Kua Uho a Koe ke he Tau Mata he Atua!
“Ko e fakaalofa tukulagi kua fakaalofa atu ai au kia koe; ko e mena ia kua fakatumau e au haku a fakaalofa kia koe.”—IEREMIA 31:3.
1. Kehe mai fefe e aga a Iesu ke he tau lalo tagata he hana vaha mai he tau Farasaio?
KUA maeke ia lautolu ke kitia e mena ia ke he tau mata hana. Ko e tagata nei, ko Iesu, kua nakai tuga e tau takitaki lotu ha lautolu; ne loto fakaalofa a ia. Kua hofihofi noa hana fakaalofa ke he tau tagata nei kakano he “fakafita a lautolu, mo e tiaki atu ai, tuga e tau mamoe nakai fai leveki a lautolu.” (Mataio 9:36) Kua lata e tau takitaki lotu ha lautolu ke eke mo tau leveki mamoe fakaalofa, ha ko e tau hukui he Atua fakaalofa hofihofi noa lahi. Ka e kehe, kua onoono fakateteki hifo a lautolu ke he tau lalotagata, he pehe ko e tau fakateteki—mo e ulaafia!a (Ioane 7:47-49; fakatatai Esekielu 34:4.) Kua maaliali ai, ko e onoonoaga keukeu pihia nakai mai he Tohiaga Tapu, ko e mena kehe muatua mai he onoonoaga a Iehova ke he hana tau tagata. Kua fita he tala age e ia ke he hana motu, ko Isaraela: “Ko e fakaalofa tukulagi kua fakaalofa atu ai au kia koe.”—Ieremia 31:3.
2. Lali fefe e faoa faihoani tokotolu a Iopu ke fakaohooho a ia ke tali tonu ko e nakai aoga a ia ke he tau mata he Atua?
2 Nakai ni ko e tau Farasaio e tau faoa fakamua ne lali ke fakaohooho e tau mamoe fakahelehele a Iehova ko e nakai aoga a lautolu. Kia manamanatu la ke he mena ne tupu ki a Iopu. Ki a Iehova kua tututonu a ia mo e nakai fai hepehepe, ka ko e kau “fakamafana” tokotolu, fakahaha a lautolu ko e tagata mahani kelea a Iopu, he tiaki taofiaga, to mate ni mo e nakai toka hifo ha mena ke fakamoli ko e moui a ia. Ne talahau e lautolu to nakai aoga e ha mahani tututonu a Iopu ke he Atua, ha kua nakai falanaki foki e Atua ke he hana ni a tau agelu mo e onoono ke he lagi ko e nakai mea!—Iopu 1:8; 4:18; 15:15, 16; 18:17-19; 22:3.
3. Ko e heigoa e tau puhala ne fakaaoga e Satani he vaha nei ke lali ke fakaohooho aki e tau tagata ko e nakai aoga a lautolu mo e nakai maeke ia taha ke fia fakaalofa ki a lautolu?
3 He vaha nei, kua fakaaoga agaia e Satani e “lagatau” nei he lali ke tali tonu e tau tagata ko e nakai fakaalofa ki a lautolu mo e nakai aoga a lautolu. (Efeso 6:11) Kua moli, fa fakataki tumau e ia e tau tagata he fakafiafia e tau manatu hula teao mo e fakaikaluga ha lautolu. (2 Korinito 11:3) Ka e fiafia foki a ia ke moumou e lilifu fakatagata he logonaaga hifo ha lautolu ne temotemoai lahi. Mua atu e mena nai he “tau aho fakamui” uka lahi nei. Tokologa he vaha nei ne tutupu hake he tau magafaoa, ne kua “nakai fai fakaalofa”; tokologa kua lata ke fahia ke kautu mai he fehagaiaki he tau aho oti mo lautolu ne mahani vale, fulukovi, mo e ulu mao. (2 Timoteo 3:1-5) Mai he tau tau ne fa taute mena kelea, fili lanu tagata, fakavihia, po ke ekefakakelea ki a lautolu, ne kua liga fakaohooho ai a lautolu ne lauia ne tali tonu ko e nakai aoga a lautolu mo e nakai maeke ia taha ke fia fakaalofa ki a lautolu. Kua tohia he taha tagata tane: “Nakai fia fakaalofa au ke he falu po ke fakaalofa mai taha ki a au. Uka lahi ia au ke tali tonu ko e fakaalofa e Atua ki a au.”
