha? Nari tani ovan’he otokwene wi wereke itxhu seiho?”—Marko 11:28.

Yesu onnawaakhula: “Miyotho kinnokohani etxhu emoha. Mukakhule, nave miyo kinamolèlani otokwene kinerakano itxhu seiha. Opatiso wa Yohani wàri wa wirimu, nari wàri wa atxhu? Mukakhule!” Vano awo yaapacerya ovaanyihana eriki: “Nakhulà wi wa wirimu, owo onamulotxa: ntakhara seni mwahimwemererya? Nakhulà wi ti wa atxhu?” Awo annavaanyihana hiiha, woona wi annoova muloko wa achu, “ntakhara othene yùpuwela wi Yohani ari epariparyene mulipa a miririmu.”—Marko 11:29-32.

Amwiicani a Yesu annooceela ovaha naakhulo noophwanelela. Mwawiihiiha annaloca: “Hinsuwenle.” Yesu onnawaakhula: “Miyotho nkinnolelani otokwene kinerakano itxhu seiha.”—Marko 11:33.

Mu empa ya Muluku, Yesu onnaweeriha anamukucho ni atokweene a Ayuta ohikhalano echu yooloca, yaawo yaakanhe vooloca sa owerya wawe wa weera ichu. Naakhulo na Yesu nahaahaleeliha. Voocharela owo aaloca niphwanaphwaniho wi uupulule omuchu aya.

Yesu onnaloca: “Àkhalawo mulopwana mmoha arino anawe eli. Nihiku nimoha àmuruma mmoha òpatxerya ì: ‘Mwanaka, hawé walime olelo mmatxani mwaka’ Owo àkhotxa. Nto alapelenleiye murimawe, àyawo. Mulopwana ole àvinya, àmuruma mwanawe mukina etxhu yeletho. Ola àhera ì: ‘Kinamuyawo’. Nto hakelewo. Wa anamwane ala eli atxharin’he okhwela wa atithinya tuvi?” (Mateu 21:28-31) Naakhulo ti nookhweya—mwaana oopacerya ti yoowo wookuchulani, eenre yoochuna ya atiithi awe.

Voocharela, Yesu onnaloca wa amwiicani awe: “Mwa eparipari miyo kinnolèlani wi alipa a musokho ni athiyana awetxa pure anamoholelani momweneni wa Muluku.” Alipa a muxokho ni alipa aweeca pure achu yaawo woopaceryani yahaamurumeela Muluku. Nave ohoolo waya, ntoko mwaana oopacerya, awo annacharuwa nave enamurumeela Muluku. Moohiyana, ahooleli a malapelo ari ntoko mwaana anaawiili, woona wi aniiseera wi annamurumeela Muluku eniiha eheeraka yoochuna awe. Mwawiihiiha Yesu oonaloca: “Yohani Mpatisa òrwa wa nyuwano mumphironi mwa wokololowa, nto nyuwo himwemerenrye; nave alipa a musokho ni athiyana awetxa pure àmwemererya. Nto nyuwo, monaka itxhu seiha, himwalapelenle murima, wi mmwemererye yowo.”—Mateu 21:31, 32.

Yesu onnaloca niphwanaphwaniho nikina. Elukuluku yeeyo, Yesu onnooniherya echu ekina ohiya pahiru ohipwacha waya omulapa Muluku. Yesu onnoniherya wi tawuuma murima, ariki: “Àkhala mutxhu arino ematxa awe yamiri sa evinyu, àtekela mukuso, àreherya nipuro wovotxavo sawima, àteka empa ya mutxontxo. Àhahiyerya ematxa ela anamalapa nave owo Àtximula. Mwa elukuluku yophwanelela amuruma mulapeli awe wa anamalapa, wi yamuhavulele sawima sa ematxa. Nto awo yàmphara mulapeli, emmana ni emurowiha ahikunse etxhu. Mwanene a ematxa àharumihela wiliwili mulapeli mukina. Nto awo yàmmana vamuru ni yàmuruwana. Nivano àmurumawo mukina nave yowo yàmwipha. Oholo waya àharumawo akina antxipale. Yàhamana akina ni ewiphatho akina.”—Marko 12:1-5.

Apwanne yaale anawiriyana maphwanaphwaniho a Yesu anahaala wiiwexexa? Akhweya awo anuupuwela masu ookohakoha a mulipa a miririmu Isaiya ani: “Ematxa y’Apwiya a owerya wothene ti nloko na Isarayele. Ematxa ela yotxhuneyasa ti nloko na Yuda. Apwiya yànawehererya wokololowa, onani vano nnoneya nikhami; yànawehererya orèra murima, vano iniweya ikutxho s’atxhu òhosiwa.” (Isaiya 5:7) Niphwanaphwaniho na Yesu nnamulikana ni masu yaala. Mwaneene a emaca ti Yehova, nave emaca ya miri sa eviinyu nloko na Isarayeli, nenlo naakhapeleliwe ni Malamulo Muluku. Yehova aaruma alipa a miririmu wi yaahusihe achu awe ni waakhaviherya ovaha sawiima saphaama.

Nyenya, “anamalapa” yaaweerela soonanara nave tho yaawiipha ‘amulapeli’ yaawo yaarumihiwe wa yaawo. Yesu onnathariha: “Àhala [mwaana] mmoharu, mwanawe òkhweleyasa. Vokutxhulela, amuruma yowo ariki: ‘Awo anammutxitximiha mwanaka’ Anamalapa ale yàlotxa yawoyawo eriki: ‘Ola t’onaya ohalano ematxa ela. Haya nimwiphe! Nave ematxa ekhale yawihu’ Nave yàmphara emwipha ni emurihela okhwipi wa ematxa.”—Marko 12:6-8.

Vano Yesu onnakoha: “Oni ereni mwanene a ematxa?” (Marko 12:9) Ahooleli a malapelo annamwaakhula eriki: “Onamwatolosa anamalapa ale ònanara murima, onan’wasya anamalapa akina eni evelèleke sawima elukuluku yophwanelela.”—Mateu 21:41.

Awo yaahiithoriha meekhaaya ehisuwelaka, woona wi awo ti yaari “Anamalapa” a “ematxa” ya Yehova, nloko na Isarayeli. Sawiima seiho Yehova onaweheryeiye wi awo yiimiheke sinavolowela omuroromela Mwanawe, Mesiya. Yesu onnaaweha ahooleli a malapelo nave onnaloca: “Himwalakhannye sorempwa sa Muluku wi: ‘Nluku alipa òteka empa yathannyaya, nàkhala nluku nipharenle empa; eyo epakiwe t’Apwiya nave ti yotikiniha vamithoni vahu’?” (Marko 12:10, 11) Vano Yesu onnaloca mookwakwaleya ariki: “Vawihiha kinnolèlani: munamwakhiwa Omwene wa Muluku ni oni ovahiwe nloko na atxhu nni noneiheke sawima saya.”—Mateu 21:43.

Alipa oorepa ni asitokweene a alipa a mukucho yaasuwela wi Yesu “àlotxela yawo niphwanaphwaniho nla.” (Luka 20:19) Vanthowa na yeela, nchuno naya na omwiipha yoowo ori mulipa a “ohalano ematxa” oophwanelela naahunnuwa. Nyenya awo annoova muloko wa achu, yaawo anamucicimiha Yesu ntoko mulipa a miririmu, nave haneererya omwiipha nihiku nenle.

