Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w15 7/1 lau 13-15
  • Ko e Tufaaga Uho ne Hoko ke he Fitu e Atuhau

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Ko e Tufaaga Uho ne Hoko ke he Fitu e Atuhau
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2015
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • NONOFO MO E TAU TAGATA KAI TAGATA
  • “AURO” HA HE FAAHI LALO
  • APALA HUMELIE NE HIGOA KO E LADY WILLIAMS
  • FAKALILIFU AU KE HE TUPUAGA HAAKU
  • Tau Monuina ha ko e Taute e Tau Mena ne Ole e Iehova
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova (Fakaako)—2017
  • Ki Loto he Poko ne Loka
    Tohi Haaku he Tau Tala Tohi Tapu
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2015
w15 7/1 lau 13-15
Geoffrey mo Janice Williams; Kevin mo Chloe Williams

TALA KE HE MOUI

Ko e Tufaaga Uho ne Hoko ke he Fitu e Atuhau

Ne talahau e Kevin Williams

Pehē e tau tagata na tutaki au ke he matua taane haaku. Ko e tau tū haaku, tau mata haaku, mo e mahani vaiga haaku kua moua mai oti ia ia. Ka e fai mena foki ne moua mai ia ia​—ko e tufaaga ne tokiofa he magafaoa haaku ke he fitu e atuhau. To fakamaama atu e au.

Ko e matua taane mo e tama taane ne onoono ke he tau fakatino tuai he magafaoa ha laua

Fakaako ke he tufaaga he magafaoa ha mautolu, mo e matua taane haaku

He Ianuari 20, 1815, ne fanau e tupuna haaku ko Thomas (1)a Williams i Horncastle, Igilani. Ua e tau he mole ti mate e matua fifine haana, ti feaki hake he matua taane ha lautolu ko John Williams a ia mo e tokotolu e lafu haana. Fakaako e John a Thomas ke kamuta ka e fai feua kehe a Thomas ne haga atu ke taute.

Ko e omoomoiaga ke he tau lotu kua liu tupu lahi i Igilani. Ko e akoako ko John Wesley ne vevehe kehe mai he Church of England ke fakatu e Society of Methodists, ko e matakau ne omoomoi ke fakaako fakatagata e Tohi Tapu mo e gahua fakaevagelia. Ko e tau fakaakoaga ha Wesley ne holofa lahi tuga e afi ne vela, ti talia mauokafua ai he magafaoa Williams. Ne eke a Thomas mo akoako Wesley ti talia agataha a ia ke gahua misionare ke he Pasifika Toga. Ia Iulai 1840, ne hohoko atu a ia mo e haana a hoana ko Mary, (2) ke he Aelani ko Lakeba,b i Fiti, ne nonofo ai e tau tagata kai tagata he mogoia.

NONOFO MO E TAU TAGATA KAI TAGATA

He tau tau fakamua ha Thomas mo Mary i Fiti, ne fakauka a laua ke he tau matematekelea loga. Ti loga e tau matahola ne gahua lahi a laua he tau tutūaga i tuai mo e vevela foki e laā. Ne fehagai foki a laua mo e tau fakamatakutakuina lalahi​—felatauaki ni a lautolu, momolo e kākia he tau takape ke mamate, kelipopo e tau tama ikiiki, mo e kai tagata​—ti totoko foki he tau tagata he motu e ogo ha laua. Ne gagao a Mary mo e tama taane uluaki haana ko John ti teitei mamate. He 1843, ne tohi e Thomas: “Ne malipilipi e loto haaku. . . . Ti fakaatukehe lahi mahaki au.” Ka e fakauka a ia mo Mary, he mauokafua ha ko e tua ha laua ki a Iehova ko e Atua.

Ne fakaaoga e Thomas e lotomatala haana he kamuta ke talaga aki e fale palagi fakamua i Fiti. Ne ta fakatokoluga e ia e matapatu fale ke moua e matagi hauhau, mo e tau mena foou i ai ati fakalagalaga e fia iloa he tau tagata Fiti. Teitei e fale ke mau, ne fanau e Mary e tama taane ke ua aki ko Thomas Whitton (3) Williams, ko e matua tupuna haaku a ia.

He tau 1843, ne lagomatai he matua ko Thomas ke fakaliliu e Evagelia ne tohi e Ioane ke he vagahau Fiti, ko e matagahua uka lahi.c Pete ia, ko e tagata pulotu a ia ke he tau aga he tagata ti lotomatala lahi a ia ke he tau vala tala matafeiga. Fakamau fakamakutu e ia e kumikumiaga ke he haana tohi ko e Fiji and the Fijians (1858), ko e fakamauaga talahaua ke he puhala moui faka-Fiti he senetenari ke 19 aki.

