Kia Tupu Fakaagaaga he Muitua e Fakafifitakiaga a Paulo
“Kua tau tuai au ke he tau mitaki, kua fakahiku e au a poitufi, kua taofi au ke he tua.”—2 TIMO. 4:7.
1, 2. Ko e heigoa e tau hikiaga ne taute e Saulo i Tasesa ke he moui haana, ti ko e heigoa e gahua aoga ne taute e ia?
KO E tagata nei kua pulotu mo e fifili hako. Pete ia, ne ‘mahani fakalataha a ia ke he tau manako lahi he tino haana.’ (Efeso 2:3) Fakamui, ne fakakite ne ia a ia ko e ‘tagata vagahau kelea, favale, ti fakakelea atu.’ (1 Timo. 1:13) Ko e tagata ia ko Saulo i Taso.
2 Fai magaaho, ne taute e Saulo e tau hikiaga lalahi ke he moui haana. Ne tiaki e ia e tau puhala fakamua haana mo e gahua lahi ke ‘nakai kumi haana a mitaki, ka ko e mitaki he tokologa.’ (1 Kori. 10:33) Ne mahani molū a ia ti fakakite e fakaalofa hofihofi ki a lautolu ne lauia fakamua he mahani fakafualoto haana. (Totou 1 Tesalonia 2:7, 8.) “Kua eke au mo fekafekau,” he tohia e ia, ati lafi ai: “Kua ta mai kia au, kua muikau fakaoti ke he tau tagata tapu oti kana, e fakaalofa noa nai ke fakamatala atu e au ke he tau motu kehe e koloa lahi a Keriso kua nakai maeke ke totou.”—Efeso 3:7, 8.
3. Puhala fe ka lagomatai a tautolu he fakaako ke he tau tohi a Paulo mo e ke he fakamauaga he gahua haana?
3 Ko Saulo, ne iloa foki ko Paulo, ne mitaki lahi e holo ki mua fakaagaaga haana. (Gahua 13:9) Ko e taha puhala mooli ke fakatolomaki e tupu fakaagaaga fakatagata ha tautolu ke he kupu mooli he fakaako e tau tohi a Paulo mo e fakamauaga he gahua haana mo e muitua e fakafifitakiaga haana ke he tua. (Totou 1 Korinito 11:1; Heperu 13:7.) Kia kikite a tautolu ke he puhala ka omoomoi a tautolu ke taute e fakaholoaga mitaki he fakaakoaga fakatagata, feaki e fakaalofa mooli ma e tau tagata, mo e ke moua e onoonoaga hako ki a tautolu ni.
Fakaholoaga Fakaako ha Paulo
4, 5. Aoga fēfē a Paulo mai he fakaako fakatagata?
4 Ko e Farasaio ne fakaako ke he “akoaga a Kamalielu ke he tonu he fakatufono he tau matua,” ne fitā a Paulo he fai iloaaga ke he tau Tohiaga Tapu. (Gahua 22:1-3; Filipi 3:4-6) He mole agataha e papatiso haana, ne ‘fina atu a ia ki Arapi’—ke he Tutakale i Suria po ke taha matakavi maagiagi he Peninisulā i Arapi ne kua latatonu ke manamanatu fakahokulo ki ai. (Kala. 1:17) Ne manako mooli a Paulo ke manamanatu ke he tau kupu tohi ne fakamooli a Iesu ko e Mesia. Mua atu, ne manako a Paulo ke tauteute ma e gahua ha i mua haana. (Totou Gahua 9:15, 16, 20, 22.) Ne fai magaaho a Paulo ke manamanatu hokulo ke he tau mena fakaagaaga.
5 Ko e iloilo faka-Tohiaga Tapu mo e lotomatala ne moua e Paulo mai he fakaako fakatagata ati maeke a ia ke fakaako mo e lauia mitaki e kupu mooli. Ke fakatai ki ai, he sunako i Anetioka i Pisitia, ne lagalima e fatiaki mai ha Paulo he tau Tohiaga Tapu Heperu he fakakite ko Iesu e Mesia. Ne hagaao lagaloga foki a Paulo ke he tau kupu tohi. Ne fakaohooho lahi e tau talahauaga faka-Tohi Tapu haana “ati mumui atu ai kia Paulo mo Panapa e tau tagata Iutaia mo lautolu ne tokologa kua liogi kua matakutaku ke he Atua” ke ako fakalahi ai. (Gahua 13:14-44) Ne fai tau he mole, ne o atu e matakau he tau Iutaia i Roma ki a ia ke he apiaga haana, ne fakamatala a Paulo ki a lautolu “mo e talahau fakatonu atu e kautu he Atua kia lautolu, mo e ole atu ki ai ke he tau mena kia Iesu mai he fakatufono a Mose, katoa mo e tau perofeta.”—Gahua 28:17, 22, 23.
