Kua Uho Hau a Fekafekau mo e Solu Katoa ki a Iehova
“Ko e tau mena oti foki kua eke e mutolu kia eke mo e [solu katoa], tuga ne eke ke he Iki, ka e nakai ke he tau tagata.”—KOLOSE 3:23, fakatatai NW.
1, 2. (a) Ko e heigoa e kotofaaga mua ue atu ne maeke ia tautolu ke moua? (e) Ko e ha, he falu magaaho ne kua nakai maeke ia tautolu ke taute oti e tau mena ne manako a tautolu ke taute he fekafekau ke he Atua?
KO E fekafekau ki a Iehova ko e kotofaaga mua ue atu ne kua moua e tautolu. Mo e kakano mitaki, kua leva e fakamalolo he senolo nei e tau Kerisiano ke fakalataha atu a lautolu ke he fekafekauaga, mo e fekafekau “fakamalolo” ke he magaaho kua maeke. (1 Tesalonia 4:1) Ka, kua nakai maeke tumau ia tautolu ke taute e tau mena oti ne manako e tau loto ha tautolu ke taute he fekafekau ke he Atua. “Ha ko e tau tutuaga haku kua lata ia au ke gahua mau,” he fakamaama he matakainaga fifine nofo noa ne kua papatiso ke teitei ke 40 tuai e tau tau. “Ko e gahua a au ke, nakai ke moua e tau taute tau uka po ke fano evaeva he taha toga tau uka, ka e ke moua aki e tau koloa kua lata, fakalataha mo e tau totogi fakaekekafo mo e taute nifo. Tuga logona hifo e au kua foaki e au ki a Iehova e tau mena toe.”
2 Kua omoomoi he fakaalofa ma e Atua a tautolu ke manako ke fahia fakalahi atu ke he mena kua maeke ia tautolu ke he gahua fakamatala. Ka kua fa mahani ke fakakaupa he tau tutuaga he moui e mena kua maeke ia tautolu ke taute. Ko e tokaga ke he falu he tau matagahua faka-Tohiaga Tapu, fakalataha mo e tau levekiaga he magafaoa, ka liga fakamole lahi e magaaho mo e malolo ha tautolu. (1 Timoteo 5:4, 8) He “tau aho uka” nei, kua mua atu e uka he moui. (2 Timoteo 3:1) He magaaho ka nakai maeke ia tautolu ke taute oti e tau mena kua manako a tautolu ke taute he fekafekauaga, liga to hukia ha tautolu a tau loto. Liga to tuaha a tautolu ko e fiafia nakai e Atua mo e ha tautolu a tapuakiaga.
Ko e Fuluola he Fekafekauaga mo e Solu Katoa
3. Ko e heigoa ne manako mai e Iehova ia tautolu oti?
3 He Salamo 103:14, ne fakamafana he Tohi Tapu a tautolu “kua fioia [e Iehova] e mena ne eke aki a tautolu; kua manatu e ia ko e kelekele ni a tautolu nai.” Mua atu mai he ha tagata, kua maama e ia ha tautolu a fakakaupaaga. Kua nakai manako atu a ia ke he mena ne maeke ia tautolu ke foaki. Ko e heigoa ne amanaki mai a ia? Ko e taha mena ne kua maeke he tau tagata oti ke foaki, pete ni ko e hana tuaga he moui: “Ko e tau mena oti foki kua eke e mutolu kia eke mo e solu katoa, tuga ne eke ke he Iki, ka e nakai ke he tau tagata.” (Kolose 3:23) E, kua amanaki mai a Iehova ki a tautolu—ko tautolu oti kana—ke fekafekau ki a ia mo e solu katoa.
4. Ko e heigoa e kakano ke fekafekau mo e solu katoa ki a Iehova?
4 Ko e heigoa e kakano ke fekafekau ki a Iehova mo e solu katoa? Ko e kupu Heleni ne fakaliliu “solu katoa” kua kakano ai ko e “mai he solu.” Ko e “solu” kua hagaao ke he tagata katoa, hana tino mo e tau lotomatalaaga oti kana. Ti, ko e kakano he fekafekauaga mo e solu katoa ko e foaki ni e tautolu a tautolu, he fakaaoga katoa ha tautolu a tau iloilo mo e fakahoko ha tautolu a tau malolo ke he mena kua maeke lahi ki ai he fekafekauaga he Atua. Ke talahau fakamukamuka, ko e pehe ke taute e tau mena oti ne kua fahia ki ai ha tautolu a solu.—Mareko 12:29, 30.
