Ha ne fa e Fakatali e Fiafia Tukulagi ma Lautolu ne Foaki Fakaatua
“Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.”—IOANE 3:16.
1, 2. (a) Ko hai e Foaki lahi mahaki ue atu, mo e ko e heigoa e mena fakaalofa lahi mahaki ue atu hana ma e tau tagata? (e) Ke he foakiaga he hana a mena fakaalofa mua ue atu, ko e heigoa e mahani ne fakakite he Atua?
KO E ATUA KO IEHOVA ko e Foaki lahi mahaki mua ue atu. Kua hagaao ki a ia, ko e Tufugatia he lagi mo e lalolagi, ne tohi mai e tutaki Kerisiano ko Iakopo: “Ko e tau mena mitaki oti kua foaki noa mai, katoa mo e tau mena fakaalofa oti kua katoatoa ai e mitaki, mai luga e tau mena ia, kua hifo mai mai he Matua he maama, ko ia nakai ha i ai ha mena hikihikifano, po ke mafoki fakatote.” (Iakopo 1:17) Ko Iehova foki ko e Foaki he mena fakaalofa lahi mahaki ue atu. Hagaao ia ke he hana a fakaalofa mua ue atu ke he tau tagata mo e pehe mai hagaao ki a ia: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.”—Ioane 3:16.
2 Ko ia ne vagahau e tau kupu ia, ne nakai fai foki, ka ko e Tama fuataha ni he Atua. Ko e tama fuataha he matua, ne mua atu e fakaaue mo e fakaalofa ke he matua pihia ko e hana a puna maiaga he moui mo e tau mena mitaki oti ne foaki ma e fiafia he hana a moui. Ka e nakai taofi e fakaalofa he Atua ke he Tama tokotaha nei ni hokoia. Ke fakalaulahi atu e fakaalofa nei ke he falu he hana a tau mena momoui kua fakakite mai e fakagahuahua he fakaalofa he Atua kua kehe lahi mahaki. (Fakatatai Roma 5:8-10.) Kitia mali e mena nei ka kumikumi e tautolu e kakano he kupu “ta mai” he veveheaga nei.
Ko e Mena Fakaalofa he Atua ko e “Hana Tama Fakahele”
3. Ke fakalataha mo e “hana Tama fakahele,” ko hai foki ne fiafia ke he fakaalofa he Matua he lagi?
3 Ne nakai talahau mai e leva he tau magaaho, ne fiafia ai e Atua ke he fakafetuiaga mo e Tama fuataha nei—“hana Tama fakahele”—i luga he lagi. (Kolose 1:13) Ke he leva he tau magaaho ia, ne tupu lahi e fakaalofa mo e hofihofi ke he Matua mo e Tama ti nakai fai fakaalofa ke tuga ne ha ha ia laua. Ko e falu foki a mena momoui ne tufugatia he Atua fakalataha mo e hana a Tama fuataha ne fakaalofa foki ki ai ha ko e taha mai ia lautolu he magafaoa he lagi a Iehova. Ti ko e mena ia, ne pule ai e fakaalofa ke he magafaoa katoa he Atua. Ne tonu lahi e talahauaga he Tohi Tapu “ko e Atua ko e fakaalofa a ia.” (1 Ioane 4:8) Ko e mena ia, ko e magafaoa he lagi, ko lautolu haia ne fakaalofa e Matua, ko Iehova ko e Atua ki ai.
4. Ko e ha e foaki he Atua e hana a Tama ne putoia nakai ni ko e galo he ha laua feoakiaga ka e lahi atu foki, mo e foaki foki ma hai?
4 Ne tata lahi e matutakiaga he vahaloto a Iehova mo e hana a Tama uluaki ti ko e utakeheaga he feoakiaga tata lahi ia laua ko e mena galo lahi mahaki. (Kolose 1:15) Ka ko e ‘foaki’ he Tama fuataha nei kua lahi mua atu e kakano ke he fakagalo he Atua e feoakiaga hana mo e “hana Tama fakahele.” Ne lahi ue atu foki e mena nei he fakaata e Iehova hana a Tama ke fakahoko ke he mate ti kua galo fakaku e moui mai he magafaoa he lagi mo e lalolagi katoatoa he Atua. Ko e mate nei ma lautolu ne nakai la ko e taha he magafaoa he Atua. Ne maeke ia Iehova ke foaki mai e mena fakaalofa lahi ue atu nei ma e tau tagata ko e hana ni a Tama fuataha, ne fakakite mai he Tohi Tapu ko ia “ko e kamataaga he tau mena ne eke he Atua.”—Fakakiteaga 3:14.
