Taute e Tau Fifiliaga kua Fakaheke e Atua

“Ko e tagata lotomatala, kua manamanatu a ia ke he hana tau puhala.”—FAKATAI 14:15.

1, 2. (a) Ko e heigoa kua lata mo matapatu manamanatu ha tautolu he tau fifiliaga oti kana ne taute e tautolu? (e) Ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu ki ai?

LIGA loga ne taute e tautolu he tau aho takitaha. Laulahi ne nakai tumau e aoga. Ka ko e falu ne lauia lahi mahaki e tau momoui ha tautolu. Ko e heigoa e tau mena ia? Ko e tau fifiliaga. He tau fifiliaga oti kana ne taute e tautolu, lalahi po ke ikiiki, ko e matapatu manamanatu ha tautolu ko e fakaheke e Atua.—Totou 1 Korinito 10:31.

² Kua mukamuka nakai ia koe ke taute e tau fifiliaga, po ke paleko ma haau ke taute ai? Ke holo ki mua a tautolu ke he motua faka-Kerisiano, kua lata ia tautolu ke fakaako ke kitia e hako mai he hepe ti taute mogoia e tau fifiliaga kua fakakite e tau manako ni ha tautolu ka e nakai ko e fifiliaga he falu. (Roma 12:1, 2; Hepe. 5:14) Ko e heigoa falu kakano fakalagalaga kua lata ia tautolu ke fakaako ke taute e tau fifiliaga mitaki? Ko e ha he falu magaaho kua uka lahi ke taute e tau fifiliaga? Ti ko e heigoa e tau lakaaga ka taute e tautolu ke kitia mitaki ko e tau fifiliaga kua taute e tautolu kua fakaheke e Atua?

Ko e Ha ne Lata ke Fai Fifiliaga?

3. Ko e heigoa kua nakai lata ia tautolu ke fakaatā ke tauhele e puhala taute fifiliaga ha tautolu?

³ Ka lotolotoua a tautolu ke he tau mena kua putoia e tau tuaga he Tohi Tapu, ko e tau kapitiga aoga po ke tau kapitiga gahua ha tautolu ne liga pehē kua nakai mauokafua mooli a tautolu ke he tau taofiaga ha tautolu ti kua mukamuka lahi ke fakaohooho. Kua liga pikopiko, fakavai, po ke kaihā a lautolu ti lali ke fakaohooho a tautolu ke ‘mui atu ke he tokologa’ he fakalataha mo lautolu po ke lagohala ki a lautolu. (Esoto 23:2) Ka ko e tagata kua iloa e puhala ke taute e tau fifiliaga kua fakaheke e Atua, to nakai fakaatā e matakutaku po ke manako ke talia ke fakatupu a ia ke mahani he puhala kua nakai tatai mo e loto manamanatu haana ne fakaako he Tohi Tapu.—Roma 13:5.

4. Ko e ha ne liga manako e falu ke taute e tau fifiliaga ma tautolu?

⁴ Ko lautolu oti ne manako ke taute e tau fifiliaga ma tautolu kua nakai fakahagahaga kelea ki a tautolu. Ko e tau kapitiga manatu mitaki ne liga fakamakamaka ki a tautolu ke mumui ke he fakatonuaga ha lautolu. Ka nonofo kehe a tautolu mai he kaina, liga manamanatu hokulo agaia e tau magafaoa ha tautolu ke he tau momoui ha tautolu ti liga omoomoi ke matutaki ke putoia a lautolu ke he tau fifiliaga aoga kua fehagai mo tautolu. Tuga anei, manamanatu ke he matakupu he tuluiaga fakaekekafo. Ne totoko fakamaaliali he Tohi Tapu e fakaaoga hehē he toto. (Gahua 15:28, 29) Ka e ha ha i ai falu manatu ma e levekiaga he malolō tino ne nakai mukamuka ti kua lata ia tautolu takitokotaha ke taute e fifiliaga fakatagata ke he tuluiaga ka talia po ke tiaki e tautolu.a Liga ha ha he tau fakahele ha tautolu e tau manatu malolō ke he tau matakupu nai. Ka ko e fifiliaga ke he tau manatu ia, igatia e Kerisiano papatiso mo e lata ke hahamo “hana ni a kavega” he matagahua. (Kala. 6:4, 5) Ko e matapatu onoonoaga ha tautolu ke fakatumau e loto manamanatu mitaki ki mua he Atua, nakai ke he tau tagata.—1 Timo. 1:5.

