Veveheaga Hogofulu Ma ua
Ko e Kakano he Papatisoaga Hau
1. Ko e ha kua lata e papatisoaga ke he vai ko e mena ke fiafia fakatagata a tautolu takitokotaha ki ai?
HE TAU 29 V.N., ne papatiso e Ioane ko e Papatiso a Iesu he tanumia ke he Vailele i Ioritana. Ko Iehova ne kitekite mo e talia ai. (Mataio 3:16, 17) Ne fakatoka e Iesu e puhala ma e tau tutaki oti hana ke mumuitua ki ai. Tolu mo e hafa e tau he mole, ne age e Iesu e tau fakaakoaga nei ke he tau tutaki hana: “Kua tuku mai kia au e pule oti kana ke he lagi mo e lalolagi. Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti papatiso atu a lautolu ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e [a]gaga [t]apu.” (Mataio 28:18, 19) Kua papatiso nakai a koe fakalautatai ke he poakiaga a Iesu? Kaeke nakai, kua amanaki nakai a koe ke taute pihia?
2. Hagaao ke he papatisoaga, ko e heigoa e tau huhu kua lata ke tali?
2 Ke he tau tutuaga ua ia, kua aoga ma e tau tagata oti ne manako ke fekafekau ki a Iehova mo e momoui he hana lalolagi fou ke maama mitaki e papatisoaga. Ko e tau huhu kua lata ke fai tali kua putoia e tau huhu nei: Kua tatai nakai e kakano he papatisoaga faka-Kerisiano he vaha nei mo e papatisoaga ha Iesu? Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e [a]gaga [t]apu”? Ko e heigoa ne putoia he moui fakalautatai mo e kakano he papatisoaga ke he vai he faka-Kerisiano?
Tau Papatisoaga ne Taute e Ioane
3. Ne fakakaupa ki a hai ni e papatisoaga ha Ioane?
3 Kavi ke he ono e mahina ato papatiso a Iesu, ne fano a Ioane ko e Papatiso fakamatala he tutakale i Iutaia, pehe: “Kia tokihala a a mutolu; ha ko e mena kua tata mai tuai e kautu he lagi.” (Mataio 3:1, 2) Ne logona he tau tagata e tau talahauaga ha Ioane mo e omaoma. Ne talahau fakamoli e lautolu e tau agahala ha lautolu, fakatokihala mai ai, ti o ki a Ioane ke papatiso e ia he Vailele i Ioritana. Ko e papatisoaga ia ma e tau Iutaia.—Luka 1:13-16; Gahua 13:23, 24.
4. Ko e ha e tau Iutaia he senetenari fakamua ne latatonu ke fakamafiti ke fakatokihala?
4 Ko e tau Iutaia ia ne lata lahi ke fakatokihala. He Mouga ko Sinai he tau 1513 F.V.N., ne taute he tau matua tupuna ha lautolu e maveheaga fakamotu—ko e maveheaga pauaki, ko e taliaaga—mo Iehova ko e Atua. Ka ko e tau agahala muitui ha lautolu ati nakai hokotia e tau momoui ha lautolu ke he tau matagahua ha lautolu he maveheaga ia, ati fakahala ai a lautolu he mena ia. He hoko ke he vaha ha Iesu kua tu hagahaga kelea lahi a lautolu. Ko e “aho a Iehova, ne mua ue atu mo e matakutakuina” ne talahau tuai ia Malaki ne kua tata mai. He 70 V.N., ne hoko mai e “aho” ia ne o mai e tau kautau Roma mo e moumou a Ierusalema, hana faituga, mo e molea e miliona he tau Iutaia. Ko Ioane ko e Papatiso, ne makutu ke he tapuakiaga moli, ne fakafano tuai ato hoko e moumouaga ia, ‘ke tauteute e motu ke lata mo Iehova.’ Ne lata ia lautolu ke tokihala mai he tau agahala ha lautolu ke he maveheaga he Fakatufono faka-Mose mo e tauteute ke talia e Tama he Atua, ko Iesu, ka fakafano age e Iehova ki a lautolu.—Malaki 4:4-6; Luka 1:17; Gahua 19:4.
