Kua Moui e Kupu ha Iehova
Tau Fakamaamaaga Mai he Tau Tohi ki a Tito, ki a Filemoni, mo e ke he Tau Heperu
FAI magaaho he mole e fakatoka mai he tuku fakamua he fale puipui i Roma he 61 V.N., ne aahi atu e aposetolo ko Paulo ke he aelani ko Kereta. He mailoga e tuaga fakaagaaga he tau fakapotopotoaga i ai, ne toka hifo e ia a Tito ke fakamalolō a lautolu. Fakamui, liga ne haia a Paulo i Maketonia ne tohi ki a Tito ke takitaki a ia ke he haana tau matagahua mo e tuku age e lalagoaga fakaaposetolo ke he gahua haana.
He magaaho fakamua, nakai leva e fakatoka mai he fale puipui he 61 V.N., ne tohi e Paulo e tohi ki a Filemoni, ko e matakainaga taane Kerisiano ne nofo i Kolose. Ko e ole fakatagata ke he kapitiga.
He kavi ke he 61 V.N., ne tohi foki e Paulo e tohi ke he tau Heperu ne talitonu i Iutaia, ne fakakite e tokoluga ue atu he faka-Kerisiano ke he fakatokaaga faka-Iutaia. Kua ha ha oti he tau tohi tolu ia e tau fakatonuaga aoga lahi ma tautolu.—Hepe. 4:12.
KIA TUMAU E MALOLŌ FAKAAGAAGA
He mole e foaki he tau takitakiaga ke “kotofa e tau patu ke he taha māga mo e taha māga,” ne fakatonu e Paulo a Tito ke “akonaki fakalahi ai e [ia] a lautolu [ne loto maō] kia malolo ai a lautolu ke he tua.” Ne tomatoma e ia a lautolu oti he tau fakapotopotoaga i Kereta ke “akonaki [po ke tiaki] . . . e tau mahani hepehepe, . . . ka kia nonofo fakalatalata.”—Tito 1:5, 10-13; 2:12.
Ne foaki e Paulo falu fakatonuaga ke lagomatai e tau matakainaga i Kereta ke tumau e malolō fakaagaaga. Ne fakaako e ia a Tito ke “kalo kehe mo e tau kumiaga goagoa, . . . mo e taufetoko ke he fakatufono.”—Tito 3:9.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
1:15—Maeke fēfē e “tau mena oti kana” ke “mea . . . ke he tau tagata loto mea,” ka e nakai mea ke he “tau tagata loto pilo mo e nakai tua”? Ke moua e tali kua lata ke maama e kakano he talahauaga ha Paulo ke he “tau mena oti kana.” Ne tutala a ia, nakai ke he tau mena ne fakahala fakatonu he Kupu he Atua ne tohia, ka ko e tau mena kehekehe ne fakaatā he tau Tohiaga Tapu ke moua mai e tau fifiliaga he tau tagata talitonu. Ke he tagata ne lautatai e manamanatuaga mo e tau tuaga he Atua, kua mea e tau mena ia. Kua kehe mai he tagata ne vihi e manamanatuaga mo e kua pilo e loto manamanatu hifo.a
3:5—Puhala fe he tau Kerisiano fakauku ‘ne fakamoui he koukou’ mo e “liu fakafou ai he [a]gaga [t]apu”? Ne ‘fakamoui a lautolu he koukou’ ha kua koukou he Atua a lautolu, po ke fakamea, a lautolu aki e toto ha Iesu ha ko e poa lukutoto. Kua “liu fakafou ai he [a]gaga [t]apu” a lautolu ha kua eke ai ‘mo tau tagata fakafou’ ko e tau tama taane fakaagaaga he Atua.—2 Kori. 5:17.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
1:10-13; 2:15. Kua latatonu e tau leveki Kerisiano ke fakamalolō he fakahako e tau mena hepehepe i loto he fakapotopotoaga.