5. Kua fakakite fefe he fakafifitakiaga he tau aposetolo kua nakai lata ke tatai oti e mena ka taute he fekafekauaga?
5 Kua kakano kia e taute mo e solu katoa ko e lata ia tautolu oti ke tatai e fahiaaga ke he fekafekauaga? Ko e mena nakai fakaai a ia ke maeke, ha kua kehekehe e tau tutuaga mo e tau iloiloaga he taha solu ke he taha solu. Onoono ke he tau aposetolo tua fakamoli ha Iesu. Kua nakai maeke ia lautolu oti ke tatai e tau fahiaaga. Ke fakatai, kua tote lahi e mena ne iloa e tautolu hagaao ke he falu he tau aposetolo, tuga a Simona ko e Kanana mo Iakopo ko e tama a Alefaio. Liga fakalata kua fakakaupa ha laua a tau gahua ko e tau aposetolo. (Mataio 10:2-4) Ke he taha fahi, kua maeke ia Peteru ke talia e tau matagahua mamafa loga—mo e kua age foki e Iesu ki a ia “e tau kei he kautu”! (Mataio 16:19) Pete ni ia, kua nakai fakamatalahi a Peteru ki luga he falu. He magaaho ne moua e Ioane e fakakiteaga ha Ierusalema Fou i loto he Fakakiteaga (kavi he 96 V.N.), ne kitia e ia 12 e maka ne fakaveaki mo e ia lautolu kua tohi ai “e tau higoa he tau aposetolo tokohogofulu ma ua.”a (Fakakiteaga 21:14) Kua uho e tau fekafekauaga oti he tau aposetolo ki a Iehova, pete ni kua lahi moli e mena ne taute he falu mai he falu.
6. I loto he fakataiaga ha Iesu ke he tagata gana saito, ko e heigoa ne tupu ke he saito ne gana ke he “kelekele mitaki,” mo e ko e heigoa e tau huhu ne mafuta mai ai?
6 Ti, kua nakai manako a Iehova ke tatai foki e fahiaaga ha tautolu oti ke he fakamatalaaga. Ne fakakite e Iesu e mena nei he fakataiaga he tagata gana saito, ne kua fakatai e gahua fakamatala ke he gahua gana saito. Ko e saito ne gana ke he kelekele kehe, kua fakatai ai e kehe he loto ne kua fakakite e lautolu ne logona e fekau. “Ka ko e mena ne gana ke he kelekele mitaki,” he fakamaama e Iesu, “ko ia haia kua fanogonogo ke he kupu mo e maama ai; kua fua mai foki ia kua takiteau e falu, kua takionogofulu e falu, ka e takitolugofulu e falu.” (Mataio 13:3-8, 18-23) Ko e heigoa e tau fua nei, mo e ko e ha ne kehekehe e tau tutupuaga?
7. Ko e heigoa e tau fua he saito ne gana, mo e ko e ha kua kehekehe ai e tau tutupuaga?
7 Ha ko e saito ne gana ko e “kupu he kautu” haia, ti ke hahamo e tau fua kua hagaao ai ke he fakapuloaaga he kupu ia, he vagahau atu ke he falu. (Mataio 13:19) Kua kehekehe e tutupu he tau fua—mai he takitolugofulu ke he takiteau—kakano kua kehekehe e tau iloilo mo e tau tutuaga he moui. Liga kua maeke he tagata ne malolo mitaki mo e hakahakau e tino ke lahi e magaaho ne fakamole ke fakamatala mai he taha ne lolelole ha kua gagao tumau po ke kua motua lahi e tau tau he moui. Kua liga maeke he fuata nofo tokotaha ne ata mai he tau matagahua fakamagafaoa ke lahi e mena ne taute mai he taha ne gahua mau ke foaki ma e magafaoa.—Fakatatai Tau Fakatai 20:29.
8. Kua fefe e kitiaaga ha Iehova ki a lautolu ne foaki e mena kua fahia e tau solu ke foaki?
8 He kitiaaga he Atua, kua tote kia e takitolugofulu ne taute he tagata mo e solu katoa mai he taha ne taute e takiteau? Nakai pihia! Liga kua kehekehe e tau fua, ka kua fiafia ni a Iehova ka fekafekau ke he mena kua maeke he ha tautolu a solu ke foaki. Kia manatu, na kehekehe e tau fua oti ne o hake mai he tau loto ko e “kelekele mitaki.” Ko e kupu Heleni (ka·losʹ) ne fakaliliu “mitaki” kua fakamaama e taha mena “fulufuluola” mo e kua “fiafia lahi e loto, mo e fakafiafia ke he tau mata.” Ko e mafanatia ha ia ke iloa ko e magaaho ka taute e tautolu e mena ne fahia ki ai, kua fulufuluola e tau loto ha tautolu ke he tau mata he Atua!