5. (a) Ka ko e heigoa e hagahaga kelea he tau huli ha Atamu, ti ko e heigoa kua lata he fakafiliaga tonu he Atua ke taute he taha mai he Hana a tau tama tane fakamoli? (e) Ka ko e heigoa he mena fakaalofa lahi mahaki ue atu he Atua kua lata ke taute e ia?
5 Ko e tau tagata tokoua fakamua, Atamu mo Eva, ne kaumahala ke taofi ha laua a tuaga ko e taha mai he magafaoa he Atua. Ko e tuaga haia ne moua e laua he magaaho ne mole e vega kehe mai he kaina i Etena kakano ha ko e hala ke he Atua. Ne nakai ni foki kua nakai ko e taha mai he magafaoa he Atua a laua ka kua nonofo hifo foki a laua ke he fakahala he mate. Ti ko e mena ia, ko e mena vihi nakai ko e liuaki mai he tau huli ha laua ke he fiafia he Atua ko e taha mai he hana a magafaoa ka ko e utakeheaga foki mai ia lautolu he fakahala mate mai he lagi. Ke lata ia mo e gahuahuaaga he fakafiliaga tonu mai he lagi, ko e mena nei kua lata ni ke taha mai he fanau fakamoli he Atua ko Iehova ke mate ke eke ia mo hukui, po ke lukutoto. Ko e mena ia, ko e matapatu huhu: Ko ia ne fifili to fiafia nakai ke hoko e mate ke tautui aki e tau tagata hala? Ko e taha mena foki, ke fakamoli e mena nei kua lata ni ke taute he Atua Malolo ue Atu e taha mana. Kua lata foki ke fakakite e fakaalofa mua ue atu mai he lagi.—Roma 8:32.
6. Fefe e fuafuaaga he Tama he Atua ke lata mo e tuaga he tau tagata hala, mo e fefe e talahauaga hana ke he mena nei?
6 Ko e Tama uluaki ni ha Iehova ne katoatoa e tuaga ke he tau mena kua lata pauaki ke he tuaga agahala he tau tagata. Ko e ata a ia he hana a Matua he lagi ke he fakakiteaga he fakaalofa hofihofi ma e magafaoa ne taute he lagi ti nakai fai foki ke tatai mo ia mai he tau fanau he Atua. Ha kua puhala mai ia ia e tau mena momoui oti, ti lahi mahaki e fakaalofa hofihofi hana ki a lautolu. Ti ko e taha mena foki, ko e matapatu aga e fakaalofa he Tama fuataha ha Iehova, ko Iesu Keriso, kakano “ko e kikila a ia he hana a lilifu, mo e hana fakatai moli ni.” (Heperu 1:3) Fakakiteaga he hana fiafia ke fakakite e fakaalofa nei ke he mena lahi mahaki ue atu he foaki hana moui ma e tau tagata agahala, ne tala age a Iesu ke he hana tau aposetolo 12: “Ha ko e Tama he tagata foki, nakai hau a ia ke fekafekau e tau tagata kia ia; ka kia fekafekau a ia, mo e foaki atu hana moui, ko e lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.”—Mareko 10:45; kikite foki a Ioane 15:13.
7, 8. (a) Ko e heigoa ne omoi aki a Iehova ke fakafano mai a Iesu Keriso ke he lalolagi nei he tau tagata? (e) Ko e vahega fekau fefe ne fakafano mai he Atua hana a Tama fuataha?
7 Ne fai kakano pauaki ne fakafano mai he Atua ko Iehova a Iesu ke he lalolagi mativa nei he tau tagata. Ko e fakaalofa mai he lagi ne fakalagalaga aki e mena nei, ha ko e mena pehe a Iesu: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.”—Ioane 3:16, 17.
