“Kia Eke e Fakamauaga mo Fakalilifuaga he Tau Tagata Oti”
“Kia eke e fakamauaga mo fakalilifuaga he tau tagata oti, mo e mohega he fakamauaga kua nakai fakakelea.”—HEPERU 13:4, NW.
1. Ko e heigoa he tau tagata tokologa ne iloa hagaao ke he fakamauaga ne kautu?
KO E tau miliona tagata, ke hoko foki ke he vaha mukamuka nei ke mavehevehe kua loto olioli lahi ke fakauka ke he tau fakamauaga. Kua moua e lautolu e puhala ke kautu ai, ha kua kitia e fekehekeheaki he tau mahani fakatagata mo e tau tutupu maiaga. Ko e tau fakamauaga pihia kua kitia ai ke he Tau Fakamoli a Iehova. Ke he laulahi he falu a mena tutupu to talahau ni he tau tane mo e tau hoana nei kua ha ha ia lautolu e tau o hake mo e tau o hifo, ato pihia foki ke he falu a mena tutupu ko e fetuhituhiaki e taha ke he taha. Pete ni, kua fakaako a laua ke hao atu he tau tama afa ikiiki mo e taofi tumau ha laua a toga he fakamauaga ke he puhala hako. Ko e heigoa e falu a matapatu mena ne fakatumauaki a laua ke o ki mua?—Kolose 3:13.
2. (a) Ko e heigoa falu a mena mitaki ne fakatumauaki e fakamauaga? (e) Ko e heigoa falu mena fakateaga ne moumou aki e fakamauaga? (Kikite ke he puha e lau tohi 14.)
2 Ko e tau talahauaga ne taute he falu, molea e tokohogofulu, ko lautolu ne fiafia mo e leva e tau fakamauaga Kerisiano kua kitia maali. Ne pehe e taha tane kua 16 e tau tau he mau: “Ko e ha magaaho ni ka hake mai e ha mena vihi, kua fakamakamaka fakalahi a maua ke fefanogonogoaki ke he tau manatu he taha ke he taha.” Kua fakakite he mena nei e taha he tau matapatu fakamao he loga he tau fakamauaga—ke hafagi e matutakiaga fakamoli. Ne talahau he hoana, kua mau ke he 31 e tau tau: “Ko e tau tuilima mo e taute mena fakafulufuluola ke taofi aki e femanakoaki ha maua, ko e tau mena fakamua tumau a ia.” Ko e taha mena lafi ki luga a ia ke he matutakiaga. Ko e taha kau tokoua kua teitei 40 e tau tau he mau, ne fakamamafa ke he aoga he fakatumau e logonaaga he fakaalaala, ke maeke ke feki ni a laua ki a laua mo e taha ke he taha. Ne pehe foki a laua kua lagomatai ke maeke ke kitia e mitaki lahi mo e kelea lahi he taha ke he taha ka e maeke agaia ni ke fakakite e fakaalofa fakamoli. Ne talahau he tane e talia moli ke fakakite e tau hepehepe ka mole ia ti ole fakamolemole. Ka ha ha i ai e agaga molu, ko e fakamauaga to maloku ke hiki ka e nakai mapaki.—Filipi 2:1-4; 4:5, Kingdom Interlinear.
Ko e Matagi Fa Hikihiki
3, 4. Ko e heigoa e tau hikiaga he mahani ne taute hagaao ke he mahani fakamoli he fakamauaga? Maeke nakai ia koe ke talahau e tau fakataiaga?
3 Ke he tau hogofulu tau gahoa kua mole, he lalolagi katoa, kua hiki e tau puhala hagaao ke he mahani fakamoli he fakamauaga. Ko e falu tagata kua mau ne tali tonu a lautolu kua nakai fai mena hepe e femanakoaki, ko e tau kupu tutala fou ma e feuaki, mua atu kaeke kua fita e iloa he taha hoa mo e talia ai.