4, 5. (a) Ko e ha e manamanatu he tagata ko e nakai aoga kua fekehekehe ai mo e tau Tohiaga Tapu? (e) Ko e heigoa e taha mena hagahaga kelea ka tupu mai he tali tonu a tautolu ko e nakai aoga e ha laliaga ha tautolu?
4 Ko e manamanatuaga ko e nakai aoga fakatagata, kua hoka tonu ni ke he uho he kupu moli he Kupu he Atua, ko e fakaakoaga ke he lukutoto. (Ioane 3:16) Ka totogi he Atua e palepale kua mua atu e tokoluga—ko e moui uho he hana ni a Tama—ke fakatau mai ma tautolu e magaaho ke moui tukulagi, kua moli ni ko e fakaalofa a Ia ki a tautolu; kua moli ni ko e mena aoga lahi a tautolu ke he Hana tau mata!
5 Ke lafi ki ai, kua fakalolelole lahi ha, ka logona hifo ko e nakai mitaki a tautolu ke he Atua, ko e nakai aoga oti e tau laliaga ha tautolu! (Fakatatai Tau Fakatai 24:10.) Mai he maama kelea nei, ti pihia foki ni ke he tau fakamaloloaga mitaki, ne talaga ke lagomatai aki a tautolu ke holo ki mua ha tautolu a fekafekauaga ke he Atua ke he mena kua maeke, liga kua eke ni ke he falu ke tuga ko e fakahala. Liga kua tuga ko e taogo mai ko e moli ni ha tautolu a manamanatuaga mauokafua, ko e nakai hokotia e ha mena ka taute e tautolu.
6. Ko e heigoa e vailakau ne kua mua atu e mitaki ma e tau manamanatu kelea ha tautolu ki a tautolu ni?
6 Kaeke ke logona e koe e tau logonaaga kelea pihia ia koe, aua neke fakaatukehe. Kua tokologa a tautolu ne fakafili lahi ne tautolu a tautolu mai he taha magaaho ke he taha magaaho. Mo e manatu, ko e Kupu he Atua ko e mena talaga ke “fakatonu ai” mo e ke “ulu ai e tau kolo.” (2 Timoteo 3:16; 2 Korinito 10:4) Kua tohia he aposetolo ko Ioane: “Ko e mena foki ia ke iloa ai e tautolu kua fakamoli a tautolu; to iloa tonuhia foki e tau loto ha tautolu ki mua hana. Ha ko e mena kaeke kua fakahala mai he tau loto ha tautolu kia tautolu, kua mua e Atua ke he tau loto ha tautolu, kua fioia foki e ia e tau mena oti kana.” (1 Ioane 3:19, 20) Kia manamanatu a mogoia a tautolu ke he tolu e tau puhala ne fakaako mai he Tohi Tapu ki a tautolu, ne kua uho a tautolu ki a Iehova.
Ofania e Iehova a Koe
7. Fakaako fefe e Iesu ke he tau Kerisiano oti kana ko e ofania a lautolu ke he tau mata he Atua?
7 Ke fakamua aki, kua fakaako fakahako mai he Tohi Tapu ko e aoga a tautolu takitokotaha ke he tau mata he Atua. Ne pehe a Iesu: “Nakai kia fakafua lima e manu ikiiki ke he ua e asari? ka e nakai nimo foki taha a lautolu ki mua he Atua. Ka kua oti kana he totou ha mutolu a tau lauulu. Ko e mena ia ua matakutaku ai a mutolu; kua mua a mutolu ke he tau manu ikiiki loga.” (Luka 12:6, 7) He tau aho ia, ko e taha faga heahea, ko e manulele kua mua atu e tau mukamuka ne fa fakafua mo mena kai, ka e nakai galo he Tufuga e taha ia lautolu. Ti kua fakatoka ai e fakaveaga ke he fekeheakiaga fulufuluola lahi: Ka hagaao ke he tau tagata—ne kua mua atu e aoga—iloa he Atua e tau mena fakamatafeiga oti kana. Ti kua tuga ko e fakanumela e tau lauulu oti kana he tau ulu ha tautolu!
