Gahua Fakamalolo ma e Fakamouiaga he Magafaoa Hau
“Ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki.”—EFESO 6:4.
1, 2. Ko e heigoa e tau paleko ne feleveia mo e tau mamatua he vaha nei?
NE FAKAHIGOA aki he taha mekasini mahuiga e mena ia ko e hikiaga. Kua ha ha e mena nei i loto he taha tala ne fakamaama e tau hikiaga mafiti ne moua ai he tau magafaoa he tau tau nakai la leva. Ne talahau e tau mena nei ke eke mo “fua he gagao kaputia he vevehe, liu fakamau, liu vevehe, fanau noa, mo e tau mena fakatupetupe fou i loto he tau magafaoa.” Ko e tau mena matematekelea mo e tau mena fakatupetupe pihia kua nakai ke ofo ki ai, ha kua talahau mai tuai he Tohi Tapu ko e tau tagata to feleveia mo e tau “aho uka” he tau “aho fakamui” nei.—2 Timoteo 3:1-5.
2 Ko e mena ia ko e tau mamatua he vaha nei kua feleveia a lautolu mo e tau paleko ne nakai la iloa mai he tau atuhau kua mole. Pete ni ko e falu he tau mamatua ia tautolu ne feaki ha lautolu a fanau ke he tau puhala he mahani Atua mai he “vaha tote,” ka e tokologa e tau magafaoa ne nakai la leva e kamata ke “o he kupu moli.” (2 Timoteo 3:15; 3 Ioane 4, NW) Liga kua lalahi foki ha lautolu a fanau he magaaho ne kamata ai e tau mamatua ke fakaako a lautolu he tau puhala he Atua. Ko e falu mena foki, ko e tupu lahi e numela he tau magafaoa matua tokotaha mo e tau magafaoa tututaki kua ha ha i ai fakalataha mo tautolu. Ka ko e heigoa ni ha mutolu a tau tutuaga, kua lata ke fakaaoga e fakatonuaga he aposetolo ko Paulo: “Ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki.”—Efeso 6:4.
Tau Mamatua Kerisiano mo e Tau Matafekau ha Lautolu
3, 4. (a) Ko e heigoa e tau matapatu mena ne fakatupu aki e matafekau he tau mamatua tane ke fakalolelole? (e) Ko e ha kua lata e tau mamatua tane Kerisiano ke mua atu mai he mouaaga koloa ni hokoia?
3 Mailoga la ne vagahau pauaki e Paulo hana tau kupu ia Efeso 6:4 ke he tau “matua tane.” Ne fakamaama he taha tagata tane tohi tala pehe ko e tau atuhau kua mole ko e “matagahua he tau mamatua tane ke feaki hake e mahani mitaki mo e mahani fakaagaga he tau fanau ha lautolu; ko e matagahua he tau mamatua tane ke fakaako e tau fanau. . . . Ka ko e Hikiaga he Fakatuaga Gahua ne fofole kehe e mahaniaga nei; ti toka he tau mamatua tane ha lautolu a tau faama mo e tau fale koloa, mo e toka ha lautolu a tau kaina ke gahua he tau fale gahua mo e fakamui gahua he tau ofisa. Ne hukui he tau mamatua fifine e tau gahua loga ne mahani fakamua ko e tau matagahua he tau mamatua tane. Mo e fakaholo atu ki mua, ko e tuaga fakamatua tane kua eke mo tala fakalatalata noa.”
4 Ko e tau tagata tane Kerisiano: Aua neke fiafia ni a mutolu ke eke mo mouaaga koloa ni hokoia, ka e toka oti e tau fakaakoaga mo e tau feakiaga he fanau ha mutolu ke he tau hoana ha mutolu. Ne poaki mai he Fakatai 24:27 ke he tau mamatua tane he vaha i tuai: “Kia taute e koe hāu a tau gahua i fafo, mo e fakalatalata ai ke he vao; ka mole ia ti ta ai e koe hāu a [“magafaoa,” NW].” Kua tatai ni mo e vaha nei, ha ko e tagata gahua, kua lata ia koe ke gahua loa mo e fakamalolo ke leveki aki e moui. (1 Timoteo 5:8) Ka mole ia, mogoia, fakamolemole ti uta taha magaaho ke ‘ta ai e koe hāu a magafaoa’—loto logonatiaaga mo e fakaagaga.