8 Ko e fekau he fakamouiaga ne fakafano fakaalofa mai e Iehova hana a Tama fuataha. Ne nakai fakafano mai he Atua hana a Tama ki hinei ke fakafili e lalolagi. Ane mai fakafano mai e Tama he Atua ke he fekau fakafiliaga a ko e nakai fai amaamanakiaga e tau tagata oti. Ko e fakahala he fakafiliaga lahi ka fakamatala e Iesu Keriso ke he magafaoa he tau tagata ko e fakahala ke he mate. (Roma 5:12) Ti ko e mena ia, ko e taha he talahauaga he fakaalofa nei mai he lagi, ne fakalagotatai he Atua e fakahala mate aki e fakafiliaga tonu kua lata.
9. Fefe e logonaaga he salamo ko Tavita ke he foakiaga a Iehova?
9 Ke he tau mena oti, ne talahau mo e fakakite he Atua e fakaalofa, ko e vala mitaki lahi he hana mahani. Mo e tonu foki ke talahau ko e foaki fakaalofa he Atua ke he tau tagata tapuaki fakamoli he lalolagi e mua atu ke he loga he tau mena mitaki. Ne pihia e logonaaga he salamo ko Tavita ke he mena nei he pehe a ia ke he Atua: “Kua loga lahi mahaki hau a mahani mitaki, ko e tau mena ne tanaki uho e koe ma lautolu kua matakutaku ki a koe! Ko e tau mena ne tuku atu e koe ki a lautolu ne fakamumuli ia koe. Mai i mua he tau tama he tau tagata.” (Salamo 31:19, NW) Ke he magahala ha Tavita ne patuiki ke he motu ha Isaraela—e, ke he hana a moui katoa ko e taha mai he motu ne fifili pauaki he Atua—ti logona tumau e ia e mitaki a Iehova. Ne kitia ai e Tavita ko e loga lahi mahaki e mena ia.
Ne Galo ia Isaraela e Mena Fakaalofa Lahi Mai he Atua
10. Ko e ha a Isaraela i tuai ne nakai tatai mo e tau motu he lalolagi?
10 Ha ko Iehova ha lautolu a Atua, ne nakai tatai a Isaraela tuai mo e ha motu he lalolagi. Ne puhala mai he perofeta ko Mose ko e hulalo, ne tamai e Iehova e tau fanau ha Aperahamo, Isaako, mo Iakopo ke he fakafetuiaga fakamaveheaga mo ia. Ne nakai gahua a ia mo e taha motu ke he puhala nei. Ti ko e mena ia, ne maeke he salamo mai he agaga ke vagahau fakalahi: “Kua fakailoa e ia hana kupu kia Iakopo, ko e hana a tau fakatufono mo e hana tau fakafiliaga kia Isaraela. Kua nakai eke pihia e ia ke he taha motu; kua nakai iloa foki e lautolu hana tau fakafiliaga. Haleluia.”—Salamo 147:19, 20.
11. Ko e magaaho fe ne fiafia ai a Isaraela ke he fakafetuiaga fifili pauaki mo e Atua, mo e talahau fefe e Iesu e hikiaga he ha lautolu a fakafetuiaga?
11 Ko e motu ha Isaraela he tino ne matutaki ke he fakafetuiaga mitaki nei mo e Atua ato tiaki e ia a Iesu Keriso ko e Mesia he tau 33 he Vaha Nei. Ko e aho momoko lahi ma Isaraela ke he talahauaga maanu nei ha Iesu: “Ierusalema na e, Ierusalema na e, ko koe ne kelipopo e tau perofeta, mo e taulitimaka a lautolu ne fakafano atu kia koe, kua lagaloga he manako au ke fakapotopoto hau a tau fanau, tuga ne moa kua fakapulupulu hana a tau punua ki lalo hifo he hana tau tapakau; ka e nakai mafai a mutolu! Kitiala kua toka atu kia mutolu ha mutolu a fale kua moumou.” (Mataio 23:37, 38) Ne mailoga mai he tau kupu a Iesu ko e kautu a Isaraela, pete ne fifili pauaki fakamua e Iehova, ne fakagalo e mena fakaalofa pauaki mai he Atua. Maeke fefe?
