Fekafekau he Magahala ne Mua Atu e Fakalaulahi

Ne talahau e Harley Harris

Ko e mahina a Sepetema 2, 1950, i Kennett, Missouri, U.S.A. Ko mautolu he toloaga takaiaga, ne viko takai he matakau vale. Ne tamai he ekepule he maaga e National Guard ke puipui a mautolu mai he toloaga miha. Ko e tau kautau ne mautali mo e tau fana mo e tau pelu tau ne laini he puhalatū. Pete he ekefakakelea mai, ne o hui a mautolu ke he tau motokā ha mautolu ti o atu ki Cape Girardeau, i Missouri, ma e tau vala ne toe he toloaga. Ko e matakavi ia ne papatiso ai au he 14 e tau he moui. Ka e fakaatā au ke tala atu e puhala ne maeke au ke fekafekau ki a Iehova he tau vahā kelea nei.

KE HE mataulu he atu tau 1930, ko e tau matua tupuna haaku mo e fanau tokovalu ha laua ne logona e falu tapakiaga he tau lauga he Matakainaga ko Rutherford ti talitonu kua moua tuai e lautolu e kupu mooli. Ko e tau matua haaku, ko Bay mo Mildred Harris, ne papatiso he 1935 he fonoaga i Washington, D.C. Ne olioli lahi a laua ke eke mo vala he “moto tagata tokologa,” ne kitia laia he fonoaga ia!—Fakakite. 7:9, 14.

He tau hake, ne fanau au. Ti taha e tau he mole, ne hiki e tau matua haaku ke he matakavi mamao i Mississippi. He nonofo a mautolu he matakavi ia, ne nakai fai leveki faifano foki ne ahiahi mai ki a mautolu. Ne fematuuta e magafaoa haaku mo e Peteli ti ō he tau toloaga, ti fai magaaho, ko e fakalatahaaga naia ne moua e mautolu mo e tau matakainaga.

Fakauka i Lalo he Favaleaga

Ke he Felakutaki II he Lalolagi, ne lauia lahi mahaki e Tau Fakamoli a Iehova ke he favaleaga ha ko e tū uho ha lautolu. Kua hiki tuai a mautolu ki Mountain Home, i Arkansas. He taha aho, ne fakamatala e matua taane haaku mo au he puhalatū. Amanaki e tagata taane ti hamuti e tau mekasini mai he matua haaku, ti tugi ai. Ne ui e ia a maua ko e tau tagata atemoa he nakai ō ke he tau. He lima laia e tau he moui, ne kamata au ke tagi. Ne ono totonu e matua taane haaku ke he tagata mo e nakai fai mena ne talahau ato fano kehe e tagata.

Kua fai tagata mitaki foki ne fanogonogo ki a maua. He taha magaaho ne viko takai e matakau vale ia maua he motokā ha maua, ati hau e loea fakahala. “Ko e heigoa e mena ne tupu?” he hūhū e ia. Ne tali e tagata taane, “Nakai tau a laua nei ko e Tau Fakamoli a Iehova ma e motu ha laua!” Ati hopo hake e loea ke he tuagahui he motokā ha maua ti fakatūtū: “Na tau au he Felakutaki I he Lalolagi, mo e to tau foki au he felakutaki ē! Toka e mutolu e tau tagata nei ke ō. Nakai fakahagahaga kelea e laua ha tagata!” Ati mavehevehe fakatekiteki e moto tagata. Kua loto fakaaue mooli a maua ke he tau tagata mitaki ia ne fakakite e mahani totonu he tagata ki a maua!—Gahua 27:3.