Nakai ke Fefakatataiaki
9, 10. (a) Liga takitaki fefe he tau loto ha tautolu a tautolu ke nakai mitaki e tau manamanatu? (e) Fakakite mai fefe he fakataiaga he 1 Korinito 12:14-26 kua nakai fakatatai e Iehova a tautolu ke he falu ha ko e tau mena ne taute e tautolu?
9 Ka e, liga fa kehekehe e fifiliaga he loto nakai mitaki katoatoa ha tautolu. Liga ke fakatatai ha tautolu a fekafekauaga ke he falu. Liga ke pehe, ‘Kua lahi e gahua he falu he fekafekauaga mai ia au. To fiafia fefe a Iehova ke he haku a fekafekauaga?’—Fakatatai 1 Ioane 3:19, 20.
10 Kua mua e tokoluga he tau manatu mo e tau mahani ha Iehova mai he ha tautolu ni. (Isaia 55:9) Kua moua e tautolu e falu maamaaga ke he puhala ne kitia e Iehova ha tautolu a tau gahua takitokotaha mai he 1 Korinito 12:14-26, ne fakatatai ai e fakapotopotoaga ke he tino mo e tau fahi tino loga—tau mata, tau lima, tau hui, tau teliga, mo e falu foki. Manamanatu la, fakaku, ke he tino moli. Ko e goagoa ha ia ke fakatatai hau tau mata mo e hau tau lima po ke hau tau hui mo e hau tau teliga! Kua igatia e tau fahi tino mo e hana matagahua, ka e kua aoga mo e uho e tau fahi tino oti. Ti kua uho ni pihia ki a Iehova e hau a fekafekauaga mo e solu katoa pete he lahi po ke tote e mena hane taute e lautolu.—Kalatia 6:4.
11, 12. (a) Ko e ha kua liga logona he falu kua “lolelole” po ke “kelea” a lautolu? (e) Ka e fefe e kitekiteaga a Iehova ke he ha tautolu a fekafekauaga?
11 Ha ko e tau fakakaupaaga ne tutupu he kua nakai malolo mitaki, motua lahi, po ke falu tutuaga foki, kua liga logona he falu ia tautolu he taha magaaho kua “lolelole” po ke “kelea” a tautolu. Ka e kua nakai pihia e kitekiteaga ha Iehova ke he tau mena. Ne talahau mai he Tohi Tapu ki a tautolu: “Ko e tau fahi tino kua talahaua kua lolelole, kua mua ha lautolu a aoga; mo e tau fahi tino kua talahaua e tautolu kua kelea, kua au atu he eke fakamitaki ai . . . Kua fakalata foki he Atua e tino katoa, kua au atu foki e mitaki kua age e ia ke he tau fahi tino kua lolelole.” (1 Korinito 12:22-24) Ti kua maeke e tau tagata takitokotaha ke fakahele ki a Iehova. Kua takiofa e ia ha tautolu a fekafekauaga ke he mena kua fahia ha ko e ha tautolu a tau fakakaupaaga. Nakai kia omoi he loto hau a koe ke manako ke taute e tau mena kua maeke ia koe he fekafekau ke he Atua loto maama mo e fakaalofa pihia?
12 Ti ko e mena ne aoga ki a Iehova, mogoia, nakai ko e lahi he mena hau ne taute tuga ne taute he taha tagata ka e kua taute ai e koe—hau a solu—e mena kua maeke ni ia koe. Kua uho e tau gahua takitokotaha ha tautolu ki a Iehova, kua fakatata mai he puhala aamohia he fehagaiaga a Iesu mo e tau fifine tokoua ne kehekehe lalahi he magahala he tau aho fakahiku he hana moui he lalolagi.
Ko e Foaki Fakaalofa “Fakafua Uka” he Fifine Loto Fakaaue
13. (a) Ko e heigoa e tau mena ne tutupu he mogo ne liligi e Maria e lolo manogi ki luga he ulu mo e tau ve ha Iesu? (e) Ko e heigoa e aoga fakatino he lolo ha Maria?