4 Taha e leveki Kerisiano ne tutala hagaao ke he tuaga: “Kua teitei tuai e lalolagi ke toka kehe e ha laliaga hagahaga kelea ke momoui ni ke he mahani fakatufono mitaki. Ko e mahani mea kua hoko ke he kitiaaga ko e tau faga mea tuai.” Ko e talahaua fakapolitika, tau feua sipote, mo e tau fakafiafiaaga he tau tagata kua fakatokanoaaki e fakakelea he tau tutuaga he Tohi Tapu ke he mahani mitaki, mo e ko e tau tagata pihia kua tumau ni ke eke mo tau tagata kua fakaheke. Kua toe tote ti nakai fai tama la ke fakapili atu ke he ha vahega mahani taute mena kelea po ke fakaaoga fakakelea. Ko e mahani mea mo e mahani hakohako kua lavea ke fai aoga ke he mena ne fakahigoa ko e kaufakalatahaaga tokoluga. Ti ko e poakiaga he ‘ko e mena ka fakakonakonaaki e kusi to fakakonakonaaki foki aki e kusi tane,’ ko e tau tagata tokologa to mumui ni he fakafifitakiaga ia mo e fakateaga ke he tau mena ne vihiatia he Atua. Kua tuga ni he talahau e Paulo: “Kua nakai tuai logona e lautolu ha mena, kua tuku e lautolu a lautolu ke he matahavala ke eke e tau mena kelea oti kana, mo e manako lahi ki ai.”—Efeso 4:19; Fakatai 17:15; Roma 1:24-28; 1 Korinito 5:11.
5. (a) Ko e heigoa e tuaga he Atua ke he faivao? (e) Ko e heigoa ne fakakatoatoa he fakaaogaaga he Tohi Tapu ke he kupu “feuaki”?
5 Ko e tuaga he Atua kua nakai la hiki. Ko e tuaga hana ke nonofo tokoua ka e nakai fai fakamauaga kua nonofo mo e feuaki. Nakai mahani fakamoli ke he fakamauaga ko e faivao agaia a ia.a Ne tohia fakamitaki he aposetolo ko Paulo: “Nakai kia iloa e mutolu nakai moua e lautolu kua mahani hepehepe e kautu he Atua? Aua neke fakahehe ai a mutolu; ko e tau tagata feuaki mo lautolu kua hufeilo ke he tau tupua, mo lautolu kua faivao, mo lautolu kua fakakelea e lautolu a lautolu, mo lautolu kua eke e mahani Sotoma, . . . nakai moua e lautolu nā e kautu he Atua. Ne pihia foki e falu ia mutolu, ka kua koukou tuai a mutolu, ka kua fakatapu tuai a mutolu, ka kua talahaua tututonu a mutolu ke he higoa he Iki ko Iesu, ke he Agaga foki he Atua ha tautolu.”—1 Korinito 6:9-11.
6. Ko e heigoa e fakamaloloaga ne moua e tautolu he tau kupu a Paulo he 1 Korinito 6:9-11?
6 Ko e matakupu fakamalolo he tohi ia ko e talahauaga a Paulo, “Ne pihia foki e falu ia mutolu, ka kua koukou tuai a mutolu.” E, tokologa he vaha kua mole ne tafepoi fakahanoa a lautolu “ke he matahavala ia ni kua mua ue atu” ka kua lotomatala a lautolu fakamui mo e talia a Keriso mo e hana a poa, mo e kua koukou fakamea. Kua fifili e lautolu ke fakafiafia e Atua he takitaki e tau momoui mitaki mo e fiafia lahi ha ko e fua a ia.—1 Peteru 4:3, 4.