Muteko wa Yesu onaya omakuchulo, nave owo onnatitela opharihela maphwanaphwaniho wi uupulule saweera soonanara sa alipa oorepa ni anamukucho. Mwa nthowa na yeeyo awo annachuna omwiipha. (Luka 20:19) Nyenya Yesu nivano hakuchunle wuupulula saweera saya. Nave owo onnaloca niphwanaphwaniho nikina ariki:

“Omwene wa wirimu onalikana ni mwene mmoha apanke yolya ya mwanawe athela. Àharumiha amulapeli awe wi ewitxhane alipa òwompwela yolya. Nto yala hiyakhwenle orwa.” (Mateu 22:2, 3) Yesu opacenrye niphwanaphwaniho nawe alocaka sa “Omwene wa wirimu.” Mwawooneya, “mwene” ti Yehova Muluku. Vano mwaana a mwene ni alipa oowompwa ntakhara yoolya taani anaweemelelaaya? Wiiliwiili, naakhulo ti nookhweya, mwaana a mwene onahimmwa mana a Yehova, yoowo onaloca niphwanaphwaniho nenla; alipa oowompwa ti yaale anahaala okhala vamoha ni mwaana mu Omwene wa wirimu.

Taani ari oopacerya oowompwa? Muupuwele, Yesu ni oohuserya yaalaleerya wawani? Wa nloko na Ayuta. (Mateu 10:6, 7; 15:24) Nloko nla naaheemererya nlakano na Nlamulo mu 1513 E.E.K., yooniheryaka okhala oopacerya opaka makupa a “omwene w’anamukutxho.” (Mukwaha 19:5-8) Vano ti liini awo yaahaalaaya owompwa oya efesta “ya mwanawe athela”? Mwawooneya nwopelo ophin’ye mu 29 E.K., vaavaa Yesu aapacenryeiye olaleerya vooloca sa Omwene wa wirimu.

Ayuta ancipale yaakhulenle hai nwopelo yoowo? Ntoko Yesu aalonceiye, awo “hiyakhwenle orwa.” Ahooleli ancipale a malapelo ni achu akina, hiyaamweemerenrye owo ntoko Mesiya nave ntoko Mwene oothanliwa ni Muluku.

Nyenya Yesu aahooniherya wi Ayuta yaahaala okhalano ekari ekina ariki: “[Mwene] àharumiha amulapeli akina ni masu ala: ‘Mwalèle alipa òwompwa: olya wòmala opakiwa; imope saka ni inama ikina soneneva sohiphiwa. Murwe nlye.’ Nto awo hiyathokorenrye ni yàmwalamwala mmoha ayaka omatxa wawe, mukina ayaka omarotxani wawe. Akinaku yàhaphara amulapeli ale a mwene yàhahosa ni yàwipha.” (Mateu 22:4-6) Ela enooniherya yeeyo yahaala weereya vaavaa muloko weekristu weenraaya otikitheryiwe. Elukuluku yeele, Ayuta nlelo yaakhalano ekari ya opaka makupa a Omwene, nyenya ancipale yaakhooca nwopelo yoowo, ophiyerya wi akina enaamwaaahooxa ‘amulapeli a mwene.’—Saweriwa T’arummwa 4:13-18; 7:54, 58.

Tiheeni yaahaala weereya ni nloko? Yesu onnakookela oloca ariki: “Mwene yowo ànyenyeya, àharumiha akhotxo awe wi yatolose alipa awipha yale, ni wi yeyele nipoma naya.” (Mateu 22:7) Ela yeeren’ye ni Ayuta mu 70 E.K. vaavaa Aroma yeeyenlaaya “nipoma naya” na o Yerusalemu.

Mpwanne nthowa na okhooca nwopelo enataphulela wi haavo tho aahaala owompwa? Mwawiiwanana ni niphwanaphwaniho na Yesu, enooneya wi tahi yeeyo. Owo onnatitela oloca ariki: “Oholo waya [mwene] àhi wa amulapeli: ‘Olya wòmala opakiwa, nto alipa òwompwa hiyaphwanelenle. Haweni mmakhulukano mwa iphiro, mwawope atxhu othene muneranyu mwaphwanye.’ Vano amulapeli ale yàtximula ni yàhawopa atxhu othene yaphwannyaya, òrèra ni ònanara murima. Ni empa yàsareya.”—Mateu 22:8-10.

Ti wawooneya wi evinrevo elukuluku, Petro ahaala opacerya waakhaviherya amalapo—yaawo yaahaayariwe mu nloko na Ayuta, naari yaale yaahipacenrye ochara meerelo a Ayuta wi ekhale Akristu eeparipari. Mu 36 E.K., Korneliyu, mutokweene a anakhoco o Roma ni ahima awe, yaahaakhela munepa wa Muluku nave epacerya okhalano ewehereryo ya opaka makupa a Omwene wa wirimu yoowo Yesu aalonceiye.—Saweriwa T’arummwa 10:1, 34-48.

Yesu ohooniherya wi tahi wi oothene anahaala oya va yoolya ya othela anahaala wooniwa okhala oophwanelela ni “mwene.” Owo onnaloca: “Vano mwene àvoIowa wi àvarerye alipa òwompwa, ni mwa yale àmphwanyamo mutxhu mmoha ahiwanre yowara ya vothelani ni àmukoha ariki: ‘Nthamwene nvolon’wemo hai muhiwanre yowara ya vothelani?’ Nto owo hakhunleru. Mwene aharuma amulapeli awe: ‘Mmakeni mata ni manani, ni muriheleni okhwipi ori ipiphi. Mwemmo onakhalamo wunla ni owurawura mìno.’ Mwa eparipari awitxhaniwa ari awatxa, nto òthanliwa ari vakhani.”—Mateu 22:11-14.

Asitokweene a malapelo naamwi enwiriyanaka Yesu, akhweya haniiwexexa yootaphuleleene naari mano sookhumelela sa soothene owo onaloceiye. Nlelo, hari oohakalala nave anakhala oolakelela omwiipha yoole onuupulula ichu soonanara aneeraaya ni owuuliha muru.

Asitokweene a ikerexa yaawo ari amwiicani a Yesu ari oonyeenyeya, woona wi Yesu ooloca maphwanaphwaniho yaawo uupulunle soonanara saya. Vano Afarisi anneererya omwaavyerya nthowa Yesu. Awo annaavya mukhalelo wa omweeriha owo oloca echu enahaala weeriha wi aphariwe ni alamuleli o Roma, mwawiihiiha awo annaaliva anamalapa yaathanlilaaya wi emphare Yesu mmasu.—Luka 6:7.

Awo annaloca ni Yesu eriki: “Muhusiha, nòsuwela wi onalotxa eparipari, nave hiwano nthalo ni mutxhu, ntakhara onahusiha epariparyene mphiro wa Muluku. Ti yaphama wi hiyo nliveke musokho wa Sésar, nari hoye?” (Luka 20:21, 22) Yesu hanawokeya ni othamalela waya watheru, woona wi yoolakelela aya waari wi emweehe. Waakhanle wi Yesu ohaakhula wi: ‘Hooye, tahi yaphaama oliva musokho,’ ahaala wootheriwa ntoko mulipa awaakaaha malamulo nave ahaala ophariwa ni alamuleli o Roma. Nyenya waakhanle wi aakhunle wi: ‘Aai, muliveke musokho,’ achu yaawo yaavelavenle ni misokho sa Aroma, yaahaala wiiwexexa moonanara ophiyerya omurukunuwela. Vano owo aakhunle hai?

Yesu onnaakhula: “Munakererya hai, anawisotherye nyu? Koniheni ekhorowa ene yamusokho.” Awo annaruuha ekhorowa emoha, nave onnaakoha: “Eruku ela ti yawani? ni olempevo tani?” Awo annaakhula: “Ti ya Sèsar!” Mwa miruku, Yesu onnaloca: “Mmukòkiherye Sèsar eri ya Sèsar, ni mmukokiherye Muluku eri ya Muluku.”—Mateu 22:18-21.