6. Ko e heigoa ne lagomatai a Paulo ke tumau ke malolō fakaagaaga he fehagai mo e tau kamatamata?
6 He fehagai mo e tau kamatamata, ne matutaki a Paulo ke kumikumi ke he tau Tohiaga Tapu mo e moua e malolō mai he tau kupu omoomoi i ai. (Hepe. 4:12) He tuku he fale puipui i Roma ato tamate a ia, ne ole a Paulo ki a Timoteo ke tamai ki a ia “e tau tohi” mo e “tau kilimanu.” (2 Timo. 4:13) Liga ko e tau fakamauaga ia ne tuga ko e tau vala he tau Tohiaga Tapu Heperu ne fakaaoga e Paulo he fakaako fakahokulo haana. Ke moua e iloilo he tau Tohiaga Tapu puhala he fakaholoaga he fakaako e Tohi Tapu nukua aoga lahi ki a Paulo ke maeke ia ia ke tumau ke mauokafua.
7. Talahau e tau mena aoga ne moua e koe he fakaako tumau e Tohi Tapu.
7 Ko e fakaako tumau ke he Tohi Tapu, fakalataha mo e manamanatu fakahokulo, ka lagomatai a tautolu ke tupu fakaagaaga. (Hepe. 5:12-14) Hagaao ke he uho he Kupu he Atua, ne lologo e salamo: “Kua mua e mitaki kia au e fakatufono he hāu a fofoga ke he tau auro mo e tau ario afe mo afe. Ko e hāu a tau poaki kua mua ai haku a iloilo kia lautolu kua fai fi kia au; ha kua ha ha ia au tukulagi ni a ia. Kua kalo kehe haku tau hui mo e tau puhala kelea oti kana, kia taofi ai e au hāu a kupu.” (Sala. 119:72, 98, 101) Kua taute nakai e koe e fakaholoaga he fakaako fakatagata ke he Tohi Tapu? Kua mautali nakai a koe ma e tau kotofaaga ne fakatoka mai mua he fekafekauaga he Atua he totou e Tohi Tapu he tau aho oti mo e manamanatu ke he tau mena ne totou e koe?
Ne Ako a Saulo ke Fakaalofa ke he Tau Tagata
8. Fēfē e aga ha Saulo ki a lautolu i fafo he lotu faka-Iutaia?
8 Fakamua to eke mo Kerisiano, ne makutu a Saulo ke he lotu haana, ka e fakateaga ke he tau tagata i fafo he lotu faka-Iutaia. (Gahua 26:4, 5) Ne kitekite mo e talia e ia e falu Iutaia ne pinimaka a Setefano. Ti, tuga kua mauokafua a Saulo ke he mena ne kitia e ia, he liga mailoga kua latatonu na Setefano ke moua e fakahala. (Gahua 6:8-14; 7:54–8:1) Ne pehē e tala katoa: “Kua moumou e Saulo e ekalesia, kua hu a ia ke he taha fale mo e taha fale, mo e toho mai e tau tane mo e tau fifine, kua tuku atu ai ke he fale puipui.” (Gahua 8:3) “Kua favale atu [a ia] kua hoko ni ke he tau māga kehe.”—Gahua 26:11.
9. Ko e heigoa e mena ne tupu ke taute a Saulo ke liu filifilia e puhala ne fakafehagai atu a ia ke he tau tagata?
9 He magaaho ne fakakite atu e Iki ko Iesu ki a Saulo, ko ia he hala ki Tamaseko ke ekefakakelea e tau tutaki he Keriso. Ne fakapouli he kikila fakamana he Tama he Atua a Saulo ati kua lata ai a ia ke moua e lalagoaga he falu. He magaaho ne fakaaoga e Iehova a Anania ke fakamaama e tau mata ha Saulo, nukua hiki katoatoa tuai e aga a Saulo ke he tau tagata. (Gahua 9:1-30) He eke mo tutaki he Keriso, ne gahua lahi a ia ke fehagai mo e tau tagata oti kana tuga ne taute e Iesu. Ko e kakano ke tiaki e favale ka e “nonofo fakamitaki mo e tau tagata oti kana.”—Totou Roma 12:17-21.