13 He afiafi Faraile, Nisana 8, ne hoko atu a Iesu ki Petania, ko e maaga tote he fahi uta he fahi Mouga ko Olive, kavi ke 3 e kilomita mai i Ierusalema. Kua fai kapitiga fakahele a Iesu he taone nei—ko Maria, Mareta, mo e ha laua a tugaane, ko Lasaro. Kua liga fa mahani fakalata a Iesu ke ahiahi tumau ke he kaina ha lautolu. Ka e he afiafi Faiumu, kua kai a Iesu mo e hana tau kapitiga he kaina ha Simona ko e lepela ne liga fakamalolo e Iesu. He takoto a Iesu he tapa laulau, ne taute e Maria e mahani tokolalo ne fakakite aki hana a fakaalofa hokulo ma e tagata ne fakaliu tu mai hana tugaane. Ne fela e ia e lupo lolo manogi, “fakafua uka.” Kua fakafua uka moli! Kua fuafua ai ke 300 e tenari, kavi ke tatai mo e totogi he taha e tau. Ne liligi e ia e lolo mahofi nei ki luga he ulu ha Iesu mo e hana tau ve. Mo e holoholo foki e ia hana tau ve aki hana tau lauulu.—Mareko 14:3; Luka 10:38-42; Ioane 11:38-44; 12:1-3.
14. (a) Kua fefe e aga he tau tutaki ke he mena ne taute e Maria? (e) Ka e lago atu fefe a Iesu ki a Maria?
14 Kua hogohogomanava ai e tau tutaki! ‘Kua moumou he ha e lolo nei?’ he huhu e lautolu. Ko Iuta, he ufiufi hana a manatu kaiha ne pehe ke lagomatai aki e tau tagata nonofogati, kua talahau: “Ko e ha nakai fakafua ai e lolo manogi ia ke he tolu geau e tenari, mo e age ke he tau nonofogati?” Ne fakanonoiki a Maria. Ka e, pehe age a Iesu ke he hana tau tutaki: “Toka ai a ia; kua fakalavelave mo ha e mutolu a ia? ko e mena mitaki [ko e taha puhala he ka·losʹ] ne eke e ia kia au nai. . . . Kua eke e ia e mena ne maeke ia ia, kua fakatākai tuai e ia haku a tino, ko e tauteaga he haku a tukuaga. Ko e moli ke tala atu e au kia mutolu, ko e tau mena oti kana ha he lalolagi ke fakamatala ai e vagahau mitaki nai, to talahau foki ki ai e mena nai kua eke e ia ke eke mo fakamanatuaga kia ia.” Kua fakatotoka ha e tau kupu fakamafanatia ha Iesu ke he loto ha Maria!—Mareko 14:4-9; Ioane 12:4-8.
15. Ko e ha ne aamohia ai a Iesu ha ko e mena ne taute e Maria, mo e ko e heigoa kua ako ai e tautolu hagaao ke he fekafekauaga mo e loto katoa?
15 Kua aamohia lahi a Iesu ha ko e mena ne taute e Maria. Ke he hana a kitiaaga, kua taute e Maria e gahua lilifu lahi. Ti nakai ko e aoga fakatino he foaki fakaalofa ne mua ki a Iesu ka e “kua eke [moli] e ia e mena ne maeke ia ia.” Ne fakaaoga e Maria e magaaho ia mo e foaki e mena kua maeke ia ia ke foaki. Ne tohia he falu fakaliliuaga e tau kupu nei, “Kua taute tuai e ia e tau mena ne fahia a ia,” po ke, “Kua taute tuai e ia e mena ne malolo a ia ki ai.” (An American Translation; The Jerusalem Bible) Ko e foakiaga ha Maria kua taute mo e solu katoa kakano kua foaki e ia hana malolo katoa. Ko e kakano haia he fekafekauaga mo e solu katoa.
Ko e ‘Tau Tupe Ikiiki Ua’ he Fifine Takape
16. (a) Kua hokotia fefe a Iesu ke fioia e foaki fakaalofa he fifine takape nofogati? (e) Ko e fiha e lahi he tau tupe ikiiki he fifine takape?