7. Ko e heigoa e kehekehe ne fa e gahuahua ke he maamaaga he “mahani kelea,” mo e ko e heigoa e talahauaga he Tohi Tapu?
7 Ke he taha fahi, ko e fakamaamaaga mahino fou he lalolagi ke he mahani kelea kua lolelole lahi ti nakai fakaai ke felauaki mo e kitiaaga he Atua. Kua fakamaama fakamahino he tohi fakamaama kupu e kakano he “mahani kelea” ko e “totoko ke fakatu e mahani mitaki.” Ko e “mahani mitaki kua fakatu,” he vaha nei, ne fakamagaloaki e faihoana tuai mo e feuaki nakaila mau ti pihia foki mo e feuaki e tane ke he tane fifine ke he fifine, kua fakamailoga kua vihiatia he Tohi Tapu tuga e mahani kelea. E, mai he kitiaaga faka-Tohi Tapu, ko e mahani kelea kua kelea lahi mahaki, ko e ekefakakelea he matafakatufono mitaki he Atua.—Esoto 20:14, 17; 1 Korinito 6:18.
Lauiaaga he Fakapotopotoaga Kerisiano
8. Maeke fefe he mahani kelea ke lauia a lautolu he fakapotopotoaga Kerisiano?
8 Ko e mahani kelea he vaha nei kua holofa lahi mo e maeke foki ke tuku e malolo mamafa ki a lautolu he fakapotopotoaga Kerisiano. Kua maeke ke fakahufia a lautolu he tau mena oti, tau fakaholoaga kolokolovao he televisoni, vitio, mo e tau tohi totou pilo. Pete ni ko e tama vala tote he tau Kerisiano ne lauia, ka kua lata ni ke mailoga ko e laulahi he tau mena tutupu ke fakaoti e fakalatahaaga mai he tau tutuaga he Tau Fakamoli a Iehova ma e tau mahani nakai fakatokihala ke nakai eke mo Kerisiano kua kamata mai ni he falu he tau vahega mahani kelea he feuaki. Ha ha he fahi mitaki, ko e numela lahi ha lautolu ne fakaoti e fakalatahaaga kua mailoga fakamui ha lautolu a tau hepehepe, mo e liliu mai ke he puhala mea he moui, mo e fai magaaho ke liuaki mai ke he fakapotopotoaga.—Fakatatai Luka 15:11-32.
9. Fakaaoga fefe e Satani a lautolu ne nakai puipui?
9 Kua nakai fai huhu ko Satani hane faifano tuga e leona tagi, mo e amanaki ke guti mo e hui a lautolu ne nakai puipui. Ko e hana a tau puhala, po ke “tau lagatau momole,” hane hele aki e tau Kerisiano ne nakai fai puipuiaga he tau tau oti. Ko e agaga tali mai i tuai ne kitia mogonei he hana lalolagi ko e lotokai, tutuli ke talahaua, mo e manako lahi. Kua fakaohooho ke he tau manako lahi he tino. Kua tiaki he mena ia e taofi e ia a ia ni.—Efeso 2:1, 2; 6:11, 12, matahui tala; 1 Peteru 5:8.
10. Ko hai ne tutu ke he kamatamata, mo e ko e ha?
10 Ko hai he fakapotopotoaga ke moua he tau kamatamata he mahani kelea? Ko e laulahi he tau Kerisiano, ko e tau momotua he tau fakapotopotoaga ni ha lautolu, tau leveki o fano, tau tagata he Peteli, tau tagata foafoa kua fakamatala ke he loga he tau tula he tau mahina takitaha, ko e tau mamatua lavelave he feaki he tau magafaoa, po ke tau fuata ne fakafehagai mo e malolo mamafa he tau kapitiga he atutaha. Ko e kamatamata he tino kua aga ke he tau tagata oti. Ko e fakaohooho mai he mahani fakatane mo e fifine kua maeke ke teteka he magaaho ka fakateaga ai e amaamanaki ki ai. Ko e mena ia kua maeke ai a Paulo ke tohi: “Hanai, ko ia kua manatu kua tu a ia, kia fakaeneene a ia neke veli. Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa.” Ko e mena fakaatukehe lahi, ka ko e tau Kerisiano tukotofa ke he tau kotofaaga ne fakaata a lautolu ke he matahele nei ko e mahani kelea.—1 Korinito 10:12, 13.
Toho Kehe mo e Fakahehe
11-13. Ko e heigoa falu he tau tutuaga ne kua takitaki atu ke he mahani kelea?