10, 11. Fakatātā fēfē e Paulo e fakaalofa mooli ke he tau tagata?
10 Ne nakai ni koenaia ki a Paulo ke nonofo mafola mo e falu. Ne manako a ia ke fakakite e fakaalofa mooli ki a lautolu, ti fakaatā he fekafekauaga Kerisiano a ia ke taute e mena ia. He fenoga misionare fakamua haana, ne fakamatala e ia e tala mitaki ki Asia Tote. Pete ko e totokoaga velagia, ne hagaaki lahi a Paulo mo e tau hoa haana ke lagomatai a lautolu ne mahani molū ke eke mo tau Kerisiano. Ne liliu atu a lautolu ki Luseta mo Ikonio, pete he fitā e lali e tau tagata totoko he tau maaga ia ke kelipopo a Paulo.—Gahua 13:1-3; 14:1-7, 19-23.
11 Fakamui, ne kumi e Paulo mo e matakau haana e tau tagata ne fiafia ke he tututonu he maaga ko Maketonia i Filipi. Ne fanogonogo e Iutaia liliuina ne higoa ko Litia ke he tala mitaki ti eke mo Kerisiano. Ne fahi he tau iki he motu a Paulo mo Sila aki e tau akau ti tuku he fale puipui. Pete ia, ne fakamatala a Paulo ke he leoleo he fale puipui, ko e fua ne papatiso a ia mo e magafaoa haana ke eke mo tau tagata tapuaki ha Iehova.—Gahua 16:11-34.
12. Ko e heigoa ne omoi a Saulo favale ke eke mo aposetolo fakaalofa ha Iesu Keriso?
12 Ko e ha ne talia he tagata favale fakamua ko Saulo e tua he tau tagata ne ekefakakelea e ia? Ko e heigoa ne omoi e tagata favale ia ke eke mo aposetolo ne mahani totonu mo e fakaalofa, ne fakamakai ke fakahagahaga kelea haana moui ke maeke he falu ke ako e kupu mooli hagaao ke he Atua mo e Keriso? Ne fakamaama ni e Paulo: “Ko e Atua, ko ia [ne] ui mai kia au he hana fakaalofa noa, ne finagalo a ia, ke fakakite mai hana Tama ki loto ia au.” (Kala. 1:15, 16) Ki a Timoteo, ne tohia e Paulo: “Ne ofania ai au, kia fakakite fakamua ia au e Iesu Keriso e fakauka lahi ni kia eke au mo fakafifitaki kia lautolu kua nakai la tua kia ia, ke moua ai e moui tukulagi.” (1 Timo. 1:16) Ne fakamagalo e Iehova a Paulo, ti he moua e fakaalofa noa mo e ofania pihia ati omoi a ia ke fakakite e fakaalofa ke he falu he fakamatala e tala mitaki ki a lautolu.
13. Ko e heigoa ka omoi a tautolu ke fakakite e fakaalofa ke he falu, ti taute fēfē e tautolu e mena nei?
13 Ne fakamagalo pihia foki e Iehova e tau agahala mo e tau hēhē ha tautolu. (Sala. 103:8-14) “Ioha na e, ane mai tokaloto e koe e tau mahani hepehepe, po ko hai, ma Iki na e, ke maeke ke tu atu?” he hūhū he salamo. (Sala. 130:3) Ka nakai ofania mai e Atua, to nakai moua he taha ia tautolu e fiafia he fekafekau tapu, po ke nakai maeke foki ia tautolu ke amaamanaki ke he moui tukulagi. Kua lahi mahaki e fakaalofa noa he Atua ma tautolu oti. Ti, ke tuga a Paulo kua lata ia tautolu ke manako ke fakakite fakalahi e fakaalofa ke he falu he fakamatala mo e fakaako ki a lautolu e kupu mooli mo e he fakamalolō foki e tau matakainaga talitonu ha tautolu.—Totou Gahua 14:21-23.