16 He mole atu ua e aho, he Nisana 11, ne leva e nofo a Iesu he faituga, he naia ne huhu toko atu ke he hana a pule malolo mo e tali age e ia e tau huhu halavihi hagaao ke he tau tukuhau, he liu tu mai, mo e falu mena foki. Ne fakatikai e ia e tau tohikupu mo e tau Farasaio ha kua, mai he falu mena foki, “kua fakaoti e lautolu e tau fale he tau fifine takape.” (Mareko 12:40) Ati nofo a Iesu he nofoa, kua kitia moli ai he Gutuhala he tau Fifine, he naia, he hagaao ke he tau aga tuai faka-Iutaia, ne toka ai 13 e puha tuku tupe. Ne fai magaaho a ia ne nofo i ai, he fioia fakaeneene e ia e lanu tagata ne tuku ha lautolu a tau tupe fakaalofa. Tokologa e tau tagata mautu, liga falu mo e aga fia tututonu, mo e fia mitaki foki. (Fakatatai Mataio 6:2.) Ne kitekite fakahako atu a Iesu ke he taha fifine pauaki. Liga nakai fioia he tagata noa ha mena kehe hagaao ke he fifine po ke hana a foaki fakaalofa. Ka ko Iesu, ne iloa e tau loto he falu, kua fioia ko ia ko e “fifine takape kua nofogati.” Kua fioia foki e ia e katoatoa he hana a foaki fakaalofa—“ua e tupe ikiiki, ko e kotane ne taha maka.”b—Mareko 12:41, 42.
17. Ne fakamataluga fefe e Iesu e foaki fakaalofa he fifine takape, mo e ko e heigoa ne kua ako ai e tautolu hagaao ke he foakiaga ke he Atua?
17 Ne hea e Iesu hana tau tutaki ki a ia, ha kua manako a ia ke kitia fakamua e lautolu e fakaakoaga ne kua amanaki a ia ke fakaako. “Kua lahi ni e mena [hana] kua tolo ke he mena kua toka ai e tau tupe ka e tote e mena ha lautolu oti ne tolo ki ai,” he tala age e Iesu. He hana a kitiaaga kua lahi e mena ne tuku he fifine takape mai he katoa he tau mena ne tuku he tau tagata oti. Ne foaki e ia e “hana a tau mena oti ne toka ia ia”—ko e tama vala toe he hana tupe. He taute pihia, kua tuku e ia a ia he tau lima tokaga ha Iehova. Ko e tagata ne fakakite ke eke mo fakafifitakiaga he foakiaga ke he Atua, ko ia haia mo e foaki fakaalofa ne kua teitei ke nakai aoga fakatino. Ka e, he tau mata he Atua, kua mua ue atu ai!—Mareko 12:43, 44; Iakopo 1:27.
Ako Mai he Kitekiteaga ha Iehova ke he Fekafekauaga mo e Solu Katoa
18. Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he fehagaiaga ha Iesu mo e tau fifine tokoua?
18 Mai he tau fehagaiaga ha Iesu mo e tau fifine tokoua nei, kua ako e tautolu e tau fakaakoaga loto fakamafana hagaao ke he puhala ne kitekite a Iehova ke he fekafekauaga mo e solu katoa. (Ioane 5:19) Kua nakai fakatatai e Iesu e fifine takape mo Maria. Kua mua e tau tupe ikiiki ua he fifine takape ki a ia tuga he taute e ia ke he lolo “fakafua uka” ha Maria. Ha kua igatia e tau fifine ke taute e tau mena kua fahia ia laua, ti he tau mata he Atua kua uho ua e tau foaki fakaalofa ha laua. Ti kaeke ke mafuta hake ia koe e tau logonaaga he nakai aoga kakano kua nakai maeke ia koe ke taute e tau mena oti ne manako a koe ke taute he fekafekau ke he Atua, aua neke fakaatukehe. Kua fiafia a Iehova ke talia e mena ne maeke ia koe ke foaki. Kia manatu, “kua kitekite a Iehova ke he loto,” ti kua mataala lahi a ia ke he tau manako he hau a loto.—1 Samuela 16:7.
19. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke fakafili e mena ne taute he falu he fekafekau ke he Atua?
