To Hao Nakai e Lalolagi Nei?
Kua nakai fai atuhau foki kua logona tala loga hagaao ke he fakaotiaga he lalolagi. Kua matakutaku e tokologa, ko e to fakaoti he felakutaki niukilia e lalolagi. Kua manamanatu e falu to moumou he kiva e lalolagi. Ka e tupetupe agaia e falu neke felatauaki e tau tagata loga ha ko e tuaga utaaga tupe kelea lahi.
Kua maeke moli kia e lalolagi nei ke fakaoti? Kaeke kua pihia, ti ko e heigoa mogoia e kakano? Kua fakaoti nakai e lalolagi i tuai?
Fakaoti e Taha Lalolagi—Hukui he Taha
E, ne kua fakaoti ai e lalolagi. Kia manamanatu la ke he lalolagi mahani kelea lahi he tau aho a Noa. Ne fakamaama mai he Tohi Tapu: “Ne fakaotioti ai e lalolagi tuai he vai ne puapuā.” Kua pehe foki e Tohi Tapu: “Ti nakai toka foki [he Atua] e lalolagi tuai, ka e laveaki a Noa kua tokovalu aki, ko e ogo he tututonu, ka e ta mai e fakapuke ke he lalolagi matahavala.”—2 Peteru 2:5; 3:6.
Kia mailoga la e kakano he fakaotiaga he lalolagi ia mo e heigoa kua nakai kakano ki ai. Kua nakai kakano ko e fakaotiaga he tagata. Ne fakahao mai a Noa mo e hana magafaoa he Fakapuke e lalolagi katoa. Ti pihia foki e palaneta ko e Lalolagi mo e lagi likoliko he tau fetu kikila fulufuluola. Ko e “lalolagi matahavala” ne fakaotioti, ko e fakatokaaga kelea he tau mena kelea.
Ati hoko atu ai, he tupu loga e fanau a Noa, ne laga mai ai e taha faga lalolagi. Ko e lalolagi ke ua aki ia, po ke fakatokaaga he tau mena, ne ha ha i ai ati hoko mai ke he ha tautolu a vaha. Ne puke hana fakamauaga tuai ke he tau, mahani holifono, mo e mahani vale. Ti ko e heigoa ka tupu ke he lalolagi nei? To hao mai nakai?
Ko e Vaha i Mua he Lalolagi Nei
He mole atu he talahau mai ko e lalolagi he vaha a Noa ko e matematekelea he fakaotioti, kua matutaki atu e fakamauaga tala he Tohi Tapu foki: “Ka ko e lagi a enei mo e fonua kua fakatoka ha ko e kupu ia ni, kia taofi ma e afi.” (2 Peteru 3:7) Kua moli, tuga he fakamaama mai he taha tagata tohia Tohi Tapu: “Ha ne mole atu foki e lalolagi katoa [ko e mena ne ha ha he vaha nei].”—1 Ioane 2:17.
Kua nakai kakano e Tohi Tapu ko e to mole atu e fua lalolagi moli nei po ke lagi likoliko he tau fetu kikila, ke tuga foki he nakai mole atu e tau mena nei he vaha a Noa. (Salamo 104:5) Ka e kehe, ko e lalolagi nei, fakalataha mo e hana “lagi,” po ke tau pule he tau fakatufono i lalo he malolo a Satani, mo e hana “fonua,” po ke kaufakalatahaaga he tagata, to fakaoti ai tuga kaeke ke he afi. (Ioane 14:30; 2 Korinito 4:4) Ko e lalolagi nei, po ke fakatokaaga he tau mena, to fakaoti moli ke tuga ni e lalolagi fakamua atu, ato Fakapuke. Ne vagahau foki a Iesu Keriso hagaao ke he tutuaga he ‘vaha a Noa’ kua eke mo fakafifitakiaga ke he mena ka tupu fakamua ato hoko e fakaotiaga ke he lalolagi nei.—Mataio 24:37-39.
Kua mua atu, he magaaho ne vagahau ai a Iesu ke he tau aho a Noa, ke tali aki e huhu he tau aposetolo hana: “To eke ko e heigoa e fakamailoga he hou hauaga, mo e fakaotiaga he lalolagi?” (Mataio 24:3, King James Version) Ne iloa he tau tutaki ha Iesu ko e to fakaoti e lalolagi nei. Kua fakamatakutaku kia he amaamanakiaga nei a lautolu?
Nakai pihia, he magaaho ne fakamaama e Iesu e tau mena ka tutupu fakamua ato hoko e fakaotiaga he lalolagi, ne fakamalolo atu ki a lautolu ke loto olioli ‘ha kua tata tuai ha lautolu a fakamouiaga.’ (Luka 21:28) E, ko e laveakiaga mai ia Satani mo e hana fakatokaaga he tau mena kelea ti hoko atu ke he lalolagi fou kua mafola lahi!—2 Peteru 3:13.
Ka e to fakaoti he magaaho fe e lalolagi nei? Ko e heigoa e “fakamailoga” kua foaki mai e Iesu ke he hana “hauaga, mo e fakaotiaga he lalolagi”?
‘Ko e Fakamailoga’
Ko e kupu Heleni ne fakaliliu ke he “hauaga” ko e pa·rou·siʹa, mo e kua kakano ko e “ha ha hinei,” kua pehe e mena ia, kua fita i hinei. Ti ko e magaaho ka kitia e “fakamailoga,” kua nakai kakano ko e to nakai leva ati hau a Keriso, ka e pehe kua fita he liu mai a ia mo e kua ha ha i hinei. Ti kua kakano ai kua fita he kamata a ia ke pule ka e nakai kitia ko e patuiki he lagi mo e nakai leva to tamai e ia e fakaotiaga ke he hana tau fi.—Fakakiteaga 12:7-12; Salamo 110:1, 2.