14. Liga maeke fēfē ia tautolu ke fakalaulahi e fekafekauaga ha tautolu?
14 Ne manako a Paulo ke holo ki mua ko e fekafekau he tala mitaki, ti aamotia e loto haana ha ko e fakafifitakiaga ha Iesu. Ko e falu puhala ne fakakite he Tama he Atua e fakaalofa mua ue atu ke he tau tagata ha ko e gahua fakamatala haana. Ne pehē a Iesu: “Kua loga e tau saito ke helehele, ka ko e tau tagata gahua, kua tokogaogao a lautolu. Ko e mena ia, kia olelalo atu ai a mutolu ke he Iki hana e tau saito ke helehele, kia fakafano mai e ia e falu ke gahua ke he tau saito hana ke helehele.” (Mata. 9:35-38) Ne fakatatau a Paulo mo e tau ole ne liga taute e ia ke fakafano fakaloga mai e tau tagata gahua he eke mo tagata gahua fakamakutu. Ka e kua a koe? Maeke nakai a koe ke fakatolomaki e tuaga uho he fekafekauaga haau? Po kua maeke nakai a koe ke fakamalikiti e fakalataha haau ke he gahua fakamatala he Kautu, liga he fakatoka foki taha magaaho he moui haau ke gahua paionia? Kia fakakite ai e tautolu e fakaalofa mooli ke he falu he lagomatai a lautolu ke ‘taofi e kupu ke momoui ai.’—Filipi 2:16.
Onoonoaga ha Paulo ki a Ia Ni
15. Fēfē e onoonoaga ha Paulo ki a ia ni hagaao ke he tau matakainaga Kerisiano haana?
15 Ko e fekafekau Kerisiano, ne fakatoka e Paulo e fakafifitakiaga mitaki lahi ma tautolu ke he taha puhala foki. Pete he loga e kotofaaga ne moua e ia he fakapotopotoaga Kerisiano, ne mailoga mitaki e Paulo kua nakai moua e ia e tau monuina nei ha ko e tau lotomatala haana. Ne mailoga e ia ko e tau monuina ne moua e ia ko e fakakiteaga he fakaalofa noa he Atua. Ne mailoga e Paulo ko e falu Kerisiano ko e tau fekafekau lauia mitaki foki he tala mitaki. Pete ko e tuaga haana ke he tau tagata he Atua, ne fakatumau a ia ke fakatokolalo.—Totou 1 Korinito 15:9-11.
16. Fakakite fēfē e Paulo e fakatokolalo mo e mahani fakalatalata he hagaao ke he matakupu peritome?
16 Kikite e puhala ne fehagai a Paulo ke he lekua ne tupu he maaga Suria i Anetioka. Nukua veveheua e fakapotopotoaga Kerisiano ha ko e matakupu peritome. (Gahua 14:26–15:2) Ha kua kotofa a Paulo ke takitaki e gahua fakamatala ke he tau tagata Motu Kehe ne nakai peritome, ne liga manatu a ia kua iloilo lahi a ia ke fehagai mo e tau tagata nakai Iutaia ti ko e mena ia kua lotomatala lahi ke fakamafola e lekua. (Totou Kalatia 2:8, 9.) Ka e, he magaaho ne nakai kautū e tau laliaga haana ke he matakupu, ne fakatokolalo mo e mahani fakalatalata a ia ti muitua ke he tau fakaholoaga ke ole ke he kau fakatufono i Ierusalema ke fakatutala ke he matakupu ia. Ne kaufakalataha katoatoa a ia mo e tau tagata he kau fakatufono he fanogonogo a lautolu ke he lekua, hokotia ke he fifiliaga, ti kotofa a ia ke eke mo taha he tau utafekau ha lautolu. (Gahua 15:22-31) Ati ‘mua a Paulo ke tuku atu e lilifu’ ke he tau matakainaga fekafekau ne fakalataha mo ia.—Roma 12:10e.
17, 18. (a) Ko e heigoa e logonaaga ne moua e Paulo ki a lautolu he tau fakapotopotoaga? (e) Ko e heigoa ne ako e tautolu hagaao ki a Paulo mai he tali atu he tau motua Efeso he magaaho ne fano kehe a ia?
17 Ne nakai fakamamao a Paulo ne fakatokolalo mai he tau matakainaga haana he tau fakapotopotoaga. Ka kua pipiki atu a ia ki a lautolu. He matahiku he tohi haana ke he tau Roma, ne fakaalofa age a ia ke molea e 20 he tagata ke he tau higoa ha lautolu. Laulahi ia lautolu ne nakai totoku he falu Tohiaga Tapu, ti tokogaogao ne moua e tau kotofaaga pauaki. Ka ko lautolu ko e tau fekafekau fakamooli ha Iehova, ti ofania lahi e Paulo a lautolu.—Roma 16:1-16.
