Iloa Nakai e Koe?
Ko e ha ne haia e tau tagata fakafua tupe he faituga i Ierusalema?
▪ Nakai leva ti mole e mate ha Iesu, ne hataki e ia e nakai fakafili tonu fakalialia he faituga. Ne talahau he Tohi Tapu: “Ati vega oti ai e [Iesu] ki fafo a lautolu ne fefakafuaaki ke he faituga, ne tulei atu foki e ia e tau lapa ha lautolu ne fakafua tupe, mo e tau nofoa ha lautolu ne fakafua lupe. Kua pehe age a ia kia lautolu, Kua tohi, To talahaua hoku fale, ko e fale liogi, ka kua eke e mutolu mo ana he tau tagata fofo mena.”—Mataio 21:12, 13.
Ko e tau Iutaia mo lautolu e tau Iutaia ne liliuina he senetenari fakamua ne o mai he tau motu mo e tau maaga loga ke he faituga i Ierusalema, he tamai mo lautolu e tau tupe mai he tau matakavi ha lautolu. Ka kua lata ia lautolu ke fakaaoga e tupe kua talia ke totogi aki e tukuhau he faituga he tau tau takitaha, ke fakatau e tau manu ke poa, mo e taute falu poa foaki noa. Ne hiki he tau tagata fakafua e tau tupe ne tamai he tau tagata ki a lautolu mai he tau motu kehekehe ma e tau tupe kua talia, ka e toka e lautolu e taha vala ma lautolu. He tata mai e tau galue Iutaia, ko e tau tagata fakafua tupe nei to fakatokatoka ke he faituga he Lotopā he Tau Motu Kehe.
Ko e totokoaga a Iesu ke he tau tagata fakafua tupe ne eke e faituga mo “ana he tau tagata fofo mena” ne fakakite mooli ko e tau tupe ma e tau matagahua ne tau uka lahi mahaki.
Ko e ha ne uho pauaki e tau akau olive he vahā Tohi Tapu?
▪ Ko e tau akau olive mo e tau uluvine e falu he tau monuina ne mavehe he Atua ke he tau tagata haana ma e mahani fakamooli ha lautolu ki a ia. (Teutaronome 6:10, 11) Ke hoko mai ke he aho nei, ko e akau olive kua lilifu lahi he tau matakavi ne tupu ai. Maeke ai ke fua loga ke he teau he tau tau mo e tote e levekiaga ki ai. Ko e akau ne leveki kua tupu olaola ke he kelekele patu foki ti momoui tumau he vahā laā. Kaeke ke hio hifo e akau, kamata e tau lā ke tupu mai e tau huli ke he tau matapatu foou.
He vahā Tohi Tapu, ko e kili mo e tau lau he akau ne aoga lahi ke fakatote hifo e velavela. Ko e pili akau ne tafe mai he tau lā akau tuai mo e manogi vanila ne fakaaoga ke taute e tau lolo poki. Ka e mua atu, ko e akau kua tokiofa mo punaaga he tau mena kai—ko e tau fua mo e mua atu ke he lolo. Ko e vala molū he fua olive momoho kavi ke he hafa e lolo.
Taha e akau mitaki ka moua ai e lahi ko e 57 e lita he lolo he taha e tau. Ne fakaaoga e lolo olive ke fakapuho aki e molī, ma e faiagahau mo e tau fakamanatuaga fakalotu, ke fakafulufuluola aki e tino mo e tau lauulu, mo e vai ke fakamolū e tau matamotu mo e fakatotoka e tau unoko.—Esoto 27:20; Levitika 2:1-7; 8:1-12; Ruta 3:3; Luka 10:33, 34.