8. Ko e ha ai ko e mena moli ke manamanatu ko e maeke ia Iehova ke fakanumela e tau lauulu he tau ulu ha tautolu?
8 Kua fakanumela e tau lauulu? Kaeke kua tuaha a koe ke he vala nei he tala fakatai a Iesu ko e nakai moli, kia manamanatu la: Manatu katoatoa he Atua hana tau fekafekau fakamoli kua maeke ia ia ke fakaliu tu mai a lautolu—kua liu tufugatia a lautolu ti hoko ke he tau mena matafeiga oti kana, fakalataha mo e tau fakavahegaaga tuai he talagaaga ha lautolu ko e mena vihu lahi mo e tau mena oti kua manatu mai he tau tau mo e tau mena tutupu ki a lautolu. Ke fakanumela e tau lauulu ha tautolu (ko e mena hagaao ke 100,000 e tau lau he ulu) ko e mena mukamuka ka fakatatai ki ai!—Luka 20:37, 38.
Ko e Heigoa ne Kitia e Iehova ia Tautolu?
9. (a) Ko e heigoa a falu mahani ne ofania e Iehova? (e) Ko e ha ne manamanatu ai a koe kua uho e tau mahani pihia ki a ia?
9 Ke ua aki, kua fakaako mai he Tohi Tapu ki a tautolu e mena ne ofania ai e Iehova a tautolu. Ke talahau fakahako, fiafia lahi a ia ke he tau mahani mitaki ha tautolu mo e tau laliaga ha tautolu. Ne tala age he Patuiki ko Tavita ke he hana tama tane ko Solomona: “Kua kumi e Iehova ke he tau loto oti, kua fioia foki e ia e tau fatuakiloto oti he tau manatu.” (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:9) He kumikumi e Atua ke he tau loto he tau piliona tagata ne nonofo he lalolagi mahani vale nei ne pukeina ke he vihiatia, ko e fiafia lahi ha a ia mogoia he magaaho ka moua e ia e loto kua manako lahi ke he mafola, kupu moli, mo e tututonu! (Fakatatai Ioane 1:47; 1 Peteru 3:4.) Ko e heigoa ka tupu ka moua he Atua e loto kua pukeina ke he fakaalofa ki a ia, kua kumi ke ako e tau mena hagaao ki a ia mo e foaki atu e lotomatala ia ke he falu? Ia Malaki 3:16, kua tala mai e Iehova ki a tautolu ko e fanogonogo a ia ki a lautolu ne fevagavagahauaki mo e falu hagaao ki a ia mo e fai ‘tohi fakamanatu’ foki a ia ma “lautolu [oti kana] ne matakutaku kia Iehova, mo e manamanatu ai ke he hana higoa.” Kua uho e tau mahani pihia ki a ia!
10, 11. (a) To lali fefe falu ke poka kehe e fakamoliaga ko e ofania e Iehova e tau mahani mitaki ha lautolu? (e) Fakakite mai fefe he fakafifitakiaga a Avia ko e ofania e Iehova e tau mahani mitaki ke he tau fafatiaga kehekehe?
10 Ko e loto ne fakahala ne ia a ia, liga to fetoko ni ke he tau fakamoliaga ia, ko e uho a tautolu ke he tau mata he Atua. Liga to fanafana tumau a ia, ‘Ka e tokologa lahi e falu ne mua atu e mitaki he tau mahani mai ia au. Liga to tokihala lahi na Iehova ka fakatatai e ia a au mo lautolu!’ Nakai fakatatai e Iehova hana tau fekafekau, po ke mao kikiha a ia, po ke manamanatu ko e naia ni. (Kalatia 6:4) Kua kitekite fakaeneene lahi mahaki a ia ke he tau loto, mo e kua ofania e ia e tau mahani mitaki ke he tau fafatiaga kehekehe.
