TLAJTOUA ITECH INEMILIS
Melak niyolpaki pampa niktekichiuilia Jehová
IPAN 1958, ijkuak nikpiaya 18 xiuitl opeuj nitlapaleuiya ipan Betel tlen onka Canadá. Kachtopa, nitlajtlachpanaya kampa kinkixtiayaj toamatlajkuiloluan, sakin opeuj nitlapaleuiya kampa onkatka se máquina tlen kintentekiya revistas. ¡Melak nikuelitaya nitlapaleuis Betel!
Se xiuitl sakin, otechijlikej ika ipan sucursal tlen onka ne Sudáfrica notlaliskia se yenkuik máquina tlen kinkixtia toamatlajkuiloluan niman ika nonekiyaj tokniuan akin matlapaleuitij. Nejua onikteijli ika niknekiya nontlapaleuis, niman melak oniyolpak ijkuak onechijlikej ika uelis nias. Noijki okintlapejpenijkej tokniuan Dennis Leech, Bill McLellan niman Ken Nordin akin noijki nemiyaj Betel. San ika, xotechilijkej kemanon tiuajtokuepaskiaj.
Onikonnots nonan ipan teléfono niman onikijli: “Nikneki itlaj nimitsijlis. Nias Sudáfrica”. Maski nonan xmás tlajtlajto katka, chikauak kipiaya itlaneltokil niman kuajli nouikaya iuan Jehová. Maski xmás itlaj onechijli, kuajli nikmatstok ika yejua okiyolpakti tlen oniktlapejpeni. Nonan niman notaj xokualankej ijkuak onikimijli ika niaskia Sudáfrica, san ika, kema melak onajmankej pampa uejka niaskia.
NIAUJ SUDÁFRICA
Ijkuak otikajsikej tren ne Ciudad del Cabo niman otiajkej Johanesburgo iuan Dennis Leech, Ken Nordin niman Bill McLellan, ipan 1959.
60 xiuitl sakin, tinauimej otonextijkej ne sucursal tlen onka Sudáfrica, ipan 2019.
Kachtopa, otiajkej ipan Betel tlen onka Brooklyn. Ompa, ipan yeyi metstli otechmajmachtijkej kenon tikuiskiaj yejon yenkuik máquina tlen kinkixtiskia toamatlajkuiloluan. Sakin otiajkej Ciudad del Cabo, tlen onka Sudáfrica. Ijkuakon kemach onikonajxiltijka 20 xiuitl. Ijkuak otajsikej Ciudad del Cabo, ika tlayoua otikajsikej se tren tlen techuikaskia Johannesburgo. Ijkuak otlanes, on tren onotelkets ipan se pitentsin kalpan tlen itoka Karroo, ompa tlaluaki katka, tlatlalpoktentoya niman melak tona katka. Ijkuak nejua imiuan on yeyimej tokniuan akin imiuan niaya otontlachixkej ipan ventana, melak otimojkatlachixkej, hasta ototlajtoltijkej: “¿Kanon yotikalakikoj?”. Seki xiujtin sakin otokuepkej ipan yejuin kalpantsitsintin niman otikitakej ika akin ompa chantij kipiyaj kuajli inyojlo niman melak tenotskej.
Ipan miyek xiujtin, ononek niktekitiltis se máquina tlen itoka linotipia. Nejua nikinyejyektlaliaya letras niman ijkon kuajli makisakan toamatlajkuiloluan Amatl Tekakistilijketl niman ¡Xtlachiakan! Ipan sucursal tlen onka Sudáfrica tikinkixtiayaj amatlajkuiloltin ika miyek tlajtoltin tlen tlajtouaj África. Maski uejka tinemiyaj de tochan, melak otechyolpakti tiktekitiltiskej yejuin yenkuik máquina.
Sakin, ompa opeuj nitekiti kampa kitayaj kenon kinkixtiskiaj, kintitlaniskiaj niman kintlajtolkuepaskiaj toamatlajkuiloluan. Maski miyek tekitl nikpiaya, melak niyolpakiya.
NINONAMIKTIA NIMAN NIKSELIA SE YENKUIK TEKITL
Ijkuak nejua niman Laura tiprecursores especiales katkaj ipan 1968
Ipan 1968, oninonamikti iuan Laura Bowen, akin chantiya nisiuj Betel. Yejua precursora katka niman kijkuilouaya tlen kichijchiuayaj akin tlajtolkuepayaj. Pampa ipan yejon xiujtin akin nonamiktiayaj xueliyaj nokauayaj Betel, sucursal otechijli matitlapaleuikan ken precursores especiales. Achijtsin ninoyolajmanaya. Pampa yoniuejkaujka 10 xiuitl Betel kampa xitlaj nechpolouaya, ninotlajtoltiaya kenon ueliskia topanoltiskiaj san ika tomintsin tlen kinmakayaj precursores especiales. Cada se de tejuamej kiseliskia 25 rands ipan se metstli (tlen ipan yejon tonaltin katka 35 dólares) san tla tikajxiltiayaj horas, tikintemakayaj amatlajkuiloltin niman tla tikinnextiayaj revisitas tlen sucursal techtlajtlaniliaya. Ika yejon tomin tiktlaxtlauaskiaj kampa tichantiskiaj, ika tijkouaskiaj tlen tijkuaskiaj, ika tiktlaxtlauaskiaj topasaje niman ika topajtiskiaj.