5. Maeke fēfē ia tautolu ke kalo kehe he matematekelea he tukia moumou e tua ha tautolu?

⁵ Maeke he lotolotoua ke hagahaga kelea lahi mahaki ai a tautolu. Ne tohi he tutaki ko Iakopo ko e tagata loto fakauaua kua “hikihikifano ke he hana tau mahani oti.” (Iako. 1:8) Tuga e tagata he poti nakai fai muivaka he tahi loka, to havilia a ia ha ko e manatu hikihikifano he tagata. To mukamuka mooli ma e tagata pihia ke matematekelea ha ko e tukia moumou he tua haana ti tukupau e falu ha ko e tuaga momoko haana! (1 Timo. 1:19) Maeke fēfē a tautolu ke kalo kehe mai he fua ia? Kua lata ia tautolu ke “fakatumau ke he tua.” (Totou Kolose 2:6, 7.) Ke mauokafua, kua lata ia tautolu ke fakaako ke taute e tau fifiliaga kua fakakite e tua ha tautolu ke he Kupu omoomoi he Atua. (2 Timo. 3:14-17) Ka ko e heigoa ka tauhele e maamaaga ha tautolu ke taute e tau fifiliaga mitaki?

Kakano kua Uka ke Taute e Tau Fifiliaga

6. Liga lauia fēfē a tautolu he matakutaku?

⁶ Kua liga fakanonaia he matakutaku a tautolu—matakutaku he taute e fifiliaga hepe, matakutaku neke kaumahala, po ke matakutaku he tuga kua goagoa ke he falu. Ti maama e tau manamanatuaga ia. Nakai fai tagata ne manako ke taute e fifiliaga kelea, ko e fifiliaga kua fakatupu e lekua mo e liga fakamā. Pete he pihia, ko e ofania e Atua mo e haana Kupu ka lagomatai a tautolu ke fakatote hifo e tau matakutaku ha tautolu. He tau puhala fe? Ko e fakaalofa ke he Atua to fakaohooho a tautolu ke fakakia tumau ke he haana a Kupu mo e tau tohi ne fakavē ke he Tohi Tapu ato taute e tautolu e tau fifiliaga aoga lahi. To fakatote hifo e tautolu e tau hehē ne taute e tautolu. Ko e ha? Ha ko e Tohi Tapu ka “uta ai e loto matala kia lautolu ne goagoa; ko e iloilo mo e loto manamanatu ke he tau fuata.”—Fakatai 1:4.

7. Ko e heigoa ka fakaako he fifitakiaga he Patuiki ko Tavita ki a tautolu?

⁷ To taute tumau nakai e tautolu e fifiliaga hako? Nakai. Taute mena hehē oti a tautolu. (Roma 3:23) Ma e fakatai, ko e Patuiki ko Tavita ko e tagata taane pulotu mo e fakamooli. Ka e, he falu mogo kua taute e ia e tau fifiliaga kelea ne fakatupu e matematekelea ki a ia mo e falu. (2 Samu. 12:9-12) Pete ia, ne nakai fakaatā e Tavita e tau hehē haana ke fakalolelole e iloaaga haana ke taute e tau fifiliaga ne ha ha ai e taliaaga he Atua. (1 Patu. 15:4, 5) Maeke ia tautolu ke mauokafua pete ne tau hehē kua mole, he tuga a Tavita, kia manatu e tautolu to nimo e Iehova e tau hehē ha tautolu mo e fakamagalo e tau agahala ha tautolu. To matutaki a ia ke lalago a lautolu kua ofania mo e omaoma ki a ia.—Sala. 51:1-4, 7-10.

8. Ko e heigoa kua fakaako mai e tautolu he talahauaga he aposetolo ko Paulo hagaao ke he fakamauaga?

⁸ Maeke ia tautolu ke fakatote e fakaatukehe ne logona hifo e tautolu he taute e tau fifiliaga. Fēfē? He mailoga ko e falu magaaho kua loga e puhala hako ke fifili mai i ai. Manamanatu ke he puhala ne fakamaama he aposetolo ko Paulo e matakupu he fakamauaga. He omoomoi he agaaga, ne tohi e ia: “Kaeke kua manatu taha kua mahani fuafuakelea ke he tamafine hana, ka lahi tuai a ia, mo e mena aoga foki ke pihia kia eke a e ia e mena kua loto ki ai, nakai hala ai a ia, kia fakalataha a laua mo e hana tane. Ka ko ia kua mau hana loto, ka nakai fai mena ke lekua ai, ti ha ha ia ia e pule ke he hana loto, mo e mau e manatu he hana loto ke he mena nai ke taofi ai hana tamāfine tote, kua mitaki hana mena kua eke.” (1 Kori. 7:36-38) Ne fakamalolō e Paulo e nofo tokotaha ko e puhala mitaki lahi mahaki, ka e nakai ko e fifiliaga hako hokoia.