5. Gahua fefe e tau hoana Kerisiano ma e fakamouiaga he tau magafaoa ha lautolu?
5 Tau hoana Kerisiano: Kua lata foki a mutolu ke gahua fakamalolo ma e fakamouiaga he tau magafaoa ha mutolu. Pehe mai e Fakatai 14:1: “Ko e tau fifine iloilo oti ne takitaha mo e ati hake hana fale.” Ha ko e tau hoa fakamau, kia fetogiaki e koe mo e hau a tane e kavega he fakaakoaga he fanau. (Fakatai 22:6; Malaki 2:14) Kua putoia e mena nei mo e akonakiaga he fanau ha mutolu, ke tauteute a lautolu ke mautali ma e tau feleveiaaga Kerisiano mo e fekafekauaga he fonua, po ke takitaki foki e fakaakoaga he magafaoa kaeke ke nakai maeke he tane hau ke taute. Po ke fakalaulahi atu foki e koe ke fakaako ke he fanau hau e tau gahua kaina, ko e mahani mitaki, mahani fakamea he tino, mo e loga foki e falu he tau mena aoga. (Tito 2:5) Ka gahua fakalataha e tau tane mo e tau hoana he puhala nei, to fakafeleveia fakamitaki e lautolu e tau manako he fanau ha lautolu. Ko e heigoa pauaki la e falu he tau manako ia?
Levekiaga ma e ha Lautolu a Tau Manako he Tau Loto Logonatia
6. Ko e heigoa e tau matafekau ne taute he tau mamatua fifine mo e tau mamatua tane ke he fakatupuaga he tau loto logonatia he fanau ha lautolu?
6 ‘Ka tuga ne fifine fakahuhu tama kua leveki fakamitaki hana ni a fanau,’ to logona e lautolu e malu, puipui, mo e fakaalofa. (1 Tesalonia 2:7; Salamo 22:9) Gahoa e tau mamatua fifine ne totoko e manako ke leveki fakalahi e fanau ikiiki ha lautolu. Ne huhu he perofeta ko Isaia: “To nimo kia he fifine hana tama kai huhu, ke nakai fakaalofa a ia ke he tama ne fanau ai e ia?” (Isaia 49:15) Ko e mena ia ne taute ai he tau mamatua fifine e matafekau aoga ke he fakatupuaga he tau loto logonatia he fanau. Ka e taha e mena, kua aoga lahi foki e matafekau ka taute he matua tane ke he mena nei. Ko e tagata tane fakaako magafaoa ko Paul Lewis ne pehe: “Nakai taha e tagata gahua haku ne logona mai e hokotaki he tama [liuliu] ne pehe na mitaki e fakafetuiaga haku mo e matua tane haku. Nakai taha e tama mai he tau teau.”
7, 8. (a) Ko e heigoa e fakamoliaga ia ke he pipi malolo he vahaloto he Atua ko Iehova mo e hana Tama? (e) Maeke fefe he tau mamatua tane ke utauta fakatekiteki e pipi he fakaalofa mo e fanau ha lautolu?