Otechtitlankej matitlapaleuitij nisiuj ueyikalpan Durban, tlen onka itenko océano Índico. Ompa chantiyaj miyekej akin ualeuayaj India. Miyekej akin ompa chantiyaj, intajuan kintekitiltiayaj kampa kichijchiuayaj azúcar ipan siglo diecinueve. Aman yejuamej xok tekitij kampa kichijchiuaj azúcar, san ika, ok kichiuaj ken intajuan niman tlakuajli tlen kichijchiuaj noijki xnopatla. Yejuamej melak uelik tlakualchiuaj ika curry. Kuajli tikinnojnotsayaj pampa tlajtouayaj inglés.
Ipan yejon tonaltin, precursores especiales nonekiya kitemakaskej 150 horas sejse metstli, yejua ika, Laura niman nejua otikijtokej ika ipan kachtopa tonajli titenojnotsaskiaj chikuasen horas. Pampa xtikinpiayaj revisitas niman xakaj tikmachtiayaj, otitenojnotskej techajchan chikuasen horas, maski melak tona katka. Ijkuak titenojnotstoyaj onikmachili kentla melak yotiuejkaujkaj, san ika, ijkuak onikonitak noreloj... ¡kemach 40 minutos yotitenojnotskaj! Oniknemili ika kanaj xueliskia tikchiuaskiaj totekiyo ken precursores especiales.
Sakin otikitakej kenon uelis más kuajli tikajxiltiskej tohoras. Mojmostla, tikintochijchiuiliayaj tosándwiches niman ipan se termo tiktlaliayaj tosopa noso tocafé. Ijkuak tiknekiyaj achijtsin toseuiskej, tiktelketsayaj tocarro kampa onkatka se ueyi kojtli. Kemantika ompa techyeualouayaj miyekej konetsitsintin niman melak techtlajtlatayaj pampa xtechixmatiyaj. Sakin, otikitakej ika ijkuak yotitenojnotskej ome noso yeyi hora, xok tikitayaj ken teotlakiya.
Melak techyolpaktia ika ouel otikinpaleuijkej akin ompa chantiyaj makixmatikan toTajtsin. Otikitakej ika akin ualeuaj India tetlakaitaj, tenotskej, kuelitaj teseliskej inchan niman kitlasojtlaj toTajtsin. Miyekej hindúes melak kuajli otechkakkej, melak kuelitayaj kimatiskej itech Jehová, Jesús, Biblia, itech xochitlalpan tlen toTajtsin techmakas niman ika yoliuiskej akin yomijkej. Se xiuitl sakin, itikinpiayaj 20 akin tikinmachtiayaj itech Biblia. Mojmostla tikchijchiuayaj tlakuajli iuan semej de on familias akin tikinmachtiayaj. ¡Melak tiyolpakiyaj!
San ika, sakin otechmakakej okse tekitl. Otechijlikej matikintlajpalotij tlanechikoltin tlen onkatij ipan océano Índico. Nochi semanas tokauayaj imiuan tlatlamantikej familias niman titenojnotsayaj imiuan tokniuan para tikinyolchikauaskej, yejuamej melak kuajli techseliayaj. Tikuelitayaj imiuan tinemiskej, tinemiskej imiuan inkoneuan niman inuan inyolkauan. Ome xiuitl otiuejkaujkej ika tikintlajpalojtinemiyaj tlanechikoltin. San ika, se tonajli otechuajnotskej tokniuan akin nemij sucursal niman otechijlikej ika kinekiyaj oksejpa matokuepakan Betel. Onikimijli: “Nikan ika toyojlo tinemij”. Maski ijkon, otiknejkej tiaskej kampa techontitlantoyaj.