11 Tuga a nai, he magaaho ne poaki a Iehova ke tamate e ohi katoatoa he Patuiki ko Ierepoamo he tiaki taofiaga, ke tatafi kehe a lautolu tuga e “otaota,” ne poaki a Ia ko Avia ni hokoia mai he tau tama tane he patuiki, ka moua e tanuaga kua lata. Ko e ha? “Kua moua ai e mena mitaki kia Iehova ko e Atua a Isaraela.” (1 Tau Patuiki 14:10, 13) Kakano kia e mena nei ko e tagata tapuaki mahani fakamoli a Avia ki a Iehova? Nakai pihia, ha kua mate a ia tuga ne magafaoa mahani kelea hana. (Teutaronome 24:16) Ka e ofania agaia e Iehova e “mena mitaki” ne kitia e ia he loto a Avia mo e taute ke fakatau tonu aki. Kua mailoga ai he Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible: “Ko e mena ka ha ha i ai e taha mena mitaki pihia, to moua ai ni: ha ko e Atua kua kumi ki ai, ti kitia ai, pete ni kua tote lahi, mo e fiafia ni ki ai.” Mo e nakai nimo ka moua he Atua e taha mena mitaki ia ko e pete ni kua tote foki, kua maeke ia ia ke taute ai ke tupu kaeke kua lali fakalahi a koe ke fekafekau fakamoli ki a ia.
12, 13. (a) Fakakite mai fefe ia Salamo 139:3 ko e ofania e Iehova ha tautolu a tau laliaga? (e) Ke he kakano fe kua maeke ai ke pehe ko e hakahaka e Iehova ha tautolu a tau gahua?
12 Kua pihia e puhala ne ofania e Iehova e tau laliaga ha tautolu. Ia Salamo 139:1-3, kua totou e tautolu: “Iehova na e, kua kumikumi e koe au, ti kua fioia ni e koe au. Ko koe ni kua fioia haku a nofo ki lalo mo e haku a tu mai ki luga; kua fioia fakamamao e koe haku a manamanatu. Kua kumi ni e koe haku a puhala mo e haku a takotoaga, kua mahani a koe mo e haku a tau puhala oti kana.” Ti kua iloa oti e Iehova ha tautolu a tau mena ne taute. Nakai koenaia ko e iloa noa ka e iloa lahi foki e ia. Ke he vagahau Heperu ko e talahauaga “kua mahani a koe mo e haku a tau puhala oti kana” ne kua liga ha ha i ai foki e kakano “kua tokaloto e koe haku a tau puhala oti” po ke “kua fakahelehele e koe haku tau puhala oti.” (Fakatatai Mataio 6:19, 20.) Maeke fefe mogoia, ia Iehova ke fakahelehele e tau puhala oti ha tautolu, ka e agahala mo e nakai mitaki katoatoa a tautolu?
13 Kua fulufuluola lahi, ha kua hagaao ke he falu tagata fakaako tokoluga, ko e magaaho ne tohi e Tavita “kua kumi ni” e Iehova hana tau fenoga mo e tau vaha okioki, ko e kakano ni moli faka-Heperu, ke “hakahaka” po ke “fakahavili kehe.” Kua kitia he taha tohi fakamaama: “Ko e kakano . . . ke fakahavili kehe oti e tau otaota, mo e ke toe hifo oti e saito—ke fakahao oti e tau mena uho. Ti ko e kakano hanai ko e Atua, ka vagahau fakalata, ne hakahaka a ia . . . He lulu kehe e ia e tau otaota oti, poke tau mena ne nakai aoga, mo e kitia ai e tau mena moli mo e aoga ne toe hifo.” Liga to eke e loto ne fakahala ne ia ni a ia ke hakahaka e tau mena ne taute e tautolu ke he puhala kehe ni, he fuafua a tautolu mo e nakai fakaalofa hofihofi noa ke he tau mahani hehe kua mole mo e eke fakateaga e tau mena mitaki ha tautolu ne taute he pehe ko e nakai aoga. Ka e fakamagalo e Iehova e tau agahala ha tautolu kaeke kua tokihala moli mo e lali fakalahi a tautolu ke nakai liu foki ke taute e tau mahani hehe. (Salamo 103:10-14; Gahua 3:19) Kua hakahaka e ia mo e manatu e tau gahua mitaki ha tautolu. Kua moli, kua manatu tukulagi e ia e tau mena ia ka mahani fakamoli tumau a tautolu ki a ia. Kua onoono a ia ki ai ko e mahani nakai tututonu ke nimo e tau mena nai, mo e ko e mena mahani tututonu tumau a ia!—Heperu 6:10.
14. Fakakite mai he heigoa ko e ofania e Iehova ha tautolu a gahua ke he fekafekauaga Kerisiano?
14 Ko e heigoa e falu he tau gahua ne ofania he Atua? Teitei ko e tau mena oti ne taute e tautolu he fifitaki ke he hana Tama, ko Iesu Keriso. (1 Peteru 2:21) Moli, ko e taha gahua aoga lahi, mogoia, ko e folafolaaga he tala mitaki he Kautu he Atua. Ia Roma 10:15, kua totou e tautolu: “Kua fulufuluola ni e tau hui ha lautolu kua ta mai e tala mitaki ke he monuina.” Pete ni kua nakai fa manamanatu a tautolu ke he tau lalohui i velalo ha tautolu ko e “fulufuluola,” ko e kupu ne fakaaoga e Paulo i nai ko e kupu taha ne fakaaoga he liliuaga Septuagint Heleni ke fakamaama aki a Repeka, Rahela, mo Iosefa—ko e kau tokotolu oti ne kua mailoga ma e ha lautolu a fulufuluola. (Kenese 26:7; 29:17; 39:6) Ti ko e feoakiaga ha tautolu ke he fekafekauaga he Atua ha tautolu, ko Iehova, ko e mena fulufuluola lahi mo e uho ke he tau mata hana.—Mataio 24:14; 28:19, 20.
15, 16. Ofania he ha e Iehova e tau gahua ha tautolu, mo e pehi fefe he tau kupu he Patuiki ko Tavita ia Salamo 56:8 e mena moli nei?
15 Ko e taha mahani foki ne ofania he Atua ko e ha tautolu a fakaukaaga. (Mataio 24:13) Manatu, kua manako a Satani ke tiaki e koe a Iehova. Ko e tau aho takitaha ne fakamoli tumau a koe ki a Iehova ko e taha aho foki a ia kua lagomatai e koe ke tuku atu e tali ke he fakafiu a Satani. (Tau Fakatai 27:11) He falu magaaho nakai ko e mena mukamuka ke fakauka. Ko e tau mena vihi he malolo tino, tau matematekelea fakatupe, fakaatukehe he logonatiaaga, mo e falu mena fakalavelave kua maeke ke taute e tau aho takitaha ke uka. Ko e fakaukaaga ke he tau mena uka pihia kua mua atu he ofania e Iehova. Ko e mena haia ne ole ai e Patuiki ko Tavita ki a Iehova ke tanaki hana tau hihina mata he “lupo” fakatai, he mauokafua e loto ke huhu, “Nakai kia ha ha he tohi hāu?” (Salamo 56:8) E, ko e tau mena uho ki a Iehova mo e manatu oti kana e ia e tau hihina mata mo e matematekelea ne fakauka ki ai a tautolu he taofimau ha tautolu a mahani fakamoli ki a ia. Ko e tau mena uho foki e tau mena ia ke he hana tau mata.
16 Ha kua kitia ha tautolu a tau mahani mitaki lahi mo e ha tautolu a tau laliaga, kua maaliali ni ko e lahi mahaki e mena ne moua e Iehova ia tautolu ke ofania! Pete ni ko e fefe e tau mena ne taute he lalolagi ha Satani ki a tautolu, kua uho a tautolu ke he onoonoaga a Iehova mo e ko e “tau mena kua manako ki ai e tau motu oti.”—Hakai 2:7.
Ko e Mena ne Taute e Iehova ke Fakakite Hana Fakaalofa
17. Ko e ha ai e poa lukutoto a Keriso kua lata ke mauokafua ai ha tautolu a tau loto ko e fakaalofa a Iehova mo Iesu ki a tautolu takitokotaha?
17 Ke tolu aki, kua lahi mahaki e mena ne taute e Iehova ke fakakite mai moli hana fia fakaalofa ki a tautolu. Kua moli, ko e poa lukutoto a Keriso, ko e tali malolo lahi naia ke he pikopiko fakasatani ko e nakai fai aoga po ke nakai maeke ia taha ke fia fakaalofa mai ki a tautolu. Kia nakai lata a tautolu ke nimo e matematekelea he mate mamahi lahi a Iesu ke he akau fakakikiveka mo e mamahi lahi mahaki foki ne fakauka a Iehova ki ai he onoono ke he hana Tama fakahele he mate, ko e mena kua tuku mai e fakamoliaga ke he ha laua a fakaalofa ma tautolu. Ke lafi ki ai, kua hagaao e fakaalofa ia ki a tautolu ni. Kua pihia he kitia he aposetolo ko Paulo e mena ia, he tohia e ia: “Ke he Tama he Atua, ko ia ne fakaalofa mai kia au, mo e foaki mai e ia a ia ke hukui aki au.”—Kalatia 2:20.
18. Ke he kakano fe ne kua futia ai e Iehova a tautolu ki a Keriso?
18 Kua fakakite moli e Iehova hana fakaalofa ki a tautolu he lagomatai a tautolu takitokotaha ke fakaaoga fakamitaki e tau mena aoga he poa a Keriso. Ne pehe a Iesu ia Ioane 6:44: “Nakai maeke ia taha ke hau kia au, ka nakai futia mai he Matua ne fakafano mai au.” Kakano ha ko e gahua fakamatala, ne kua hokotia mai ki a tautolu takitokotaha, mo e kakano ha ko e hana agaga tapu, ne fakaaoga e Iehova ke lagomatai aki a tautolu ke maama mo e fakagahua e tau kupu moli fakaagaga pete ni kua ha ha ia tautolu a tau kaupaaga mo e tau mena nakai mitaki katoatoa, kua futia ni e Iehova a tautolu ke he hana Tama mo e amaamanakiaga he moui tukulagi. Kua maeke ai mogoia a Iehova ke talahau hagaao ki a tautolu tuga ne pehe a ia hagaao ki a Isaraela: “Ko e fakaalofa tukulagi kua fakaalofa atu ai au kia koe; ko e mena ia kua fakatumau e au haku a fakaalofa kia koe.”—Ieremia 31:3.
19. Ko e ha e monuina ke he liogi kua lata ai ke mauokafua ha tautolu a loto ko e fakaalofa a Iehova ki a tautolu?
19 Liga ha ko e monuina ke he liogi, ti kua iloa ai e tautolu e fakaalofa a Iehova ke he puhala kua mua atu e mafanatia. Uiina e ia a tautolu takitokotaha ke “liogi nakai noa” ki a ia. (1 Tesalonia 5:17) Kua fanogonogo a ia! Kua ui foki a ia “ko e fanogonogo liogi.” (Salamo 65:2) Nakai age e ia e kotofaaga nei ke he ha peresona, nakai ke he hana Tama foki. Kia manamanatu la: Ko e Tufuga he lagi mo e lalolagi katoatoa ne ole fakamakamaka mai ki a tautolu ke o atu ki a ia ke he liogi, mo e ataina ke vagahau. Liga to omoi foki he ole fakamakamaka hau a Iehova ke taute e mena kehe ne kua liga nakai fa taute.—Heperu 4:16; Iakopo 5:16; kikite Isaia 38:1-16.
20. Ko e ha e fakaalofa he Atua ki a tautolu nakai ko e mena ke piu ke mahani fia mua po ke hula noa a tautolu?
20 Ko e mena nakai fai Kerisiano lagotatai ka fakatolalo e tau fakamoliaga pihia he fakaalofa he Atua he piu ki ai ke hula noa ko e mua atu a ia ka e nakai pihia moli. Kua tohia e Paulo: “Ha ko e mena tala atu e au kia mutolu oti, ha ko e fakaalofa noa kua foaki mai kia au, aua neke homo e manatu he taha ke he mena kua lata ke manatu ai, ka kia fakatekiteki e tau manatu, ke lata mo e tufaaga he tua ne tufatufa mai he Atua kia tautolu takitokotaha.” (Roma 12:3) He magaaho kua fakalala a tautolu he mafana he fakaalofa he Matua ha tautolu he lagi, kia eke a tautolu ke malolo mitaki e tau manamanatuaga mo e manatu ko e mena foaki noa e fakaalofa-totonu he Atua.—Fakatatai Luka 17:10.
21. Ko e heigoa e pikopiko fakasatani kua lata ia tautolu ke totoko tumau ki ai, mo e heigoa e kupu moli faka-Atua kua lata ia tautolu ke manamanatu fakalahi ki ai?
21 Kia taute ai e tautolu e tau mena oti kua maeke a tautolu ke taute ke totoko atu ke he tau manamanatu oti kana ne fakaohooho e Satani he lalolagi tuai nei, hane fa e mate. Kua fakalataha ke he mena ia e manatu ko e nakai aoga po ke nakai fakaalofa ki a tautolu. Kaeke kua fakaako atu he moui he fakatokaaga nei ki a koe ke kitia ko koe ni e mena fakalavelave, ne kua nakai fahia foki e fakaalofa lahi mahaki he Atua ke mua mai, po ke ikiiki lahi foki hau tau gahua mitaki ke maeke ke mailoga he hana tau mata ne kitia mena oti, po ke loga lahi mahaki foki hau a tau agahala ke maeke ke maluia he mate he hana Tama uho, ko e pikopiko naia kua fakaako atu ki a koe. Tiaki e tau pikopiko pihia mo e vihiatia lahi ai tuga ne kua lata tonu ki ai! Kia toka loto e tautolu e tau kupu mai he agaga tapu he aposetolo ko Paulo ia Roma 8:38, 39: “Ha kua iloa tonuhia e au nakai maeke ke he mate, po ke moui, po ke tau agelu, po ke tau iki, po ke tau toa, po ke tau mena ha i ai nai, po ke tau mena ne tatali, Po ke tokoluga, po ke hokulo, po ke taha mena kua eke, nakai maeke ke he tau mena ia ke fakamavehe a tautolu mo e fakaalofa he Atua, ha ia Keriso Iesu ha tautolu a Iki.”
[Tau Matahui Tala]
a Kua moli, ne eke fakateaga e lautolu e tau tagata mativa ke he talahauaga fakavihia lahi ko e “ʽam-ha·ʼaʹrets,” po ke “tau tagata he fonua.” Hagaao ke he taha tagata fakaako tokoluga, ko e mena fakaako he tau Farasaio kua nakai lata ia taha ke falanaki ke he tau tagata nei ke leveki e tau koloa uho, po ke falanaki ke he ha lautolu a tau kupu fakamoliaga, po ke talia a lautolu ke feleveia mai ke he tau kaina, po ke feleveia atu ki a lautolu, po ke fakatau mena mai ia lautolu foki. Kua pehe e tau takitaki lotu ka age he taha hana tama fifine ke mau mo e taha he tau tagata nei, kua tuga ai ni ka lili ti nakai fahia ke hola kehe mai a ia he tuku atu ke he manu vale.
Fefe Hau a Manatu?
◻ Lali he ha a Satani ke fakaohooho a tautolu ke tua ko e nakai aoga mo e nakai fakaalofa taha ki a tautolu?
◻ Fakaako fefe e Iesu ko e ofania e Iehova a tautolu takitokotaha?
◻ Iloa fefe e tautolu ko e ofania e Iehova ha tautolu a tau mahani mitaki?
◻ Maeke fefe ia tautolu ke iloa moli ko e tokaloto e Iehova ha tautolu a tau laliaga?
◻ Fakakite moli fefe e Iehova hana fakaalofa ki a tautolu takitokotaha?
[Fakatino he lau 24]
Mailoga mo e manatu e Iehova a lautolu oti kana ne manamanatu ke he hana higoa