Magaaho Fe kua Latatonu ke Vagahau?

1. Ko e heigoa he Fakamatalaaga 3:1, 7 kua fakaako ki a tautolu?

KUA fiafia e falu ha tautolu ke tutala tumau. Falu kua fiafia ke fakanono. Tuga he talahau he kupu Tohi Tapu ne fakavē e vala tala nei ki ai, ha ha i ai e magaaho ke vagahau mo e magaaho ke fakanono. (Totou Fakamatalaaga 3:1, 7.) Liga manako agaia a tautolu ke he falu matakainaga ke lahi e tutala. Ti liga manako a tautolu ke he falu ke tote e tutala.

2. Ko hai kua lata ke fakatoka e tau fakaakoaga ke he magaaho mo e puhala kua lata a tautolu ke vagahau?

² Ko e vagahau ko e mena fakaalofa mai ia Iehova. (Esoto 4:10, 11; Fakakite. 4:11) He Kupu haana kua lagomatai e ia a tautolu ke maama e puhala ke fakaaoga e mena fakaalofa nei. He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu ka lagomatai a tautolu ke iloa e magaaho ke vagahau mo e magaaho ke fakanono. To kitia foki e tautolu e logonaaga ha Iehova ke he mena kua vagahau e tautolu ke he falu. Fakamua, fakatutala a tautolu ke he magaaho kua lata a tautolu ke vagahau.

MAGAAHO FE KUA LATA A TAUTOLU KE VAGAHAU?

3. Ia Roma 10:14, magaaho fe kua lata a tautolu ke vagahau?

³ Lata a tautolu ke mautali tumau ke vagahau hagaao ki a Iehova mo e Kautu. (Mata. 24:14; totou Roma 10:14.) Ka taute pihia, kua fifitaki e tautolu a Iesu. Taha he tau matapatu kakano ne hau a Iesu ke he lalolagi ke talahau e kupu mooli ke he falu hagaao ke he Matua haana. (Ioane 18:37) Ka e lata a tautolu ke manatu ko e puhala kua vagahau a tautolu kua aoga lahi foki. Ka tutala ke he falu hagaao ki a Iehova, lata a tautolu ke mahani molū mo e hokulo e fakalilifu, ti lata foki ke fakakite kua manamanatu a tautolu ke he tau logonaaga mo e tau taofiaga he falu tagata. (1 Pete. 3:15) Ti nakai ni tutala a tautolu ke he tagata ka e fakaako foki e tautolu mo e amanaki ke hokotia ke he loto he tagata.

4. He Tau Fakatai 9:9, lagomatai fēfē he vagahau ha tautolu e falu?

⁴ Lata e tau motua ke nakai fakauaua ke vagahau hake ka kitia e matakainaga kua lata ke fakatonu. Mooli, lata a lautolu ke fifili e magaaho hako ke vagahau ke nakai fakamā teao e lautolu e tagata. Liga manako a lautolu ke fakatali ke tutala ni ke he tagata. Eketaha tumau e tau motua ke vagahau he puhala kua puipui e lilifu he tagata fanogonogo. Ka e nakai fakaumiumi a lautolu he tala age e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ke lagomatai e falu ke fakailoilo. (Totou Tau Fakatai 9:9.) Ko e ha kua aoga lahi ke moua e tautolu e loto malolō ke vagahau hake ka lata? Manamanatu ke he ua e fakafifitakiaga kehekehe: Taha tuaga ko e tagata taane ne lata ke fakatonu e fanau haana, ka ko e taha tuaga ko e fifine ne fehagai ke he patuiki anoiha.

5. Magaaho fe ne kaumahala e Ekepoa ne Mua ko Eli ke vagahau hake?

⁵ Tokoua e tama taane he Ekepoa ne Mua ko Eli ne hofihofi e fakaalofa haana ki ai. Ka ko e tau tama taane ia ne nakai fakalilifu a Iehova. Moua e laua e tau kotofaaga uho ko e tau ekepoa ne fekafekau he faituga. Ka e fakaaoga fakahehē e laua e tuaga ia he nakai fakalilifu katoatoa he foaki e tau poa ki a Iehova, mo e taute e mahani feuaki fakalialia. (1 Samu. 2:12-17, 22) Hagaao ke he Fakatufono faka-Mose, kua lata e tau tama taane ha Eli ke tamate ka e fakatonu noa ni e Eli a laua, ti fakaatā a laua ke matutaki ke fekafekau he faituga. (Teu. 21:18-21) Fēfē e onoonoaga ha Iehova ke he puhala ne fehagai a Eli mo e tuaga nei? Pehē a ia ki a Eli: “Mua foki hau a fakalilifu ke he hau a tau tama tane ke he hau a fakalilifu mai kia au.” Fifili mogoia a Iehova ke tamate e tau tagata taane mahani kelea tokoua ia.​—1 Samu. 2:29, 34.

6. Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai ia Eli?

⁶ Fakaako e tautolu e fakatonuaga aoga lahi mai ia Eli. Ka iloa e tautolu kua moumou he kapitiga po ke magafaoa e fakatufono he Atua, lata a tautolu ke vagahau hake he fakamanatu ki a ia e tau poakiaga ha Iehova. Eketaha a tautolu ke moua e ia e lagomatai kua lata mai he tau hukui ha Iehova. (Iako. 5:14) Nakai manako a tautolu ke tuga a Eli, he lahi atu e fakalilifu ke he kapitiga po ke magafaoa ka e nakai fakalilifu ki a Iehova. Pete kua lata ke loto malolō ke tutala ke he taha ne lata ke fakatonu, ka e mitaki e fua ka moua. Mailoga e kehekehe he fakafifitakiaga ha Eli mo e he fifine Isaraela ko Apikaila.

7. Ko e ha kua vagahau a Apikaila ki a Tavita?

⁷ Ko Apikaila ko e hoana he tagata leveki fonua maukoloa ko Napalu. Mogo ne fehola a Tavita mo e tau tagata haana mai he Patuiki ko Saulo, ne leveki e lautolu e tau fuifui manu ha Napalu mo e puipui ai mai he tau tagata kaihā. Loto fakaaue nakai a Napalu ke he lagomatai ha lautolu? Nakai. He ole a Tavita ke moua e taha mena kai mo e vai ke lata mo e tau tagata haana, ita lahi a Napalu ti vale fakakelea ki a lautolu. (1 Samu. 25:5-8, 10-12, 14) Ko e fua, fifili a Tavita ke kelipopo e tau tagata taane oti he magafaoa ha Napalu. (1 Samu. 25:13, 22) Maeke fēfē ke kalo kehe mai he matematekelea lahi ia? Mailoga e Apikaila ko e magaaho anei ke vagahau, ti fina atu a ia mo e loto malolō ke feleveia mo e kau he tau tagata taane toko 400 kua hoge mo e ita, ti vagahau a ia ki a Tavita.

8. Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Apikaila?

⁸ He feleveia a Apikaila mo Tavita, ne vagahau fakamalolō, fakalilifu, mo e mauokafua a ia. Pete he nakai ko Apikaila ne fakatupu e matalekua, kua fakamolemole a ia ki a Tavita. Kitia e Apikaila e tau mahani mitaki ha Tavita ti falanaki ki a Iehova ma e lagomatai. (1 Samu. 25:24, 26, 28, 33, 34) Tuga a Apikaila, lata a tautolu ke loto malolō ke vagahau hake ka kitia e tautolu e taha kua fano he puhala hagahaga kelea. (Sala. 141:5) Lata a tautolu ke fakalilifu, ka e lata foki ke loto malolō. Ka foaki fakaalofa e tautolu e fakatonuaga kua latatonu ke he tagata, fakakite e tautolu ko e tau kapitiga mooli a tautolu.​—Fakatai 27:17.

9-10. Ko e heigoa kua lata he tau motua ke manatu ka fakatonu e falu?

⁹ Mua atu e aoga ke he tau motua ke loto malolō ke vagahau ki a lautolu he fakapotopotoaga kua taute e lakaaga hehē. (Kala. 6:1) Mailoga fakatokolalo he tau motua kua nakai mitaki katoatoa foki a lautolu ti liga lata ke fakatonu he taha aho. Ka e nakai taofi he mena ia e tau motua he fakatonu a lautolu kua lata ke akonaki. (2 Timo. 4:2; Tito 1:9) Ka fakatonu e tagata, lali a lautolu ke fakaaoga e mena fakaalofa he vagahau ke fakaako fakailoilo mo e fakamanavalahi a ia. Fakaalofa a lautolu ke he matakainaga ha lautolu, ti ko e fakaalofa ia kua fakalagalaga a lautolu ke lagomatai a ia. (Fakatai 13:24) Ka ko e mena kua mua e aoga ke he tau motua ke fakatapu a Iehova he muitua ke he tau poakiaga Haana mo e puipui e fakapotopotoaga mai he hagahaga kelea.​—Gahua 20:28.

¹⁰ Hoko mai ke he mogonei, kua fakatutala a tautolu ke he magaaho ke vagahau hake. Ka e ha ha i ai e tau magaaho kua mitaki lahi ma tautolu ke ua talahau ha mena. Ko e heigoa e tau paleko kua liga fehagai mo tautolu he tau tuaga ia?

MAGAAHO FE KUA LATA A TAUTOLU KE FAKANONO?