Fakamalolō he Tau Fonoaga a Mautolu

Ko e fonoaga he 1941 ha St. Louis, i Missouri, ne latatonu mooli mo mautolu. Hagaao ke he taha fuafuaaga, ne molea e 115,000 ne o atu. Ko e numera ofoofogia he 3,903 ne papatiso! Ne manatu mitaki e au e lauga he Matakainaga ko Rutherford ne mataulu “Tau Fanau he Patuiki.” Kua vagahau fakahako mai a ia ki a mautolu ko e tau tama ikiiki, ti moua e mautolu oti e lagaki he tohi Children lanu moana fulufuluola. Ko e fonoaga nei ne fakamalolō au ke fehagai ke he mena ka tupu he tau hake, ko e tau ne kamata au ke fano he aoga he tau fanau ikiiki. Ne fakaoti e tau kasini haaku mo au he aoga he nakai saluti ke he matini. Ne liliu a mautolu he aoga he tau aho takitaha ke kitia neke liga hiki e manatu he tau takitaki aoga. Loga e pogipogi ne o hui a mautolu hala ulu akau ke he aoga—ka e fekau ni ke liliu ki kaina. Ka e logona hifo e au ko e puhala ha mautolu a ia ke fakakite e mahani fakamooli ke he Kautu he Atua.

Ti nakai leva ne poaki he United States Supreme Court ke nakai matafakatufono e saluti he matini. Ati maeke a mautolu ke ō he aoga. Ne totonu lahi e faiaoga ti toka a mautolu ke taute e tau gahua aoga ne tōtua. Fakalilifu mai foki e tau kapitiga aoga ha mautolu.

Ne manatu foki e au e fonoaga he 1942 ha Cleveland, i Ohio, ne taute he Matakainaga ko Nathan H. Knorr e lauga “Mafola—To Tumau Nakai?” Ne fakakite he kumikumiaga nei he Fakakiteaga veveheaga 17 to fai mafola ka mole e Felakutaki II he Lalolagi. Ati amanaki ke fakalaulahi atu ai. Ke tauteute ma e fakatokaaga ia, ne hafagi e Aoga Kiliata he 1943. Nakai iloa e au he mogo ia e puhala ka lauia e mena nei ke he moui haaku anoiha. Ne hoko mai mooli e mafola he mole e felakutaki ti totoka hifo e favale. Ka e, he magaaho ne kamata e Felakutaki ha Korea he 1950, ne liu totoko foki ke he gahua fakamatala ha mautolu, tuga ne fakamaama he kamataaga.

Fakalataha Katoatoa ke he Fakalaulahiaga

He 1954, ne paase au he aoga tokoluga, ti taha e mahina he mole ne kamata au ke paionia. Mole e fekafekau i Kennett, Missouri, ne takai viko he matakau vale a maua he 1950, ne uiina au ke he Peteli ia Mati 1955. Ko e fakapotopotoaga ne kotofa au ki ai ne putoia e Times Square, he lotouho ha New York City, ko e vala he matakavi ia. Ko e kehe ha ia mai he moui he maaga i tua! Maeke ai au ke tutala ke he tau tagata lavelave i New York he hafagi e mekasini ke he vala tala fakalagalaga manatu ti pehē, “Kua hūhū hifo nakai e koe e hūhū nei?” Ti tokologa ne talia e tau mekasini.

Taha he tau magaaho ne fiafia lahi au ki ai he Peteli ko e tapuakiaga pogipogi, ne takitaki he Matakainaga ko Knorr. Nukua maeke mooli a ia ke fakamaama e tau kupu Tohi Tapu mo e fakagahua e tau kupu ia ma mautolu ke he puhala aoga lahi! Ne tutala a ia ki a mautolu ko e tau matakainaga taane fuata nakaila mau ke tuga e matua taane ke he tama taane haana, he fa foaki e fakatonuaga mitaki ke he puhala ke fehagai ke he tau matakainaga fifine. He 1960, ne fifili au ke fai hoana.

Ne tuku e au e tohi haaku ke toka e Peteli he 30 e aho i mua, ka e nakai moua e tali. He matahiku he aho ke 30 aki, pete he mahani mā au, ne fakamalolō au ke hūhū hagaao ke he aho fakaoti haaku he Peteli. Ne tali he Matakainaga ko Robert Wallen e telefoni ti hau ke he mena ne gahua ai au. Ne hūhū mai a ia ko e fēfē e manatu haaku ke paionia pauaki po ke gahua he takaiaga. “Ka e taha e mena ma Bob,” he tali e au, “na 24 laia e tau haaku he moui, ti ai lahi e mena haaku ne iloa.”