12. Ko hai e tau ‘fanau ha Ierusalema,’ ti ko e heigoa e kakano ki a Iesu ke fakapotopoto fakalataha a lautolu?
12 Ha kua fakaaoga e kupu “fanau,” ne hagaao ni a Iesu ke he tau Iutaia he tino ne peritome ne nonofo i Ierusalema mo e hukui e motu katoa he tau Iutaia. Ke maeke ia Iesu ke fakapotopoto fakalataha e tau ‘fanau a Ierusalema’ ko e kakano ke tamai e ia a lautolu ko e tau “fanau” ke he maveheaga fou mo e Atua, mo e ko ia ka fekafekau ko e Hulalo ke he vahaloto a Iehova mo e tau Iutaia nei he tino. (Ieremia 31:31-34) To moua mai he mena nei e fakamagaloaga he tau hala, ha kua pihia e lahi he fakaalofa he Atua. (Fakatatai Malaki 1:2.) Ko e mena fakaalofa lahi mahaki moli e mena nei.
13. Ko e heigoa e mena ne galo ha ko e fua he tiaki e Isaraela e Tama he Atua, ka ko e ha ne nakai fai liu ki tua e fiafia ha Iehova?
13 Ke felauaki mo e hana Kupu fakaperofeta, ne fakatali a Iehova ke he tau magaaho kua lata ki ai to ta atu ke he tau tagata nakai ko e tau Iutaia e mena fakaalofa ke eke mo tau tagata he maveheaga fou. Ha kua tiaki e Tama moli he Atua, ko e Mesia, ko e motu Isaraela he tino ne fakagalo e mena fakaalofa lahi mahaki nei. Ti ko e mena ia ne fakalagotataiaki e Iehova e tiaki he hana Tama he fakalaulahi e mena fakaalofa nei ke he tau tagata motu kehe mai he motu a Iutaia. Ko e puhala nei, ko e fiafia ha Iehova ko e Foaki Lahi Mahaki to tumau e nakai fai fakakaupaaga.
Ko e Fiafia he Foaki
14. Ko e ha a Iesu Keriso, ko e mena moui ne mua atu e fiafia he lagi mo e lalolagi katoatoa?
14 Ko Iehova ko e “Atua fiafia.” (1 Timoteo 1:11, NW) Ko e foaki atu ma e falu ko e taha mena a ia ne fakafiafia aki a ia. Mo e ke he senetenari fakamua he V.N., ne pehe hana a Tama fuataha: “Kua lahi e fiafia he foaki atu ke he talia mai.” (Gahua 20:35, NW) Ke felauaki mo e fakatufono nei, kua eke ai a Iesu mo mena moui fiafia lahi he Tufugatia he lagi mo e lalolagi katoatoa. Maeke fefe? Tata ke he Atua ko Iehova, ne foaki e Iesu Keriso e mena fakaalofa lahi mahaki ue atu he foaki e ia hana moui ke lagomatai ai e tau tagata. Ko e moli, ko ia ‘ko e Patuiki fiafia.’ (1 Timoteo 6:15, NW) Ne taute e Iesu e fakafifitakiaga ke he mena ne talahau e ia hagaao ia ke he mua e fiafia he foaki atu.
15. Ko e fakafifitakiaga ha a Iehova ne nakai fai fakaotiaga, ti maeke fefe he hana a tau mena momoui lotomatala ke logona taha fuaaga he hana a fiafia?
15 Puhala mai ia Iesu Keriso, to nakai kaumahala e Atua ko Iehova ke eke mo Foaki fakalahi ke he hana a tau mena momoui lotomatala oti mo e to fakafifitakiaga tumau a laua he foakiaga mena. Ha kua fiafia foki e Atua ke foaki e tau mena fakaalofa mitaki ke he falu, ti tuku e ia e agaga fakamokoi ke he tau loto he hana e tau mena momoui lotomatala he lalolagi. Ko e puhala nei ke fakakikila e lautolu mo e fakafifitaki hana mahani mo e logona foki e hana a fiafia. (Kenese 1:26; Efeso 5:1) Kua lata lahi, ti tala age a Iesu ke he hana a tau tutaki: “Kia foaki atu e mutolu, ti foaki mai ai kia mutolu; to foaki mai e lautolu ke he tapulu ha mutolu ko e fafatiaga mitaki, kua fofota mo e lulululu ai, ke puke mo e puā ki tua. Ha ko e fafati ke fafati atu ai e mutolu, to fafati mai ai kia mutolu.”—Luka 6:38.