11. Ko e heigoa e fakatai ne fakaaoga e Iakopo, ti ko e ha kua latatonu ai?

¹¹ Fa uka ke tautaofi e tau vagahau ha tautolu. Fakaaoga he tagata tohia he Tohi Tapu ko Iakopo e fakatai kua latatonu ke fakamaama e paleko nā. Pehē a ia: “Kaeke kua nakai hehe taha ke he kupu, ko e tagata mahani mitaki katoatoa a ia, to maeke foki ke taofi e tino oti.” (Iako. 3:2, 3) Ko e taofi, po ke fakamau kua tuku hifo he ulu mo e fai vala ne tuku ke he gutu he solofanua. Ke tautaofi e tau tamau, maeke e tagata ne heke ke fakahakohako po ke fakatū e solofanua. Ka nakai maeke e tagata ne heke ke tautaofi e tau tamau, to hola e solofanua ti fakahagahaga kelea a ia mo e tagata ne heke. Pihia foki, ka kaumahala a tautolu ke tautaofi e tau vagahau ha tautolu, to tupu e hagahaga kelea lahi. Fakatutala la tautolu ke he falu magaaho kua lata a tautolu ke tautaofi mo e ua vagahau.

12. Magaaho fe kua lata a tautolu ke tautaofi mo e ua vagahau?

¹² Fēfē a koe ka ha ha i ai he matakainaga e tau vala tala kua lata ke ua talahau? Ma e fakatai, ka feleveia a koe mo e matakainaga ne nofo he motu ne pā e gahua ha tautolu, kamatamata kia a koe ke hūhū ki a ia ke talahau e tau vala tala he gahua ha tautolu ne taute he motu ia? Kua mitaki e tau manatu haau. Fakaalofa a tautolu ke he tau matakainaga ha tautolu mo e manamanatu ke he mena kua tupu ki a lautolu. Manako foki a tautolu ke liogi fakatonu ma lautolu. Ka ko e magaaho anei kua lata a tautolu ke tautaofi mo e ua vagahau. Ka peehi e tautolu e matakainaga kua ha ha i ai e tau vala tala ke ua talahau, nakai lahi e fakaalofa ha tautolu kua fakakite ki a ia mo e tau matakainaga ne falanaki ki a ia ke ua talahau e tau gahua ha lautolu. Mooli, nakai fai a tautolu ne manako ke lafi ke he tau tuaga uka he tau matakainaga ne nonofo he tau motu ne pā e gahua ha tautolu. Pihia foki, nakai fai matakainaga ne fekafekau he tau motu ia kua manako ke talahau e tau vala tala hagaao ke he puhala kua taute he Tau Fakamoli ne nonofo i ai e gahua fakamatala po ke tau matagahua faka-Kerisiano ha lautolu.

13. He Tau Fakatai 11:13, ko e heigoa kua lata he tau motua ke taute, ti ko e ha?

¹³ Mua atu ke he tau motua e latatonu ke fakagahua e matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu he Tau Fakatai 11:13 ke ua talahau e tau vala tala galo. (Totou.) Paleko e mena nei, mua atu ka faihoana e motua. Ko e hoa mau kua fakamalolō tumau e fakafetuiaga ha laua he fetutalaaki mo e fefakakiteaki e tau manatu, tau logonaaga, mo e tau fakaatukehe ni ha laua. Ka e mailoga he motua kua nakai lata a ia ke talahau e “tau kupu galo” ha lautolu he fakapotopotoaga. Ka talahau, to nakai falanaki e tau matakainaga ki a ia mo e fakakelea e higoa mitaki haana. Ko lautolu ne moua e kotofaaga ke leveki e fakapotopotoaga kua nakai lata ke “tala fakaua,” po ke gutuua. (1 Timo. 3:8) Kakano ia ati nakai lata a lautolu ke fakahehē po ke hihiga ke uta tala. Ka fakaalofa e motua ke he hoana haana, to nakai fakamamafa e ia e hoana aki e tau vala tala ne nakai lata e hoana ke iloa.

14. Maeke fēfē e hoana he motua ke lagomatai ki a ia ke fakatumau e higoa mitaki?

¹⁴ Ko e hoana ne lagomatai e taane haana ke fakatumau e higoa mitaki kua nakai fakaohooho ki a ia ke talahau e tau mena ne nakai lata ke talahau. Ka fakagahua he hoana e fakatonuaga nei to lalago e ia e taane mo e fakakite foki e ia e fakalilifu ki a lautolu ne tutala ke he taane. Ka e mua atu e aoga, kua fakafiafia he hoana a Iehova ha kua lafi ai ke he mafola mo e kaufakalataha he fakapotopotoaga.​—Roma 14:19.

