Liu Tu Mai ha Iesu​—Ko e Kakano ma Tautolu

1, 2. (a) Ko e heigoa he falu takitaki lotu ne manako ke iloa, ti tali atu fēfē a Peteru? (Kikite fakatino he kamataaga.) (e) Ko e ha kua maeke a Peteru ke vagahau fakamalolō?

KE HE tau vahā tapu gahoa he mole e mate ha Iesu, ne fehagai e aposetolo ko Peteru mo e matakau he tau takitaki lotu Iutaia matakutakuina. Ko lautolu nei foki ne tatao ke tamate a Iesu. Ne ita a lautolu mogonei ki a Peteru ha kua fakamaulu e ia e tagata kulikuli. Hūhū a lautolu ki a Peteru: “Ko e heigoa e mana, ko e higoa foki ha hai, ne eke ai e mua e mena nai?” Ne tali fakamalolō a Peteru: “Ko e higoa a Iesu Keriso ko e Nasareta, ko ia ne fakasatauro e mutolu, ne liu fakatu mai he Atua ia lautolu kua mamate, ko ia ni kua tu mai ai e tagata nai kua malolo ki mua ha mutolu.”​—Gahua 4:5-10.

² He mogo fakamua, ne matakutaku lahi a Peteru ti fakatikai lagatolu e ia a Iesu. (Mare. 14:66-72) Mogonei, he nakai matakutaku, ne fakafehagai fakamalolō a Peteru ke he tau takitaki lotu. Ko e ha? He lafi ke he lagomatai he agaaga tapu, ne mauokafua a Peteru kua moui a Iesu. Ko e ha kua mauokafua mooli e aposetolo? Ti ko e ha kua lata ia tautolu ke mauokafua pihia foki?

3, 4. (a) Ko e heigoa e tau liu tu mai ne tutupu ato fanau e tau aposetolo ha Iesu? (e) Ko hai ne fakaliu tu mai e Iesu?

³ Ne iloa he tau aposetolo to liliu a lautolu ne mamate ke momoui. Ato fanau e tau aposetolo, ne tuku age he Atua ke he tau perofeta ko Elia mo Elisaio e malolō ke fakaliu tutū mai a lautolu ne mamate. (1 Patu. 17:17-24; 2 Patu. 4:32-37) Ne liu foki moui e tagata mate he mogo ne liti e tino haana ke he tukuaga ti piki atu ke he tau hui atua ha Elisaio. (2 Patu. 13:20, 21) Ne talitonu e tau Kerisiano fakamua ke he tau tala nei, tuga ni he talitonu a tautolu kua mooli e Kupu he Atua.

⁴ Liga aamotia lahi a koe ka totou ki a Iesu ne fakaliu tū mai a lautolu ne mamate ke he moui. Ma e fakatai, manamanatu la ke he ofomate lahi he takape he mogo ne fakaliu tu mai e Iesu e tama fuataha haana. (Luka 7:11-15) Po ke manamanatu ke he magaaho ne fakaliu tu mai e Iesu e tama fifine. Ko e momoko lahi mahaki he tau matua haana ne liliu ke he fiafia lahi he mogo ne moui e tama fifine ha laua! (Luka 8:49-56) Ti fiafia lahi ha ia he tau tagata he kitia a Lasalo ne hau ki fafo he tukuaga!​—Ioane 11:38-44.

KAKANO NE UHO E LIU TU MAI HA IESU

5. Kehe fēfē e liu tu mai ha Iesu ke he falu foki he mogo fakamua?

⁵ Iloa he tau aposetolo ko e liu tu mai ha Iesu ne kehe foki he tau liu tu mai fakamua. Ko e tau tagata ne fakaliu tu mai he mogo fakamua ne age ki a lautolu e tau tino tagata ka e liu mamate he mogo fakamui. Ne tuku age ki a Iesu e tino agaaga ne nakai maeke ke mate. (Totou Gahua 13:34.) Tohi e Peteru ko Iesu “ne kelipopo a ia ke he tino, ka kua fakamoui a ia ke he Agaga.” Pihia foki, “ha he fahi matau he Atua a ia, kua fakatokolalo foki kia ia e tau agelu, mo e tau pule mo e tau toa.” (1 Pete. 3:18-22) Falu liu tu mai kua ofoofogia, ka ko e liu tu mai ha Iesu kua mua ue atu e ofoofogia.

6. Lauia fēfē e tau tutaki ha Iesu he liu tu mai haana?

⁶ Ko e liu tu mai ha Iesu ne lauia lahi e tau tutaki. Nakai liu a ia mate, tuga he talitonu he tau fī haana. Ka e moui a ia ko e mena moui fakaagaaga malolō lahi, ti nakai maeke ha tagata ke fakahagahaga kelea a ia. Ko e liu tu mai haana ne fakamooli ko ia ko e Tama he Atua. Ha kua iloa he tau tutaki kua moui a Iesu, ne nakai liu a lautolu ke momoko po ke matakutaku. Ka kua hakahakau mo e mauokafua a lautolu. Ane mai nakai liu tu mai a Iesu, to nakai kautū e finagalo he Atua mo e to nakai fai kakano e tala mitaki ne fakamatala e lautolu.

7. Ko e heigoa ha Iesu hane taute mogonei, ti ko e heigoa e tau hūhū kua liga hūhū e tautolu?

⁷ Iloa e tautolu nakai ni ko e tagata ne mua ue atu a Iesu. Kua moui a Iesu ti hane takitaki e gahua fakamatala he lalolagi katoa. Ko ia ko e Patuiki he Kautu he Atua he lagi, ka nakai leva ti utakehe e tau kelea oti kana mai he lalolagi ti fakafoou ai ke he parataiso ka nonofo tukulagi e tau tagata. (Sala. 37:29) Nakai hohoko e tau mena nei ane mai nakai liu tu mai a Iesu. Ti ko e ha ne mauokafua a tautolu na fakaliu tu mai a Iesu he mate? Ti ko e heigoa e kakano he liu tu mai haana ma tautolu?

MALOLŌ HA IEHOVA KE HE MATE

8, 9. (a) Ko e ha ne tala age e tau takitaki lotu Iutaia ke leoleo e tukuaga ha Iesu? (e) Ko e heigoa ne tupu he mogo ne ō e tau fifine ke he tukuaga?

⁸ He mole e fakatautau ha Iesu, ne o mai e tau takitaki lotu Iutaia ki a Pilato ti ui: “Ko e iki na e, kua manatu a mautolu, kua pehe mai e tagata fakavai na he moui a ia, Ka mole tolu e aho, ti tu mai foki au. Hanai, kia poaki age a koe, kia fakamau e tukuaga, ato hoko ke he aho tolu, neke o age hana tau tutaki he po, mo e kaiha a ia, ti pehe a lautolu ke he motu, Kua tu mai tuai a ia ia lautolu kua mamate; ti au atu ai e fakavai fakamui, ke he fakavai ne fakamua.” Tala age a Pilato ki a lautolu: “Ha ia mutolu e kau leoleo; ati o a, pule ni a mutolu ke fakamau ai.” Ti ko e mena tonu ia ne taute e lautolu.​—Mata. 27:62-66.

⁹ He tanuaga ha Iesu, ne tuku a ia ki loto he tukuaga ne talai he maka lahi mahaki, ti pā aki e maka lahi e matahala. Ne manako e tau takitaki lotu ke toka tukulagi a Iesu he tukuaga ia. Ka e kehe mamao e finagalo ha Iehova. Tolu e aho he mole, tokoua e tutaki ko Maria Makatala mo e taha Maria foki ne ō ke he tukuaga. Ne moua e laua i ai e maka ne kua fuluhi kehe ti kua nofo ai e agelu i luga. Tala age e agelu ke he tau fifine ke kitekite ki loto he tukuaga mo e kitia kua gatigati tuai. Ati tala age e agelu ki a laua: “Nakai ha hinai a ia; ha kua matike mai tuai a ia.” (Mata. 28:1-6) Kua moui tuai a Iesu!

10. Fakamooli fēfē e Paulo kua fakaliu tu mai a Iesu?

¹⁰ Ko e mena ne tupu he 40 e aho fakamui ne kitia mooli kua liu tu mai tuai a Iesu. Ne tohi e aposetolo ko Paulo ke he tau Korinito: “Ko e mena ne tuku atu e au kia mutolu e falu a mena fakamua ne moua ai foki e au; ne matulei a Keriso mo lukutoto he tau hala ha lautolu, kua lata mo e tau Tohi. Ne tanu foki a ia, mo e liu foki tu mai ke he aho tolu, kua lata mo e tau Tohi. Ne kitia foki e Kefa a ia, ti kitia ai he tokohogofulu ma ua. Ti kitia ai a ia he tau matakainaga kua fakalataha ne tokolima e teau mo e tuma; na tokologa foki a lautolu kua momoui gaia kua hoko ke he aho nai; ka kua momohe falu. Ati kitia ai a ia e Iakopo, ti kitia ai a ia he tau aposetolo oti. Ka e fakamui ne kitia ai a ia e au, tuga e tama kua fanau maua.”​—1 Kori. 15:3-8.

FĀ E KAKANO NE ILOA E TAUTOLU NA LIU TU MAI A IESU

11. Hoko fēfē e liu tu mai ha Iesu ke “lata mo e tau Tohi”?

¹¹ Hoko e liu tu mai ha Iesu ke “lata mo e tau Tohi.” Ne talahau tuai he Kupu he Atua e liu tu mai. Ma e fakatai, ne tohi e Tavita ko e “tagata tapu” he Atua to nakai toka atu ki seoli. (Totou Salamo 16:10.) He aho Penetekoso he tau 33, ne fakamaama e Peteru ko e “tagata tapu” ko Iesu he pehē a ia: “Kua iloa fakamua e [Tavita], ko e mena ia kua vagahau mai ai a ia ke he liu tu mai a Keriso, kua nakai toka a ia ki hate, ti nakai hoko foki e popo ke he hana tino.”​—Gahua 2:23-27, 31.

12. Ko hai ne kitia a Iesu ne fakaliu tu mai?

¹² Tokologa e tagata ne kitia a Iesu he fakaliu tu mai. He 40 e aho he mole e liu tu mai ha Iesu, ne tu atu a ia ke he tau tutaki he katene ne tata ke he tukuaga haana, he puhalatū ke he maaga ko Emau, mo e falu matakavi foki. (Luka 24:13-15) Ne vagahau a ia ke he tau tagata takitaha, putoia foki a Peteru, mo e ke he tau matakau. Lagataha e tu atu foki ha Iesu ke he toloaga ne molea 500 e tagata. Nakai tiaki noa e tautolu e manatu na tokologa ne kitia a Iesu ne fakaliu tu mai.

13. Fakakite fēfē he fakamakutu he tau tutaki kua talitonu a lautolu na fakaliu tu mai a Iesu?

¹³ Fakamatala fakamakutu he tau tutaki e liu tu mai ha Iesu. Ne favale ki a lautolu, fakamatematekelea ki a lautolu, ti tamate falu ha ko e gahua fakamatala. Manamanatu ke he mena nei: Ane mai nakai fakatū mai a Iesu ke he moui, to fakahagahaga kelea nakai e Peteru e moui haana ke fakamatala hagaao ke he liu tu mai he Keriso ke he tau tagata ia ne vihiatia a Iesu mo e tatao ke tamate a ia? Ko Peteru mo e falu tutaki ne mauokafua kua moui a Iesu ti hane takitaki e gahua fakamatala. Foaki foki he liu tu mai ha Iesu e amaamanakiaga malolō to fakaliu tutū mai foki a lautolu. Ma e fakatai, ne mate a Setefano ka e talitonu to fakaliu tu mai a ia.​—Gahua 7:55-60.

14. Ko e ha ne talitonu a koe kua moui a Iesu?

¹⁴ Moua e tautolu e fakamooliaga kua pule a Iesu mogonei ko e Patuiki mo e fekafekau ko e Ulu he fakapotopotoaga Kerisiano. Matutaki e faka-Kerisiano mooli ke tupu ki mua. To hoko nakai e mena nei ane nakai fakatū mai a Iesu he mate? Ti liga nakai logona e tautolu hagaao ki a Iesu ane mai nakai fakaliu tu mai a ia. Ka e ha ha ia tautolu e tau kakano malolō ke talitonu kua moui a Iesu ti hane takitaki e gahua fakamatala he lalolagi katoa.

KAKANO HE LIU TU MAI HA IESU MA TAUTOLU

15. Ko e ha kua foaki he liu tu mai ha Iesu ki a tautolu e loto malolō ke fakamatala?

¹⁵ Tuku mai he liu tu mai he Keriso ki a tautolu e loto malolō ke fakamatala. Tali mai he vahā ha Iesu, ne taute he tau fī he Atua e tau mena kelea loga ke taofi e gahua fakamatala, tuga e tiaki taofiaga, vaiga, vale, tau pāaga, fakakikiveka, mo e kelipopo. Ka e talahau tuai he Tohi Tapu: “Ko e tau kanavaakau oti kua taute ke tau kia [mutolu], nakai monuina ia.” (Isaia 54:17) Nakai matakutaku a tautolu ki a lautolu ne fakaaoga e Satani. Lagomatai e Iesu a tautolu tuga ni he mavehe e ia. (Mata. 28:20) Maeke ia tautolu ke mauokafua ha ko e ha mena ka taute he tau fī ha tautolu, to nakai taofi e lautolu a tautolu!

16, 17. (a) Fakamooli fēfē he liu tu mai ha Iesu e tau mena oti ne fakaako e ia? (e) Hagaao ke he Ioane 11:25, ko e heigoa e malolō ne tuku age he Atua ki a Iesu?

¹⁶ Fakamau e Iesu e tau mena oti ne fakaako e ia. Taha e pulotu Tohi Tapu ne tohi ane mai nakai fakaliu tu mai e Keriso, kua goagoa e tau Kerisiano he talitonu e pikopiko lahi. Ne tohi e Paulo ane mai nakai fakaliu tu mai a Iesu, to nakai aoga e tua he tau Kerisiano. Ti ko e tau tala Evagelia to eke ai mo tala momoko he tagata mitaki mo e pulotu ne kelipopo he tau fī haana. Ka e fakaliu tu mai a Iesu, ati fakamau ko e tau mena oti ne fakaako e ia kua mooli.​—Totou 1 Korinito 15:14, 15, 20.

¹⁷ Pehē a Iesu: “Ko au nai ko e liu tu mai, mo e moui; ko ia ke tua mai kia au, pete ni he mate a ia, ka to moui ni a ia.” (Ioane 11:25) Ko e maveheaga nei ha Iesu to fakamooli ai. Kua tuku age e Iehova ki a Iesu e malolō ke fakaliu tu mai a lautolu ka pule ke he lagi mo e totou piliona ka momoui ke he lalolagi. Kua fakamooli he poa mo e liu tu mai ha Iesu to nakai liu ke fai mate. Ti ha ha ia tautolu e malolō ke fakauka ke he ha kamatamata mo e loto malolō ka fehagai foki mo e mate!

18. To fakamooli he heigoa e liu tu mai ha Iesu?

¹⁸ Foaki he liu tu mai ha Iesu ki a tautolu e mauokafua to fakafili fakatatau e tau tagata ke he tau tuaga fakaalofa ha Iehova. Tala age a Paulo ke he matakau he tau tagata taane mo e fifine i Atenai ko e Atua ka “fakafili ai e lalolagi mo e tututonu he tagata kua kotofa ne ia” ti ko e mena ia “kua fakamoli mai ai e ia ke he tau tagata oti kana, he fakatu mai e ia a ia ia lautolu kua mamate.” (Gahua 17:31) Kotofa he Atua a Iesu ke eke mo Fakafili ha tautolu, ti mauokafua a tautolu to tonu mo e fakaalofa e fakafiliaga haana.​—Totou Isaia 11:2-4.

19. Lauia fēfē a tautolu ke he taofiaga he liu tu mai he Keriso?

¹⁹ Manako a tautolu ke taute e finagalo he Atua ha kua talitonu a tautolu ke he liu tu mai ha Iesu. Ane mai nakai foaki e Iesu e moui haana mo e nakai fakaliu tu mai, to fakatumau a tautolu ke agahala mo e mate. (Roma 5:12; 6:23) To nakai fai amaamanakiaga a tautolu ti liga pehē: “Kia kai mena a tautolu mo e inu, ha ko e mena mamate a tautolu a pogipogi.” (1 Kori. 15:32) Ka e nakai hagaaki a tautolu ke he tau fakafiafiaaga he moui. Ka e tokiofa e tautolu e amaamanakiaga he liu tu mai mo e makai tumau ke omaoma ki a Iehova.

20. Fakamooli fēfē e homo ue atu he Atua ke he fakaliu tu mai ha Iesu?

²⁰ Ko e liu tu mai ha Iesu ko e fakamooliaga he homo ue atu ha Iehova, ko ia “kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia.” (Hepe. 11:6) Fakaaoga e Iehova e malolō mo e pulotu lahi he fakaliu tu mai a Iesu ke he moui nakai mate he lagi. Fakakite foki he Atua e lotomatala haana ke fakamooli e tau maveheaga haana. Ne mavehe e Iehova ko e tama pauaki ke fakatotoka e matakupu he pule katoatoa he lagi mo e lalolagi. Ke fakamooli e maveheaga nei, ko e tama, ko Iesu kua lata ke mate mo e fakaliu tu mai.​—Kene. 3:15.

21. Ko e heigoa e kakano he amaamanakiaga he liu tu mai ki a koe?

²¹ Loto fakaaue lahi mahaki a tautolu ki a Iehova ma e amaamanakiaga he liu tu mai. Ko e maveheaga he Tohi Tapu: “Kitiala, kua fakalataha mo e tau tagata e fale uta fano he Atua, to nofo a ia mo lautolu; to eke a lautolu mo motu hana, to ha ia lautolu e Atua ni, ko e ha lautolu a Atua haia. To holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata ha lautolu; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea; ha kua mole atu e tau mena fakamua.” Ko e maveheaga ia ne age ke he aposetolo ko Ioane, ne tala age ki ai: “Tohi ā; ha ko e tau kupu nai kua moli mo e fakamoli ia.” Ko hai ne age e fakakiteaga ia ki a Ioane? Ne moua mai ia Iesu Keriso ne fakaliu tu mai!​—Fakakite. 1:1; 21:3-5.