7 Ti ko e mena ia kua lata tonu he tau mamatua tane Kerisiano ke fakagahuahua fakamitaki e pipi he fakaalofa mo e fanau ha lautolu. Ke fakatai, manamanatu la ke he Atua ko Iehova mo Iesu Keriso. He papatisoaga a Iesu, ne fakailoa e Iehova: “Ko e haku a Tama fakahele a koe, kua fiafia ni au kia koe.” (Luka 3:22) Kua lahi mahaki e talahauaga ke he tau kupu gahoa ia! Ko Iehova (1) ne fakailoa hana Tama, (2) talahau fakapuloa hana fakaalofa ma Iesu, mo e (3) fakailoa hana taliaaga ki a Iesu. Ka e nakai ko e magaaho ni a nei ne talahau ai e Iehova hana fakaalofa ma e hana Tama. Ne pehe a Iesu he magaaho fakamui ke he hana Matua: “Ha ko e mena fakaalofa mai a koe kia au, ka e nakala fakave e lalolagi.” (Ioane 17:24) Ko e moli ni, mogoia, nakai kia kua lata e tau tama tane mo e tau tama fifine omaoma oti ke fai fakailoaaga, fakaalofa, mo e taliaaga mai he tau mamatua tane ha lautolu?
8 Kaeke ko e matua tane a koe, kua liga maeke lahi a koe ke utauta fakatekiteki e pipi he fakaalofa mo e fanau hau ke taute fakamitaki tumau e tau fakatutalaaga fakatino mo e tau vagahau ke he fakaalofa. Ko e moli, kua uka lahi ke he falu tagata tane ke fakakite ha lautolu a fakaalofa hofihofi, mua atu ni ka nakai moua e lautolu ha fakaalofa hofihofi pihia mai he tau mamatua tane ha lautolu. Ka e pete ni foki kua uka lahi ka lali ke talahau e fakaalofa ke he fanau hau kua maeke foki ke feoka e malolo ne toka ai. Ka e pehe mai ke “fakamafana e fakaalofa.” (1 Korinito 8:1) Kaeke ke logona he fanau hau e puipuiaga ha ko e fakaalofa fakamatua tane hau, to hagahaga lahi a lautolu ke eke mo ‘tau tama tane mo e tau tama fifine moli’ mo e to ataina ke talahau mena ki a ia koe.—Fakatai 4:3, fakatatai NW.
Levekiaga ma e Tau Manako Fakaagaga ha Lautolu
9. (a) Leveki fefe he tau mamatua matakutaku Atua i Isaraela e tau manako fakaagaga he tau magafaoa ha lautolu? (e) Ko e heigoa e tau magaaho ne moua he tau Kerisiano ke fakaako e fanau ha lautolu ke he ha magaaho he tau magaaho?
9 Kua lata foki e fanau ke moua e manako fakaagaga. (Mataio 5:3) Ne tomatoma e Mose e tau mamatua Isaraela: “Kia ha i ai foki ke he hau a loto e tau kupu nai kua poaki atu ai e au kia koe he aho nai. Kia fakaako atu mau ia ke he hau a fanau, mo e vagahau ki ai, ka nofo a koe ke he hau a fale, ti pihia foki ka fano a koe ke he puhala, ti pihia foki ka takoto a koe, ti pihia foki ka matike ai a koe.” (Teutaronome 6:6, 7) Kaeke ko e matua Kerisiano a koe, ko e laulahi he tau fakaakoaga hau to taute ke he ha magaaho ni he tau magaaho, tuga ka “fano a koe ke he puhala.” Ko e tau magaaho ka heke auloa e magafaoa he peleoafi, o ke fakatau, po ke o auloa mo e fanau hau he taha gutuhala ke he taha gutuhala he fekafekauaga Kerisiano ka moua e magaaho ke tuku age e fakaakoaga he puhala fakatotoka. Ko e tau magaaho kai e tau magaaho mitaki pauaki ma e tau magafaoa ke tutala. “Kua fakaaoga e mautolu e magaaho kai ke tutala ke he tau mena ne tutupu he aho,” he fakamaama he taha matua fifine.
10. Ko e ha e fakaakoaga magafaoa he falu a magaaho ko e paleko, mo e ko e heigoa e fifiliaga kua lata he tau mamatua ke taute?