FĒFĒ E LOGONAAGA HA IEHOVA KE HE MENA KUA VAGAHAU E TAUTOLU?

15. Fēfē e logonaaga ha Iehova ke he tau kapitiga tokotolu ha Iopu, ti ko e ha?

¹⁵ Lahi e mena ka fakaako e tautolu mai he Tohi Tapu he tohi ha Iopu hagaao ke he puhala mo e magaaho ke vagahau. Mole e tau matematekelea mamahi loga ha Iopu, tokofā e tagata ne o atu ke fakamafana a ia mo e foaki e fakatonuaga. Lahi e magaaho ne fakanono e tau tagata ia. Ka ko e tau talahauaga he mogo fakamui he tau tagata tokotolu ko Elifasa, Pilitati, mo Sofara, ne maaliali ai kua nakai fakaaoga e lautolu e magaaho nei ke manamanatu ke he puhala ka lagomatai e lautolu a Iopu. Ka kua manamanatu a lautolu ke he puhala ke fakamooli aki kua fai mena kelea ne taute e Iopu. Talahau e lautolu falu manatu kua hako, ka e laulahi he tau mena ne talahau e lautolu hagaao ki a Iopu mo e hagaao ki a Iehova kua nakai totonu po ke nakai mooli. Kua fakafili fakakelea e lautolu a Iopu. (Iopu 32:1-3) Tali atu fēfē a Iehova? Kua ita lahi mahaki a ia ke he tau tagata tokotolu nā. Fakahigoa e ia a lautolu ko e tau tagata goagoa ti tala age ki a lautolu ke ole ki a Iopu ke liogi ma lautolu.​—Iopu 42:7-9.

16. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu he tau fakafifitakiaga kelea ne fakatoka e Elifasa, Pilitati, mo Sofara?

¹⁶ Loga e fakaakoaga ne iloa e tautolu he tau fakafifitakiaga kelea ne fakatoka e Elifasa, Pilitati, mo Sofara. Fakamua, nakai lata a tautolu ke fakafili e tau matakainaga ha tautolu. (Mata. 7:1-5) Ka e lata a tautolu ke fanogonogo fakamitaki ki a lautolu to vagahau. To maeke mogoia a tautolu ke maama e tuaga ha lautolu. (1 Pete. 3:8) Uaaki, ka vagahau a tautolu kua lata ke mailoga kua totonu e tau kupu ha tautolu mo e hako e tau tala ha tautolu. (Efeso 4:25) Mo e toluaki, manamanatu lahi a Iehova ke he tau mena kua talahau e tautolu ke he taha mo e taha.

17. Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Elihu?

¹⁷ Ko e tagata ke fāaki ke ahiahi atu ki a Iopu ko Elihu, ko e faoa ha Aperahamo. Fakateliga a ia he tutala a Iopu mo e tau tagata tokotolu. Fanogonogo mooli a ia ke he mena ne talahau ati maeke a ia ke foaki falu a fakatonuaga totonu ka e hokotia ke he loto ti lagomatai a Iopu ke fakahako e manamanatuaga haana. (Iopu 33:1, 6, 17) Ko e mena ne mua e aoga ki a Elihu ke fakaheke a Iehova, ka e nakai ko ia po ke ha tagata. (Iopu 32:21, 22; 37:23, 24) Mai he fakafifitakiaga ha Elihu kua fakaako e tautolu na ha ha i ai e magaaho ke fakanono mo e fanogonogo. (Iako. 1:19) Fakaako foki e tautolu ka foaki e fakatonuaga, ko e mena ne mua e aoga ki a tautolu ke fakalilifu a Iehova, ka e nakai ko tautolu.

18. Fakakite fēfē kua loto fakaaue a tautolu ke he mena fakaalofa he vagahau?

¹⁸ Fakakite e tautolu kua uho e mena fakaalofa he vagahau he omaoma ke he fakatonuaga he Tohi Tapu hagaao ke he magaaho mo e puhala ke vagahau. Omoomoi e patuiki pulotu ko Solomona ke tohi: “Ko e tau kupu kua vagahau mo e lata ai kua tuga ne tau fua moli auro ia ke he tau kato ario kua lakuina.” (Fakatai 25:11) Ka fanogonogo fakamitaki a tautolu ke he falu ne tutala mo e manamanatu a tautolu to vagahau, to eke e tau kupu ha tautolu ke tuga e tau fua moli auro ne mitaki mo e fulufuluola. Ti ka tutala tumau a tautolu po ke nakai, atihake he tau kupu ha tautolu e falu mo e to fiafia a Iehova ki a tautolu. (Fakatai 23:15; Efeso 4:29) Ko e puhala mitaki lahi a ia ke fakakite e tautolu e loto fakaaue ke he mena fakaalofa nei mai he Atua!