TOKUEPAJ BETEL
Ijkuak onajsik Betel, kachtopa opeuj nitlapaleuiya ipan Departamento de Servicio, kampa onitekit imiuan miyekej tokniuan akin youejkaujkaj ipan ikalpan toTajtsin. Ipan yejon tonaltin, tlayekanketl ipan circuito kontitlaniya se informe ne sucursal sakin ika yokitlajpaloto se tlanechikojli niman Departamento de Servicio kontitlaniliaya se carta yejon tlanechikojli. Ika yejuin cartas tikinyolchikauayaj tokniuan niman tikimijliayaj tlenon nonekiya kichiuaskej. Sekimej tokniuan kintlajtolkuepayaj ika inglés on cartas tlen tlayekankej ipan circuito kinuajtitlaniyaj ika tlajtojli xhosa niman zulú. Sakin, on cartas tlen tejuamej tikimijkuilouayaj ika inglés, yejuamej kintlajtolkuepayaj ika on tlajtoltin tlen tlajtouaj ne África. Melak oniktlasojkamat intekiyo yejon tokniuan pampa onechpaleuijkej manikasikamati nochi tlen xkuajli kixnamiktoyaj tokniuan akin chantij África.
Ipan yejon tonaltin, tekiuajkej okijtokej ika akin chantiyaj Sudáfrica xnonekiya chantiskej imiuan akin sejnekamej noso akin xompa ualeuayaj. Yejua ika, tokniuan tlilijkatsitsintin noso kapotstsitsintin san tlajtouayaj ika intlajtol, tenojnotsayaj ika intlajtol niman san yayaj ipan tlanechikoltin kampa tlajtouayaj intlajtol.
Pampa nochipa nechontitlaniyaj kampa tlajtouaj inglés, xmás nikimixmatiya tokniuan akin tlilijkatsitsintin noso kapotstsitsintin akin chantij África. San ika, aman ueliskia kuajli nikimixmatis niman noijki nikitas tlen costumbres kipiyaj. Onikasikamat ika yejuamej melak tlajyouiayaj ipampa tlen nochiuaya ipan inkalpan niman ipampa tlen kineltokayaj akin ompa chantiyaj. Yejuamej melak yolchikaujkej pampa xokinejkej kichiuaskej tlen Biblia kijtoua ika xkuajli niman xokichiujkej naualyotl maski inchanejkauan niman akin chantiyaj ipan inkalpan kintlaueltokayaj. Kampa chantiyaj yejuin tokniuan melak mayanayaj. Maski miyekej xtlaj onomachtijkej noso san achijtsin onomachtijkej ipan escuela, melak kitlakaitayaj Biblia.
Melak niyolpaki pampa ouel onikinpaleui sekimej tokniuan para makinkauilikan makiueyichiuakan toTajtsin niman maka makinchiualtikan manokalaktikan ipan política. Melak onechyolchikauj ijkuak onikitak kenon sekimej kokonetsitsintin akin iteixpantijkauan Jehová oyolmelajkanenkej niman okiteititijkej ika yolchikaujkej katkaj maski okinkixtijkej itech escuela san pampa xokinejkej kichiuaskej teoyotl noso nokuikatiskej seki tlakuikaltin de okseki religiones.
Tokniuan africanos akin chantiyaj ipan on kalpan tlen yeuejkaui itoka katka Suazilandia (aman itoka Esuatini), okixnamijkej itlaj tlen melak ouijtika. Ijkuak omik tekiuaj Sobhuza ll, okimijlikej akin ompa chantiyaj ika nonekiya itlaj kichiuaskej niman ijkon kiteititiskej ika melak najmanayaj pampa omik tekiuaj. On tlakamej nonekiya kinoximiliskej nochi intson niman on siuamej nonekiya kinotekiliskej intson melak pitentsin. Miyekej tokniuan okintlaueltokakej pampa xokichiujkej yejuin tlen kichiuayaj akin kinueyichiuayaj akin yomijkej. Tlen okichiujkej yejuin tokniuan oajsik ipan toyojlo niman noijki okichikauj totlaneltokil pampa otechititijkej kenon noneki tiyolmelajkanemiskej niman titlamachiaskej.
OKSEJPA OPEUJ NITLAPALEUIYA KAMPA KINKIXTIAJ AMATLAJKUILOLTIN
Ipan xiuitl 1981, oksejpa opeuj nitlapaleuiya kampa kinkixtiaj amatlajkuiloltin niman ijkon nikteititis kenon notekitiltiskiaj computadoras para manokixtikan toamatlajkuiloluan. ¡Melak onikuelitak yejon tekitl! Ken nochijchiuayaj toamatlajkuiloluan inopatlatiaya. Se akin tlanemakaya okimakak sucursal se máquina fotocomponedora niman okimijli tokniuan ika makitakan tla ueliskia kitekitiltiskej niman okimijli ika xnonekiya kitlaxtlauaskej. Pampa otikitakej ika melak kuajli tekitiya, otikinpatlakej on chiknaui linotipias tlen tikinpiayaj, ika makuijli fotocomponedoras tlen yenkuikej katkaj. Niman noijki otiktlalijkej okse yenkuik máquina, aman más miyek amatlajkuiloltin tikinkixtiayaj.