5. (a) Magaaho ne hau a Iesu ke papatiso, ko e ha ne huhu e Ioane e mena nei? (e) Ko e heigoa ne fakatino he papatisoaga ha Iesu?
5 Ko Iesu taha ia lautolu ia ne o mai ki a Ioane ke papatiso. Ka e ko e ha? He iloa ne nakai fai agahala a Iesu ke fakakite, ne pehe a Ioane: “Ko e mena lata ke papatiso mai e koe au, ka e haele mai kia a koe kia au?” Ka e ko e papatisoaga ha Iesu ne fakatino e taha mena kehe lahi. Ti tali e Iesu: “Kia eke pihia ainei ha ko e mena lata ia tautolu he eke pihia e tau mena tonu oti.” (Mataio 3:13-15) Ha kua nakai agahala a Iesu, ne nakai fakatino he papatisoaga hana e fakatokihala he agahala; po kua lata ia ia ke tukulele ke he Atua, ko ia taha he motu kua fita e tukulele ki a Iehova. Ka e, ko e papatisoaga hana he 30 e tau tau he moui ne kehe lahi ki a ia ni, ne fakatino e foaki hana moui ke he hana Matua he lagi ke taute atu foki Hana finagalo.
6. Fefe ha Iesu a manatu hokulo ki a ia ni he taute e finagalo he Atua?
6 Ko e finagalo he Atua ma Keriso Iesu ne putoia e gahua ne tutaki ke he Kautu. (Luka 8:1) Ne putoia foki e poa he hana moui mitaki katoatoa ko e lukutoto mo e fakaveaga he maveheaga fou. (Mataio 20:28; 26:26-28; Heperu 10:5-10) Ne manatu hokulo a Iesu ke he papatisoaga hana ke he vai. Ne nakai fakaata e ia e falu mena foki ke fakatauhele hana fakamakutu. Ke hoko ke he fakaotiaga he moui hana he lalolagi, ne mauokafua a ia ke taute e finagalo he Atua, he taute e Kautu he Atua mo matapatu gahua hana.—Ioane 4:34.
Papatisoaga ke he Vai he Tau Tutaki Kerisiano
7. Tali mai he Penetekoso 33 V.N., ko e heigoa ne tala age ke he tau Kerisiano ke taute ne matutaki ke he papatisoaga?
7 Ko e tau tutaki fakamua ha Iesu ne papatiso e Ioane ke he vai ti takitaki atu ki a Iesu mo tau tagata ma e Kautu he lagi. (Ioane 3:25-30) I lalo hifo he takitakiaga ha Iesu ne papatiso foki he tau tutaki nei e falu tagata, ne aoga tuga e papatisoaga ha Ioane. (Ioane 4:1, 2) Moha ia, tali mai he Penetekoso 33 V.N., ne kamata agataha a lautolu ke fakamoli e kotofaaga ke papatiso “ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e [a]gaga [t]apu.” (Mataio 28:19) To aoga lahi ki a koe ka liu ke kitekite e kakano he mena ia.
8. Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he Matua”?
8 Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he Matua”? Kua kakano ke talia hana higoa, tuaga, pule, finagalo, mo e tau matafakatufono. Manamanatu e mena kua putoia he mena nei. (1) Hagaao ke he hana higoa, ne pehe e Salamo 83:18: ‘Ko e hāu a higoa ko Iehova, hoko koe ni kua Mua Ue Atu ke he lalolagi oti.’ (2) Hagaao ke he tuaga hana, talahau he 2 Tau Patuiki 19:15: “Iehova na e, . . . ko koe hoko koe ni ko e Atua [“moli,” NW].” (3) Ke he hana pule, ne talahau e Fakakiteaga 4:11 ki a tautolu: ‘Kua lata moli a koe ma Iehova, ko e ha mautolu foki a Atua, ke tuku atu ki ai e fakahekeaga mo e lilifu lahi mo e malolo, ha kua eke e koe e tau mena oti, ha ko e hau a finagalo foki ne ha ha i ai a lautolu, mo e eke ai a lautolu.’ (4) Kua latatonu foki ia tautolu ke talahau ko Iehova e Foaki Moui, ne finagalo ke fakahao a tautolu mai he agahala mo e mate: “Ha ha ia Iehova e fakamouiaga.” (Salamo 3:8; 36:9) (5) Kua lata ia tautolu ke talia ko Iehova ko e Foaki Fakatufono Mua Ue Atu: “Ko Iehova ko e ha tautolu a Fakafili a ia, ko Iehova ko e ha tautolu a Pule, ko Iehova ko e ha tautolu a Patuiki.” (Isaia 33:22) Ha ko ia e tau mena oti ia, ne fakamalolo ki a tautolu: “Kia fakaalofa a koe [ki a Iehova, NW] hau a Atua mo e hau a loto katoa, mo e hau a agaga katoa, mo e hau a manatu katoa.”—Mataio 22:37.
9. Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he . . . Tama”?
9 Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he . . . Tama”? Kua kakano ke mailoga e higoa, tuaga, mo e pule ha Iesu Keriso. Ko e higoa hana, ko Iesu, kua kakano ‘Iehova Ko e Fakamouiaga.’ Ne moua e ia e tuaga hana ha ko ia ko e Tama fuataha he Atua, ko e uluaki he tau tufugatia he Atua. (Mataio 16:16; Kolose 1:15, 16) Ke he Tama nei, ne tala mai e Ioane 3:16 ki a tautolu: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, [tau tagata kua laveaki] kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” Ha kua mate tua fakamoli a Iesu, ne fakaliu tu mai he Atua a ia he mate ti age e pule fou. Hagaao ke he aposetolo ko Paulo, ne “fakamatalahi ai he Atua a ia [Iesu]” he lagi mo e lalolagi katoatoa, ke uaaki mai he Atua. Kakano “kia fakatokotui e tau tulihui oti kana ke he higoa a Iesu, . . . Kia tokutoku atu foki he tau alelo oti, ko Iesu Keriso ko e Iki a ia, ke tupu ai e fakaheke ke he Atua e Matua.” (Filipi 2:9-11) Kakano e mena nei ke omaoma ke he tau poakiaga ha Iesu, ne puna mai ni ia Iehova.—Ioane 15:10.
10. Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he . . . [a]gaga [t]apu”?
10 Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he . . . [a]gaga [t]apu”? Kua kakano ke talahau e matagahua mo e gahua he agaga tapu. Ti ko e heigoa e agaga tapu? Ko e malolo gahuahua ha Iehova, nukua taute ai e ia hana tau finagalo. Ne tala age a Iesu ke he hana tau tutaki: “To tala age foki au ke he Matua, ati foaki mai ai e ia kia mutolu e [l]agomatai, kia nofo mau a ia ia mutolu tukulagi; ko ia ko e [a]gaga ke tupu ai e kupu moli.” (Ioane 14:16, 17) Ko e heigoa ka fakaata he mena nei a lautolu ke taute? Ne matutaki a Iesu ke tala age ki a lautolu: “Ka to moua e mutolu e malolo, ka haele hifo e [a]gaga [t]apu ki luga ia mutolu; to eke foki a mutolu mo tau talahau haku ki Ierusalema, mo Iutaia oti ni, mo Samaria, ke hoko ni ke he fakaotiaga he lalolagi.” (Gahua 1:8) He puhala mai he agaga tapu, ne omoomoi fakaagaga foki e Iehova ke tohi e Tohi Tapu: “Ko e mena nakai ko e loto he tau tagata ne tuku mai ai e tau perofetaaga i tuai, ka ko e tau tagata tapu he Atua ne vagavagahau mai he omoi a lautolu he [a]gaga [t]apu.” (2 Peteru 1:21) Ti mailoga e tautolu e matagahua he agaga tapu ka fakaako Tohi Tapu a tautolu. Taha puhala ke mailoga e tautolu e agaga tapu he ole ki a Iehova ke lagomatai a tautolu ke fakatupu e “fua he [a]gaga,” ko e “fakaalofa, ko e fiafia, ko e mafola, ko e fakauka, ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e tua, ko e mahani molu, mo e manako fakalatalata.”—Kalatia 5:22, 23.