2:3-5. Ke tuga he senetenari fakamua, kua lata e tau matakainaga fifine motua he vahā nei ke “gali ha lautolu a tau mahani, aua neke tauamuamu, aua neke fakatupa ke he uaina, kia eke mo tau akoako ke he tau mena mitaki.” Ke he puhala ia, kua maeke a lautolu ke lauia mitaki he fakaako takitokotaha atu ke he “tau tamāfine” i loto he fakapotopotoaga.
3:8, 14. He tumau ha tautolu a “fakamahani ke he tau gahua mitaki” kua ‘mitaki mo e aoga’ ha kua lagomatai a tautolu ke fua loga mai he fekafekauaga he Atua mo e ke vevehe kehe tumau a tautolu mai he lalolagi kelea.
FAKATONU “HA KO E FAKAALOFA”
Ne nava ki a Filemoni ha ko e fakafifitakiaga mitaki he “fakaalofa mo e tua.” He eke a ia mo punaaga fakahauhau ke he tau matakainaga talitonu, ne moua ai e Paulo e ‘fiafia lahi mo e mafanatia.’—File. 4, 5, 7.
He fakatoka e fakafifitakiaga ma e tau leveki oti, ne taute fakalotomatala e Paulo e matalekua ha Onesemo he nakai poaki malolō, ka e fakatonu “ha ko e fakaalofa.” Ne tala age a ia ki a Filemoni: “Kua tohi atu au kia koe ha kua tua ke he hau a omaoma mai, kua iloa e au to eke e koe e tau mena ke mua ke he tau mena kua tala atu ai e au.”—File. 8, 9, 21.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
10, 11, 18—Maeke fēfē a Onesemo ne “nakai aoga” he magaaho fakamua ke “aoga lahi” mogonei? Ko e fekafekau nakai fiafia a Onesemo ne fano kehe mai he magafaoa ha Filemoni i Kolose ti hola ki Roma. Ne liga kaiha foki a Onesemo mai he iki haana ke totogi aki e fenoga 1,400 e kilomita nei. Mooli, ne nakai aoga a ia ki a Filemoni. Ka e he nofo i Roma, ne lagomatai e Paulo a Onesemo ke eke mo Kerisiano. He eke mogonei mo matakainaga fakaagaaga, ko e fekafekau “nakai aoga” fakamua ne kua “aoga lahi” tuai.
15, 16—Ko e ha ne nakai ole a Paulo ki a Filemoni ke tuku age e tokanoaaga ki a Onesemo? Ne manako lahi a Paulo ke tapiki mau ke he poakiaga haana ke “fakamatala e kautu he Atua, mo e fakaako atu e tau mena he Iki ko Iesu Keriso.” Ko e mena ia, ati fifili a ia ke nakai fai vala he tau matalekua fakamotu, tuga e fakatupa.—Gahua 28:31.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
2. Ne fakaatā e Filemoni e kaina haana ma e tau feleveiaaga Kerisiano. Ko e lilifu ke taute e feleveiaaga ma e gahua he fonua he kaina ha tautolu.—Roma 16:5; Kolo. 4:15.
4-7. Kua lata ia tautolu ke fakailoilo ke nava ke he tau matakainaga talitonu ne fakafifitaki mitaki ke he tua mo e fakaalofa.
15, 16. Kua nakai lata ke fakaatā e tau mena kelea ne tupu ke he moui ke molea e fakaatukehe ha tautolu. Neke tupu mai he magaaho fakamui e tau fua mitaki tuga ne hoko ki a Onesemo.
21. Ne amanaki a Paulo ke fakamagalo e Filemoni a Onesemo. Kua amanaki pihia foki a tautolu ke fakamagalo e matakainaga ne liga fakaita a tautolu.—Mata. 6:14.