16. Ko e heigoa e foakiaga ne hagaao ki ai a Iesu he Luka 6:38?
16 Ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga homo ue atu e mitaki ke he hana tau tutaki e puhala ke taute tumau e foaki atu. Ne pehe a ia to ha ha i ai e talia mitaki ke he vahega foaki pihia ke he vahega he moua maiaga. Ke he Luka 6:38, ne nakai hagaao hokoia na Iesu ke he foakiaga he tau mena fakaalofa he tino. Ne nakai tala age a ia ke he hana a tau tutaki ke kumi e puhala ke fakamativa aki a lautolu he tino. Ka ko e fakahagaao atu e ia a lautolu ke he puhala ke moua aki e lautolu e mamakona fakaagaga.
Maveheaga Moli he Fiafia Tukulagi
17. Ko e heigoa e mena fakaalofa fulufuluola ne foaki mai he Atua ma e hana a Tau Fakamoli he tau aho fakahiku nai?
17 Kua mua atu e mitaki he mena fakaalofa a Iehova, ko e Ulu he tau tufugatiaaga oti, ne foaki ma e tau Fakamoli hana he tau aho fakamui nei! Ne foaki mai e ia ki a tautolu e tala mitaki he hana a Kautu. Ne ha ha ia tautolu e fakamonuinaaga lahi ko e tau tagata fakamatala ke he Kautu he Atua kua fakatu ke he tau lima he hana a Tama kua pule ko Iesu Keriso. (Mataio 24:14; Mareko 13:10) Ha kua eke mo tau leo Fakamoli he Atua Mua ue atu ko e mena fakaalofa kua nakai fai mena ke fakatatai aki, ti ko e puhala mitaki ke fakagahua tumau aki e tautolu e foakiaga mena ha ko e fifitaki foki ke he Atua, ko e taute auloa e fekau he Kautu mo e falu to hoko mai e fakaotiaga he lalolagi matahavala.
18. Ha ko e Tau Fakamoli a Iehova, ko e heigoa ha tautolu ke foaki atu ma e falu?
18 Ne tala a Paulo ke he tau mena vihi ne feleveia mo ia ha ko e fakapuloaaga he fekau he Kautu ke he falu. (2 Korinito 11:23-27) Ne feleveia foki e Tau Fakamoli a Iehova he vaha nei mo e tau mena vihi, mo e toka e tau manako fakatagata ha ko e lali ke foaki age ke he falu e amaamanakiaga he Kautu. To liga nakai loto a tautolu ke o atu ke he tau gutuhala kaina he tau tagata, mua atu ni ka ma ai a tautolu. Ke tuga e tau tutaki ha Keriso, kua nakai maeke a tautolu ke kalo kehe, po ke laka ke he paka, mai he fakamonuinaaga ke foaki e tau mena fakaagaga ma e falu ha ko e fakamatalaaga he “tala mitaki nai he kautu.” (Mataio 24:14) Kua lata ke ha ha ia tautolu e agaga ha Iesu. Ke he magaaho ne fakafehagai a ia mo e mate, ne liogi a ia: “Hoku matua na e, . . . ka e aua neke eke hoku loto, ka ko e hau a finagalo.” (Mataio 26:39) Ke he foakiaga he tala mitaki ma e falu, kua lata he tau fekafekau a Iehova ke taute e finagalo he Atua, nakai ko e ha lautolu—ko e manako hana, nakai ko e manako ne liga loto a lautolu ki ai.