Computadoras otechpaleuijkej matikchijchiuakan se programa tlen itoka Sistema Electrónico de Edición Plurilingüe tlen ika inglés itoka MEPS, tlen ika kinyektlaliaj toamatlajkuiloluan. ¡Aman xok ijki nokixtiayaj toamatlajkuiloluan ken ijkuak kemach otajsikaj Sudáfrica! (Is. 60:17). Ijkuakon, tinauimej yotonamiktijkaj imiuan seki precursoras akin melak kitlasojtlaj Jehová. Bill niman nejua ok titlapaleuijtoyaj Betel. Ken niman Dennis chantiyaj nisiuj Betel imiuan inchanejkauan.
Opeuj miyekixtiuj tekitl ipan sucursal pampa opeuj notlajtolkuepaj niman nokixtiaj amatlajkuiloltin ika miyek tlajtoltin. Noijki, pampa nonekiya tikomintitlaniskej ipan okseki sucursales. Ika yejon, tiknekiyaj okse yenkuik Betel. Tokniuan okichijchiujkej nisiuj Johannesburgo niman opeuj notekitiltia ipan 1987. Melak oniyolpak nitekitis miyek xiujtin ipan Grupo akin kiyekana sucursal ipan Sudáfrica, niman pampa onikitak kenon oueyixtia yejon sucursal.
OKSEKAN TECHONTITLANIJ
Ipan 2001, onechijlikej tla ueliskia nitlapaleuis ipan Grupo akin kiyekana sucursal ipan Estados Unidos, tlen kemach yokontlalijkaj. Maski melak tiyolpakiyaj, noijki melak tajmanayaj pampa nonekiya tikaujteuaskej totekiyo niman toamigos akin nemiyaj Sudáfrica. Sa tiknektoyaj tajsiskej ipan Betel tlen onka Estados Unidos.
Noijki, melak tajmanayaj pampa uejka tikaujteuaskiaj inan Laura, akin iueyi katka. Tejuamej xmás ueliskia tikpaleuiskiaj tla tiayaj Nueva York. San ika, yeyimej ikniuan siuamej Laura okijtokej ika yejuamej kitlajpiyaskiaj niman kimakaskiaj nochi tlen kipoloskia. Otechijlikej ika maski yejuamej xueliya chikauak kitekichiuiliayaj toTajtsin, kema ueliskiaj kitlajpiyaskiaj inminan niman ijkon tejuamej ueliskia kuajli tikchiuaskiaj totekiyo. ¡Melak otiktlasojkamatkej tlen okichiujkej!
Nokniuj niman isiuauj, akin chantiyaj Toronto (Canadá), noijki otechpaleuijkej pampa kitlajpiayaj nonan, akin yokaualtika. Ouejkauj ipantsin 20 xiuitl ika imiuan chantiya. Noijki melak tikintlasojkamachiliaj pampa okitlajpixkej hasta ijkuak omik, sakin ika yotajsikaj Nueva York. Sajnoye kualtsin ijkuak mochanejkauan mitspaleuiyaj para kichiuaskej seki tekitl tlen kemantika ouijtika.
Nikan Estados Unidos melak ouejkauj onitlapaleui kampa nochijchiuaj toamatlajkuiloluan, tlen yonoyenkuili niman ijkon más totoka manokixtikan toamatlajkuiloluan. Niman aman nitlapaleuiya kampa noita tlenon noneki nokouas. Melak niyolpaki pampa youel yonitlapaleui 20 xiuitl ipan yejuin sucursal, kampa aman nemij kanaj 5,000 betelitas niman kanaj 2,000 tokniuan akin uejka uajtlapaleuiyaj.
Ijkuak nitelpochtli katka, xkeman niknemiliaya tla nikan ninemiskia. Nosiuatsin Laura melak yonechpaleui. ¡Melak kualtsin yotiyolpajkej! Sajnoye kualtsin nochi on tekitl tlen ikalpan toTajtsin yotechmakak. Niman noijki techyolpaktia pampa yotitekitkej imiuan miyekej tokniuan, akin aman nemij ipan okseki sucursales. Aman xok más miyek tekitl nechmakaj pampa inikpiya ipantsin 80 xiuitl niman pampa nemij miyekej telpokamej akin uelis kichiuaskej yejon tekitl.
Se salmista okijto ika melak yolpaki “on nación yejuan kita toTEKO ken yejua iDios” (Sal. 33:12). ¡Niman yejon melauak! Melak niktlasojkamati pampa Jehová yonechkauili nitekitis ipan ikalpan.