9. Lata kia ia tautolu ke tupetupe ke he puhala kua onoono e falu ke he tau fifiliaga ha tautolu? Fakamaama.

⁹ Lata nakai ia tautolu ke tupetupe ke he onoonoaga he falu ke he tau fifiliaga ne taute e tautolu? Lata ke fai. Mailoga e mena ne talahau e Paulo ke he manatu he kai e tau mena kai ne liga poa ke he tau tupua tā. Ne fakakite e ia e fifiliaga ne liga nakai hepe, ka e maeke ke fakatupu e hagahaga kelea ke he taha ne lolelole e loto manamanatu. Ko e heigoa e fifiliaga a Paulo? “Kaeke kua tupetupe e matakainaga haku he mena kai nakai tuai kai au e kakano he tau manu tukulagi, neke tupetupe haku a matakainaga kia au,” he tohi e ia. (1 Kori. 8:4-13) Kua lata foki ia tautolu ke tupetupe ke he puhala he tau fifiliaga ha tautolu ka lauia e tau loto manamanatu he falu. Mooli, ko e matapatu manamanatu ha tautolu ko e lauiaaga he tau fifiliaga ha tautolu ka putoia e tuaga kapitiga ha tautolu mo Iehova. (Totou Roma 14:1-4.) Ko e heigoa e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ka lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga kua fakaheke e Atua?

Ono e Lakaaga ke Taute e Fifiliaga Mitaki

10, 11. (a) Maeke fēfē a tautolu ke kalo kehe mai he fakatokoluga i loto he magafaoa? (e) Ko e heigoa kua lata he tau motua ke tokaloto ka taute e tau fifiliaga ne lauia e fakapotopotoaga?

¹⁰ Kalo kehe he mahani fakatokoluga. Ato fifili e puhala gahua, kua lata ia tautolu ke hūhū hifo ki a tautolu, ‘Ko e fifiliaga nakai haaku anei ke taute?’ Ne tohi he Patuiki ko Solomona: “Ka hau e mahani fakatokoluga ti hau ai e mā; ka e ha ha i ai e iloilo kia lautolu kua fakatokolalo.”—Fakatai 11:2.

¹¹ Maeke he tau matua ke tuku age e magaaho ke he tau tama ha lautolu ke taute falu fifiliaga, ka e nakai lata he tau tama ke fuafua manatu noa ni e pule pihia. (Kolo. 3:20) Ko e tau hoana mo e tau matua fifine kua fai pule foki i loto he magafaoa ka e lata ke mailoga e tuaga ulu he tau taane ha lautolu. (Fakatai 1:8; 31:10-18; Efeso 5:23) Kua lata foki he tau taane ke mailoga e pule ha lautolu kua fakakaupā ti ko e mena ia kua omaoma a lautolu ke he Keriso. (1 Kori. 11:3) Kua taute he tau motua e tau fifiliaga kua lauia e fakapotopotoaga. Pete ia, kia mailoga e lautolu kua “nakai mua ha [la]utolu a manatu ke he mena kua tohi” he Kupu he Atua. (1 Kori. 4:6) Ne muitua fakatata foki a lautolu ke he takitakiaga ne moua mai he fekafekau fakamoli. (Mata. 24:45-47) Maeke ia tautolu mo e falu ke kalo mai he fakaatukehe mo e maanu lahi kaeke ni ke taute mo e mahani fakalatalata e tautolu e tau fifiliaga ka tuku mai ki a tautolu e pule ke taute ai.

12. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke taute e kumikumiaga? (e) Fakamaama e puhala kua lata he tagata ke taute e kumikumiaga pihia.

¹² Taute e tau kumikumiaga. “Ko e tau manatu he tagata ne malolo ke gahua kua hiku ia ke he muhu mena,” he tohi e Solomona, “ka ko lautolu kua fakatepetepe, kua fakatepetepe atu ni ke he nofogati hokoia.” (Fakatai 21:5) Ma e fakatai, kua manamanatu kia a koe ke fakatū e pisinisi? Ua fakaatā e logonaaga haau ke pule. Moua e tau tala mooli oti kua aoga, kumi e fakatonuaga ha lautolu ne iloa e tau mena ia, ti eketaha ke mailoga e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne lagomatai e fakatokaaga. (Fakatai 20:18) Ke fakapapahi e kumikumiaga haau, tauteute ua e tohiaga—taha ko e fakamatafeiga e tau aoga, taha ko e tau fakalagoaga. Ato taute e koe e fifiliaga, “totou e tau tupe ke palepale aki.” (Luka 14:28) Manamanatu ke he fua mitaki ka lauia e fifiliaga haau ke he tupuaga fakatupe haau ti pihia foki ke he tuaga fakaagaaga haau. Lata ke lahi e magaaho mo e laliaga ke taute e kumikumiaga. Ka ko e taute pihia, liga kalo mai a koe he taute e tau fifiliaga fakatepetepe kua takitaki ke he fakaatukehe ne nakai lata.