19. Ko hai a Lautolu Ne Toka Ai e “tau fale tukulagi,” ti maeke fefe a tautolu ke kapitiga mo lautolu?
19 Ko e foakiaga nei to putoia ai e ha tautolu a tau magaaho mo e tau koloa, ka ko e tau tagata foaki fakaatua, ne mauokafua to tukulagi e ha tautolu a fiafia. Ko e ha? Kakano he pehe a Iesu: “Ko e koloa he mahani hepehepe kia eke ai e mutolu e tau kapitiga ma mutolu [“muhu koloa fakalalolagi,” New International Version], kia talia ai e lautolu a mutolu ke he tau fale tukulagi, ka toka kehe ai a mutolu.” (Luka 16:9) Kua lata ia tautolu ke foli ke fakaaoga e “koloa he mahani hepehepe” ke taute kapitiga mo laua ko e Tokaaga he “tau fale tukulagi.” Ha ko e Tufugatia, ne ha ha ia Iehova e tau mena oti, ti ha ha i ai foki he hana a Tama uluaki e tau koloa oti ia ha ko ia e Hakeaga he tau mena oti. (Salamo 50:10-12; Heperu 1:1, 2) Ke taute kapitiga mo laua, kua lata ia tautolu ke fakaaoga e tau koloa ke he puhala ne talia mai a laua. Putoia ai foki e mena nei ke hako e agaga ne fakaaoga aki e tau koloa ma e aoga he falu. (Fakatatai Mataio 6:3, 4; 2 Korinito 9:7.) Maeke ia tautolu ke fakaaoga fakamitaki e tupe ke fakamalolo aki ha tautolu a fekapitigaaki mo e Atua ko Iehova mo Iesu Keriso. Tuga a nei, ne taute e tautolu e mena nei he fakaaoga mo e fiafia e tau koloa ne ha ha ia tautolu ke lagomatai aki e falu tagata ne kua lata ai mo e fakafua e tau koloa ha tautolu ke fakalaulahi aki e tau gahua he Kautu he Atua.—Fakatai 19:17; Mataio 6:33.
20. (a) Ko e ha ne maeke ia Iehova mo Iesu ke uta a tautolu ke he “tau fale tukulagi,” mo e toka i fe e tau fale tukulagi nei? (e) Ko e heigoa ha tautolu a fakamonuinaaga tukulagi?
20 Ha ko e ha laua nakai maeke ke mamate, maeke he Atua ko Iehova mo Iesu Keriso mo Kapitiga ha tautolu fakaoti mo e maeke ke uta a tautolu ke he tau “fale tukulagi.” To maeke pihia e mena nei pete ni ko lautolu ma e lagi fakalataha ai mo e tau agelu tapu po ke ha ha i ai ke he lalolagi Parataiso ka liuaki mai. (Luka 23:43) Ko e mena fakaalofa hofihofi he Atua ko Iesu Keriso ati maeke ai e tau mena oti nei. (Ioane 3:16) To fakaaoga he Atua ko Iehova a Iesu ke foaki tumau ma e tau tufugatia oti, ma e Hana a fiafia ne nakai fai mena ke fakatatai ki ai. Ko e moli, to ha ha ia tautolu e fakamonuinaaga tukulagi ke foaki, i lalo hifo he pule he Atua ko Iehova mo e tuaga patuiki he hana a Tama fuataha, ko e ha tautolu a Iki mo e Fakamoui, ko Iesu Keriso. To fua mai e fiafia tukulagi he mena nei ma e tau tagata foaki fakaatua.
Manatu Nakai e Koe
◻ Ko e heigoa e gahua he Atua kua lata ke taute ke he hana a mena fakaalofa lahi mahaki ue atu?
◻ Ko e vahega fekau fefe ne fakafano mai he Atua hana a Tama?
◻ Ko hai e mena moui fiafia he lagi mo e lalolagi katoatoa, mo e ko e ha?
◻ To maeke fefe he tau tagata foaki fakaatua ke moua e fiafia tukulagi?
[Fakatino he lau 10]
Fakaaue nakai a koe ke he mena fakaalofa he Atua ko e poa lukutoto he hana a Tama?
[Tau Fakatino he lau 12]
Kumikumi fakamua nakai e koe e Kautu he Atua ha ko e fakamatalaaga he tala mitaki mo e lagomatai e gahua ia aki e hau a tau koloa?