Tau Hūhū he Tau Tagata Totou

Fai amaamanakiaga nakai ke liu tu mai e tama mukemuke ne mate i loto he manava he matua fifine?

Ma lautolu ne nakaila logona e matematekelea he mate e tama mukemuke ne nakaila fanau ke he puhala nei, liga uka ke maama e tau logonaaga ha lautolu ne kua pihia. Kua momoko lahi mahaki e falu matua he mate pihia. Taha e matua fifine ne lima e tama ne mamate ato fanau. Fai magaaho, ne logona e ia e monuina ke feaki ua e tama taane tino malolō. Ka e manatu agaia e ia e tau tama takitaha ne mamate. He moui katoa haana, ne iloa tonu e ia e tau tau moui he tau tama mukemuke haana ne mokulu mo e mamate ato fanau, ane mai ni momoui a lautolu. Kua fai fakavēaga nakai e tau Kerisiano pihia ke amaamanaki ma e liu tu mai ke liuaki age e moui ke he tau tama ha lautolu ne mamate?

Ko e tali mukamuka ke he hūhū kua nakai iloa e tautolu. Nakai talahau fakahako he Tohi Tapu hagaao ke he liu tu mai he tau tama mukemuke ne mamate ato fanau mo e mokulu. Pete ia, kua ha ha he Kupu he Atua e tau matapatu fakaakoaga hagaao ke he hūhū ti maeke ke foaki mai e mafanatia.

Kia manamanatu a tautolu ke he ua e hūhū ne tatai. Fakamua, mai he onoonoaga he Atua, kamata ne fe e moui he tagata—he magaaho ne fakafua po ke he fanau? Uaaki, fēfē e onoonoaga ha Iehova ke he tau tama nakaila fanau—ko e tau tagata kia po ke tau tegatega (cell) mo e tau vala aleale (tissue) ne putuputu i loto he nofoaga tama he matua fifine? Kua foaki he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu e tau tali maaliali ke he tau hūhū ua ia.

Fakakite maaliali he Fakatufono faka-Mose kua kamata e moui, nakai he magaaho ne fanau ai, ka e he kamataaga. Puhala fe? Ne fakakite ai ka tamate e tama nakaila fanau ko e fakahala mate. Mailoga e fakatufono nei: “To totogi ni e moui ke he moui.”a (Esoto 21:22, 23) Ti ko e tama i loto he manava he matua fifine ko e tagata moui. He maama e talahauaga mooli ia nukua lagomatai e tau Kerisiano totou miliona ke tiaki e fakatōtama, he mailoga ko e agahala kelea lahi ke he Atua.

Kua moui e tama ne nakaila fanau, ti uho fēfē ki a Iehova e moui ia? Kua poaki he fakatufono i luga kia tamate e tagata lahi ha kua fakatupu e mate he tama nakaila fanau. Maaliali ai mogoia, ko e moui he tama nakaila fanau kua uho lahi ke he fofoga he Atua. Lafi ki ai, loga e kupu he tau Tohiaga Tapu ne fakakite kua fioia e Iehova e tama nakaila fanau ko e taha tagata moui. Ma e fakatai, ne omoomoi e Patuiki ko Tavita ke talahau hagaao ki a Iehova: “Ne ufiufi e koe au ke he manava he haku a matua fifine. . . . Ne fioia he na fofoga hāu haku a tino oti ka e nakai la mau; kua tohi oti foki ke he hāu a tohi, kua taute e tau aho ka e nakai la ha i ai taha.”—Sala. 139:13-16; Iopu 31:14, 15.

Kua fioia foki e Iehova ko e tama nakaila fanau kua fai aga pauaki ti liga aoga lahi ma e vahā anoiha. He fatu e hoana ha Isaako ko Repeka he mahaga, ne talahau e Iehova e perofetaaga ke he tau tama taane tokoua hane mioi i loto he manava haana, ne fakakite kua fitā he iloa he Atua e tau aga ha laua ka lauia lahi he magaaho fakamui.—Kene. 25:22, 23; Roma 9:10-13.

Ko e tala fuluola foki ke he mena ne tupu ki a Ioane ko e Papatiso. Pehē e tala he Evagelia: “Kua logona e Elisapeta e fakaalofa a Maria, ti hopohopo ai e tama ke he manava hana, kua fakapuke foki he [a]gaga [t]apu a Elisapeta.” (Luka 1:41) He fakamaama e mena nei ne tupu, ne fakaaoga he ekekafo ko Luka e kupu Heleni ne liga hagaao ke he tama nakaila fanau po ke tama mukemuke ne mole laia e fanau. Ne fakaaoga foki e ia e kupu taha ia ke hagaao ke he tama mukemuke ko Iesu ne takoto he fale povi.—Luka 2:12, 16; 18:15.