13. (a) Ko e heigoa e fakamooliaga kua moua ia Iakopo 1:5? (e) Maeke fēfē he liogi ma e iloilo ke lagomatai a tautolu?

¹³ Liogi ma e iloilo. To fakaheke he tau fifiliaga ha tautolu e Atua ka uiina e tautolu a ia ke lagomatai a tautolu ke taute ai. Ne tohi he tutaki ko Iakopo: “Kaeke ha ha ia mutolu taha kua nakai fai iloilo, kia ole atu a ia ke he Atua; ko ia kua foaki mai mo e totonu ke he tau tagata oti mo e nakai tauage; ti foaki mai ai kia ia.” (Iako. 1:5) Nakai ko e mena fakamā ke talahau kua lata ia tautolu ke moua e iloilo he Atua ke lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga. (Fakatai 3:5, 6) Mole ia, he falanaki katoatoa ke he maamaaga ni ha tautolu ka mukamuka lahi ke fakahehē a tautolu. Ka liogi a tautolu ma e iloilo mo e kumikumi e tau matapatu fakaakoaga he Kupu he Atua, kua fakaatā e tautolu e agaaga tapu ke lagomatai a tautolu ke kitia e tau logonaaga mooli ha tautolu he manako ke taute e puhala gahua ia.—Hepe. 4:12; totou Iakopo 1:22-25.

14. Ko e ha kua lata ia tautolu ke kalo kehe mai he fakatuai?

¹⁴ Taute e fifiliaga. Ua fakatepetepe ke he lakaaga nei ato taute e kumikumiaga mo e liogi ma e iloilo. Ko e tagata iloilo kua fakaatā e magaaho ke ‘manamanatu ke he hana tau puhala.’ (Fakatai 14:15) Ka e ua fakatuai. Kua talahau he tagata fakatuai e tau tala loga ke ufiufi e kakano ha kua nakai taute ai. (Fakatai 22:13) Ka e taute agaia e ia e fifiliaga—ne fifili e ia ke fakaatā e falu ke pule ke he moui haana.

15, 16. Ko e heigoa kua putoia ke he fakagahua e fifiliaga?

¹⁵ Fakagahua e fifiliaga. Ko e laliaga ha tautolu kua fakaaoga ke taute e fifiliaga mitaki ka moumou noa ka nakai muitua e tautolu mo e fakagahua fakalahi ai. “Ko e tau mena oti kua iloa he tau lima hāu ke eke, kia eke a mo e hāu a malolo,” he tohi e Solomona. (Fakama. 9:10) Ke kautū, kua lata ia tautolu ke makai ke moua e tau lagomataiaga kua lata ke fakagahua e tau fifiliaga ha tautolu. Ma e fakatai, ko e tagata fakailoa he fakapotopotoaga kua liga fifili ke paionia. To kautū nakai a ia? To liga kautū a ia ka nakai fakaatā e ia e lahi he gahua tupe mo e fakafiafiaaga ke fakalolelole e malolō haana mo e fofō e magaaho haana kua lata ke taute aki haana a fekafekauaga.

¹⁶ Kua lavea e tau fifiliaga mitaki lahi mahaki ke mukamuka mooli ke muitua. Ko e ha? Ha ko e “lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioa. 5:19) Kua lata ia tautolu ke tau atu ke he “tau iki he pouli ha he lalolagi nai, katoa mo e tau agaga kelea ke he tau mena ha he lagi.” (Efeso 6:12) Ne fakakite he aposetolo ko Paulo mo e tutaki ko Iuta ko e tau tagata ne fifili ke fakaheke e Atua to taufetului ki ai.—1 Timo. 6:12; Iuta 3.