He 13 e tau ne gahua malolō a Thomas i Fiti, fakahiku ne nakai malolō e tino haana, ati hiki atu a ia mo e magafaoa ki Ausetalia. He mole e leva mo e talahaua e gahua akoako ha Thomas, ne mate a ia i Ballarat, i Victoria, he 1891.

Ko e fakamauaga ke he moui ha Kevin Williams mo e tau tupuna haana

“AURO” HA HE FAAHI LALO

He 1883, ne hiki a Thomas Whitton Williams mo e hoana haana ko Phoebe, (4) mo e magafaoa foou ha laua ki Perth, he Faahi Lalo ha Ausetalia. Ko e tama ha laua ke uaaki ko Arthur Bakewell (5) Williams, ko e tupuna haaku, ne hiva laia e tau haana he mogoia.

Magaaho ne 22 e tau ha Arthur, ne fano a ia ke kumi monuina he taone ko Kalgoorlie, ko e taone keli auro ne tokologa e tagata ne kavi ke 370 e maila (600 e kilomita) ke he faahi lalo i Perth. I ai ne totou e ia e falu tohi ne lolomi he International Bible Students, ko e matahigoa he Tau Fakamoli a Iehova he magahala ia. Ne ole foki a ia ke moua tumau e Zion’s Watch Tower. Ha kua fiafia lahi he tau mena haana ne totou, ne kamata a Arthur ke talahau atu ke he falu e tau mena foou haana ne iloa mo e taute e tau feleveiaaga ke fakaako e Tohi Tapu. Mai he tau kamataaga ikiiki ia ne tupu ai e tau gahua he Tau Fakamoli a Iehova he vahā nei he Faahi Lalo i Ausetalia.

Ne tala age foki e Arthur ke he magafaoa haana e tau mena ne iloa e ia. Lalago foki e Thomas Whitton ko e matua taane ha Arthur a ia ke lafi mo e Tau Tagata Fakaako Tohi Tapu ka e nakai leva ti mate a ia. Ko e matua fifine haana ko Phoebe, mo e tau mahakitaga haana ko Violet mo Mary ne eke foki mo Tau Tagata Fakaako Tohi Tapu. Ne eke a Violet mo evagelia gahua mau po ke paionia. Pehē a Arthur ko Violet “ko e paionia ne mua e mitaki, makutu mo e makai ne tupu mai he Faahi Lalo ha Ausetalia.” Liga tu kau ua a Arthur, ka ko e makutu ha Violet ne omoomoi lahi e atuhau tupu hake ha Williams.

Fai magaaho he mole ne fai hoana a Arthur ti hiki ki Donnybrook, ko e taone ne tupu ai e tau akau kai ha he Faahi Lalo ha Ausetalia. Ne iloa a ia he higoa kaina haana ko e “Fuakau Goagoa 1914!” ha ko e makutu haana ke fakapuloa e tau perofetaaga ne tuhi atu ke he tau ia.d Ne oti e vaiga he magaaho ne hoko ai e Felakutaki I he Lalolagi. Ne fakamatala tumau a Arthur ke he tau tagata ne o mai ke fakatau he fale koloa haana, mo e fakatātā fakamitaki foki e ia e tau tohi faka-Tohi Tapu he matahio. Haia foki he matahio e fakailoaaga to moua he taha tagata 100 e pauna ka maeke ke fakakite na mooli e Atua Tolu Taha​—nakai ko e taofiaga mai he Tohi Tapu ti fakaheu katoatoa e Arthur. Nakai fai tagata ne moua e tupe ia.

Ko e kaina ha Williams ne eke mo toloaga ma e matakau fakaako Tohi Tapu mo e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga i Donnybrook. He taha magaaho, ne talaga e Arthur e Fale he Kautu, po ke fale fono, he taone​—ko e taha a ia he tau Fale he Kautu ne ta fakamua he Faahi Lalo i Ausetalia. He 70 tumā e tau haana, ne tui e ia e peleue mo e fitiua, heke he nua kua motua ne higoa ko Doll, ti fano ke fakamatala he tau matakavi kehekehe i Donnybrook.

Ko e tau fanau ha Arthur ne lauia lahi he fakafifitakiaga he matua taane ha lautolu, ko e tagata fakanono mo e lilifu ka e makutu. Ko e tama fifine haana ko Florence (6) ne gahua misionare i Initia. Ko e tau tama taane haana ko Arthur Lindsay (7) mo Thomas, ne tutaki ke he matua taane ha laua, ne leva e gahua ko e tau motua he fakapotopotoaga.

