“Maeke Vave Haku a Lakau Hahamo he Uta, ko e Haku a Kavega Foki, ko e Mena Mama a Ia”
“Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au.”—MATAIO 11:29.
1, 2. (a) Ko e heigoa ne moua e koe he moui ne kua tamai e okiokiaga? (e) Ko e heigoa kua lata he taha ke taute ke moua e okiokiaga ne mavehe mai e Iesu?
KO E koukou momoko he magaaho fakamui he aho vela mo e aafu, po ke ke mohe mitaki he po he mole e fenoga loa mo e lolelole—oi, ko e okioki mitaki ha ia! Ti pihia foki ka uta kehe e kavega mamafa po ke he magaaho ka fakamagalo ai e tau hala mo e tau holifono. (Tau Fakatai 25:25; Gahua 3:19) Ko e okiokiaga ne moua ha ko e tau mena fakafiafia pihia ne tupu kua fakafou aki a tautolu, mo e fakamalolo aki a tautolu ke o atu ki mua.
2 Ko lautolu oti kua pehia mo e lolelole kua lata ke o mai ki a Iesu, ha ko e mena ni haia ne mavehe e ia ki a lautolu—ko e okiokiaga. Ka e, ke moua e okiokiaga ne mitaki lahi, kua ha ha i ai e falu mena kua lata he taha ke fakamakai ke taute. “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au,” he talahau e Iesu, “ti moua ai e mutolu e okiokiaga mo e tau agaga ha mutolu.” (Mataio 11:29) Ko e heigoa e lakau hahamo nei? Maeke fefe he mena ia ke tamai e okiokiaga?
Ko e Lakau Hahamo Maeke Vave
3. (a) Ko e tau faga lakau hahamo fefe ne fakaaoga he tau vaha Tohi Tapu? (e) Ko e heigoa e kakano fakatai ne hagaao ke he lakau hahamo?
3 He nonofo ai he kaufakalatahaaga gahua fonua, kua mahani lahi a Iesu mo e hana tau tagata fanogonogo mo e lakau hahamo. Ke he matapatuaga, ko e lakau hahamo ko e akau fakalava loa mo e ua e maaga ne fakamaloku he lotouho he aloalo ke hao e tau kakia he tau manu tohotoho, kua fa mahani ai ko e tau povi tane, ka fakave fakalataha ke toho e palao, ko e peleo, po ke falu a kavega. (1 Samuela 6:7) Ko e tau lakau hahamo ma e tau tagata kua fakaaoga foki. Ko e tau akau fakalava po ke tau pou noa ni anei ne hahamo ki luga he tau tukeua mo e takitaha e kavega ne tautau he tau matapotu. Mo e tau mena ia, kua maeke e tau tagata gahua ke fua e tau kavega mamafa. (Ieremia 27:2; 28:10, 13) Ha ko e matutaki e mena nei ke he kavega mamafa mo e gahua lahi, kua fa mahani ai ke fakaaoga e lakau hahamo ke he puhala fakataitai i loto he Tohi Tapu ke fakatino e pule lahi.—Teutaronome 28:48; 1 Tau Patuiki 12:4; Gahua 15:10.
4. Ko e heigoa ne fakatino mai he lakau hahamo ne foaki e Iesu ma lautolu ne o mai ki a ia?
4 Ti, ko e heigoa mogoia, e lakau hahamo ne uiina e Iesu a lautolu ne o mai ki a ia ma e okiokiaga ke eke ma lautolu ni? Liu manatu na pehe a ia: “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au.” (Mataio 11:29) Ko e tagata ako ko e tutaki a ia. Ti, ke uta e lakau hahamo a Iesu ko e pehe a ia kua eke ai mo tutaki hana. (Filipi 4:3) Ka e, ko e mena nei, kua nakai lata ke iloa noa ni e tau fakaakoaga hana. Kua lata mo e tau gahua ne kua felauaki mo e tau fakaakoaga ia—taute e gahua ne taute e ia mo e moui ke he puhala ne moui ai a ia. (1 Korinito 11:1; 1 Peteru 2:21) Kua lata foki mo e omaoma fakamakai ke he hana a pule malolo mo e ki a lautolu ne tuku age e ia e pule malolo. (Efeso 5:21; Heperu 13:17) Ko e kakano ke eke mo Kerisiano tukulele mo e papatiso, ke talia oti e tau kotofaaga mo e tau matagahua ne hau mo e tukuleleaga pihia. Ko e lakau hahamo haia ne foaki e Iesu ki a lautolu oti ne o mai ki a ia ma e fakamafanaaga mo e okiokiaga. Kua fakamakai nakai a koe ke talia e mena ia?—Ioane 8:31, 32.
5. Ko e ha ko e mena nakai uka ka uta e lakau hahamo a Iesu?
5 Ke moua e okiokiaga he uta e lakau hahamo—nakai kia kua fekehekeheaki e tau talahauaga ia? Nakai pihia, ha kua talahau e Iesu na “maeke vave” e lakau hahamo hana. Kua ha ha he kupu nei e kakano ke molu, mitaki, mo e fetaliaaki. (Mataio 11:30; Luka 5:39; Roma 2:4; 1 Peteru 2:3) Ha ko e tagata makaka he kamuta, liga kua fa talaga e Iesu e tau palao mo e tau lakau hahamo, mo e iloa ai e ia e puhala ke talaga e lakau hahamo ke lata mo e ke taute e gahua lahi ke hagahaga mitaki. Kua liga fakaalo foki e ia e tau lakau hahamo aki e kala ie po ke kilimanu. Kua loga ne taute pihia ke nakai makilikili, po ke magoigoi lahi, e kakia. Ke he puhala tatai ia ni, ko e lakau hahamo fakatai ne foaki mai e Iesu ki a tautolu kua “maeke vave.” Pete ni kua putoia ai he tau maveheaga pauaki mo e tau matagahua ha ko e tau tutaki hana, nakai ko e mena kelea po ke favale a ia ka ko e mena fakaokioki. Ko e tau poakiaga he hana Matua he Lagi, ko Iehova, kua nakai mamafa foki.—Teutaronome 30:11; 1 Ioane 5:3.
6. Liga ko e heigoa e kakano ha Iesu he magaaho ne pehe a ia: “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku”?
6 Ko e fai mena foki ne taute e lakau hahamo ha Iesu ke “maeke vave,” po ke mukamuka ke fua. He magaaho ne pehe a ia: “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku,” liga kua hagaao a ia ke he taha he ua e mena. Kaeke kua hagaao a ia ke he lakau hahamo fakafahiua, ko e taha faga ne fakave fakalataha e tau manu tohotoho ke toho e kavega, ti kua uiina tuai a ia ki a tautolu ke o mai ki lalo he lakau hahamo taha ia ni mo ia. Ko e monuina ha ia mogoia—ke tohotoho e tautolu mo Iesu he tapa ha tautolu e kavega ha tautolu! Ke he taha fahi, kaeke kua hagaao a Iesu ke he lakau hahamo loa ne fakaaoga he tagata gahua, ti kua foaki mai e ia ki a tautolu e puhala ke taute aki e tautolu e ha kavega ne fua e tautolu ke mukamuka lahi mo e fai taofiaga. Ke he ha puhala ni, ko e lakau hahamo hana ko e punaaga he okiokiaga moli ha kua fakamalolo mai a ia ki a tautolu: “Ha ko au ni ko e totonu mo e loto holoilalo.”
7, 8. Ko e heigoa e hehe ne taute he falu he magaaho ka fakaatukehe a lautolu?
7 Ti, ko e heigoa mogoia, ka taute e tautolu kaeke kua logona hifo e tautolu kua eke tuai e kavega he tau lekua he moui ne fua e tautolu ke mamafa lahi mo e kua pehia ai a tautolu ke hoko ke he fakaatukehe? Ko e falu kua logona hehe hifo ko e lakau hahamo he tutaki ha Iesu Keriso kua uka lahi po ke loga e poakiaga malolo, pete ni ko e tau levekiaga he tau mena he tau aho takitaha ne fakamamafa aki a lautolu. Falu a tagata he tuaga ia kua nakai o he tau feleveiaaga Kerisiano, po ke nakai o atu ke he fekafekauaga, he logona hifo e lautolu to liga moua falu fakatotokaaga. Ka, ko e mena ia, ko e mena hepe lahi.
