TLAJTOLTILISTLI 5

¿Tlenon nikchiuas tla san tlenon nexchiuiliaj ipan kaltlamachtijli?

TLEKA NONEKI

Tlen tikchiuas uelis kiyektlalis noso kiueyilis tlauejli.

¿TLENON TIKCHIUASKIA?

Xtlanemili itech yejuin: Thomas xkineki yas ipan kaltlamachtijli yejuin tonajli. Nion mostla. Xok keman kineki yas. Ikipiya yeyi metstli ika nochi opeuj, ijkuak akin imiuan nomachtia okiteijlikej tlen xmelauak itech. Sakin, opeuj kauiltokayotiaj. Kemantika, yakaj san kantikisa niman kintlajkalilia iamoxuan. Noijki, ijkuak sekimej nemij ikuitlapan, se konmapeua niman, ijkuak yejua ontlachia, nochimej nochiuaj ken xyejuamej okichiujkej. Yaloua opanok itlaj tlen melak xkuajli: Okitlajkuilouilijkej ipan Internet niman okijlikej ika kinekij itlaj kichiuiliskej...

Tla tiThomas yeskia, ¿tlenon tikchiuaskia?

XMOTELTI NIMAN XTLANEMILI

¡Maka melak xmomojti! Uelis titeixnamikis maski xtiteuisokis. ¿Kenon?

MAKA XKINKAKI. Biblia kijtoua: “Se akin xtlamachilise kikixtia nochi tlen kimachilia, san ika, akin tlamachilise xnimantsin kikauilia makisa” (Proverbios 29:11). Tla tejua melak timoteltia niman ijkon xtikualani, maski kanaj ipan moyojlo kema, akin san tlenon yomitschiuilijkej uelis siauiskej niman mitskauaskej.
MAKA XTEKUEPILTI. Biblia kijtoua: “Tla yakaj mechchiuilia itlaj xkuajli, maka noijki xkuepilikan” (Romanos 12:17). Tla timokuepiltia san tikueyilis tlauejli.
XMEJKUANI TLA ONKA TLAUEJLI. Biblia kijtoua: “Akin tlamachilise kita tlen teijtlakoua niman niyana” (Proverbios 22:3). Nochipa ijkuak tiuelis, xmejkuani itech akinomej kinekij itlaj mitschiuiliskej niman kampa itlaj uelis mopan nochiuas.
XKINMOJKATLACHIALTI KEN TIKINNANKILIA. Biblia kijtoua: “Tla se yemanki tenankilia, kiseuiya kualankayotl” (Proverbios 15:1). Noijki, uelis achijtsin tikinuetskitis. Se neskayotl, tla yakaj mitsijlia ika titomauak, uelis tikajsis mojti niman tiknankilis: “Kema nitomauaktsin, kuajli yeskia tla achijtsin ninoteuatsas”.
XUIYA. Nora, akin kipiya 19 xiuitl, kijtoua: “Tikinkajteuas niman xtikinnankilis kiteititia ika kuajli titlanemilia, tiyolchikauak uan xnimantsin tikualani, itlaj tlen akin san tlenon techiuiliaj xkipiyaj” (2 Timoteo 2:24).
XTLANELTOKA MOTECH. Akin san tlenon techiuiliaj nimantsin kitaj akinon xtlaneltoka itech niman kanaj xuelis notlajpiyas. San ika, miyekej xtlaj mitschiuiliskej tla kitaj ika tlen kichiuaj xtijkauilia mamitsijtlako.
XKIJLI YAKAJ. Se akin temachtiaya kijtoua tlenon se uelis kichiuas: “Nikimijlia akin ijkon kinchiuiliaj makiteijlikan. Yejon tlen noneki kichiuaskej niman ijkon maka sa yakaj matlajyoui”.

Se telpochtli akin tlaneltoka itech kixnamiki se akin san techiuilijtok tlen xkuajli — Tla titlaneltoka motech mitsmakas kojtilistli tlen xkipiya akin san tlenon mitschiuilia.

¿TIKMATSTOYA?

Maski bullying noso san tlenon mitschiuiliskej kijtosneki mitsuisokiskej, noijki kijtosneki:

San tlemach mitsijliskej. “Xkeman nikilkauas kenon xkuajli nechijliayaj niman nochi tlemach tlen kijtouayaj. Kichiuayaj maninomachili ika xakaj nechnekiya niman ika xtlaj ika nitepaleuiaya. Xsajnoye nechkokoskia tla san nechxakayatlatsiniskiaj” (Celine, 20 xiuitl).
Xmouan nosentlaliskej. “Akin imiuan ninomachtia xok okinejkej nouan nosentlaliskej. Tla ninonisiuiaya ipan mesa kampa tlakuajtoyaj, nechasikamachiltiaya ika xok yakaj onaki, maski kema. Nochi se xiuitl melak onichokak niman san noselti nitlakuaya” (Haley, 18 xiuitl).
San tlemach mitsijliskej ipan Internet noso celular. “Nesi xteijtlako, san ika, xsan kijtlakoskej kenon mitsitaj oksekimej, ¡noijki uelis kijtlakoskej monemilis!, maski san tikijkuilos niman tikontitlanis itlaj ipan computadora” (Daniel, 14 xiuitl).

**¿UELIS TITLANANKILIS?**
¿MELAUAK NOSO XMELAUAK?	TLANANKILISTIN
1 Akin san tlenon techiuiliaj melak yeuejkaui inemiyaj.	1 Melauak. Se neskayotl, Biblia tlajtoua itech sekimej akin kimixmatiyaj ken Nefilim, yejuin tokayotl kijtosneki “akin kintlajkalij oksekimej” (Génesis 6:4).
2 Bullying noso san tlenon titechiuilis xsajnoye teijtlako.	2 Xmelauak. Miyekej telpokamej niman ichpokamej nomiktiaj ipampa bullying noso ika san tlenon kinchiuiliaj.
3 Akin san tlenon mitschiuilia noteltis san tla iuan timouisoki.	3 Xmelauak. Miyekpa akin san tlenon techiuiliaj melak kojtikej niman xkuajli yes tla tikimixnamikis pampa xuelis tikintlanis.
4 Tla yakaj san tlenon kichiuiliaj, kuajli tla xtlaj tikijtoua.	4 Xmelauak. Tla tikita yakaj san tlenon kichiuiliaj niman tejua xtlaj tikijtoua kentla noijki titechiuilijtoskia tlen xkuajli niman xtikyektlalijtoskia tlauejli.
5 Akin san tlenon techiuiliaj nesi xtemakasij, san ika, kiyanaj ika xtlaneltokaj intech.	5 Melauak. Maski akin san tlenon techiuiliaj nesi xtemakasij, miyekej xtlaneltokaj intech niman noneki kinpijpinaujtiskej oksekimej niman ijkon kuajli nomachiliskej.
6 Akin san tlenon techiuiliaj uelij nopatlaj.	6 Melauak. Tla kinpaleuiyaj akin san tlenon techiuiliaj, uelis kipatlaskej ken tlanemiliaj niman tlen kichiuaj.