17. Ka momoui fakatatau ke he tau fifiliaga ha tautolu, ko hai kua fakalilifu e Iehova?

¹⁷ Liu kitekite ke he fifiliaga mo e taute e tau hikihikiaga kaeke kua lata. Nakai felauaki tonu e tau fifiliaga oti ke he puhala ne fakatoka. “Ko e vaha mo e tau mena ke tutupu ai kua hoko ia” ki a tautolu oti. (Fakama. 9:11) Pete he pihia, kua amanaki a Iehova ki a tautolu ke fakamanavalahi ke he falu fifiliaga pete ne feleveia mo e tau kamatamata. Ko e fifiliaga he tagata ke fakatapu e moui haana ki a Iehova po ke taute e omonuo he fakamauaga kua nakai hiki. Amanaki e Atua ki a tautolu ke momoui fakatatau ke he tau fifiliaga ia, ti mavehe a ia ke fakalilifu a lautolu kua matakutaku ki a ia. (Totou Salamo 15:1, 2, 4.) Ka e māmā e loga he tau fifiliaga. To liu e tagata iloilo he falu magaaho ke kitekite ke he tau fifiliaga haana. To nakai fakaatā e ia e fakatokoluga mo e ulu kafilo ke puipui a ia ke hiki po ke huhui e fifiliaga. (Fakatai 16:18) Ko e matapatu manatu haana ke matutaki tumau e puhala moui haana ke fakaheke e Atua.

Fakaako Falu ke Taute e Tau Fifiliaga kua Fakalilifu e Atua

18. Fakaako fēfē he tau matua e tau fanau ha lautolu ke taute e tau fifiliaga mitaki?

¹⁸ Maeke lahi e tau matua ke lagomatai e fanau ke iloa e puhala ke taute e tau fifiliaga kua fakalilifu e Atua. Ko e fifitakiaga mitaki taha he tau faiaoga mitaki lahi. (Luka 6:40) Ka lata, maeke he tau matua ke fakamaama ke he tau tama ha lautolu e tau lakaaga kua taute e lautolu ke hoko ke he fifiliaga pauaki. Liga manako foki a lautolu ke fakaatā e fanau ha lautolu ke taute falu fifiliaga ma lautolu ni ti nava ki a lautolu ka holo mitaki e fifiliaga. Ka e kua ka taute he tama e fifiliaga kelea? Ko e manatu mua he matua ke puipui e tama mai he tau fua kelea, ko e taute pihia ka nakai felauaki tumau mo e manako he tama. Ma e fakatai, liga fakaatā he matua e tama ke moua e laisini fakaholo. Ka e kua ka moumou he tama e fakatufono puhalatū ti fakahala. Liga totogi he matua e fakahala. Ka lata he tama ke gahua ke totogi e fakahala, liga kua fakaako ki a ia ke fai fakalagoaga ke he tau mahani haana.—Roma 13:4.

19. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fakaako ke he tau tagata fakaako Tohi Tapu, ti taute fēfē ai e tautolu?

¹⁹ Tala age a Iesu ke fakaako he tau tutaki haana e falu. (Mata. 28:20) Taha fakaakoaga aoga lahi ka fakaako e tautolu ke he tau tagata fakaako Tohi Tapu ko e taute e tau fifiliaga mitaki. Ke taute fakamitaki, lata ia tautolu ke totoko e manako ke tala age e puhala ke taute aki. Mitaki ma tautolu ke fakaako a lautolu ke he puhala ke fakamaama e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ti fifili ni ma lautolu e puhala gahua. Mole ia, “to takitokotaha a tautolu mo e talatala atu hana mahani ke he Atua.” (Roma 14:12) Igatia a tautolu mogoia mo e tau kakano uho ke taute e tau fifiliaga kua fakalilifu e Atua.

[Matahui Tala]

To Tali Fēfē e Koe?

• Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakaako e puhala ke taute e tau fifiliaga?

• Liga lauia fēfē a tautolu he matakutaku, ti maeke fēfē a tautolu ke kautū mai he tau matakutaku ha tautolu?

• Ko e heigoa e tau lakaaga ono ka taute e tautolu ke mauokafua ko e tau fifiliaga ha tautolu kua fakaheke e Atua?

[Puha/Fakatino he lau 16]

Tau Lakaaga ke Taute e Tau Fifiliaga Mitaki

1 Kalo Kehe he Mahani Fakatokoluga

2 Taute e Tau Kumikumiaga

3 Liogi ma e Iloilo

4 Taute e Fifiliaga

5 Fakagahua e Fifiliaga

6 Liu Kitekite mo e Taute e Tau Hikihikiaga

[Fakatino he lau 15]

Ko e tagata loto fakauaua kua tuga e tagata he poti nakai fai muivaka he tahi loka