8 Kua loto fakaaue a tautolu ko e lakau hahamo ne foaki mai e Iesu kua “maeke vave.” Kaeke kua nakai tuku fakamitaki e tautolu, to eke ai ke makilikili. Ha ko e mena ia kua lata ia tautolu ke kikite fakamitaki e lakau hahamo ne ha ha he tau tukeua ha tautolu. Kaeke, ke he taha kakano ni, kua nakai fakafou ai e lakau hahamo po ke kua nakai hao mitaki, ka fakaaoga ai ko e nakai ni to lali fakalahi a tautolu ke gahua ka e to tupu mai foki e falu mamahi ha ko e mena ia. Ko e pehe a ia, kaeke kua kamata e tau gahua fakateokarasi ke tuga e kavega mamafa ki a tautolu, kua lata ia tautolu ke fakakia kua fakaaoga nakai e tautolu he puhala hako. Ko e heigoa e omoiaga ha tautolu ne taute ai e mena ne taute e tautolu? Kua tauteute fakamitaki nakai a tautolu ka o atu a tautolu ke he tau feleveiaaga? Kua tauteute nakai a tautolu ke he fahi tino mo e fahi manamanatuaga ka putoia atu a tautolu he fekafekauaga he fonua? Olioli nakai a tautolu ke he fakafetuiaga tata mo e mitaki mo e falu he fakapotopotoaga? Mo e, he tau mena oti ia, fefe ha tautolu a fakafetuiaga fakatagata mo e Atua ko Iehova mo e hana Tama, ko Iesu Keriso?
9. Ko e ha ko e kavega nakai mamafa e lakau hahamo he Kerisiano?
9 He magaaho ka talia e tautolu mo e loto katoa e lakau hahamo ne foaki mai e Iesu mo e ako ke fua fakamitaki ai, to nakai ha ha i ai ha kakano ke tuga e kavega mamafa lahi. Ko e moli, kaeke ke onoono atu a tautolu ke he tuaga—ko Iesu i lalo he lakau hahamo taha ia ni mo tautolu—kua nakai uka ia tautolu ke kitia ko hai ne fua e vala lahi he kavega. Kua tuga ai e tama tote ne falanaki ke he kakau he hana a peleo, he manamanatu ko ia ne fa e omoi, ka e ke he moli, ko e matua ni ne omoi ai. Ha ko e Matua fakaalofa, ko e Atua ko Iehova kua mataala lahi ke he ha tautolu a tau kaupaaga mo e tau lolelole ti fakamakona e ia e tau mena kua lata mo tautolu he puhala mai ia Iesu Keriso. Ko e “Atua to fakakatoa e ia kia mutolu ke he monuina e tau mena oti kua nonofogati ai a mutolu, ke lata mo e hana koloa lahi ha ia Keriso Iesu,” he talahau e Paulo.—Filipi 4:19; fakatatai Isaia 65:24.
10. Ko e heigoa e mena ne moua he taha ne gahua fakamitaki ke he gahua taute tutaki?
10 Tokologa e tau Kerisiano tukulele ne kua hohoko mai ke loto fakaaue ke he mena nei ha ko e tau mena ne tutupu ki a lautolu. Kua ha ha i ai, ke fakatai ki ai, a Jenny, ne kitia ko e fekafekau paionia lagomatai he tau mahina oti mo e gahua tupe tumau foki he gahua ne lahi e pehiaga kua taute ai a ia ke fakaatukehe lahi mahaki. Ka e logona hifo e ia, ko e gahua paionia kua lagomatai moli a ia ke fakatumau ke fakalagotatai e loto logonaaga hana. Ko e lagomatai e tau tagata ke ako e kupu moli he Tohi Tapu mo e kitia a lautolu ne hiki e tau momoui ke moua e taliaaga he Atua—ko e mena anei ne olioli lahi a ia ki ai he moui lavelave hana. Kua talia e ia mo e loto katoa e tau kupu he fakatai ne pehe: “Ko e fakamonuina a Iehova, ke maukoloa ai e tagata; ti nakai lafilafi e ia ha mamahi ki ai.”—Tau Fakatai 10:22.
Ko e Kavega Mama
11, 12. Ko e heigoa e kakano ha Iesu he magaaho ne pehe a ia: “Ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia”?
11 Ke lafi atu ke he maveheaga ki a tautolu hagaao ke he lakau hahamo “maeke vave,” ne fakamalolo mai a Iesu ki a tautolu: “Ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia.” Kua fita he taute he lakau hahamo ne “maeke vave” e gahua ke mukamuka lahi; kaeke ka mama foki e kavega, to fiafia moli e gahua. Ko e heigoa, mogoia, ne hagaao a Iesu ki ai he talahau e tala ia?
12 Manamanatu la ke he mena ka taute he tagata gahua faama he magaaho ne manako a ia ke hiki e tau gahua ma e hana a tau manu, mai he palao he fonua ke toho peleo. Fakamua to uta kehe e ia e palao ti fakave ki ai e peleo. Ko e mena goagoa lahi a ia ki a ia ka fakave ua e ia e palao mo e peleo ke he tau manu. Ko e mena taha ia ni, ne nakai tala age a Iesu ke he tau tagata ke tuku e kavega hana ki luga he kavega ne fa e fua e lautolu. Ne talahau e ia ke he hana tau tutaki: “Nakai maeke ke he taha fekafekau ke fekafekau ke he na iki tokoua.” (Luka 16:13) Ti, kua foaki age e Iesu e fifiliaga ke he tau tagata. To manako nakai a lautolu ke fakatumau ke fua ha lautolu a kavega mamafa, po ke to tuku hifo nakai e lautolu e kavega ia mo e talia e mena ne foaki e ia? Ne tuku age e Iesu ki a lautolu e manamanatuaga fakaalofa: “Ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia.”
13. Ko e heigoa e kavega ne fua he tau tagata he vaha a Iesu, mo e ko e heigoa ne tupu?
13 He vaha a Iesu, kua taufetului e tau tagata i lalo he kavega mamafa ne fakapehia aki he tau pule favale ha Roma mo e tau takitaki lotu fia mitaki mo e fakatupua. (Mataio 23:23) He lali ai ke uta kehe e tau pule faka-Roma, ne eke e falu tagata ke taute ni e lautolu e tau hikihikiaga. Ne putoia a lautolu ke he tau taufetului fakapolitika, ka e fakaoti ni ke he matematekelea. (Gahua 5:36, 37) Ko e falu kua ukufeke ke fakamitaki ha lautolu a tuaga he hokulo e putoia ke he tau tutuliaga he tau koloa tino. (Mataio 19:21, 22; Luka 14:18-20) He magaaho ne foaki e Iesu e puhala he fakatokatokaaga he uiina a lautolu ke eke mo tau tutaki hana, nakai mautali oti a lautolu ke talia. Kua fakauaua a lautolu ke tuku hifo e kavega ne fa e fua e lautolu, pete ni kua lahi e mamafa, mo e lagaki e kavega hana. (Luka 9:59-62) Ko e hehe kelea lahi ha a ia!
14. Maeke fefe he tau fakaatukehe he moui mo e manako koloa tino ke fakapehia a tautolu?
14 Kaeke ke nakai fakaeneene a tautolu, to hehe pihia foki e mena ka taute e tautolu he vaha nei. He eke ai mo tau tutaki ha Iesu kua tokanoa a tautolu mai he lali ke moua e tau foliaga mo e tau mena uho ke tuga ne taute he tau tagata he lalolagi. Pete agaia ni ka gahua lahi a tautolu ke moua e tau mena kua lata ma e tau aho takitaha, kua nakai taute e tautolu e tau mena nei mo mena uho he moui ha tautolu. Ka e, ko e tau fakaatukehe he moui mo e tau tohoaga he tau koloa hagahaga mitaki to maeke ke kuku fakamalolo a tautolu. Kaeke ke fakaata e tautolu, ko e tau manako pihia ka apitia ai e kupu moli ne kua talia fiafia e tautolu. (Mataio 13:22) Maeke foki ia tautolu ke lavelave lahi he fakakatoatoa e tau manako pihia ati eke ai e tau matagahua Kerisiano mo tau kotofaaga fakamategugu ti fia loto a tautolu ke taute fakatepetepe e tau gahua ha tautolu ka e oti atu. Ti kua nakai lata ia tautolu ke amanaki ke moua e okiokiaga mai he ha tautolu a fekafekauaga ke he Atua kaeke kua taute ai ke he agaga pihia.
15. Ko e heigoa e hatakiaga ne foaki e Iesu hagaao ke he tau manako koloa tino?
15 Ne fakakite mai e Iesu ko e moua e moui mauokafua, nakai ha ko e lali ke fakakatoatoa e tau mena ne manako a tautolu ki ai, ka e he leveki e tau mena he moui ne kua mua e aoga. “Aua neke fakaatukehe a mutolu ke he moui ha mutolu, ke he tau mena ke kai ai a mutolu, mo e tau mena ke inu ai a mutolu; po ke tau tino ha mutolu ke he tau mena ke tapulu ai a mutolu,” he tomatoma mai e ia. “Ka e nakai kia ko e mena mua e moui ke he mena kai, mo e mena mua e tino ke he tapulu?” Ti hagaao atu a ia ke he tau manu he lagi mo e pehe: “Nakai gana saito e lautolu po ke helehele saito, po ke tanaki ke he tau fale saito, ka e fagai ni a lautolu he Matua ha mutolu ha ha he lagi.” Hagaao ke he tau talotalo he vao, ne pehe a ia: “Nakai gahua a lautolu, ti nakai filo e lautolu; ka e tala atu e au kia mutolu, ko Solomona mo e hana lilifu lahi nakai tapulu a ia poke taha he tau mena na.”—Mataio 6:25-29.
16. Ko e heigoa e tau mena tutupu ne fakakite mai e lauiaaga he tutuli e tau koloa tino?
16 Maeke nakai ia tautolu ke ako mai ha mena he tau fakaakoaga kua lata nei? Ko e mena fa mahani ke iloa ka fakamakamaka e tagata ke kautu e moui koloa tino hana, to mua atu ni e vihi hana he tau tutuliaga fakalalolagi mo e eke ai ke mamafa lahi e kavega he tau tukeua hana. Kua puke e lalolagi ke he tau tagata pule gahua ne kua moua e matematekelea ha ko e kautu ke he koloa tino ha lautolu ke he malolo hifo e magafaoa, malona e tau fakamauaga, kelea e malolo tino, mo e loga atu foki. (Luka 9:25; 1 Timoteo 6:9, 10) Ko e tagata ne moua e fakamailoga Nobel ko Albert Einstein ne kua lagataha ke pehe: “Ko e tau koloa, kautuaga ne kitia, fakailoaaga lahi, monuina hololoa—ko e tau mena fakateteki tumau anei ki a au. Talitonu au ko e puhala he moui ne mukamuka mo e fakalatalata kua mitaki lahi ma e tau tagata oti.” Kua fakataogo mai noa ni he mena nei e tomatomaaga mukamuka he aposetolo ko Paulo: “Ka ko e mahani Atua mo e fakamate ko e koloa lahi ni haia.”—1 Timoteo 6:6.
17. Ko e puhala fe he moui ne talahaua mitaki mai he Tohi Tapu?
17 Kua ha ha i ai e puhala aoga lahi ne kua nakai lata ia tautolu ke tiaki. Pete ni kua loga e tau mena mitaki he “moui ne mukamuka mo e fakalatalata,” nakai tamai he mena ia e moui makona. Kua ha ha i ai falu ne kua mukamuka e puhala he moui ha kua taute pihia he tau tutuaga, ka e kua nakai pehe a ia kua makona po ke fiafia a lautolu. Kua nakai tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke tiaki e tau koloa tino mo e moui e moui he nofo tokotaha. Kua ha ha e pehiaga ke he mahani Atua fakamoli, nakai ke taute ne koe hau a tau mena ne manako. Ko e magaaho ni ka fakapikiua e tautolu e tau mena ua ia ka moua e tautolu e “koloa lahi.” Ko e koloa ha ia? He tohi taha ia ni, ne fakakite mai e Paulo ko lautolu ne ‘nakai tua ke he koloa nakai tumau, ka ko e Atua’ ka “tauteute e lautolu e koloa ma lautolu ni ko e fakaveaga mitaki mo e tau aho ne tatali, kia toto atu e lautolu ke he moui tukulagi.”—1 Timoteo 6:17-19.
18. (a) Moua fefe he taha e okiokiaga moli? (e) Lata fefe ia tautolu ke talia e tau hikiaga ka liga ke taute e tautolu?
18 To moua e tautolu e okiokiaga kaeke ke ako a tautolu ke tuku hifo e kavega mamafa ha tautolu ne fa e fua mo e lagaki e kavega mama ne foaki mai e Iesu. Kua tokologa ne liliu ke fakatokatoka e tau momoui ha lautolu ke maeke ia lautolu ke fakalataha fakalahi atu ke he fekafekauaga he Kautu kua moua e puhala ke he moui fiafia mo e makona. Kua moli, kua lata ke fai tua mo e malolo ke taute e omoiaga pihia, mo e liga to ha ha i ai e falu he tau fakalavelaveaga ke he puhala. Ka e kua fakamanatu mai e Tohi Tapu ki a tautolu: “Ko ia kua manamanatu ke he matagi nakai gana saito e ia; ko ia foki kua kitekite ke he tau aolagi nakai ni helehele saito e ia.” (Fakamatalaaga 11:4) Kua loga lahi e tau mena ka nakai uka kaeke ke fifili e tau loto manamanatu ha tautolu ke taute e tau mena ia. Ko e vala ne uka lahi, tuga ni ko e fifiliaga he ha tautolu a tau loto manamanatu. Liga to nakai fahia a tautolu he taufetului ai po ke totoko e manatu. Kaeke ke fakamalolo e tau loto ha tautolu mo e talia e paleko, liga to ofo a tautolu ke kitia kua eke tuai mo fakamonuinaaga. Kua fakamakamaka mai e salamo: “Kia kamata e mutolu mo e kitekite, kua mitaki a Iehova.”—Salamo 34:8; 1 Peteru 1:13.
“Okiokiaga mo e Tau Agaga ha Mutolu”
19. (a) Ko e heigoa ka amanaki a tautolu ki ai he fakatumau e lalolagi ke malolo hifo? (e) He nonofo ai i lalo he lakau hahamo a Iesu, ko e heigoa kua fakamoli mai ki a tautolu?
19 Ne fakamanatu he aposetolo ko Paulo e tau tutaki he senetenari fakamua: “Ko e tau matematekelea ne loga kua lata ke hao atu ai a tautolu ke he kautu he Atua.” (Gahua 14:22) Kua moli agaia e mena ia he vaha nei. He tumau e tau tutuaga he lalolagi ke malolo hifo, ko e tau pehiaga ne moua e lautolu ne ukufeke ke moui ke he moui tututonu mo e mahani Atua fakamoli to eke ai ke holo ki mua. (2 Timoteo 3:12; Fakakiteaga 13:16, 17) Ka e kua logona hifo a tautolu ke tuga ne logona he aposetolo ko Paulo he magaaho ne talahau e ia: “Kua matematekelea a mautolu ke he tau mena oti, ka e nakai fakaatukehe; kua fakahakuhaku a mautolu ka e nakai mahalohalo noa; Kua favale mai kia mautolu, ka e nakai tiaki a mautolu; kua palu hifo a mautolu, ka e nakai mahaikava.” Ko e kakano ha kua maeke ia tautolu ke tua ki a Iesu Keriso ke foaki mai e malolo ne mua atu ke he tau mena kua mahani ki ai. (2 Korinito 4:7-9) He talia mo e loto katoa e lakau hahamo he taute tutaki to olioli a tautolu ke he fakamoliaga he maveheaga a Iesu: “Ti moua ai e mutolu e okiokiaga mo e tau agaga ha mutolu.”—Mataio 11:29.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
◻ Ko e heigoa e lakau hahamo maeke vave ne foaki e Iesu?
◻ Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ka logona hifo e tautolu kua eke e kavega ha tautolu ke mamafa?
◻ Ko e heigoa e kakano ha Iesu he magaaho ne pehe a ia: “Ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia”?
◻ Maeke fefe ia tautolu ke iloa moli ko e kavega ha tautolu kua tumau ke mama?