Mwawiihiiha, achu annahaleeliheya ni masu a Yesu. Ehirino masu omwaakhula, awo annapwahavo. Nyenya nlelo nihiku hinimanle, nave tho omwiicani awe havelavenle. Afarisi emanle ohikhumelela phaama mu omweeha waya Yesu, ahooleli a nikhuuru nikina na malapelo annamwaacamela.

Asatuki, yaawo analoca wi hiwaavo ovinya mookhwani, annaruuha nikoho vooloca sa ovinya mookhwani ni othela wa asilamu. Awo annakoha: “Muhusiha, Mose àhi: Mulopwana akhwà ahirino anamwane, munnawe amurape wi amuyarele anamwane. Vano, yàkhala wa hiyano asinna athanu na pili. Òpatxerya athenleiye, àkhwa ahiyanreno, nave àmuhiyerya muthiyana munnawe. Hiha yàhereya ni munna anawili, ni aneraru, ophiyerya anethanu na pili. Vomaliherya yakhwilaya othene yawo, àkhwa muthiyanatho. Phamasene! Mwa ovinya mokhwani muthiyana ole oni akhale awani wa yale asinna athanu na pili, wona wi othene yawo yamuthela?”—Mateu 22:24-28.

Apharihelaka soorepa sa Mose, seiho Asatuki yeemereryaaya, Yesu aawaakhula: “Tahi wa yeyo muniwokanyu, muhisuwelaka sorempwa ni owerya wa Muluku? Wona wi awo yavinya mokhwani hanathela nari athiyana hanatheliwa, nto ari ntoko ankelo a wirimu. Wa alipa òkhwa eni evinye mokhwani himwalakhannye mwa nlivru na Mose, vavale onalotxiwavo sa niphara novarela, Muluku amulènleiye ariki: “Miyo kiri Muluku a Abraau, Muluku a lsák ni Muluku a Yakóbe?” Vano owo tahi Muluku a alipa òkhwa, nto t’a atxhu awona. Tiva nyuwo mòtepa owokeya!” (Marko 12:24-27; Mukwaha 3:1-6) Muloko onnatikhiniheya ni naakhulo na Yesu.

Yoonaka wi Yesu aahaavootha Afarisi vamoha ni Asatuki, achu akina a makhuuru yaala yaathukumana wi emweehe Yesu ekwaha ekina. Mmoha a alipa oorepa aakoha: “Muhusiha, wa malamulo othene, ntokotokosa ti nivi?”—Mateu 22:36.

Yesu onnaakhula: “Nopatxerya ti nla: wiwe, Isarayele, Apwiya Muluku ahu, yaworu t’ari Apwiya! Tiva wakhweleke Apwiya Muluku-à ni murima-à wothene, ni mupuwelo-à wothene, ni ekumi-à yothene, ni ikuru sà sothene. Nanawili ti nla: omukhweleke mukhwà ntoko onikhwelawe weyano. Hinavo nlamulo nikina opwaha yala.”—Marko 12:29-31.

Amanle wiiwa naakhulo na Yesu, mulipa oorepa mmoha onnaloca: “Pwiya, wòlotxa phama. Paripari havo Muluku mukina omuhiya Muluku àhu. Navetho omukhwela yowo ni murima wothene, ni mupuwelo wothene, ni ekumi yothene, ni ikuru sothene, nave omukhwela mukhwawe ntoko onikhweleiye, eri etxhu etokwenesa opwaha mikutxho sothene ni sovaha sothene.” Yesu onneiye wi aahaakhula phaama, aaloca wa yoowo ii: “Paripari horakamenle omwene wa Muluku.”—Marko 12:32-34.

Yesu aamaliha mahiku mararu ahusihaka mu empa ya Muluku ovinyerya nihiku na (9, 10 ni 11 a Nisani). Achu akina ntoko alipa oorepa, yaananwiriyana moohakalala. Nyenya ahooleli a malapelo hooye, woona wi “harivo ererya omukoha yowo.”

Saweeha sa amwiicani a malapelo hisaaphanre muteko, naari hiyaawenrye omphara Yesu mmasu wi emveleele wa alamuleli o Roma. (Luka 20:20) Nla nihiku na 11 a Nisani nave nivano Yesu ori mu empa ya Muluku. Vano owo onnapharihela weeha waya wi alokohe mukhalelo aya weeparipari. Owo onnapacerya olocano ariki: “Nyuwo munupuwelani sa Kristu? mwana awani?” (Mateu 22:42) Oothene aasuwela wi Kristu naari Mesiya orweenle wa Tavite, nave ti yeeyo anaakhulaaya.—Mateu 9:27; 12:23; Yohani 7:42.

Yesu onnaakoha ariki: “Vano onlotxelani Davide, amwalèliwe ti Munepa wi owo ti Pwiyawe, ariki: ‘Apwiya àlotxa wa Apwiyaka: okirathi mono aka wolopwana ophiyerya miyo kakuhe amwitxana-à vathi va inani sà?’ Vano Davide onamwitxhana owo Pwiya, owerya oni hai okhalatho mwana awe?”—Mateu 22:43-45.

Afarisi hanaakhula echu, woona wi anaweherya wi mmoha a nihimo na Tavite awoopole mu olamulelo wa o Roma. Nyenya alocaka masu a Tavite mu Salumu 110:1, 2, Yesu onnooniherya wi Mesiya hari ntoko mulamuleli oomwiilini. Owo ti Pwiya a Tavite, nave amanle okiraathi omoono woolopwana wa Muluku onahaala olamulela ni ikuru. Naakhulo na Yesu ninnamaaliha amwiicani.

Amuhuserya vamoha ni achu akina ancipale anniiwa. Vano Yesu onnaloca ni yaawo, aalopolaka vooloca sa alipa oorepa ni Afarisi. Alopwana yaawo ‘anakiraathi vampatxoni wa Mose’ wi ehusihe malamulo a Muluku. Yesu onnaalopola alipa oowiriyana ariki: “Erakani ni txharihakani sothene aneraya yohusihekeni, nto muhitakiheryeke merelo aya, wona wi awo anamulotxaru eheraka.”—Mateu 23:2, 3.

Mwawiihiiha Yesu onnaloca niphwanaphwaniho vooloca sa wiisootherya waya ariki: “Annapateya [ikaaxa] irempwemo malamulo.” Ayuta akina annapateya ikaaxa inanancu erempwevo malamulo vayuuci naari mmiwononi. Nyenya Afarisi annapateya ikaxa itokotoko wi yooniherye wi annachariha malamulo. Ohiya yeeyoru, awotho “annawara sowara sorakama.” Aisarayeli yaanaphwanela owara soowara soorakama, nyenya Afarisi yaanatepano orakamiha soowara saya. (Namarepela 15:38-40) Awo aneerano soothene “wi yoniweke t’atxhu.”—Mateu 23:5.

Ophiyerya tho amuhuserya a Yesu ananwerya ovoloweliwa ni nchuno na okhala oovuwa. Mwawiihiiha, owo onnaavaha miruku ariki: “Nto nyuwo muhitxhaniweke muhusiha, wona wi muhusihanyu ori mmoharu, ni nyuwo othene onnanyu. Mwilaponi ahikhalevo muneranyu mmwitxhaneke tithi, wona wi Tithinyu ori mmoharu, yowo awirimu. Nave muhitxhaniweke muhusiha, wona wi muhusiha anyu ori mmoharu, Kristu.” Vano amuhuserya yaaphwanela weera eheeni ni wiisoonaka hai? Yesu onnaaleela: “Yole ori mutokwene anyu akhale mulapeli anyu. Yole onisunnuwiha, onarwa ayevihiwa; nave yole oniyeviha onarwa annuwihiwa.”—Mateu 23:8-12.