10 Ka e taha e mena, ko e fakaako fakamitaki ne puhala mai he fakaako Tohi Tapu mo e fanau hau kua aoga foki. Kua talahau moli ni, “kua lili ai e goagoa ke he loto” he fanau. (Fakatai 22:15) Ko e falu matua ne pehe ko e fanau ha lautolu kua mukamuka lahi ke fakatauhele e fakaakoaga magafaoa. Fakatauhele fefe? Ke fakatevateva mo e ahumate, ke fakatupu e tau mena fakaita (tuga e latau mo e tau lafu), po ke fakatupua ko e nakai iloa e tau matapatu kupu moli he Tohi Tapu. Kaeke ke hoko e mena nei ke feoka ko hai ne loto malolo, ko e tau manatu he tau mamatua ni kua lata ke malolo lahi. Kua nakai lata e tau mamatua Kerisiano ke tiaki mo e toka e fanau ke pule ke he magafaoa.—Fakatatai Kalatia 6:9.
11. Maeke fefe e fakaakoaga magafaoa ke taute ke fiafia?
11 Kaeke ke nakai fiafia e fanau hau ke he fakaakoaga he magafaoa, liga mitaki ke taute falu a hikiaga. Ke fakatai, kua fakaaoga kia e fakaakoaga mo kumi lagatau ke liu kitekite ke he tau lolelole kito taute he fanau hau? Po kua mitaki ni ke fakatutala fakagalo e tau mena vihi pihia. Kua fa taute tumau nakai e fakaakoaga hau? Kaeke ke tiaki e fakaakoaga magafaoa ha ko e ata mahuiga he televisoni po ke tau vala faofao tino, ti pihia ni to nakai ono fakakaka e fanau hau ke he fakaakoaga. Kua fakamakai mo e fakamakamaka nakai hau a mahani ke takitaki e fakaakoaga? (Roma 12:8) E, kua lata e fakaakoaga ke fiafia. Lali ke putoia oti e fanau. Kia mitaki e tau puhala mo e feati hake, fakamafana mo e navanava ke he fanau hau ma e ha lautolu a tau tali. Ua lali ni ke oti e mena ne fakaako, ka e kia lali ke hoko ke he tau loto.—Fakatai 23:15.
Akonakiaga he Mahani Tututonu
12. Ko e ha e akonakiaga ne nakai putoia tumau ai he fakahala fakatino?
12 Ko e fanau kua lata foki ke malolo e akonaki. Ha ko e matua, kua lata ia koe ke fakatoka e tau fakakaupaaga ma lautolu. Kua pehe e Fakatai 13:24: “Ko ia kua toka hana akau, kua fakavihia e ia hana tama tane; ka ko ia kua fakaalofa kia ia, kua akonaki tuai e ia a ia.” Kua nakai kakano e Tohi Tapu pehe mogoia, kua lata e akonaki ke age tumau aki e pipi. Kua talahau he Fakatai 8:33: “Kia fanogonogo mai a mutolu ke he tau mena kua fakaako atu,” mo e kua tala mai ki a tautolu “kua mua e mamahi he tagata loto manamanatu ka akonaki a ia, ke he mamahi he tagata goagoa kua fahi ke he tau fahi taha e teau.”—Fakatai 17:10.
13. Kua lata ke taute fefe e akonakiaga he tama?
13 Ko e taha mena, ko e falu a akonakiaga fakatino kua lata tonu. Kaeke ke taute mo e vale, ko e mena ia, kua tuga ke to muatua lahi mo e nakai fai lauiaaga. Kua puipui he Tohi Tapu: “Ko mutolu e tau matua tane, aua neke fakalagalaga e tau fanau ha mutolu, neke fakalolelole e tau loto ha lautolu.” (Kolose 3:21) Moli, “ko e favale ke moua ai e tau mena kua fakagoagoa ai ni e tagata iloilo.” (Fakamatalaaga 7:7) Ko e fuata loto kona kua maeke ke totoko atu ke he tau tutuaga tututonu. Ko e mena ia kua lata he tau mamatua ke fakaaoga e tau Tohiaga Tapu ke akonaki aki ha lautolu a fanau ke he mahani tututonu he puhala mauokafua ka e lagotatai. (2 Timoteo 3:16) Ko e akonaki mahani Atua kua taute mo e fakaalofa mo e mahani molu.—Fakatatai 2 Timoteo 2:24, 25.a