‘KIA HOHOKO ATU KE HE KATOATOAAGA’
Ke fakamooli kua mua atu e tua ke he poa ha Iesu ke he tau gahua he Fakatufono, ne fakamaama e Paulo e mitaki lahi mahaki he Mouaaga he faka-Kerisiano, haana fakatokaaga ekepoa, haana poa, mo e maveheaga foou. (Hepe. 3:1-3; 7:1-3, 22; 8:6; 9:11-14, 25, 26) Ne liga lagomatai he iloilo nei e tau Kerisiano Heperu ke fehagai mo e favaleaga ne matematekelea ai a lautolu ke he tau lima he tau Iutaia. Ne fakamalolō e Paulo e tau matakainaga talitonu Heperu haana ke “hohoko atu . . . ke he katoato[a]aga.”—Hepe. 6:1.
Aoga fēfē e tua he fakatokatokaaga faka-Kerisiano? “Ka nakai tua, ti nakai maeke ke fakafiafia [e Atua],” he tohi e Paulo. Ne fakamalolō e ia e tau Heperu: “Tafepoi fakauka a tautolu ke he poitufi kua toka ki mua ha tautolu,” ti taute pihia mo e tua.—Hepe. 11:6; 12:1.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
2:14, 15—Kua fakakite kia e Satani kua ‘toka ia ia e kautu ke tamate’ kua maeke ia ia ke tamate tuai ha tagata kua fifili e ia? Nakai pihia. Pete ia, mai he kamataaga he puhala kelea ha Satani i Etena, ne fakatupu he tau pikopiko haana e mate ha kua agahala a Atamu ti fakaholo atu e agahala mo e mate ke he magafaoa he tagata. (Roma 5:12) Lafi ki ai, ko e tau kau ha Satani he lalolagi ne kua favale ke he tau fekafekau he Atua ti hokotia ke mamate, tuga ni he taute e lautolu ki a Iesu. Ka e nakai kakano e mena ia kua fakakaupā e malolō ha Satani ke tamate ha tagata ne manako a ia ke tamate. Kaeke ke pihia, to nakai fakauaua kua liga fitā e leva tigahau e utakehe katoatoa ai e tau tagata tapuaki ha Iehova. Puipui e Iehova e tau tagata haana ko e matakau ti nakai fakaatā a Satani ke tamate katoatoa a lautolu. Pete foki ka fakaatā he Atua falu ia tautolu ke mamate i lalo he favaleaga ha Satani, kua maeke a tautolu ke mauokafua to utakehe he Atua e matematekelea ne lauia ai a tautolu.
4:9-11—Maeke fēfē a tautolu ke “hao atu ke he okiokihaga [he Atua]”? He fakaotiaga he aho ke ono aki he tufugatiaaga haana, ne okioki e Atua mai he tau gahua tufuga haana, he mauokafua to fakamooli ai e finagalo haana ke lata mo e lalolagi mo e tau tagata. (Kene. 1:28; 2:2, 3) Ne “hao atu ke he hana okiokihaga” a tautolu he kalo kehe mai he tau gahua ne talia ni he tagata ti talia e foakiaga he Atua ma e fakamouiaga ha tautolu. Ka fakagahuahua e tautolu e tua ki a Iehova mo e muitua he omaoma ke he Tama haana ka e nakai tutuli e tau manako lotokai fakatagata, kua olioli e tautolu e tau monuina fakahahau mo e okiokihaga he tau aho takitaha.—Mata. 11:28-30.
9:16—Ko hai ‘a ia ne eke e maveheaga’ he maveheaga foou? Ko Iehova ko e Taute he maveheaga foou, ka ko Iesu ko ‘ia ne eke e maveheaga.’ Ko Iesu e Hulalo he maveheaga ia, ti ko e mate haana, ne foaki e poa kua lata ke fakatokanoa ai.—Luka 22:20; Hepe. 9:15.