Matutaki ke he Gahua Takaiaga

He pō ia, ne fai fagatohi lahi ne toka he poko haaku. Ne ha ha i ai taha e laupepa fakapuke ke paionia pauaki mo e taha ke gahua takaiaga. Ae! Ne ofoofogia lahi mahaki au! Ti moua e au e kotofaaga lahi ke fekafekau ma e tau matakainaga haaku ke he gahua he takaiaga he faahi toga ki lalo ha Missouri mo e faahi uta ha Kansas. Ato toka e Peteli, ne fano au he fono ma e tau leveki faifano. He matahiku lauga he Matakainaga ko Knorr, ne pehē a ia: “He eke a mutolu mo tau leveki takaiaga mo e tau leveki faahi motu, nakai kakano kua mua atu e mena ha mutolu ne iloa ke he tau matakainaga he fakapotopotoaga. Kua mua atu e mena ne iloa he falu ke he mena ne iloa e mutolu. Ka e nakai fakaatā he tau tuaga ha lautolu a lautolu ke taute e kotofaaga ne moua e mutolu. Maeke ia mutolu ke lahi e mena ka ako mai ia lautolu.”

Kua mooli ha e tau mena ia! Ko e Matakainaga ko Fred Molohan mo e hoana haana fakalataha mo e taokete ha Fred ko Charley mai Parsons, i Kansas, ko e tau fakafifitakiaga mitaki lahi mahaki a lautolu. Ne iloa e lautolu e kupu mooli tali mai he kamataaga he atu tau 1900. Kua fiafia lahi mooli ke logona e tau mena tutupu ki a lautolu ato fanau au! Taha foki e matakainaga taane ko John Wristen, ko e matakainaga totonu ne motua ha Joplin, i Missouri, ne paionia ke he loga e tau hogofulu tau. Ko e tau matakainaga fakahele nei kua lahi e fakalilifu ke he fakaholoaga fakateokarasi. Ne taute e lautolu au ke logona hifo e loto fakaaue ko e leveki takaiaga ha lautolu—pete kua fuata au.

He 1962, ne mau au mo Cloris Knoche, ko e paionia ulu kula ne makaukau lahi. Ne matutaki au ke he gahua takaiaga fakalataha mo Cloris. He nonofo mo e tau matakainaga, ne iloa mitaki e maua a lautolu. Maeke ia maua ke fakamalolō e tau fuata ke kamata e fekafekauaga mau. Tokoua e fuata mui he takaiaga—ko Jay Kosinski mo JoAnn Kresyman—ne mautali tuai ke moua e fakamalolōaga pihia. He gahua he fekafekauaga mo laua mo e tutala ke he tau mena fiafia ne moua he foaki noa e moui ati fakaohooho a laua ke fakatoka e tau foliaga. Ne eke a JoAnn mo paionia pauaki, mo e fekafekau a Jay he Peteli. Fakamui, ne mau a laua, ti fekafekau ai mogonei he gahua takaiaga ke kavi ke he 30 e tau.

Fekafekauaga Faka-Misionare

He 1966, ne hūhū e Matakainaga ko Knorr ki a maua ko e manako nakai a maua ke fekafekau he motu kehe. “Fiafia a maua he gahua hinei,” he tali e maua, “ka e ka manako lagomatai e taha matakavi, kua atā a maua.” Taha e faahi tapu he mole, ne uiina a maua ke he Aoga Kiliata. Ko e fiafia lahi ha ia ke liu ke he Peteli he ō ke he aoga, ti lafi mo e tokologa ia lautolu ne ofania mo e fakalilifu e au! Ne fakatū kapitiga foki a maua mo e tau matakainaga he vahega, ne fekafekau fakamooli ke hoko ke he aho nei.