14. Ko e heigoa he tau mamatua ka taute ka logona e lautolu kua fia kaumahala ke he vale?
14 Moli, “ha ko e tau mena loga kua hehe ai a tautolu oti.” (Iakopo 3:2) Ke hoko foki ke he matua mahani fakaalofa kua maeke ke to atu ke he hehe he taha magaaho mo e talahau falu mena nakai totonu po ke fakakite e vale. (Kolose 3:8) Kaeke ke hoko ha mena pihia, aua neke toka e la ke to mo e tupetupe lahi agaia e tama hau po ke ita lahi agaia a koe ni. (Efeso 4:26, 27) Kia fakamafola e lekua mo e tama hau, kia fakamolemole age kaeke kua lata ke taute pihia. (Fakatatai Mataio 5:23, 24.) Ko e fakakite he loto fakatokolalo pihia ka futiaki atu a koe mo e tama hau ke fetataaki tokoua. Ka logona e koe kua nakai maeke ia koe ke tautaofi hau a agaga ita mo e mahala ke he vale, kia kumi lagomatai atu ke he tau motua kotofa he fakapotopotoaga.
Tau Magafaoa Matua Tokotaha mo e Magafaoa Tututaki
15. Maeke fefe ke lagomatai e fanau he tau magafaoa matua tokotaha?
15 Nakai ko e fanau oti, mogoia, ne moua e lagomatai mai he tau mamatua tokoua. He Tau Fahi Kau Fakalataha, 1 mai he 4 e tama ne feaki he tau matua tokotaha. Ko e tau tama “takaveli” kua mahani lahi he vaha he Tohi Tapu, mo e ke fakaalofa ki a lautolu kua talahau tumau he tau Tohiaga Tapu. (Esoto 22:22) Ko e vaha nei, ko e matua tokotaha he tau magafaoa Kerisiano kua feleveia ni pihia mo e tau mena mamafa mo e tau mena uka, ka kua mafanatia ni he iloa ko Iehova “ko e matua a ia kia lautolu kua nakai fai matua, ko e fakafili foki a ia ke he tau fifine takape.” (Salamo 68:5) Kua poaki ke he tau Kerisiano “ke ahi e tau tagata kua mamate e tau matua, mo e tau fifine takape ke he ha lautolu a matematekelea.” (Iakopo 1:27) Ko e tau tagata talitonu kua maeke ke lagomatai fakalahi e tau magafaoa matua tokotaha.b
16. (a) Ko e heigoa he tau matua tokotaha ka taute ma e ha lautolu ni a tau magafaoa? (e) Ko e ha e akonakiaga ne fa uka ai, ka ko e ha ne kua lata ai ke taute?
16 Kaeke ko e matua tokotaha a koe, ko e heigoa hau ni tokotaha ka taute ke aoga ke he hau a magafaoa? Kua lata a koe ke fakamalolo ke taute e fakaako Tohi Tapu he magafaoa, o atu ke he tau feleveiaaga, mo e fekafekauaga he fonua. Ko e akonakiaga, mogoia, ko e matagahua uka pauaki. Po ke momoko agaia a koe ha ko e mate he hau a hoa fakahelehele. Po ke taufetului agaia a koe mo e tau manatu kelea po ke vale ha ko e mavehevehe he fakamauaga. Kaeke ke feutaaki e leveki he fanau, to liga matakutaku foki a koe he neke manako ni e tama hau ke nofo mo e hoa hau kua vevehe. Ko e tau tutuaga pihia ne fakaauatu aki e uka he tau loto logonaaga ke taute e akonakiaga lagotatai. Ka e taha e mena, kua tala mai he Tohi Tapu ki a tautolu “ka ko e tama kua toka noa kua fakamā ai e ia hana matua fifine.” (Fakatai 29:15) Ti aua neke kaumahala ke he loto agahala, ke liu tua, po ke fakatupetupe e loto ha ko e hoa fakamua hau. Kia fakatoka e tuaga hagahaga mitaki mo e tatai. Aua neke fakahui e tau poakiaga he Tohi Tapu.—Fakatai 13:24.