11:10, 13-16—Ko e heigoa e “māga” ne tatali a Aperahamo ki ai? Nakai ko e māga mooli anei ka ko e māga fakatai. Ne tatali a Aperahamo ki a “Ierusalema ha he lagi,” ne ha ha ai a Keriso Iesu mo e tau pule ne 144,000 haana. Ko lautolu nei ka pule ke he lilifu ha lautolu he lagi ne talahau foki ko e “māga tapu ko Ierusalema fou.” (Hepe. 12:22; Fakakite. 14:1; 21:2) Ne amaamanaki atu a Aperahamo ke he moui i lalo hifo he pule he Kautu he Atua.
12:2—Ko e heigoa e “fiafia kua toka ki mua [ha Iesu]” ne kua “fakauka [a ia] ke he satauro”? Ko e fiafia he kitia to fakamooli e fekafekauaga haana—putoia e fakatapuaga he higoa ha Iehova, ko e fakatokolugaaga he pule katoatoa he Atua, mo e lukutoto e magafaoa tagata mai he mate. Ne onoono atu foki a Iesu ke he palepale he pule ko e Patuiki ti fekafekau ko e Ekepoa ne Mua ke aoga ai e tau tagata.
13:20—Ko e ha e maveheaga foou ne talahau ai ko e mena “tukulagi”? Kua tolu e kakano:(1) To nakai hukui ai, (2) to tumau tukulagi e tau fua ka moua mai ai, mo e (3) to matutaki e ‘tau mamoe kehe’ ke aoga mai he fakatokatokaaga he maveheaga foou ka mole a Amaketo.—Ioane 10:16.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
5:14. Kua lata a tautolu ke eke mo tau tagata fakaako makutu he Kupu he Atua, ko e Tohi Tapu, ti fakagahua e tau mena ne ako mai e tautolu i ai. Kua nakai fai puhala foki ma tautolu ke ‘fakamahani ai ke mailoga e tau mena mitaki mo e tau mena kelea.’—1 Kori. 2:10.
6:17-19. Ko e fakavē mauokafua e amaamanakiaga ha tautolu ke he maveheaga mo e omonuoaga he Atua ka lagomatai a tautolu ke nakai o kehe mai he puhala he kupu mooli.
12:3, 4. He nakai ‘fakalolelole mo e nakai fahia a tautolu’ ha ko e tau kamatamata ikiiki po ke tau totokoaga ka feleveia mo tautolu, kua lata ia tautolu ke eketaha ke hoko ke he motua fakaagaaga mo e tupu ki mua e lotomatala ha tautolu ke fakauka ke he tau kamatamata. Kua lata ia tautolu ke totoko fakamakamaka ke “hoko ke he fakamaligiaga he toto,” kaeke ke hoko ke he mate.—Hepe. 10:36-39.
12:13-15. Kua nakai lata ia tautolu ke fakaatā e “vaka kona,” po ke ha tagata i loto he fakapotopotoaga ne kumi hehē ke he tau puhala kua fakaholo aki, ke taofi aki a tautolu he “[“fakahakohako,” NW] e tau puhala ma e tau hui ha [ta]utolu.”
12:26-28. Ko e “tau mena kua eke” he tau lima ka e nakai eke he Atua—ko e fakatokaaga katoatoa he lalolagi, pihia mo e tau mena kelea muitui he “lagi”—to maueue kehe ai. Ka hoko e mena ia, to “tumau e tau mena kua nakai maueue,” ko e Kautu mo e tau tagata ne lalago ai, to tumau ai. Kua aoga mooli ke fakamakutu a tautolu he fakapuloa e Kautu mo e momoui fakatatau ke he tau matapatu fakaakoaga i ai!
13:7, 17. He hagaaki tumau ke he tomatomaaga nei ke omaoma mo e muitua ke he tau leveki i loto he fakapotopotoaga ka lagomatai a tautolu ke fakatātā e agaaga kaufakalataha.
[Matahui Tala]
a Kitekite Ko e Kolo Toko, Novema 1, 2007, lau 14-15.