Voocharela, Yesu onnaloca ipahu inahaala okhumelela wa alipa oorepa ni Afarisi awootha ariki: “Otxulu ti wanyuwo, alipa òrepa ni afarisi, awisotherya! Ntakhara munnàwalela atxhu omwene wa wirimu, wona wi nyuwo himunavolowamo, nari himunàhiya ovoIowa yale anakhwela.”—Mateu 23:13.

Yesu onnalocela masu yaala nthowa nawi hanathokororya ichu soomunepani, nave eyo ennakhala yawooneya moorweela wa muupuwelo wooheseya aryaayano. Ntoko yootakiherya, analoca eriki: “Yowo onalipela empa ya Muluku, olipela wawe ti wasiyo; nto yowo onalipela muhakhu wa empa ya Muluku, olipela wawe ti wophwanela otxhariha.” Eyo enooniherya evaasi aya yoomunepani, woona wi wa yaawo ewooro ya empa ya Muluku ti yoochuneya opwaha mikhalelo soomunepani sa nipuro na mathamalelo a Yehova. Nave awo ‘annahiya itxhu itokotoko sa malamulo, ti wi, wokololowa, ikharari, ororomeleya.’—Mateu 23:16, 23; Luka 11:42.

Yesu onnawiichana Afarisi ariki: “Ahóli évasi nyuwo, ohukula ichechema, nyenya ekamila munnamirya.” (Mateu 23:24, Nlakano Nahihano) Awo annahukula eviinyu wi ehimirye icecema woona wi icecema ti soothanyeya. Nyenya hanathokororya ichu soochuneya sa nlamulo, nave eyo eri ntoko ommirya kamelo, yoowo ori mwaaxinama mutokweenexa oothanyeya.—Onamukutxho 11:4, 21-24.

Ela ekwaha yookuchula ya Yesu mu Empa ya Muluku, owo onnatitelela olokoha wiisootherya wa alipa oorepa ni Afarisi, awiichanaka vanlakani vene ntoko anawiisootherye. Owo onnapharihela masu oosiphela, ariki: “Nyuwo munamurapiha kopho ni epratho vateru, muniha mpuwa mwanyu musaren’ye wiya ni oluluwa. We farisi òhona! Opatxerye orapiha mpuwa wa kopho ni wa epratho, wi yeletho eri vate ekhale yorèra.” (Mateu 23:25, 26) Naamwi Afarisi ecicimiheryaka weela wa vaate, awo hanathokororya omuchu aya wampuwa, haneeliha murima aya woosiphela.

Wiisootherya iwo onnooneya mu wiilipixerya waya opaka ni oreeriha mahiye a alipa a miririmu. Mwawiihiiha, Yesu aaloca wi awo “anamwane a yale awiphale alipa a miririmu.” (Mateu 23:31) Ela ennooneya wi eparipari nthowa na ochuna waya omwiipha Yesu.—Yohani 5:18; 7:1, 25.

Nave voocharela, Yesu onnaloca yeeyo enahaala weereya ni ahooleli yaale wakhala wi hacharunwe: “Inowa nyu, nloko na ivili, muni mutxhawe hai nthorihelo na nipuro na moro?” (Mateu 23:33) Naakhalavo nipuro nawaacamela nniichaniwa mpopa wa Pen-Hinomi nenlo neeyeliwawo ikokhola, nave nipuro nla ninnooniherya otoloxiwa woomalela yoowo waahaala weereya ni alipa oorepa ni Afarisi.

Oohuserya a Yesu anaya omweemeelela yoowo ntoko “alipa a miririmu, alipa a miruku ni òrepa.” Nave eni ekhalihiwe hai? Alocaka ni ahooleli a malapelo Yesu aahi: “Nyuwano akina munan’wipha ni munamwathomeya . . . , akina munamwawasula musinagoga mwanyu ni munarwa munan’wikara wa epoma ni epoma. Nave hiha nnamorwelani nikhami nothene na atxhu awokolola n’yeheriwe elapo ya vathi, ovinya nikhami na Abel èkhaikhai, ophiyerya nikhami na Zakaría, . . . n’wiphalanyu mpa mwa Muluku.” Owo annaalopola: “Epariparyene miyo kinnolèlani wi sothene iha inamurwela nloko nla.” (Mateu 23:34-36) Ti yeeyo yeeren’ye mu 70 E.K. vaavaa anakhoco o Roma yaamutolonxaaya Yerusalemu nave ewiipha Ayuta ancipale.

Yesu onnathanana vaavaa onuupuweleleiye yaweereya eyo yawoopiha. Athananaka onnaloca ariki: “Yerusalemu, Yerusalemu! We onawipha alipa a miririmu ni onavonya ni maluku yale orumiheliwawe! Itila hai kikhwenlaka wathukumanya anamwane-à ntoko mwanakhu onàthukumanyeiye asana awe vathi vamakuphelo awe, ni weyo hokhwenle. Vano empanyu enamukhala milepe.” (Mateu 23:37, 38) Achu yaale yaawiriyana, akhweya anniikoha ‘empa’ taani Yesu onaloceiye. Apwanne onaaha empa ya Muluku ya o Yerusalemu, yeeyo enakhala ntoko wi yookhalano naakiho na Muluku?

Voocharela Yesu onnaaceererya: “Vawihiha kinnolèlani: ovinya olelo himurwa mukòna ophiyerya nihiku muneranyu mwere: òrelihiwa tuwo onarwa wa nsina na Apwiya.” (Mateu 23:39) Owo onaloca masu ooloherya anaphwanyeya mu Salumu 118:26 ani: “Atxitximihiwe yole onarwa mwa nsina n’Apwiya. Mpa mw’Apwiya hiyo ninnòtxitximihani.” Ela enooniherya wi, wakhala wi empa ela yawooneya yookumuliwa, haavo onahaala ovolowamo mu nsina na Muluku.

Vano Yesu onnaya makupa makina a empa ya Muluku, weiwo oriwo ikaaxa sa sooveleela. Achu annahela sooveleela saya mu ikaaxa seihe. Yesu onnawoona Ayuta oohiyanahiyana eveleelaka, alipa ooreela “yànarihelamo ikhorowa sawatxa” ntoko yoovaha. Voocharela, Yesu aamoona naamukhwele oohaawa nave “àrihelamo ikhorowa pili.” (Marko 12:41, 42) Moohikhwa minikwa, Yesu onnasuwela wi Muluku oohakalala ni yoovaha ya muthiyana yoola.

Awiichanaka oohuserya awe, Yesu onnaloca: “Paripari kinnolèlani wi namukhweli ola, orihenlemo ikhorowa pili, t’orihenlemo sintxipale wapwaha atxhu akina othene.” Ntakhara heeni onaloceiye hiiha? Owo onnathariha: “Ntakhara atxhu yawo avan’he ikhorowa satxun’we, nto namukhweli ola ovan’he sothene areiyeno mohawani mwawe, aroromeleiye wi ikhaviheryano.” (Marko 12:43, 44) Meerelo ni muupuwelo wa muthiyana ola toohiyana ni wa ahooleli a malapelo!

Nihiku na 11 a Nisani nihanle vakhaani, nave vaava Yesu onakhumeiye mu empa ya Muluku hakookelamo tho. Mmoha a oohuserya awe onnaloca ariki: “Muhusiha, mone orèra wa maluku ni mutekelo wa ipa!” (Marko 13:1) Mweevelevelo, maluku makina aphariheliwe, wi etekiwe exiri ya empa, matokhweene nave enakhala ntoko wi empa eyo enahaala omaliha iyaakha sincipale. Vanthowa na yeela, annahaleeliheya ni masu Yesu onaloceiye ariki: “Onnona ipa iha itokotoko? Wa seiha hohalavo nluku vasulu va nluku nni nihipitxuliwevo.”—Marko 13:2.

Amanle oloca ichu seiha, Yesu ni arummwa awe annalapuwa muhice Setroni nave annawela Mwaako wa Asitona. Elukuluku ekina, owo onnahala pahiru ni arummwa awe axexe—Petro, Antreya, Yakopo ni Yohani. Eri vasulu vaavale, ewehaka vathi, awo annawerya woona empa ya Muluku.

Ela elukuluku yoothana ya nihiku nanawiili, nave 11 a Nisani ohanle vakhaani omala. Mahiku a muteko wa Yesu elapo yavathi annamala. Owo aanahusiha mu empa ya Muluku othana, nave ohiyu aanakookela wiiwo aahayeiyewo okhwipi wa muceche. Achu ancipale yaatepa okhalano nchuno, ophiyerya wi “yànapehererya mpa mwa Muluku wi emwiwe yowo.” (Luka 21:37, 38) Nyenya mahiku awo aavira, vano Yesu ori o mwaako Asitona ni arummwa axexe: Petro, Antreya, Yakopo ni Yohani.

Awo annaya oloca ni Yesu meekhaayavo. Yesu onammaliharu oloherya wi hinaavo nluku nnahaala ohala vasulu va nluku mu empa ya Muluku, nave eyo ennaweeriha okhala awuukhuwa. Nyenya tahi yeeyoru enawuukhula. Elukuluku ekina, Yesu aahaavaha miruku ariki: “Khalani òwehererya, wona wi muhisuwelaka, Mwana a mutxhu t’onereiye aphiye.” (Luka 12:40) Owotho aahaaleela vooloca sa “nihiku Mwana a mutxhu onakhweleiye orwa.” (Luka 17:30) Mpwanne masu a Yesu aniiwanana ni yeele olonceiye mu empa ya Muluku? Arummwa murima woowiipa nave annamukoha: “Onlèle: etxhu yeyo enaya wereya lini? Nave t’evi eneneryo ya orwa wà, ni yomaliha elapo?”—Mateu 24:3.

Akhweya anuupuwela vooloca sa okumuliwa wa empa ya Muluku yeeyo anoonaaya vaavaa aryaayavo. Opwaha yeeyo, awo annakoha vooloca sa orwa wa Mwaana a muchu. Akhweya anuupuwela niphwanaphwaniho na Yesu vooloca sa ‘mulopwana mmoha òsuwanyeya àtximunle, ayaka worakamawo, wi avahiwe omwene ni akòke.’ (Luka 19:11, 12) Navetho yaanikoha vooloca sa ichu saahaala weereya seiho sahaala okhala eneneeryo “yomaliha elapo.”

Mu naakhulo nawe, Yesu onnavahererya eneneeryo enahaala othoonyerya makuchuwelo a mukhalelo wa Ayuta, ophitaanyerya okumuliwa wa empa ya Muluku. Nyenya owo onnavaha sooleeliherya ikina. Eneneeryo eyo enahaala waakhaviherya Akristu omwaahiyu wi esuwele waakhanle wi anakhala mu elukuluku ya ‘orwa wawe’ ni waakhanle wi makuchuwelo eelapo yoothene ya vathi ahaacamela.

Vaavaa iyaakha inaviraaya, arummwa annoona waakhwanela wa sooloherya sa Yesu. Mweeparipari, ichu sincipale owo aalohenryeiye saapacenrye waakhwanela nlelo eri akumi. Mwawiihiiha, ivinrevo iyaakha 37, mu 70 E.K., Akristu yaawo yaari awiwehererya hiyaatutuxiwe ni makuchuwelo a mukhalelo wa Ayuta ni empa ya Muluku. Nyenya tahi wi soothene Yesu aalohenryeiye saaheereya variyari va elukuluku yeeyo ophiyerya 70 E.K. Vano tiheeni yaahaala okhala yawooniherya ekina ya orwa wawe mu owerya wa Omwene? Yesu onnavaha naakhulo wa arummwa awe.

Yesu onnaloca wi yaahaala okhalavo “ekhotxo ni olotxiwa wa ekhotxo” nave “nloko nnamurosa nloko nikina, nave omwene onamurosa omwene.” (Mateu 24:6, 7) Owo aaloca tho wi “elapo enarwa etxikinyeya, nave mapuro makina anarwa ekhalamo etala ni ipahu.” (Luka 21:11) Yesu onnaalopola arummwa awe ariki: “Anamurwa ewikarani, yomanani.” (Luka 21:12) Yaahaala okhalavo ahusiha awootha yaawo yaahaala waahuweliha ancipale. Ichu soohiyana ni malamulo saahaala waaceereryeya, nave osivela wa ancipale waahaala oriirya. Ohiya yeeyoru, owo aaloca wi “mutxhaka ola wa omwene onamulaleyiwa mwelaponi yothene wi ovahe onamona maloko othene. Vanonto t’oneraya orwe okutxhula w’elapo.”—Mateu 24:14.

Naamwi sooloherya ikina saakhwanenle mu elukuluku ya onyaanyiwa naari ahaakumve onyaanyiwa Yerusalemu ni Aroma, mpwanne Yesu onnuupuwela waakhwanela otokweene omwaahiyu? Munnawerya woona wi waakhwanela weeparipari wa yooloherya ya Yesu onnaakhwanela mmahiku ahu yaala?

Echu Yesu onaaceereryeiye va eneneeryo ya orwa wawe ti wooneya wa “epahu yotolosa.” (Mateu 24:15) Mu 66 E.K., epahu ela yootoloxa enaweemelela ‘anakhotxo’ o Roma, vamoha ni iruku saya soophwaniherya. Aroma annamurukurerya Yerusalemu nave annakaca makupa makina a ixiri, wi ikhale soorekeseya. (Luka 21:20) Mmukhalelo yoola “epahu yotolosa” enneemela vachu yaahiphwanelaaya weemelavo, vaavaa Ayuta anoonaayavo okhala “vanipuroni nawela.”

Yesu onnatitelela oloherya ariki: “Enamukhalavo ekoi etokotoko, ehintonko okhala ovinya nihiku nopatxerya elapo ophiyerya olelo, nari mano herwatho ekhala.” Mu 70 E.K., Aroma yaamunyaanya Yerusalemu. Onyaanyiwa iwo wa ‘muchetche wawéla’ wa Ayuta ophitaanyerya empa ya Muluku, yohooniherya okhala ekoi etokotoko, nthowa nawi macikhwi macikhweene a achu yaahiiphiwa. (Mateu 4:5, Nlakano Nahihano; 24:21) Eyo yoohooxa etokweene opwaha soothene sintonko waatoloxa achu ni epooma ya o Yuteya. Ekoi ela, ennamaaliha malapelo oothene a Ayuta yaaryaayano ovinyerya khalai. Mwawiihiiha, waakhwanela ori woothene wa omwaahiyu wa sooloherya ni masu, moohikhwa minikwa onahaala okhala wawoopihaxa.

NNI NIKHALENO HAI NROROMELO ELUKULUKU YA MAHIKU AALOHERYIWE NI YESU?

Ovaanela wa Yesu vamoha ni arummwa awe vooloca sa orwa wawe mu owerya wa Omwene ni makuchuwelo a mukhalelo ola wa ichu onnatitelela. Vano owo onnaalopola wi ehaachare “arummwa ni alipa a miririmu òwoka.” Owo onnaloca wi anahaala wiilipixerya “wi yaweryà, ewotothe òthanliwatho ti Muluku.” (Mateu 24:24) Nyenya oothanliwa awo, hiyoototheya naari ohuwelihiwa. Orwa wa Akristu awootha onahaala okhala wawooneya ni miitho. Nyenya, ophiya wa Kristu onahaala okhala woohooneya.

Alocaka sa ekoi etokotoko yeeyo yaahaala okhumelela omakuchuwelo wa mukhalelo ola woonanara wa ichu, Yesu onnaloca: “Nsuwa nnarwa nripa, mweri horwa warya, itheneri inammora wirimu, ni ikuru sa wirimu inamutxikinyeya.” (Mateu 24:29) Arummwa hanasuwela phaameene mukhalelo masu awo ootutuxa aniiwaaya, eneeraaya yaakhwanele, nyenya annasuwela wi enahaala okhala echu yawoopiha.

Saweereya iha sawoopiha sini saavolowele hai achu? Yesu onnaakhula: “Atxhu anamukhwa wova, vowehererya sotakhala inaya ophatxuwa mwilaponi, ntakhara ikuru sa wirimu inamutxikinyeya.” (Luka 21:26) Yaweereya ela Yesu onaloceiye, enahaala okhala elukuluku yoothananihaxa mu saweererya sa achu.

Moohakalala, Yesu onnaaleela arummwa awe wi “Mwana a mutxhu arwaka mmekuni ni owerya wawe ni ovuwa otokotoko” tahi wi oothene anahaala okhala oothanana. (Mateu 24:30) Owo aaloca wi Muluku onahaala okhaviherya “wa nthowa na òthanliwa.” (Mateu 24:22) Mano, tiheeni arummwa yaala oororomeleya anaphwanelaaya weera emanle wiiwa michaka iha soonanara Yesu onaloceiye? Yesu onnaalipiha oomuchara awe: “Sapatxerya wereya itxhu seiha, mwitxhuwe ni nvinyihe muru, ntakhara wopoliwa wanyu ori vakhiviru.”—Luka 21:28.

Vano, arummwa a Yesu yaawo yaahaala okhalaka variyari va elukuluku yeeyo aalohenryeiye, yaahaala osuwela hai wi makuchuwelo ari vakhiviru? Yesu onnavaha niphwanaphwaniho vooloca sa mwiri wa mukuukhu ariki: “Mirai saya sarwela mithoma ni makukhu ephuweIa, musuwele wi eyita yophiya. Vamohamohatho nyuwo mona itxhu sothene iha musuwele wi Kristu ori vakhiviru, va milako. Epariparyene miyo kinnolèlani wi nloko nla hinnavira, sothene iha ihiphatxun’we.”—Mateu 24:32-34.

Mmukhalelo yoola, vaavaa arummwa yeeraaya epacerye woona ineneeryo iha saakhwanelaka, yaahaala osuwela wi makuchuwelo ari vakhiviru. Voocharela, Yesu onnaalopola Akristu yaawo yaahaala okhalaka variyari va elukuluku yeeyo, ariki:

“Nyenya sa nihiku nla ni elukuluku aya hanasuwela mutchu mukina, nari angelo a Wirimu, nari Mwana, nyenya Atithi mekhaya. Nave ntoko mahiku a Nowa, wawihihá onarwa-okhala ophiya wawe wa Mwana a mutchu. Vawi ntoko m’mahiku yale, ehiphiyale mahi, atchu yámólya ni owurya, yámthela ni otheliwa, ophiyerya nihiku nenlo Nowa ávolowiliye m’mwacheyani’mmo, nave yawo heyásuwenle etchu, ophiyerya mahi yárúlaya, etolosha yawo othene, wawihihá onarwa-okhala ophiya wawe wa Mwana a mutchu.” (Mateu 24:36-39, NN). Yaweereya Yesu onaphariheleiye wi alikanyihe—maahi mancipale mmahiku a Nowa—yaari yaweereya ya elapo yoothene.

Arummwa yaawo ari ni Yesu va mwaako wa Asitona, moohikhwa minikwa annasuwela ochuneya waya otitelela okhala awiwehererya. Yesu aahi: “Mwikosopeke wi mirima sanyu ihilimeliwe ni sotxapaheya, ohapaliwa, ni oteteiwa wa ekumi, wi nihiku nenlo nihotutuseni, ntakhara nni nikhale ntoko murakho oni ophiye wa atxhu othene amanke mwelapo ya vathi. Vano mwiwehereryeke ni nvekeleke elukuluku yothene wi mukhale ni ikuru sotxhawano sothene seiho inahawela ophatxuwa, nave wi mphwanele wemela vamithoni va Mwana a mutxhu.”—Luka 21:34-36.

Wiiliwiili Yesu onnooniherya wi yooloherya awe enahaala waakhwanela mu elapo yoothene. Tahi wi onaloca echu yaahaala waakhwanela mu elukuluku emoha ni ovolowela pahiru epooma ya Yerusalemu naari pahiru wa nloko na Ayuta. Owo onaloca echu eni ephiye “wa atxhu othene amanke mwelapo ya vathi.”

Yesu onnaloca wi oohuserya awe anaphwanela okhala awiivareryela, awiilipelela ni awiirehererya. Owo onnaceenyerya ochuneya waya weerano yeela moorweela wa oloca niphwanaphwaniho nikina ariki: “Mwiwetho ela: mwanene a vate asuwelà nihiku mpava onereiye arwe, amulipele aka wi empawe ehikhutxuliwe. Tivanto nyuwanotho mwirehererye, ntakhara elukuluku yeyo muhinupuwelanyu t’onereiye arwe Mwana a mutxhu.”—Mateu 24:43, 44.

Yesu onnaalipiha arummwa awe wi ehoove. Owo onnaloca wi vaavaa sooloherya iha inahaalaaya waakhwanelaka, onahaala okhalavo “mulapeli” yoowo anahaala okhala awiwehererya ni oowetha. Mwawiihiiha, Yesu onnaloca niphwanaphwaniho nenlo nnaakhaviherya oohuserya wiiwexexa phaama: “Vano tani mulapeli òroromeleya ni awisuwela, pwiyawe omuthanlileiye wa amulapeli akina, wi àvahe yolya mwa elukuluku yophwanelela? Òrèriwa ti mulapeli pwiyawe, arwaka, amphwannye alapaka muteko awe. Txhiri kinnolèlani wi onammwera mulapeli awetxiha muhakhu awe wothene.” Wakhala wi “mulapeli” opacerya okhalano meecelo oonanara ni anaahooxa akina, pwiyawe “onamunvalanya n’akhwawe” ni omulaka vatokotoko.—Mateu 24:45-51; mulikanyihe ni Luka 12:45, 46.

Nyenya, tahi wi Yesu onachuna oloca wi akina a arummwa awe anahaala okhalano meecelo oonanara. Vano, tiheeni Yesu achuneiye waahusiha arummwa awe? Owo onachuna wi etitelele okhala awiwehererya ni oowetha, ntoko onooniheryeiye mu niphwanaphwaniho nikina.

Yesu onaakhula nikoho na arummwa awe vooloca sa orwa wawe ni makuchuwelo a mukhalelo ola wa ichu. Nlelo uupuwelaka yeeyo, owo onnavaha miruku soophwanelela moorweela wa niphwanaphwaniho. Waakhwanela wa niphwanaphwaniho nenlo, onahaala wooniwa ni yaawo anahaala okhalaka variyari va elukuluku ya orwa wawe.

Owo onnapacerya niphwanaphwaniho ariki: “Omwene wa wirimu onalikana ni asimwali khumi, yawo yakunse inyari saya emuthikireryaka mutheli. Athanu yàri òlosowa ni akina athanu yàri awisuwela.”—Mateu 25:1, 2.

Tahi wi Yesu onachuna oloca wi arummwa awe yaawo yaahaala waakhela Omwene wa wirimu akina yaahaala okhala olosowa, nave akina awiisuwela. Ohiya yeeyo, owo achuna oloca wi, vooloca sa Omwene, mmoha ti mmoha a arummwa awe ookhalano murici wa othanla okhala oolipelela naari hooye. Nyenya Yesu haano minikwa wi mmoha ti mmoha a arummwa awe onanwerya okhala oororomeleya ophiyerya waakhela mareeliho a Atiithi awe.

Mu niphwanaphwaniho, asimwali oothene annayawo vamoha wi emwaakhele mutheli ni okhala vamoha va efesta ya othela. Vaavaa eereiye aphiye, asimwali yaahaala omwaleelaka ephiro ni onyaari aya, emucicimihaka mutheli vaavaa onamukuxeiye mwaariye ayaakano mu empa erehereryiwe wa yaawo. Apwanne oothene aniirehererya phaama?

Yesu onnaloca: “Asimwali ale òlosowa, ekusaka inyari, hiyahenlemo makhurwa. Nto ale akina athanu awisuwela, yàkusa inyari saya, yàhelamo makhurwa mwitxhupani mwaya. Mutheli ànalekela orwa nave asimwali ale yàpatxerya otuthela ni yàrupavo.” (Mateu 25:3-5) Mutheli hanaphiya elukuluku yeeyo awo yuupuwelaaya. Enakhala ntoko wi onnalekela, nave asimwali yaarupelavo. Arummwa akhweya yaahuupuwela yeeyo Yesu aaleenleiye vooloca sa mulopwana oosuwanyeya yoowo aapwanhevo nave moovira wa elukuluku ‘akòka, akhenle omwene.’—Luka 19:11-15.

Mu niphwanaphwaniho nenla na asimwali khumi, Yesu onnaloca yeeyo eneereya vaavaa mutheli onaphiyeiye: “Ohiyu oriyari wàhiweya okhuwela: ‘Mutheli onnaphiya, khumani, mmuthikirerye.’” (Mateu 25:6) Apwanne asimwali annooniherya wi yaahiirehererya nave wi yaanalipelela?

Yesu onnatitelela oloca: “Asimwali othene yàhuhumuwa ni yàreherya inyari saya. Asimwali òlosowa yàhera wa yale awisuwela eriki: ‘Nivaheni makhurwa anyu, wona wi inyari sahu sinnatxipha.’ Nto asimwali ale a miruku yàwakhula: ‘Apale hanakhwana wa nyuwo ni wa hiyo. Haweni wa alipa anakuliha, mwakule annyu.’”—Mateu 25:7-9.

Mwawiihiiha, asimwali ale athanu oolosowa hiyaari oolipelela naari hiyaari ooreheryeya wi emwaakhele mutheli. Awo hiyaarino makhurwa awaakhwana, nthowa na yeela annacimula wi yakule. Yesu onnaloca: “Eyaka okula, mutheli àphiya. Ale awisuwela yàvolowa vamoha ni mutheli nave milako sàwaliwa. Vomaliherya yàphiya ale yakele okula makhurwa ni yàhera: ‘Pwiya, Pwiya, nihulele.’ Owo àwakhula: ‘Mwa epariparyene kinnolèlani: nkosuwenleni.’” (Mateu 25:10-12) Chiryene, eyo yaari yookhumelela yoonanara nthowa na ohilipelela ni ohiirehererya!

Arummwa annawerya wiiwexexa wi mutheli yoowo Yesu onamuloceiye, ti yene. Annasuwela yeeyo nthowa nawi aahintoko wiilikanyiha ni mutheli. (Luka 5:34, 35) Vano hanka asimwali awiisuwela anasiphela aani? Alocaka sa “muhuwo mukhani” yoowo waahaala ovahiwa Omwene, Yesu aahipharihela masu awi: “Mukhale òmalelene ni ipanthe sovarela mmatani.” (Luka 12:32, 35) Mwawiihiiha, mu niphwanaphwaniho nenla na asimwali, arummwa annawerya wiiwexexa wi Yesu onawaaha arummwa oororomeleya ntoko yaawo. Vano, tiheeni Yesu onachuneiye ohusiha moorweela wa niphwanaphwaniho nenla?

Yesu hanakhuwa echu vooloca sa yeela. Owo onnakuchula niphwanaphwaniho nawe ariki: “Mwilipeleleke wona wi hamusuwenle nihiku nari elukuluku ene.”—Mateu 25:13.

Ti yawooneya wi Yesu onnaalopola arummwa awe oororomeleya, wi awo anaphwanela otitelela okhala ‘olipelela’ variyari va orwa wawe. Owo onahaala orwa, nave awo anaphwanela okhala ooreheryeya ni oolipelela ntoko asimwali athanu awiisuwela, wi ehiyeleele ewehereryo aya ni phatamari yoowo orehereryiwe wa yaawo.

Nivano ari ni arummwa awe axexe o mwaako wa Asitona, Yesu onnavaha niphwanaphwaniho nikina. Mahiku makina muculi, ari o Yeriko, owo aahiloca niphwanaphwaniho na icarama wi ooniherye wi Omwene nivano ti wa omwaahiyu woorakamela. Vano, niphwanaphwaniho onaloceiye hiihaano, nookhalano mikhalelo soolikana. Nlo ninnapaka makupa a naakhulo na nikoho vooloca sa orwa wawe ni makuchuwelo a mukhalelo wa ichu. Nave ninnooniherya tho wi arummwa awe anaphwanela okhala oowetha vaavaa onakhwaaniheryaaya muteko avahiwaaya.

Yesu onnapacerya ariki: “Hihatho mulopwana mmoha apwahaka vate vawe àwitxhana amulapeli awe ni àkawela muhakhu awe.” (Mateu 25:14) Woona wi Yesu aahilikanyiha ni mulopwana aakele woorakamawo wi “avahiwe omwene,” arummwa aniiwexexa mookhweya wi Yesu ti “mulopwana” yoowo.—Luka 19:12.

Ahaakumve ocimula, mulopwana a va niphwanaphwaniho, onnaahiyerya alapeli awe muhakhu wa esisapo. Variyari va iyaakha raru sa muteko awe veelaponi yavathi, Yesu aacicimiherya muteko wa olaleerya michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku, nave aahaavyakiha arummwa awe wi ephareke muteko yoola. Vano owo onnapwaha, aroromelaka wi awo anahaala otitelela ophara muteko aahiyenryeiye.—Mateu 10:7; Luka 10:1, 8, 9; mulikanyihe ni Yohani 4:38; 14:12.

Va niphwanaphwaniho, ti mwawiihai mulopwana onakaweiye muhakhu awe? “Òpatxerya àmunnyale itaIento thanu, mukina italento pili ni mukina etalento emoha, ntoko owerya wa mutxhu ti mutxhu. Ni àpwahavo.” (Mateu 25:15) Tiheeni amulapeli ala anahaalaaya weera ni muhakhu akaweliwaaya? Mpwanne anahaala okhala oowetha mmukhalelo wa opharihela wi yaakhwanihe yookhwela ya pwiyaya? Yesu onnataphulela eyo wa arummwa awe ariki:

“Vohilekela, yole akhenle italento thanu àpharano muteko, onelavotho ikinaku thanu. Vamohamoha yole akhenle italento pili àpharano muteko ònelavotho ikina pili. Nto ole akhenle etalento emoha àkatxela nlitxi, àvithavo ikhorowa sa apwiyawe.” (Mateu 25:16-18) Pwiya akooka, tiheeni enahaala weereya?