APALA HUMELIE NE HIGOA KO E LADY WILLIAMS

Ko e tupuna taane haaku ko Arthur Lindsay Williams, ne iloa lahi mo e ofaofa he tau tagata ha ko e mahani totonu haana. Fai magaaho tumau a ia ma e tau tagata mo e fakalilifu ki a lautolu. Ne makaka foki a ia he hio akau tufi, ti laga 18 e mua haana he 12 e tau ke he tau feua pihia he faahi motu.

Ka e nakai fiafia lahi a Arthur ke he tama taane tote haana ne ua e tau ko Ronald (8) (ko e tupuna haaku), he hio aki e toki e apala tote he tapa kaina ha mautolu. Ne pipi fakamitaki he matua fifine ha Ronald e akau ia, ti fakahiku ne fua mai e tau fua apala ne mua e humelie. Fakahigoa ai ko e apala Lady Williams, ne moua mai he apala foou nei e Cripps Pink he magaaho fakamui, ko e taha he tau vahega apala ne talahaua lahi.

Ko Ronald, po ko Gramp, ne fa ui aki e au, ne hiki he mogo fakamui ke he tau tutuliaga aoga lahi. Ko ia mo e tupuna fifine haaku ne leva e gahua foaki noa ha laua he tau matagahua tafale he Tau Fakamoli i Ausetalia mo e Atu Solomona. Teitei 80 e tau tau ha Gramp mogonei, ka e fekafekau agaia a ia ko e motua he fakapotopotoaga mo e lagomatai ke talaga mo e fakafoou e tau Fale he Kautu he Faahi Lalo ha Ausetalia.

FAKALILIFU AU KE HE TUPUAGA HAAKU

He muitua ke he tufaaga he magafaoa ha mautolu, ko e tau matua haaku ko Geoffrey (9) mo Janice (10) Williams, ne gahua lahi he feaki hake e mahakitaga haaku ko Katharine, (11) mo au (12) ke kitia e uho he tau fakaakoaga Kerisiano. He 13 e tau tau haaku, ne taute e au e fakafetuiaga haaku mo Iehova. He fakalataha atu au ke he toloaga faka-Kerisiano, ne logona e au a John E. Barr, ko e matakainaga he Kau Fakatufono he Tau Fakamoli a Iehova, ne fakamalolo e tau fuata mui he toloaga: “Ua moumou e mena uho lahi haau​—ko e magaaho ke iloa mo e fakakite e fakaalofa ki a Iehova.” Ko e pō ia ni ne tukulele e au e moui haaku ki a Iehova. Ua e tau he mole, ne kamata au ke paionia.

Mogonei, kua fiafia au he gahua fakamatala tumau mo e hoana haaku ko Chloe, i Tom Price, ko e taone keli auro ne tu tokotaha he faahi tokelau he Faahi Lalo ha Ausetalia. Gahua vala magaaho a maua ke leveki aki a maua. Ko e tau matua haaku mo e mahakitaga ko Katharine, mo e taane haana ko Andrew, ne paionia i Port Hedland, kavi 260 e maila (420 e kilomita) ke he faahi tokelau. Ko Tete mo au ne fekafekau foki ko e tau motua he fakapotopotoaga.

Fitu e atuhau kua mole, ko e tupuna haaku ko Thomas Williams ne fifili mauokafua ke fekafekau ki a Iehova ko e Atua. Ko e tufaaga ia he tua mo e fekafekauaga ne moua foki e au. Ne logona hifo e au e monuina mooli ke moua e tupuaga fakaagaaga uho lahi pihia.

a Ko e numera kua hagaao ke he tau tagata he tau fakatino ne mui mai.

b Ne fakahigoa fakamua ko Lakemba Island, haia he Lau Group he faahi uta ha Fiti.

c Ko e misionare ko John Hunt ne fakaliliu e laulahi he Maveheaga Foou ke he vagahau Fiti, ne lolomi ai he 1847. Ko e fakaliliuaga ia kua mitaki lahi he fakaaoga e higoa tapu he Atua, “Jiova,” he Mareko 12:36, Luka 20:42, mo e Gahua 2:34.

d Kikite e matakupu he apenetiki “1914​—Ko e Tau ne Aoga Lahi he Perofetaaga he Tohi Tapu” i loto he tohi Ko e Heigoa ne Fakaako Mooli he Tohi Tapu? ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova mo e moua foki he Initanete he www.pr418.com.

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa