¿Kuajli ken onka totlaneltokil?

1, 2. a) Itech tlen kijtoua Efesios 6:16, ¿tleka noneki matikpiyakan chikauak totlaneltokil? b) ¿Tlenon tiknankilijtoskej ipan yejuin tlamachtijli?

¿KUAJLI ken onka motlaneltokil? (Xpoua Efesios 6:16). Tikmatstokej ika kema. Ijkon ken se escudo melak kuajli techtlajpiya, totlaneltokil noijki techtlajpiya itech tlen xkuajli nochiua ipan tlaltikpaktli, ken auilnemilistli, tlauijsokilistli niman nochi tlen Jehová xkuelita.

² San ika, tinemij ipan itlamiyan tonaltin, niman noneki tikteititiskej ika totlaneltokil chikauak (2 Tim. 3:1). ¿Kenijki uelis tikitaskej tla totlaneltokil yemelak chikauak? ¿Tlenon uelis tikchiuaskej niman ijkon nochipa titlaneltokatoskej? Matiknankilikan yejuin.

KUAJLI MATIKITAKAN KENIJKI ONKA TOTLANELTOKIL

3. ¿Tlenon kinchiuiliayaj soldados iminescudos, niman tleka?

³ Yeuejkaui, escudos tlen notekitiltiayaj kinpepechouiliayaj cuero. Soldados kinchiauayaj iminescudos niman ijkon maka maijtlakaui cuero niman maka mateposkisa noso mapalani yejon tepostli tlen kipiaya. Tla soldado kitaya ika iescudo xkuajli ken onkatka, kiyektlaliaya niman ijkon nochipa ueliskia ontlauijsokis. ¿Tleka tikijtouaj ika totlaneltokil yeskia kentla se escudo?

4. ¿Tleka noneki tikitaskej kenijki onka totlaneltokil, niman kenon uelis tikchiuaskej yejuin?

⁴ Ijkon ken soldados akin onenkej yeuejkaui, tejuamej noneki nochipa tikitstoskej kenijki onka totlaneltokil niman tikchikaujtoskej, ijkon uelis titlauijsoktoskej. Xakaj nemi akin uelis kichikauas totlaneltokil topampa. Tejuamej akin tikueyichiuaj Jehová tinemij ipan se guerra, “titouijsokij inuan on xkuajkualtin espíritus” (Efes. 6:10-12). ¿Kenon uelis tikmatiskej tla yemelak chikauak totlaneltokil niman ika uelis titlaxikoskej ijkuak tikixnamikiskej itlaj tlauejli? Kachtopa, noneki tiktlajtlaniliskej Jehová matechpaleui. Sakin, noneki tiktekitiltiskej Biblia niman ijkon toitaskej ken Jehová techita (Heb. 4:12). Biblia kijtoua: “Xtlali nochi moyojlo itech toTEKO. Maka xtlali moyojlo itech on tlen tejua tiknemilia ika kuajli” (Prov. 3:5, 6). Melak kuajli tla tikilnamikij tlenon san kemach otikixnamijkej niman tlenon otikchiujkej. Se neskayotl, ¿xtikpiayaj tomin? ¿Otikilnamijkej Hebreos 13:5 kampa Jehová techijlia: “Xkaman nimitskauas nion nimitstlalkauis”? ¿Okichiuj matikneltokakan ika Jehová xkeman techkauaskia? Tla ijkon otikchiujkej, kuakon kuajli ken onka totlaneltokil.

5. ¿Tleka ueliskia timojkatlachiaskej ijkuak tikitaskej kenijki onka totlaneltokil?

⁵ Uelis timojkatlachiaskej ijkuak tikitaskej kenijki onka totlaneltokil. Kanaj nion xtikitayaj ika totlaneltokil xmás kojtik. Kanaj tikitaskej ika miyek tlemach yokijtlako totlaneltokil. ¿Itech tlenon titlajtotokej? Kanaj melak tajmanaj, tiktekakiliaj ika kijtouaj tlen xmelauak totech noso melak toyolajmanaj. Tla yejon tlen tikixnamiktokej, ¿tlenon techpaleuis matiktlajpiyakan totlaneltokil niman ijkon maka sa mayemania?