11 Ko e heigoa e tau kamatamata mo e tau tutuaga ne fa mahani ke takitaki aki falu ke he fakaakoaga goagoa he faivao mo e feuaki? Kua loga lahi e tau mena ia mo e matakehe foki, ka e liga kehe mai he taha motu po ke aga fakamotu ke he taha. Ka e taha e mena, kua ha ha i ai ni e matapatu fakaveaga pauaki ne fakalugaaki he loga he tau motu. Ke fakatai, ne hokotaki mai ko e falu kua tauteute e tau fakafiafiaaga ne ha ha i ai e tau kava kehekehe kua fakaataina ai. Ko e falu ne manako loto ke he tau leo fakatagi fifili fakalalolagi mo e tau koli vale. Ke he falu a matakavi i Aferika, kua ha ha i ai e tau tagata mautu—nakai tali tonu—ne moua e tau hoana fakahoa; ko e falu he tau fifine ne lali ke moua e puipuiaga tupe mai he tau tutuaga pihia pete ni he putoia ai e mahani kelea. Ke he falu a matakavi ne toka he tau tane Kerisiano ha lautolu a tau magafaoa ke gahua he tau fonua keli auro po ke falu a matakavi foki ke moua e tau tupe leveki momoui. Ka mole ia ti kamatamata ai ha lautolu a fakamoli mo e tua ke he lakaaga po ke tau puhala ne nakaila taute pihia i kaina.
12 He tau motu fakalaulahi ne mokulu falu ke he matahele a Satani he fa lavea ke nonofo fakalataha mo e tagata fahi kehe mo e nakai fai tagata ke toluaki ne ha ha i ai—tuga ka nonofo fetataaki tokoua tumau he motoka ke fakaako fakaholo.b Ko e tau momotua ne taute e gahua ahiahi kua lata foki ke taute taha puipuiaga ke ua nonofo tokoua mo e matakainaga fifine kaeke ke fai fakatonuaga ki a ia. Ko e tau fakatutalaaga noa kua maeke ke fagai e manamanatuaga mo e fua mai ai e tuaga fakama, ma e faoa tokoua.—Fakatatai Mareko 6:7; Gahua 15:40.
13 Ko e tau lekua ne tokutoku fakamua ne takitaki aki falu he tau Kerisiano ke fakatokolalo lahi ha lautolu a puipuiaga mo e taute e tau mahani kelea. Na tupu foki ni pihia he senetenari fakamua, ne fakaata e lautolu a lautolu ke ‘toho mo e hele he ha lautolu a tau manako lahi,’ ti takitaki atu ke he hala.—Iakopo 1:14, 15; 1 Korinito 5:1; Kalatia 5:19-21.
14. Ko e ha e mahani lotokai kua pehe ai ko e mena fakatoka pauaki i loto he tau lekua he faivao?
14 Ko e manamanatu fakamitaki ki a lautolu ne fakaoti e fakalatahaaga kua fakakite ai ko e tau mahani kelea kua fai mena fakatoka pauaki ne aga ki ai. He tau lekua pihia kua ha ha i ai falu vahega he mahani lotokai. Ko e ha kua talahau ai e tautolu e mena ia? Ha ko e tau lekua he faivao, to fakahukia ai falu a tagata po ke tau tagata mahani mitaki. Na liga ko e hoana po ke tane moli. Ka ko e moli ni ko e tau fanau, kaeke kua fai, ha ko e mena kaeke ko e tau fua he faivao ko e mavehevehe, ko e tau fanau ne manako ke he puipuiaga he magafaoa taha, ka liga totogi ke he totogiaga tokoluga lahi mahaki. Ko e tagata ne faivao kua manamanatu fakamahao ni ke he hana tane po ke fifine he fiafia mo e mafiti. Ko e mahani lotokai e mena ia.—Filipi 2:1-4.