Ne fakafano a Cloris mo au ki Ekuatoa i Amerika Toga, fakalataha mo Dennis mo Edwina Crist, ko Ana Rodríguez, mo Delia Sánchez. Ne ō a Dennis mo Edwina ke he taone lahi, ko Quito. Tuga a maua, ko Ana mo Delia ne kotofa ke he taone lahi ke toluaki ha Ekuatoa ko Cuenca. Ko e matakavi ne putoia ua e faahimotu. Ne kamata e fakapotopotoaga fakamua i Cuenca he lotofale ha maua. Ti tokofā a mautolu mo e ua e tagata ne lafi mai. Ne manamanatu a mautolu to maeke fēfē a mautolu ke taute e gahua fakamatala.

Kua puke a Cuenca he tau fale tapu, ti ko e tau aho ne talahau ke fakatapu kua puke foki e taone he tau foleni fakalotu. Ka ko e tau tagata i Cuenca ne loga lahi e tau hūhū. Ma e fakatai, he mogo fakamua ne feleveia au mo Mario Polo, ko e toa laga pasikala taholi, ne ofo au he hūhū haana, “Ko hai e fifine fakataka ne totoku he tohi he Fakakiteaga?”

He taha mogo, ne hau a Mario ke he kaina ha maua he pō mo e tupetupe lahi. Ne age he akoako fakamatala ki a ia e falu tohi ne tukumale kelea e Tau Fakamoli a Iehova. Ne fakamaama age e au kua lata ke fakaatā e tagata ne tukumale ke papale a ia. Ti ko e aho hake, ne uiina e Mario e akoako mo au ke he kaina haana ke tali e tau tukumale ia. He fono ia, ne pulega age au ke tutala hokoia ni a mautolu ke he Tolu Taha. He totou he akoako e Ioane 1:1, ne fakamaama fakahako ni e Mario e kakano he kupu tohi ia. Ti pihia foki ke he tau kupu Tohi Tapu oti ne tutū ai. Maama ai, ne fano kehe e akoako ka e nakai fai fakamooliaga ke he Tolu Taha. Ne mauokafua a Mario mo e hoana haana mai he mena nei kua ha ha ia tautolu e kupu mooli, ti eke a laua mo tau tagata ne lalago katoatoa e tau fakaakoaga he Tohi Tapu. Ko e fiafia ha ia ke kitia he taone ha Cuenca kua malikiti hake ke he 33 e fakapotopotoaga ti ko e matakavi lahi e kotofaaga mua ha mautolu, ne hokotia ke he 63 e katoa—ko e tupuaga ofoofogia mooli!

Kitia Mai he La e Tupu Lahi ki Mua

He 1970, ne ole ki a au ke finatu ke he la i Guayaquil fakalataha mo Al Schullo. Ne leveki tokoua e maua e gahua he la. Ne gahua vala magaaho a Joe Sekerak he peke e tau tohi ma e 46 e fakapotopotoaga he motu katoa. Fai magaaho ne fekafekau misionare a Cloris he fonua ka e gahua au he Peteli. Ne lagomatai e ia 55 e tagata ke papatiso, ti fa mahani ke kavi tolu ke he lima e tagata fakaako ne papatiso he toloaga.

Ma e fakatai, ne fakaako a Cloris mo e fifine ne higoa ko Lucresia, ne totoko e taane. Pete ia, ne fakahiku papatiso a Lucresia ti kamata ke fekafekau ko e paionia tumau. Ne fakaako e ia e fanau haana ke he tau puhala ha Iehova. Ko e tau tama taane tokoua haana mogonei ko e tau motua, ti taha ne paionia pauaki; ko e tama fifine haana ko e paionia. Ko e mokopuna fifine haana ne mau mo e matakainaga taane mitaki, ti fekafekau foki a laua ko e tau paionia pauaki. Ne lagomatai he magafaoa nei e tokologa ke iloa e kupu mooli.