11. (a) Ko e heigoa e aoga moli he papatisoaga he vaha ha tautolu? (e) Tatai fefe e papatiso mo e mate ti liu malagaki hake?
11 Ko lautolu ne papatiso mua ne lautatai mo e tau fakamaamaaga ha Iesu ko e tau Iutaia mo e tau Iutaia liliuina, kamata he 33 V.N. Nakai leva e mole, ne hafagi e kotofaaga he tutaki faka-Kerisiano ke he tau Samaria. Ti, he 36 V.N., ne fakaloa atu e uiina ke putoia e tau tagata Motu Kehe nakai peritome. Ato papatiso, ko e tau Samaria mo e tau tagata Motu Kehe kua lata ke tukulele fakatagata ki a Iehova ke fekafekau ki a ia ko e tau tutaki he hana Tama. Ne matutaki e mena nei ke aoga he papatiso faka-Kerisiano ke he vai ke hoko mai ke he vaha ha tautolu. Ko e tanumia katoatoa ke he vai ko e fakatai kua felauaki lahi mo e tukulele fakatagata nei, ha ko e papatisoaga ko e tanu fakatai. Ko e tanumia hau ke he vai ne papatiso ai kua hukui e mate hau ke he puhala moui fakamua. Ko e liu malagaki hake mai he vai kua fakatai ke he liu moui mai hau ke taute e finagalo he Atua. Ko e “taha e papatisoaga” nei kua hagaao ki a lautolu oti ne eke mo tau Kerisiano moli. Magaaho he papatisoaga ne eke e tau Kerisiano Fakamoli a Iehova mo tau fekafekau fakauku he Atua.—Efeso 4:5; 2 Korinito 6:3, 4.
12. Kua tatai mo e heigoa e papatisoaga faka-Kerisiano ke he vai, mo e fefe?
12 Ko e papatisoaga pihia kua mua atu e aoga ke he fofoga he Atua. Tuga anei, he mole e talahauaga ne ta e Noa e vaka ti fakahao a ia mo e magafaoa hana he Fakapuke, ne tohia he aposetolo ko Peteru: “Ko e fakatai foki he mena ia ko e papatisoaga, kua fakamoui ai ainei a tautolu, (nakai ko e fakatoka kehe e pilo he tino, ka ko e tali atu he loto manamanatu hifo mitaki ke he Atua,) ke he liu tu mai a Iesu Keriso.” (1 Peteru 3:21) Ko e vaka ko e fakamoliaga kitia mata he gahua tua fakamoli ha Noa ke he kotofaaga ne age he Atua. He oti e gahua ke he vaka, “ne fakaotioti ai e lalolagi tuai he vai ne puapuā.” (2 Peteru 3:6) Ka e ko Noa mo e hana magafaoa, “ne hao ai ke he vai e tau tagata tokogaogao, ko e tokovalu ni.”—1 Peteru 3:20.
13. Kua fakahao mai he heigoa e Kerisiano he papatisoaga ke he vai?
13 He vaha nei, ko lautolu ne tukulele e tau momoui ki a Iehova he fakave e tua ke he liu tu mai he Keriso ne papatiso ke fakamailoga e tukuleleaga ia. Ne matutaki a lautolu ke taute e finagalo he Atua he vaha ha tautolu mo e kua laveaki mai he lalolagi kelea nei. (Kalatia 1:3, 4) Kua nakai gutu a lautolu ke he moumouaga fakalataha mo e fakatokaaga kelea nei. Ka e laveaki mai a lautolu mo e age he Atua e manamanatuaga mitaki. Kua fakamafana he aposetolo ko Ioane e tau fekafekau he Atua: “Ha ne mole atu foki e lalolagi katoa mo e hana tau manako lahi; ka ko e tagata kua eke e finagalo he Atua to tumau a ia tukulagi.”—1 Ioane 2:17.
Fakamoli ha Tautolu a Tau Matagahua
14. Ko e ha kua nakai ko e papatisoaga hokoia ka tamai e fakamouiaga?
14 Kua hepe ke fakahiku ko e papatisoaga hokoia ka tamai e fakamouiaga. Kua fai kakano ni kaeke tukulele moli he tagata a ia ki a Iehova puhala ia Iesu Keriso ka mole ia ti taute hana finagalo, ke tua fakamoli ke hoko ke he fakaotiaga. “Ka ko ia ka tumau ato hoko ke he fakaotiaga, to fakamoui na ia.”—Mataio 24:13.