Ke he tau mena oti ia, kua foaki mai nakai he Tohi Tapu ki a tautolu e fakavēaga ke iloa e kehekehe lahi he tama mukemuke he manava mo e tama mukemuke ne fafagu fakamua? Liga nakai pihia. Ti felauaki e mena ia mo e tau mouaaga fakasaiene foou. Ma e fakatai, ne iloa he tau tagata kumikumi kua maeke e tama mukemuke he manava ke logona mo e lutu ha ko e tau mena tutupu i fafo he manava. Ti nakai ofo ai ko e matua fifine ne teitei fanau kua fakatupu e pipiaga tata mo e tama hane tupu fakahaga i loto he manava haana.

Ka fanau mai e tama mukemuke, kua fa kehekehe e tau magaaho ne tupu fakahaga he manava. Manamanatu ke he fakatai nei: Taha e matua fifine ne fanaumaua ke he tama mukemuke ne moui, ka e mate he fai aho he mole. Taha matua fifine foki ne lakilaki he tama mukemuke haana ke hiva e mahina, ka e mate e tama ato fanau. Kua fakamonuina kia e matua fifine fakamua he amaamanaki to liu tu mai e tama haana ha ko e mena fanaumaua, ka e nakai fai amaamanaki pihia e matua fifine ke uaaki?

Ke fakakatoatoa ai, kua fakaako fakamaaliali he Tohi Tapu kua kamata e moui he magaaho ne fakafalefale ti fioia e Iehova e tama nakaila fanau ko e tagata kehe lahi mo e uho. Ha ko e kupu mooli ia he Tohi Tapu, ne liga kitia he falu kua nakai fetataiaki e tau manatu ke he nakai fai amaamanakiaga ma e liu tu mai he tama nakaila fanau ne mate. Mooli, liga logona e lautolu ko e fetoko pihia kua fakauaua e tuaga faka-Tohi Tapu ha tautolu ke totoko e fakatōtama, ne kua fakavē lahi ke he tau kupu mooli ia ni.

He tau magaaho kua mole, ne talahau he senolo nei e falu hūhū aoga ne liga fakakite e fakauaua nukua maeke ke fakaliu tu mai e tau fanau ne mamate ka e nakaila fanau. Ma e fakatai, to tuku kia he Atua e gaenui (embryo) ne nakaila mau katoatoa ia ki loto he manava he fifine i Parataiso? Ka ko e kumikumi fakalahi mo e manamanatu hokulo ke he liogi ne takitaki atu e Kau Fakatufono ke talahau ko e tau manatu pihia kua nakai lauia lahi ke he amaamanakiaga he liu tu mai. Pehē a Iesu: “Kua maeke ke he Atua e tau mena oti kana.” (Mare. 10:27) Ne fakakite ni he mena ne tupu ki a Iesu e mooli he talahauaga ia; ne hiki mai e moui haana he lagi ke he manava he tamafine tote—ko e mena kua nakai maeke ke he onoonoaga he tagata.

Ti kakano kia e tau mena oti nei, kua fakaako he Tohi Tapu ko e tau tama ne mamate ka e nakaila fanau to liliu tutū mai? Lata ia tautolu ke peehi kua nakai tali fakatonu he Tohi Tapu e hūhū ia, ti nakai fai fakavēaga ma e tau tagata ke peehi malolō e matakupu nei. Liga fakatupu he matakupu nei e loga he tau hūhū kehekehe. Ka e liga mitaki mooli ke nakai fuafua manatu. Ko e mena ne iloa e tautolu anei: Ko e matakupu kua lago ai ki a Iehova ko e Atua, ko ia ne lahi e fakaalofa totonu mo e fakaalofa noa. (Sala. 86:15) Nakai fakauaua ai, ko e manako mooli haana ke utakehe e mate he puhala he liu tu mai. (Iopu 14:14, 15) Maeke ia tautolu ke mauokafua to taute tumau e ia e mena hako. To foaki e ia e fakamauluaga ma e tau matafatia loga ne lauia ai a tautolu he nonofo he lalolagi kelea nei he takitaki fakaalofa e ia e Tama haana ke ‘moumou e tau gahua he Tiapolo.’—1 Ioa. 3:8.

[Matahui Tala]

[Fakatino he lau 13]

To foaki e Iehova e fakamauluaga ke he tau mena tutupu mamahi oti