He 1980 ne kavi ke he 5,000 e tagata fakailoa i Ekuatoa. Ne tokologa lahi a mautolu he ofisa tote ha mautolu. Ti foaki he matakainaga ki a mautolu e fonua ne 32 e heketea he matakavi i tua ha Guayaquil. He 1984 ne kamata a mautolu ke tā e la ofisa foou mo e Fale Takaiaga he fonua nei, ne fakaulu ai he 1987.

Limalima Auloa ke he Fakalaulahi Atu

Ke he tau tau loga, kua mafanatia ke kitia e tau tagata fakailoa mo e tau paionia loga mai he falu motu ne o mai ki Ekuatoa ke he matakavi ne manako lagomatai lahi ma e tau tagata fakamatala he Kautu. Taha fakafifitakiaga ne manatu lahi e au ko e ha Andy Kidd, ko e faiaoga ne litaea mai i Kanatā. Ne hiki a ia ki Ekuatoa he 1985 he 70 e tau tau moui ti fekafekau tua fakamooli ato mate he 2008 he 93 e tau. He kitia fakamua e au a ia he kotofaaga haana, ko ia ni e leveki he fakapotopotoaga tote. He taufetului ke vagahau Sepania, ne taute e ia e lauga ke he tau tagata mo e takitaki e Fakaakoaga he Kolo Toko. Takitaki foki e ia e Aoga Fekafekau Fakateokarasi ti loga e vala ne taute he Feleveiaaga Fekafekau! He matakavi ia, kua ha i ai mogonei ua e fakapotopotoaga hane tupu olaola, kua teitei ke 200 e tagata fakailoa mo e loga e motua.

Taha matakainaga taane, ko Ernesto Diaz, ne hiki mai he Tau Faahi Kaufakalataha mo e magafaoa haana, ne talahau he valu e mahina he mole i Ekuatoa: “Ko e fanau tokotolu ha maua kua iloilo he vagahau ia ti eke mo tau faiaoga mitaki lahi mahaki. Ko e matua taane, ne hokotia au ke he foliaga ne tuga kua nakai maeke he fakatokaaga nei—he eke mo paionia tumau, ti fakalataha auloa ke he fekafekauaga mau mo e magafaoa haaku. Kua takitaki e mautolu 25 e fakaako Tohi Tapu he katoa. Ko e tau mena oti nei kua fua mai e lahi he kaufakalataha he magafaoa mo e mua atu kua fakatata lahi mo Iehova ke he mena ne nakaila iloa fakamua e au.” Kua loto fakaaue lahi ha ia ha tautolu ke he tau matakainaga fakahelehele nei!

Ne fakalaulahi foki e la he 1994, kua fakalahiua ai. He 2005 ne molea e numera ha mautolu ko e 50,000 he tau tagata fakailoa, ti lata e la ke fakalaulahi atu. Ati putoia ai e fakalahi he Fale Takaiaga mo e fale nonofo foou, pihia mo e tau ofisa fakaliliu. Ko e tau fale foou nei kua fakaulu ia Oketopa 31, 2009.

He fakaoti au he aoga he 1942, kavi ke he 60,000 e Tau Fakamoli he Tau Faahi Kaufakalataha. Mogonei kua molea e miliona. He o mai a mautolu ki Ekuatoa he 1966, kavi ke 1,400 tagata fakailoa he Kautu hinei. Mogonei, molea e 68,000. To tokologa atu ka o mai he tau tagata fakaako Tohi Tapu ne 120,000 mo e molea e 232,000 ne fakalataha ke he Fakamanatuaga he mate ha Keriso he 2009. Mooli, kua fakamonuina e Iehova e tau tagata haana he puhala kua nakai manatu a tautolu ki ai. Kua fiafia mooli ke moui he magaaho mo e matakavi ne mua ue atu e fakalaulahiaga!a

[Matahui Tala]

[Tau Fakatino he lau 5]

Malē toloaga (1981) mo e Fale Toloaga Guayaquil (2009) he fonua taha ia