17. Maeke fefe he tau matafekau he tau tagata he magafaoa ke pulefu he magafaoa matua tokotaha, mo e ko e heigoa ka taute ke puipui aki e mena nei?
17 Kua maeke ke tupu hake e tau mena uka, mogoia, kaeke ke taute he matua fifine tokotaha hana tama tane mo hukui tuga e tane—ko e tagata tane he fale—po ke eke hana tama fifine mo falanakiaga malolo hana, mo e fakakavega a ia ke he tau mena fakafetuiaga vihi. Kua nakai lata ke taute pihia mo e liga ke tupu e fakauaua ke he tama. Kaeke ke pulefu e tau matafekau he matua mo e tama, to malona e akonakiaga. Kia fakailoa fakamitaki a ko koe ni e matua. Kaeke ko koe ko e matua fifine kua manako ke he hatakiaga matapatu ke he Tohi Tapu, kia kumi atu ai ke he tau motua po ke kumi mai he taha patu matakainaga fifine loto motua.—Fakatatai Tito 2:3-5.
18, 19. (a) Ko e heigoa falu he tau paleko ne feleveia mo e tau magafaoa tututaki? (e) Maeke fefe e tau mamatua mo e fanau he magafaoa tututaki ke fakakite e iloilo mo e pulotu?
18 Ko e tau magafaoa tututaki kua feleveia pihia ni mo e tau paleko nei. Nakai fa mahani tumau ke moua he tau mamatua tututaki e “fakaalofa mafiti.” Ke fakatai, ko e tau fanau tututaki kua fa tetotonu lahi ke he ha mena ni ka kitia kua mitaki ke he fanau moli. (Fakatatai Kenese 37:3, 4.) Ka ko e mena ne tupu, ko e fanau tututaki to liga taufetului mo e momoko ha ko e matua ne fano kehe mo e matakutaku he neke ko e fakaalofa ke he matua tutaki to liga ni ke nakai mahani fakamoli ke he ha lautolu a matua tane mo e matua fifine moli. Ti ka lali ke age e akonaki kua lata, liga to feleveia ni mo e fakamanatu matakutakuina, ‘Nakai ko e matua moli haku a koe!’
19 Kua pehe e Fakatai 24:3: “Kua ati ai e fale ke he iloilo; kua fakamau ai foki ke he pulotu.” E, ko e iloilo mo e pulotu ni mai he tau mena oti ke kautu ai e magafaoa tututaki. To hoko e magaaho kua lata, ti talia he fanau e tau mena ne fa mamahi tumau ai ha ko e tau mena ne hikihiki. Kua lata pihia e tau mamatua tututaki ke iloa ke fakauka mo e fakaalofa hohofi, nakai fakatepetepe ke ita ka feleveia mo e tau mena ne tuga kua nakai manako. (Fakatai 19:11; Fakamatalaaga 7:9) Ato hoko ke hukui e matafekau ko e tagata taute he akonakiaga, gahua ke fakave e mahani kapitiga mo e tama tutaki. Ato mau e pipi pihia, fa manatu pehe e falu, kua mitaki ke fakaata e matua moli ke taute e akonakiaga. Kaeke ke tupu hake e tau manatu tupetupe, kua lata ke fakamalolo ke taute e matutakiaga. “Ka kua iloilo a lautolu kua omaoma ke he pule,” he talahau he Fakatai 13:10.c
Tumau Ke Gahua ma e Fakamouiaga he Magafaoa Hau!