19 Ko e kitekiteaga ha Iehova ke he fekafekauaga mo e solu katoa kua lata ke fakaohooho aki e puhala ne fekitiaaki mo e fetauteaki a tautolu. Nakai ko e fakaalofa a ia ke tuhituhi ke he tau gahua he falu po ke ke fefakatataiaki e tau fekafekauaga! Kua momoko ai, he taha e Kerisiano ne tohi: “He falu magaaho kua tuga e pehe e falu ko e paionia a koe [tagata fakamatala mau] po ke nakai fai aoga a koe. Ko e falu ia tautolu kua fakamakamaka ke fakatumau atu ke tuga ‘ni’ e tau tagata fakailoa he Kautu fa o tumau ne manako ke logona hifo foki e nava.” Kia manatu ai e tautolu kua nakai lata a tautolu ke fakafili ko e fefe e fekafekauaga mo e solu katoa he taha matakainaga Kerisiano. (Roma 14:10-12) Kua uho ki a Iehova e fekafekauaga mo e solu katoa mai he totou miliona he tau tagata takitokotaha he tau tagata fakailoa tua fakamoli he Kautu, mo e kua lata ke pihia foki a tautolu.
20. Kua mitaki lahi ni ke manatu e heigoa hagaao ke he ha tautolu a tau matakainaga tapuaki auloa?
20 Ka e kua, mogoia, kaeke ke tuga e tote e gahua he falu mai he mena ne maeke ia lautolu he fekafekauaga? Ko e to hifo he gahua he matakainaga talitonu kua liga ke fakakite ke he tau motua kua lata tuai ma e lagomatai po ke fakamaloloaga. He magaaho taha ia ni, aua neke nimo ia tautolu, ko e fekafekauaga mo e solu katoa ma e falu kua liga ke fakatatai atu ke he tau tupe ikiiki he fifine takape mai he lolo fakafua uka ha Maria. Kua mitaki lahi ni ke manatu na fakaalofa e tau matakainaga tane mo e fifine ha tautolu ki a Iehova mo e ko e fakaalofa ia ka omoomoi a lautolu ke taute—nakai fakatote—e mena kua maeke ia lautolu. Moli ni kua nakai fifili pauaki he taha fekafekau tututonu ha Iehova ke tote e mena ne taute mai he mena kua maeke ia ia he fekafekau ke he Atua!—1 Korinito 13:4, 7.
21. Ko e heigoa e feua pauaki fai palepale hane tutuli he tokologa, mo e ko e heigoa e tau huhu ne mafuta mai ai?
21 Ka e, ma e tokologa he tau tagata he Atua, ke fekafekau mo e solu katoa ko e tutuli a ia he feua pauaki ne mua atu e palepale—ko e fekafekauaga paionia. Ko e heigoa e tau monuinaaga ne moua e lautolu? Mo e, ka e kua e falu ia tautolu ne nakaila maeke ke paionia—maeke fefe ia tautolu ke fakakite e agaga paionia? To fakatutala ke he tau huhu nei he vala tala ne mui mai.
[Tau Matahui Tala]
a Ha kua hukui e Matatia a Iuta ke eke mo aposetolo, ko e higoa hana—nakai ha Paulo—ne kitia he tau higoa i luga he tau maka fakaveaki ne 12. Pete ni ko e taha aposetolo a Paulo, nakai ko e taha he 12 a ia.
b Ko e tau tupe takitaha nei ko e tupe kula ko e tama tupe tote faka-Iutaia ne fakaaoga he magaaho ia. Kua tatai e tau tupe kula ne ua ke he 1/64 he totogi he aho. Hagaao atu ke he Mataio 10:29, ko e tupe asari (ne tatai mo e valu e tupe kula), kua maeke he tagata ke fakatau aki ua e manu ikiiki, ne ha i ia he tau manu tau mukamuka ne kai he tau tagata nonofogati. Ti ko e fifine takape nei kua nofogati moli, ha kua hafa ni e tupe ne moua ke fakatau aki e taha tama manu tote, nakai lahi ma e taha e fua kai.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e heigoa e kakano ke fekafekau ki a Iehova mo e solu katoa?
◻ Fakakite fefe he fakataiaga he 1 Korinito 12:14-26 kua nakai fakatatai e Iehova a tautolu ke he falu?
◻ Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he talahauaga ha Iesu hagaao ke he lolo fakafua uka ha Maria mo e tau tupe ikiiki ua he fifine takape?
◻ Kua lata fefe e kitekiteaga a Iehova ke he fekafekauaga mo e solu katoa ke fakaohooho e puhala ha tautolu ke fekitiaaki e falu?
[Fakatino he lau 10]
Ne foaki e Maria hana mena ne fahia ki ai, he fakamanogi e tino a Iesu aki e lolo “fakafua uka”
[Fakatino he lau 12]
Ko e tau tupe ikiiki he fifine takape—kua teitei ke nakai aoga fakatino ka e kua mua ue atu ke he tau mata a Iehova