Ne nakai taha maka ni e mena ka tupu ne talahau e Iesu kua eke mo “fakamailoga.” Ne fakamaama e ia e tau mena tutupu loga mo e tau tutuaga. Kua eke e tau mena oti nei ke hoko he vaha ne ui he tau tagata tohia Tohi Tapu “ko e tau aho fakamui.” (2 Timoteo 3:1-5; 2 Peteru 3:3, 4) Kia manamanatu la ke he falu he tau mena ne talahau tuai e Iesu ka fakamailoga aki e “tau aho fakamui.”
“Ha ko e mena to laga e taha motu ke he taha motu, ko e taha kautu ke he taha kautu.” (Mataio 24:7) Kua mua atu e lahi mahaki he tau he vaha fou nei mai i tuai. Ne mailoga he taha tagata fakamauaga tala tuai: “Ko e Tau Fakamua he Lalolagi [ne kamata he tau 1914] ko e tau ‘katoatoa’ fakamuaaki.” Ka e, kua mua atu e moumouaga he tau ke uaaki he lalolagi. Mo e fakatumau atu he tau e moumou lahi ke he lalolagi. E, kua ofoofogia lahi e puhala kua fakamoli e tau kupu a Iesu!
“To ha ha i ai e tau hoge.” (Mataio 24:7) He mole atu e Tauaga I he Lalolagi kua liga to e hoge lahi mahaki tali mai he fakamauaga tuai katoatoa. Ne to foki e hoge ne kelea lahi he mole e Tauaga II he Lalolagi. Ti kua lauia ai e vala ke limaaki he tau tagata oti he lalolagi he malaia lahi he nakai katoatoa e kai kakano mitaki ti kua 14 e miliona fanau ne mamate he tau tau takitaha. Kua moli ai, kua ha ha i ai e “tau hoge”!
“To ha i ai e tau mafuike lalahi.” (Luka 21:11) Ka fakaevalesi, kua hagaao ke fakalahi hogofulu e tau tagata tokologa ne mamate he tau mafuike he tau tau takitaha tali mai he tau 1914 ke he tau senetenari i tuai. Kia manamanatu la ke he tau mena lalahi gahoa hokoia: 1920, Saina, 200,000 ne kelipopo; 1923, Sapani, 99,300 ne pakia ti mamate; 1939, Tueki, 32,700 ne tamate; 1970, Peru, 66,800 ne kelipopo; mo e 1976, Saina, kua hagaao ke 240,000 ne pakia ti mamate (po ke, hagaao ke he falu punaaga, 800,000) ne pakia ti mamate. Kua moli ni, ko e “tau mafuike lalahi”!
“Ke he taha mena mo e taha mena, . . . e tau tatalu.” (Luka 21:11) He mole agataha e Tauaga I he Lalolagi, kua hagaao ke 21 e miliona tagata ne mamate ha ko e fulu Sepania. Ne hokotaki mai e Science Digest (Tohi Tala Saiene): “Mai he fakamauaga tuai katoatoa kua nakai ha ha i ai ha mena vale, he fakahokoaga mafiti he mate.” Tali mai he magaaho ia, ko e tau gagao atefua, kanesa, AIDS, mo e loga e falu tatalu ne kelipopo e tau teau miliona tagata.
“Nukua tupu lahi e mahani hepehepe.” (Mataio 24:12) Kua eke e lalolagi ha tautolu tali mai he tau 1914 ke iloa ko e mena kua ha i ai e mahani holifono mo e mahani vale. Ke he tau nonofoaga loga kua nakai totoka mitaki e tau loto he tau tagata ka o he tau puhala tu ti pihia foki he ahoteka. He tau po ne nonofo e tau tagata i loto he tau kaina ha lautolu kua loka mo e puipui e tau gutuhala, he matakutaku ke o ki fafo.
Kua loga foki e tau mena ne talahau tuai mai ke tutupu he vaha he tau aho fakamui, mo e kua fakamoli oti foki e tau mena nei. Ko e kakano he mena nei kua tata e fakaotiaga he lalolagi. Ka e, kua fiafia lahi, to ha ha i ai e tau tagata ka hao mai. He mole atu he talahau “ha ne mole atu foki e lalolagi katoa,” kua mavehe mai e Tohi Tapu: “Ka ko e tagata kua eke e finagalo he Atua to tumau a ia tukulagi.”—1 Ioane 2:17.
Ti kua lata a tautolu ke ako e finagalo he Atua mo e taute e mena ia. Ti maeke ai a tautolu ke hao mai he fakaotiaga he lalolagi nei ke moua e olioli tukulagi tukumuitea ke he tau fakamonuinaaga he lalolagi fou he Atua. Ne mavehe e Tohi Tapu ko e magaaho ia: “To holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata [he tau tagata]; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea.”—Fakakiteaga 21:3, 4.
Ane mai kua kehe e mena ne fakakite, ne moua mai e tau fatiaga kupu Tohi Tapu oti kana he Tohi Tapu Niue. Ko e NW ne fakakite, ne muitua ke he fatiaga kupu, kua taute mai e liliuaga he New World Translation of the Holy Scriptures, vagahau Peritania.
[Picture Credit Line he lau 6]
Kupu Mitaki ma e Ata: Vakalele: Ata ha USAF. Tama: Ata ha WHO W. Cutting. Mafuike: Y. Ishiyama, Aoga Tokoluga Atu a Hokkaido, Sapani.