18 Ne atihake mogoia he mahani fakatokolalo mo e fakakapitiga ha Paulo e tau fakapotopotoaga. He mole e feleveiaaga fakahiku haana mo e tau motua mai i Efeso, ne “peka [a lautolu] kia Paulo, mo e taufigita kia ia. Kua mua foki he hukia a lautolu ke he kupu ne tala atu ai a ia, nakai tuai kitia e lautolu hana mata.” Ka fano kehe e tagata fakatokoluga mo e nakai fakakapitiga to nakai pihia e mena ka tupu.—Gahua 20:37, 38.
19. Fakakite fēfē e tautolu e “loto fakatokolalo” he tau fakafehagai ha tautolu mo e tau matakainaga Kerisiano?
19 Ko e tau tagata oti ne manako ke tupu fakaagaaga kua lata ke fakakite e agaaga fakatokolalo tuga ne taute e Paulo. Ne tomatoma e ia e tau matakainaga Kerisiano ke nakai taute “ha mena mo e fetoko mo e hula noa, ka kia igatia a mutolu mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti kia ia.” (Filipi 2:3) Muitua fēfē e tautolu e fakatonuaga ia? Taha puhala ko e kaufakalataha mo e tau motua he fakapotopotoaga ha tautolu, muitua e tau takitakiaga mo e lalago e tau fakafiliaga ne taute e lautolu. (Totou Heperu 13:17.) Taha puhala foki he foaki e lilifu ne mua ke he tau matakainaga oti ha tautolu he tua. Ko e tau fakapotopotoaga he tau tagata ha Iehova kua ha ha ai a lautolu mai he tau motu, aga, lanu, mo e tau tuaga kehekehe. Ti nakai kia lata mogoia ia tautolu ke aua neke fakamailoga tagata ka e fakaalofa hofihofi ki a lautolu oti tuga ne taute e Paulo? (Gahua 17:26; Roma 12:10a) Kua fakamafana ki a tautolu “kia fetaliaki a mutolu ko e taha kia taha, tuga foki a Keriso ne talia e ia a tautolu, kia hoko ai e fakahekeaga ke he Atua.”—Roma 15:7.
Kia “Tafepoi Fakauka” ke he Poitufi he Moui
20, 21. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke kautū he tafepoi he poitufi he moui?
20 Ko e moui he Kerisiano kua fakatai ke he poitufi manava loa. Ne tohia e Paulo: “Kua fakahiku e au e poitufi, kua taofi au ke he tua. Hanai, kua fakatoka tuai maku e foufou he tututonu, ke foaki mai kia au ke he aho ia he Iki ko e fakafili tututonu; ka e nakai kuenaia kia au, ka e katoa foki mo lautolu oti kana kua fiafia ke he hana fakakite mai.”—2 Timo. 4:7, 8.
21 He muitua e fakafifitakiaga a Paulo ka lagomatai a tautolu ke kautū he tafepoi he poitufi ma e moui tukulagi. (Hepe. 12:1) Ti lata lahi mogoia ke matutaki a tautolu ke tupu fakaagaaga he taute e fakaholoaga mitaki ma e fakaako fakatagata, he feaki e fakaalofa hokulo ma e tau tagata, mo e tumau ke aga fakatokolalo.
To Tali Fēfē e Koe?
• Aoga fēfē a Paulo he fakaako fakatagata tumau ke he tau Tohiaga Tapu?
• Ko e ha e fakaalofa hokulo ma e tau tagata ne aoga ai ke he tau Kerisiano mooli?
• Ko e heigoa e tau mahani ka lagomatai a koe ke aua neke fakamailoga tagata?
• Lagomatai fēfē he fakafifitakiaga ha Paulo a koe ke kaufakalataha mo e tau motua he fakapotopotoaga haau?
[Fakatino he lau 23]
Taaki mai e malolō he tau Tohiaga Tapu, tuga ne taute e Paulo
[Fakatino he lau 24]
Fakakite e fakaalofa he fakamatala e tala mitaki ke he falu
[Fakatino he lau 25]
Iloa nakai e koe e kakano ati uho ai a Paulo ke he tau matakainaga haana?