15. (a) Ko e heigoa e finagalo he Atua he vaha nei ma lautolu e tau Kerisiano kua papatiso? (e) Lata ke aoga fefe e tutaki faka-Kerisiano he tau momoui ha tautolu?
15 Ko e finagalo he Atua ma Iesu ne putoia e puhala ne fakaaoga e Iesu e moui fakatagata hana. Nukua tuku hifo ke mate mo poa. He tuaga ha tautolu, ko e tau tino ha tautolu ka foaki ke he Atua, mo e ke matutaki ke foaki noa e moui ke taute e finagalo he Atua. (Roma 12:1, 2) To nakai taute e tautolu e finagalo he Atua kaeke taute pauaki a tautolu ke tuga e lalolagi ne viko takai ia tautolu po kua ati viko e tau momoui ha tautolu ke he tau tutuliaga lotokai, he fekafekau fakateaga ke he Atua. (1 Peteru 4:1-3; 1 Ioane 2:15, 16) Magaaho ne huhu e Iutaia ke he mena kua lata ia ia ke taute ke moua e moui tukulagi, ne talahau e Iesu e aoga he moui mahani mitaki. Ka e ne tuhi atu a ia ke he taha mena kua mua atu e aoga: ko e lata ke eke mo tutaki Kerisiano, ko e tutaki a Iesu. Latatonu e mena ia mo matapatu he moui. Nakai maeke ke tuku ke uaaki mai he hana tau tutuliaga fakatino.—Mataio 19:16-21.
16. (a) Ko e heigoa e matagahua he tau Kerisiano oti ne matutaki ke he Kautu? (e) Tuga e fakatai he lau tohi 116 mo e 117, ko e heigoa falu puhala lauia mitaki ke taute e gahua he Kautu? (i) Ko e heigoa ne fakamoli he fakalataha loto katoatoa a tautolu ke he gahua fakamatala?
16 Kua lata agaia ke liu peehi ko e finagalo he Atua ma Iesu ne putoia e gahua aoga ne matutaki ke he Kautu he Atua. Ne fakatu a Iesu ke eke mo Patuiki. Ka e he nofo he lalolagi, ne fakamatala fakamakutu foki a ia hagaao ke he Kautu. Ha ha foki ia tautolu e gahua fakamatala taha ia ke taute, kua ha ha ia tautolu e tau kakano ke fakalataha loto katoatoa ki ai. He taute pihia, kua fakatata e tautolu e loto fakaaue ma e pule katoatoa a Iehova pihia ke he fakaalofa ha tautolu ma e tau matakainaga katofia. (Mataio 22:36-40) Kua fakakite foki e tautolu kua kaufakalataha a tautolu mo e tau katofia tapuaki he lalolagi katoa, ko lautolu oti ko e tau tagata fakapuloa he Kautu. He kau auloa ke he kaufakalataha he lalolagi katoa, kua fakamalolo atu a tautolu ke he foliaga he moui tukulagi ke he lalolagi he Kautu ia.
Fakatutala Fakamanatu
• Ko e heigoa e tau fetataiaki mo e tau fekehekeheaki he papatisoaga ha Iesu mo e papatisoaga ke he vai he vaha nei?
• Ko e heigoa e kakano ke papatiso “ke he higoa he Matua mo e Tama mo e [a]gaga [t]apu”?
• Ko e heigoa ne putoia he moui fakalautatai ke he tau matagahua he papatisoaga faka-Kerisiano ke he vai?
[Tau Fakatino he lau 116, 117]
FALU PUHALA KE FAKAPULOA E KAUTU
He gutuhala ke he gutuhala
Ke he tau magafaoa
Ke he tau kapitiga gahua
Ke he tau kapitiga aoga
He tau puhala tu
He liu ahi atu ki a lautolu ne fiafia
He tau fakaakoaga Tohi Tapu he kaina