MATOTLAJPIYAKAN ITECH TLEN UELIS KIYEMANILIS TOTLANELTOKIL

6. ¿Tlenon uelis techajmanas?

⁶ Kuajli tla techajmana seki tlemach. Se neskayotl, tiknekij tikyolpaktiskej Jehová niman Jesús (1 Cor. 7:32). Tla tikchiuaj se tlajtlakojli, tiknekij oksejpa touikaskej iuan Jehová (Sal. 38:18). Noijki tiknekij tikyolpaktiskej toixnamik niman tiknekij ika tochanejkauan niman tokniuan kuajli manemikan (1 Cor. 7:33; 2 Cor. 11:28).

7. Itech tlen kijtoua Proverbios 29:25, ¿tleka xkipiya ika tikinmakasiskej tlakamej?

⁷ San ika, tla melak tajmanaj uelis kijtlakos totlaneltokil. Kanaj melak tajmanaj pampa tiknekij tikpiyaskej miyek tlen tijkuaskej niman tlen ika totlakentiskej (Mat. 6:31, 32). Kuakon, kanaj tiknekiskej chikauak titekitiskej niman ijkon tokouiliskej miyek tlemach. Kanaj hasta tiktlasojtlaskej tomin. Tla ijkon tikchiuaj, xok chikaujtos totlaneltokil niman xok kuajli ken tikueyichiuaskej Jehová (Mar. 4:19; 1 Tim. 6:10). Noijki noneki totlajpiyaskej itech okse tlemach: kanaj melak tajmanaskej pampa tiknekij ika oksekimej kuajli matechitakan. Niman kanaj melak techajmanas ika oksekimej matechpijpinaujtikan noso matechtlaueltokakan niman kanaj xok tiknekiskej tikyolpaktiskej Jehová. Kuakon, tla xtiknekij ijkon topan manochiua, noneki tiktlajtlaniliskej Jehová makichikaua totlaneltokil niman matechyolchikaua (xpoua Proverbios 29:25; Luc. 17:5).

8. ¿Tlenon noneki tikchiuaskej ijkuak yakaj kijtos tlen xmelauak itech Jehová niman intech tokniuan?

⁸ Satanás, “imintataj on yejuan tlakajkayauaj”, kintekitiltia tlaltikpakchanejkej niman ijkon makijtokan tlen xmelauak itech Jehová niman intech tokniuan (Juan 8:44). Miyekej akin techtlauelitaj techtlajtolchijchiuiliaj niman kijtouaj tlen xmelauak itech ikalpan Jehová, ijkon kichiuaj ipan Internet, ipan televisión niman miyekan. Yejon tlakajkayaualistin ualeuaj itech Satanás (Efes. 6:16). ¿Tlenon tikchiuaskej tla yakaj peua techijlia yejon tlakajkayaualistin? Nion xtiknekiskej tikinkakiskej. ¿Tleka? Pampa titlaneltokaj itech Jehová niman intech tokniuan. Kema, noijki xtonojnotsaj imiuan yejon akin techtlajtolchijchiuiliaj, maski san tiknekiskiaj tikmatiskej tlenon kijtouaj totech. Xtijkauiliaj ika itlaj noso yakaj makichiua imiuan matokualanikan.

9. ¿Tlenon uelis panos tla toyolajmanaj?

⁹ Tla toyolajmanaj, uelis kichiuas maka machikaujto totlaneltokil. Kemantika toyolajmanaj pampa tikpiyaj miyek tlauejli. Niman melauak, noneki tikinyektlaliskej, xkuajli yeskia tla san ijkon tikinkauaj. San ika, xkipiya ika san nochipa intech titlanemilijtoskej pampa ijkon kanaj tikilkauaskej tlen toTajtsin yokijto kichiuas topampa (Apoc. 21:3, 4). Tla melak toyolajmanaj, kanaj tikmachiliskej ika xok tikojtikej niman xok uelis tiktekichiuiliskej Jehová (Prov. 24:10). Maka matokauilikan ijkon topan manochiua.

10. ¿Tlenon techititia tlen okijkuilo se tokniuj ipan se carta?