15. Ko e heigoa falu he tau lekua ne liga futiaki atu ke he faivao?
15 Na fa mahani ko e faivao nakai ko e gahuahuaaga lolelole tupu fakaofo. Ka kua fai lakaaga fakahaga ki mua ke kelea lahi mahaki mo e halahu foki ke he fakamauaga. Po kua eke foki e matutakiaga mo matagahua taute tumau po ke ai taute. Po kua tote e fakamaloloaga ne moua. Po kua fakateaga e taha ke he taha. Po kua fai magaaho a laua ne nakai femakonaaki ai he mahani fakatane mo e fifine ke fakato e manako he taha. Ko e moli ka ha ha i ai e faivao, kua pihia ha kua fakatote e fai magaaho tote tumau fakafetuiaga mo e Atua. Kua nakai tuai kitia mitaki a Iehova he magaaho ia ko e Atua moui ko ia ne iloa e tau manatu mo e tau gahua oti ha tautolu. Ti pihia foki ke he tau loto ke he tagata ne faivao, kua eke e “Atua” mo kupu fakateaga, kua nimo a ia nakai tuai ko e taha vala he moui ma e tau aho takitaha. Ti mukamuka lahi mogoia ke hala ki mua he Atua.—Salamo 51:3, 4; 1 Korinito 7:3-5; Heperu 4:13; 11:27.
Ko e Kei ke he Totokoaga
16. Maeke fefe he Kerisiano ke totoko e kamatamata ke maeke ke nakai fakamoli?
16 Kaeke kua fai Kerisiano kua kitia a ia (tane) po ke fifine kua fakaohooho atu ke he mahani nakai fakamoli, ko e heigoa e tau mena kua lata ke manamanatu ki ai? Fakamua, kua lata e manatu ke tuku ke he kakano he fakaalofa Kerisiano, mo e fakave malolo ke he tau poakiaga he Tohi Tapu. Aua neke fakaata e tau manatu fakatino po ke manako pilo ke pule mo e mokulu fakatepetepe ke he mahani lotokai, ke fakamatematekelea ke he falu. Ka kua lata e mena nei ke fakamoli mai he kitiaaga a Iehova. Kua lata ke kitekite fakalahi ke he kamataaga he fakapotopotoaga mo e mahani nakai fakalilifu mo e puhala kelea ka moua he mena ia mo e ke he higoa a Iehova. (Salamo 101:3) Kua maeke e malaia ke tiaki kaeke ke tuku e loto a Keriso ke he mena ne tupu mo e gahua fakatatau ki ai. Manatu, na ai kaumahala e fakaalofa nakai lotokai tuga a Keriso.—Fakatai 6:32, 33; Mataio 22:37-40; 1 Korinito 13:5, 8.
17. Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga ati hake he mahani fakamoli ne moua e tautolu?
17 Ko e kei ke he totokoaga ke fakamalolo e tua he tagata mo e kitekite atu ke he amaamanakiaga ha ha i mua. Ko e kakano he mena nei ko e tuku fakatokoluga tumau ke he loto e tau fakafifitakiaga mahino he mahani fakamoli ne toka hifo he tau tane mo e tau fifine i tuai, mo ia ko Iesu. Ne tohi e Paulo: “Ti kua pihia mogoia, ha kua lahi mahaki tuga e tau aolu e tau tagata fakamoli kua takai mai ki a tautolu, ki a lata foki a tautolu ke tuku kehe e tau mena mamafa oti mo e agahala kua mukamuka lahi ke fakavihi aki a tautolu, mo e ki a taute a tautolu ke tafepoi mo e fakauka, ke he poitufi kua fakatoka ki mua ha tautolu, he onoono fakalahi atu a tautolu ke he Iki Hukui mo e Fakamitaki Katoatoa he tua ha tautolu, ko Iesu. Ma e loto olioli ne fakatoka ki mua ia ia ne fakauka a ia ke he akau fakakikiveka, fakafiufiu fakama, mo e kua nofo he fahi matau he nofoaiki he Atua. Moli lahi, ki a manamanatu fakatata lahi atu ke he taha ko ia ne fakauka atu ke he tala kehe he tau tagata agahala kua totoko atu ni ke he ha lautolu ni a tau mena, ke nakai liga ke mategugu a mutolu mo e nakai fahia ha mutolu a tau solu.” (Heperu 12:1-3, NW) Ke moumou e toga he fakamauaga, ko e tagata iloilo to manamanatu a ia ke he tau puhala ke fonofono e tau mena ne malona ke maeke ke liu mitaki e fakamauaga, ko e mena ia ki a tiaki e mokulu ke he luo he loto fakavai mo e fakahehe.—Iopu 24:15.