Yesu onnatitela ariki: “Yamanlaya mahiku awatxene, mulopwana àkòka ni àhalikhanya ikhorowa vamoha ni amulapeli awe.” (Mateu 25:19) Ale apiili yaaheera yeeyo yaawenryaaya weera, “ntoko owerya wa mutxhu ti mutxhu.” Muchu ti muchu a yaawo aari oowetha, wi aaceererye yeeyo aakhenleiye. Mwawiihiiha ole aakhenle italento thanu ahoonelavo ikina thanu, emohamoha tho ole aakhenle italento piili aahoonelavo tho piili. (Elukuluku yeele, wi muchu aakhele etalento emoha aaphwanela olapa miyakha 19.) Pwiya onnaathamalela oopiili mmukhalelo mmohamoha ariki: “Wòhera phama, wà mmiravo òroromeleya! Wona wi wakhala ororomeleya wa etxhu ekhani, vano kinamokuha vanipuroni nohakalala na apwiya-à!”—Mateu 25:21.

Nyenya tahi emohamoha eneereya ni ole aakhenle etalento emoha. Mulapeli owo onnaloca: “Pwiya, kìhosuwela wi wà mutxhu òlipa murima, onnahepha mwemmo ohanlawemo, ni onnathukumanya mwemmo ohimwaramwanryawemo. Kànawova, kìya kàkatxela nlitxi ikhorowa sà. Wa eri yawà.” (Mateu 25:24, 25) Mulapeli owo naari mano haakhapelenle ikhorowa iho opanku wi iwerye waacereryiwa. Mweeparipari, owo eenreno moohiyana ni yoochuna ya pwiya awe.

Moophwanelela, pwiya ahi wa mulapeli owo: “Weyo, wà mulapeli ònanara murima ni mulipa òporora!” Owo onnaakhiwa etalento nave onnavahiwa mulapeli onawetha wi apharihele. Nave pwiya onahelavo malakiheryo ariki: “Yole orino, onanvahiwa ni onamwatxano; nave yole ohirino, onamwakhiwa yeletho oreiyeno.”—Mateu 25:26, 29.

Ohuserya a Yesu yaakhalano ichu yaaphwanelaaya wuupuwelela, xaxaxa vooloca sa maphwanaphwaniho ookuchula. Awo anniiwexexa wi okhalano ekari ya waapaka oohuserya, echu yoochuneya. Nave awo anaroromela wi anahaala okhala oowetha vaavaa anapharaaya muteko owo. Mwawiiwanana ni muteko wa olaleerya, Yesu hanaweherya emohamoha wa oothene. Ntoko niphwanaphwaniho noonihenryaaya, Yesu onnahakalala ni “owerya wa mutxhu ti mutxhu.” Ela henataphulela wi Yesu onnahakalala ni yoole ori “òporora” naari ohinawetha wi akhwaaniherye yoochuna ya pwiya awe.

Ti wawooneya wi arummwa yaari oohakalala ni yoororomeliha ela: “yole orino, onanvahiwa ni onamwatxano.”

Va Mwaako Olivera, Yesu oomala oloca olikanyiha niphwanaphwaniho na asimwali khumi ni italento. Mukhalelo taani onamaliheiye naakhulo na amuhuserya vooloca sa eneneeryo ya makuchuwelo a mukhalelo yoola wa ichu? Owo oneerano yeela ni niphwanaphwaniho nookuchula vooloca sa ipucepuche ni ipuri.

Yesu onnapacerya orweela mwa opaka mathipelo awe ariki: “Mwana a mutxhu arwà mwa ovuwa wawe vamoha ni ankelo othene, onarwa akirathi vehitxeni va warya wawe.” (Mateu 25:31) Yesu onnahiya vanlakani wi yene tori muchu ookhweleya mu niphwanaphwaniho nawe. Ilukuluku soothene owo oniiloca ntoko “Mwana a mutxhu.”—Mateu 8:20; 9:6; 20:18, 28.

Ti liini niphwanaphwaniho nenla nnahaalaaya okhwaanela? Nnahaala okhwaanela “arwà mwa ovuwa wawe” vamoha ni ankeelo awe ni “akirathi vehitxeni va warya wawe.” Owo aahiloca sa “Mwana a mutxhu arwaka mmekuni ni owerya wawe ni ovuwa otokotoko” vamoha ni ankelo awe. Ela yaahaala okhala liini? “Yamalakaru masoso.” (Mateu 24:29-31; Marko 13:26, 27; Luka 21:27) Mwawiihiiha niphwanaphwaniho nla nnahaala waakhwanela omwaahiyu vaava Yesu oneereiye arwe muncicimihoni. Voocharela tiheeni onahaaleiye weera?

Yesu onnathariha: “Mwana a mutxhu arwà . . . , maloko othene anarwa ethukumana vamithoni vawe ni yowo onamwamwalanya atxhu, ntoko mukukhuli onamwalanyeiye iputxeputxhe ni ipuri. Onarwa akuha iputxeputxhe omononi wolopwana ni ipuri omononi wothiyana.”—Mateu 25:31-33.

Alocaka sa ipucepuche, seiyo imwalanyiwe ikerihiwa o nipuro noophwanelela, Yesu onnaloca: “Vava mwene owo onamulotxa ni yale amono wolopwana ariki: ‘Rwani nyuwo òrèlihiwa a Atithi aka, akhelani omwene woreheriwa wa nyuwano wopatxeryani wa elapo.’” (Mateu 25:34) Ntakhara heeni ipucepuche sinnaakhela mahala a Mwene?

Mwene onnathariha: “Kàvoliwa etala ni nyuwo mwàkivaha yolya; kàkhalano nthanana, nave mwàkivaha mahi; kàri muletxo, nave nyuwo mwàkàkhela. Nkarino yowara, nave nyuwo mwàkiwariha; kàri mukalaposo, nave nyuwo mwàrwa mukòna.” Vaavaa ipucepuche iha, “atxhu aphama” anakohaaya wi ti liini apankaaya ichu saphaama ntakhara mwene, owo onnaakhula: “Eparipari kinnolèlani wi yeyo mmwerenlanyu munnaka mmoha wa yala akhani, mukerenle miyo.” (Mateu 25:35, 36, 40, 46) Awo tahi wi apanke ichu saphaama iho wirimu, woona wi wirimu haavo muchu oniiceliwa, naari onavoliwa etala. Ichu saphaama iha inaphwanela weereliwa asinna a Kristu veelaponi yeela yavathi.

Hanka vooloca sa ipuri, inaheliwa omoono woothiyana? Yesu onnaloca: “Yawihiha [Mwene] onamulotxa wa yale amono wothiyana: ‘Vinyanvo wa miyo, awulumeliwa, muye omoroni wohimala, opakeliwe satana ni ankelo awe. Wona wi kàkhalano etala, nto hamwakivan’he yolya; kàkhalano nthanana, nto hamwakivan’he mahi; kàri muletxo, nto hamwakàkhenle; nkarino yowara, nyuwo hamwakiwarin’he; kànitxeliwa ni kàri mukalaposo, nto hamwakisekunrye.’” (Mateu 25:41-43) Othoriha wu ti woophwanelela ntakhara ipuri soohesa waakhaliha phaama asinna a Kristu, ekhala wi yaanaphwanela weerano.

Arummwa annasuwela othoriha yoowo woomwaahiyu onahaala okhalano makacamiho oohimala. Yesu onnaaleela: “[Mwene] onamwakhulatho: ‘Eparipari kinnolèlani: mahiku othene muhimwerenlanyu munnaka mmoha wa yala akhani, muhikerenle miyo.’ Nave yala anarwa eya wa ekoi yohimala, ni atxhu aphama wa ekumi yohimala.” —Mateu 25:45, 46.

Naakhulo na Yesu ntakhara nikoho na arummwa noovahererya sincipale wa oomuchara awe wuupuwelela vooloca sa yeeyo, naakhaviheryaka tho waalikhela miyoonelo nii saweera saya.