¹⁰ Matikitakan kenon se tokniuj akin chanti Estados Unidos ueli kichikaua itlaneltokil maski noneki kitlajpiyas iueuentsin akin melak kualo. Ipan se carta tlen okititlanili oficina kampa noyekanaj nochi sucursales okijkuilo yejuin: “Tlen tikixnamiktokej kichiua ika kemantika melak matisiauikan niman matajmanakan, san ika, xtikilkauaj tlen yokijto Jehová kichiuas topampa. Melak niktlasojkamati nochi tlen Jehová techmaka niman ijkon matiyolchikaujkej niman machikaujto totlaneltokil. Yemelak ika tiknekij matechyolchikauakan. Techpaleuiya maka matosiaujkauakan niman matikxikokan tlen Satanás kitekitiltia niman ijkon techtlajkalis”. Tlen okijto tokniuj techititia ika uelis tiyolpakiskej niman xtoyolajmanaskej. ¿Tlenon techpaleuis? Tikilnamikiskej ika Satanás kitekitiltia tlen tikixnamikij niman ijkon kitas tla timelajkanemij, tikneltokaskej ika Jehová techyolseuis niman tikpatiojkaitaskej tlen Jehová techmaka niman ijkon machikaui totlaneltokil.

11. ¿Tlenon noneki totlajtoltiskej niman ijkon tikmatiskej tla chikauak totlaneltokil?

¹¹ ¿Tikitaj ika noneki tikchikauaskej totlaneltokil? Matitlanemilikan itech tlen san kemach yotikixnamijkej. ¿Yotitlaxikojkej niman ijkon xsajnoye toyolajmanaskej? ¿Xotiknejkej tikinkakiskej noso tonojnotsaskej imiuan akin kijtouaj tlen xmelauak itech ikalpan Jehová? Tla ijkon otikchiujkej, kuakon, kuajli ken onka totlaneltokil. San ika, noneki titlatlachixtoskej pampa Satanás uelis techmojmotlas ika okseki “flechas yejuan tlikuitiu”. Matikitakan se itech yejon “flechas”.

MATOTLAJPIYAKAN ITECH TOMIN

12. ¿Tlenon uelis panos tla melak tiknekij tikpiyaskej tomin noso miyek tlemach?

¹² Tla melak tiknekij tikpiyaskej tomin noso miyek tlemach, uelis kichiuas ika san oksekan matontlanemilijtokan niman xok tiktlajpiyaskej totlaneltokil. Apóstol Pablo okijtoka: “Xkuajli para on yejuan tekiti ken sen soldado tlamach ika nokalaktis, pampa ika onkaj kimpaktis on uejueyixtokej. Yejua ika, okitlapejpenij on tekitl de soldado para kichiuas” (2 Tim. 2:4). Kema, soldados romanos xkinkauiliayaj makichiuakan okse tekitl. ¿Tlenon ueliskia panos tla se soldado okse tekitl kichiuaskia?

13. ¿Tleka se soldado xkipiaya ika kichiuas okse tekitl?

¹³ Matiknemilikan yejuin: ika kualkan, sekimej soldados nomajmachtiaj kenon tlauijsokiskej ika iminespadas. San ika, se soldado ximiuan nemi, yejon soldado okinemakato tlakuajli ipan mercado. Ika teotlak, soldados kitaj tla kuajli onka iminescudos niman kintentiaj iminespadas. San ika, soldado akin tlanemaka aman tlakualchiujtika niman ijkon uajmostla ontlanemakas. San ika, uajmostla ika kualkan, peujtiuetsi se guerra. ¿Katlejua soldado uelis ontlauijsokis niman kiyolpaktis itlayekankauj? ¿Akinon tikuelitaskiaj iuan tontlaixnamikiskej: iuan akin nochipa nomajmachtijtinemiya kenon tlauijsokis, noso iuan akin okse tekitl kichiujtinemiya?

14. Pampa noijki kentla tisoldados yeskiaj, ¿tlenon melak tiknekij tikchiuaskej?

¹⁴ Tejuamej tikchiuaj ken yejon soldados akin nosentemakaj ipan intekiyo. San tiknekij tikinyolpaktiskej akin techyekanaj: Jehová niman Jesús. Tikitaj ika yejuin más ueyi kijtosneki xijkon ken itlaj okse tlen ueliskia techtekiuiltis Satanás. Kuajli tikitaj tla chikauak tiktekichiuilijtokej Jehová niman nochipa tikitstokej ika kuajli maonia totlaneltokil niman nochi tlen techpaleuiya matitlaxikokan.