18. (a) Ko e ha e loto fakavai ne nakai ko e kupu malolo lahi ke fakamaamaaki e faivao? (e) Fefe e kitekiteaga he Atua ke he totogiaga he tau omonuo?
18 Ko e loto fakavai kia, ne afo aki e loto, ko e kupu malolo lahi ke lata mo e mahani kelea? Ko e loto afo ko e fakaheheaga he falanaki po ke ko e loto malolo. Moli lahi ko e omonuo he fakamauaga kua putoia ai e falanaki mo e ko e maveheaga ke fakaalofa mo e ofaofa, he magaaho matolu mo e aleale ke he tau magaaho mitaki mo e kelea. Kua toka ai e taha mena ne manatu e tokologa ko e tau mena tuai ke lata mo e magaaho nei ne nonofo ai a tautolu—ko e kupu fakalilifu he tagata ne talahau he omonuo he fakamauaga. Ke fakahehe e falanaki ia ko e kakano ke fakakite taha mena tuga e afo ke he tane po ke hoana he tagata. Ko e kitekiteaga he Atua ke he tau omonuo kua tohi fakamahino mai he Tohi Tapu: “Ka omonuo ai a koe e omonuo ke he Atua, aua neke fakamule ke ta atu e tau mena ne omonuo ai a koe; ha kua nakai fiafia a ia ke he tau tagata goagoa; kia eke e koe e mena ne omonuo ai a koe.”—Fakamatalaaga 5:4.
19. He kehekeheaga, ko e heigoa ne olioli lahi ai a Satani ka kaumahala e Fakamoli?
19 Aua neke nofo ai ha fakauaua ke he mena ia. Tuga ni e olioli lahi ne ha ha i ai he lagi ha ko e fakamouiaga he tagata tokotaha ne hala, ti ha ha i ai e olioli lahi mahaki he lalolagi he vahaloto he tau fuifui a Satani, ne kitia mata mo e nakai kitia mata, kaeke ko e taha he Tau Fakamoli a Iehova kua kaumahala ke taofi hana tane po ke fifine a mahani hakohako.—Luka 15:7; Fakakiteaga 12:12.
Tau Kamatamata Fa Aga ke he Tau Tagata Oti
20. Maeke fefe a tautolu ke totoko e kamatamata? (2 Peteru 2:9, 10)
20 Kua nakai kia maeke e mahani kelea ke uta kehe he falu a mena tutupu? Kua malolo lahi kia e tino mo Satani ke nakai maeke he tau Kerisiano ke totoko mo e taofi ha lautolu a mahani fakamoli tumau? Kua tuku mai e Paulo e fakamaloloaga he tau kupu nei: “Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa; ha kua fakamoli e Atua, he nakai tuku atu e ia a mutolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a mutolu, ka e taute foki e ia fakalataha mo e kamatamata e mena ke hao ai, kia fahia a mutolu ke fakauka ai.” Ke he lalolagi he vaha nei liga nakai maeke a tautolu ke kalo kehe katoa mai he kamatamata, ka e ka fuluhi atu ke he Atua ke he liogi, to maeke ia tautolu ke fakauka moli mo e kautu ke he ha kamatamata.—1 Korinito 10:13.