20. Ko e heigoa kua lata he tau ulu he magafaoa Kerisiano ke taute tumau?
20 Ko e tau magafaoa Kerisiano malolo nakai ko e mena pa noa mai. Ko mutolu ko e tau ulu magafaoa kua lata ke gahua malolo ma e fakamouiaga he tau magafaoa ha mutolu. Kia mataala, mo e mailoga e aga nakai malolo po ke mahani he lalolagi. Kia fakatoka e fakafifitakiaga mitaki he tau vagahau, tau mahani, fakaalofa, tua, mo e loto mea. (1 Timoteo 4:12) Kia fakakite e fua he agaga he Atua. (Kalatia 5:22, 23) Ka e fakauka, manatu fakaalofa, fakamagalo, mo e fakaalofa hofihofi to fakamauokafua aki hau a malolo ke fakaako e fanau hau ke he tau puhala he Atua.—Kolose 3:12-14.
21. Maeke fefe ke fakatumau e agaga mafanatia mo e fiafia he kaina he taha?
21 Fakalataha mo e lagomatai he Atua, lali ke tumau e fiafia mo e agaga mafana i loto he kaina hau. Kia fai magaaho fakalataha mo e magafaoa, lali fakalahi ke taha e magaaho kai auloa he tau aho takitaha. Ko e tau feleveiaaga Kerisiano, fekafekauaga he fonua, mo e fakaakoaga he magafaoa kua lahi e aoga. Ka e, ha ha i ai agaia ni e “vaha ke kata ai . . . mo e vaha ke kolikoli ai.” (Fakamatalaaga 3:1, 4) E, kia fakatokatoka e tau magaaho mo fakafiafiaaga tino kua feati hake. Ahiahi atu ke he tau fale mena tokiofa fakamotu, ko e tau su, mo e tau matakavi pihia ne fiafia ki ai e magafaoa katoa. Po ke tamate e koe e tivi mo e fakamole e magaaho ia ke lologo, fanogonogo ke he tau leo kofe, tau pele fefeua, mo e tutala. Kua maeke he mena nei ke lagomatai aki e magafaoa ke fetataaki fakalataha.
22. Ko e ha kua lata a koe ke gahua malolo ai ma e fakamouiaga he magafaoa hau?
22 Ko mutolu oti ko e tau mamatua Kerisiano kia tumau e gahua ke fakafiafia katoa aki a Iehova “kia fua mai ai a mutolu ke he tau gahua mitaki oti, kia tupu foki ha mutolu a maama mitaki ke he Atua.” (Kolose 1:10) Kia ati hake e magafaoa hau he fakaveaga malolo kua omaoma ke he Kupu he Atua. (Mataio 7:24-27) Mo e kia logona moli ko e malolo hau ke feaki e fanau hau ke “leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana” a Iehova to moua e koe hana taliaaga.—Efeso 6:4.
[Tau Matahui Tala]
a Kikite e tala “Ko e Kitiaaga he Tohi Tapu: ‘Ko e Akau He Akonakiaga’—Kua Tuai Kia?” he Awake! ia Sepetema 8, 1992.
b Kikite e The Watchtower ia Sepetema 15, 1980, tau lau tohi 15-26.
c Kikite ke he The Watchtower ia Oketopa 15, 1984, tau lau tohi 21-5.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Kau fakalataha fefe e tane mo e hoana ke he ati hakeaga he magafaoa ha laua?
◻ Ko e heigoa e falu manako he tau loto logonatia he fanau, mo e fakafeleveia fefe e tau mena nei?
◻ Fakaako fefe he tau ulu magafaoa e fanau ha lautolu ke he puhala pauaki mo e ke he ha magaaho he tau magaaho?
◻ Akonaki fefe e tau mamatua ke he mahani tututonu?
◻ Ko e heigoa e mena ka taute ke aoga ke he tau magafaoa matua tokotaha mo e tau magafaoa tututaki?
[Fakatino he lau 16]
Ko e fakaalofa mo e taliaaga he matua tane kua aoga ke he fakatupuaga he loto manamanatu he tama