15. ¿Tlenon okijto Pablo, niman tleka?

¹⁵ Noneki nochipa kuajli matitlatlachixtokan. ¿Tleka? Apóstol Pablo okijto ika akin “kinekij ricojtiskej” kipoloskej “intlaneltok” (1 Tim. 6:9, 10). Kema, tla melak tiknekij tikpiyaskej miyek tlemach maski nion xtechpoloua, uelis tikpoloskej totlaneltokil. Niman kanaj peuas tikinpiyaskej xkuajkualtin ileuilistin. San ika, maka matijkauilikan ika yejon ileuilistin manoneluayotikan ipan toyojlo, yej matikimitakan ken “flechas” tlen kintekitiltia Satanás niman ijkon kijtlakos totlaneltokil.

16. ¿Tlenon uelis totlajtoltiskej tla yotikpoujkej Marcos 10:17-22?

¹⁶ Matikonnemilikan ika tikpiyaj tomin niman ijkon tijkouaskej miyek tlemach. ¿Tikchiujtoskiaj tlen xkuajli tla tijkouaj tlen tiknekij tikpiyaskej maski nion xtechpoloua? Kanaj ka. San ika, matitlanemilikan itech yejuin: maski tikpiyaj tomin niman ijkon tijkouaskej itlaj, ¿tikpiyaj tiempo niman chikaualistli niman ijkon uelis tiktlajpiyaskej niman tiktekitiltiskej tlen tijkouaj? ¿Melak tiktlasojtlaj tlen tikpiyaj niman kanaj tikchiuaskiaj ken yejon telpochtli akin xokinek yas iuan Jesús niman xokinek chikauak kitekichiuilis Jehová? (Xpoua Marcos 10:17-22). Melak kuajli tla tinemij san ika tlen noneki niman tla tiktekitiltiaj totiempo niman tochikaualis ipan itekiyo Jehová.

NOCHIPA MATITLANELTOKATOKAN

17. ¿Tlenon xkipiya ika tikilkauaskej?

¹⁷ Maka keman matikilkauakan ika tinemij ipan se guerra niman noneki mojmostla titlauijsoktoskej (Apoc. 12:17). Tokniuan xuelis tlaneltokaskej topampa. Toseselti noneki tikitaskej ika nochipa matitlaneltokatokan.

18. ¿Tleka soldados chikauak kajsiyaj iminescudo?

¹⁸ Yeuejkaui, kitlakaitayaj yejon soldado akin yolchikauak katka ipan guerra. San ika, melak pinauiya tla ajsiya ichan niman xkitkiya iescudo. Ixtlamatki romano Tácito okijkuilo ika melak tepinajti katka tla se kuajkaujteuaya iescudo. Yejua ika, soldados chikauak kajsiyaj iminescudo ijkuak tlauijsokiyaj.

19. ¿Tlenon uelis tikchiuaskej niman ijkon nochipa titlaneltokatoskej?

¹⁹ ¿Tlenon uelis tikchiuaskej niman ijkon noijki xkeman tikmakauaskej toescudo noso nochipa titlaneltokatoskej? Noneki nochipa tiaskej tlanechikoltin niman tikinnojnotsaskej oksekimej itech itokayo Jehová niman itech iTekiuajyo (Heb. 10:23-25). Noijki, noneki mojmostla tikpouaskej iTlajtol toTajtsin niman tiktlajtlaniliskej Jehová matechpaleui matikchiuakan tlen tomachtiaj (2 Tim. 3:16, 17). Tla ijkon tikchiuaj, xtechijtlakos nion se “flecha” tlen kitekitiltis Satanás (Isa. 54:17). Totlaneltokil techtlajpiyas, timelajkanemiskej niman kuajli titekitiskej imiuan tokniuan. Noijki titetlantoskej ipan guerra tlen mojmostla tikpiyaj. San ika, tlen más ueyi kijtosneki, tikitaskej ijkuak Jesús kitlanis Satanás niman nochimej akin kipaleuiyaj (Apoc. 17:14; 20:10).