21. Ko e heigoa e tau huhu ka tali he fakaakoaga ha tautolu ka hau?
21 Ko e heigoa kua foaki mai he Atua ki a tautolu ke lagomatai aki a tautolu ke fakauka ke he tau kamatamata ke hao mai mo e kautu? Ko e heigoa ha tautolu takitokotaha ne manako ki ai ke maeke ke puipui aki ha tautolu a tau fakamauaga, ha tautolu a tau magafaoa, katoa foki mo e higoa mitaki ke he higoa a Iehova mo e ke he fakapotopotoaga? Ko e vala tala ha tautolu ka hau ka fakatutala ke he tau huhu ia.
[Tau Matahui Tala]
a “‘Feuaki’ ke he maamaaga laulahi, tuga foki he fakaaoga he Mataio 5:32 mo e 19:9, kua hagaao tonu ke he papahiaga laulahi he mahani nakai fakamoli po ke fakaata ke he mahani fakatane mo e fifine i fafo he fakamauaga. Porneia [ko e kupu Heleni ne fakaaoga he tau tohi ia] kua lauia ai e mahani kelea lahi mahaki he fakaaoga e fahi tino ko e mouiaga he tokotaha ni e tagata (he puhala pauaki po ke puhala fakakelea); ti liga fai matakau foki ke he mahani kelea ia—ko e tagata tane poke fifine po ke manu.” (The Watchtower, Mati 15, 1983, lau tohi 30) Faivao: “Ko e feuaki pauaki he tagata kua mau mo e hoa kehe ka e nakai ke he tane po ke hoana kua mau.”—The American Heritage Dictionary of the English Language.
b Na fa mahani, ke ha ha i ai e tau magaaho kua lata ke maeke he matakainaga tane ke moua e hekeaga peleoafi ma e matakainaga fifine, ti nakai maeke he tau mena pihia ke nakai maama mitaki.
Manatu Nakai e Koe?
◻ Ko e heigoa e falu a mena ne lagomatai ke fakamaloloaki e fakamauaga?
◻ Ko e ha ne lipilipi ai e tautolu e kitiaaga he lalolagi ke he mahani mitaki?
◻ Ko e heigoa falu he tau kamatamata mo e tau tutuaga kua maeke ke futiaki atu ke he mahani kelea?
◻ Ko e heigoa e matapatu kei ke he totokoaga he hala?
◻ Lagomatai fefe he Atua a tautolu he tau magaaho ka kamatamata ai?
[Puha he lau 10]
TAU MENA NE FA AGA KE HE TAU FAKAMAUAGA NE TUMAU
◻ Pipiki mauokafua ke he tau poakiaga he Tohi Tapu
◻ Kia ha ha he tau hoa tokoua e fakafetuiaga malolo mo Iehova
◻ Kia fakalilifu he tane hana a hoana, hana a tau manatu mo e hana a tau fifiliaga
◻ Mitaki e fakaveaga he matutakiaga he tau aho takitaha
◻ Kumi ke fakafiafia e taha ke he taha
◻ Ko e agaga fakafehula; maeke ke kata e taha ki a ia ni
◻ Tokanoa ke fakakite e tau hepe; tokanoa ke fakamagalo
◻ Taofi e manako loto ke moui
◻ Kia kaufakalataha ke he feakiaga mo e akonakiaga he tau fanau
◻ Liogi fakalataha tumau ki a Iehova
TAU MENA FAKATEAGA KE ULU MOUMOU AKI E FAKAMAUAGA
◻ Ko e mahani lotokai mo e fakatagata lahi
◻ Kaumahala ke taute mena tokoua
◻ Kelea e matutakiaga
◻ Lolelole ke tutala tokoua e tau mena kua lata tonu
◻ Kehekehe e tau puhala he fakafehagaiaga mo e tau fanau mo e/po ke tau fanau he tane po ke hoana fakamua
◻ Kelea e puhala he fakatokatokaaga tupe
◻ Gahua mule e tane po ke toka e magafaoa ma e falu a gahua foki
◻ Kaumahala ke leveki e manako fakaagaga he magafaoa
[Fakatino he lau 11]
Ko e taofi he fakalilifu he fakamauaga ke moua ai e fiafia lahi tumau