Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w09 12/15 lau 29-31
  • Hokotia e Tohi Tapu ke he Big Red Island

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Hokotia e Tohi Tapu ke he Big Red Island
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2009
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Kamata e Fakaliliuaga
  • Fakauka ke he Tau Fakatauhele
  • Ofo Lahi, Ti Hogohogo Manava
  • Kua Ofania he Tau Tagata Malagasy e Tohi Tapu
  • Iehova ko e Atua he Matutakiaga
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2015
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2009
w09 12/15 lau 29-31

Hokotia e Tohi Tapu ke he Big Red Island

KAVI ke he 400 kilomita he faahi toga ki uta he kautahi ha Aferika, ne tū ai a Matakasa ko e aelani ke fāaki ne mua atu e lahi he lalolagi katoa. Ko e tau tagata Malagasy ne leva e iloa e higoa ha Iehova, ha ko e tau fakaliliuaga he Tohi Tapu Malagasy kua tū ai e higoa he Atua, ne kua molea e 170 e tau he moua ai. Ko e puhala fakaliliu ke he vagahau Malagasy ko e tala ke he fakamakamaka mo e foaki katoatoa.

Ko e tau laliaga ke fakaliliu e Tohi Tapu ke he vagahau Malagasy ne kamata mua he aelani tata ko Mauritius. Fakamua atu he 1813, ko Sir Robert Farquhar, ko e kovana Peritania ha Mauritius, ne tamata e fakaliliuaga he tau Evagelia ke he vagahau Malagasy. He magaaho fakamui, ne fakamalolō e ia a Radama I, ko e patuiki ha Matakasa ke uiina e tau faiaoga mai he London Missionary Society (LMS) ke he Big Red Island, ne fa fakahigoa ko Matakasa.

Ia Aokuso 18, 1818, tokoua e misionare Welsh ko David Jones mo Thomas Bevan, ne hohoko mai ke he taone ne ha ha he loto ava ha Toamasina mai i Mauritius. Ne mailoga e laua i ai e fakalatahaaga he tau tagata ne malolō lahi ke he lotu, ne putoia e tapuaki tupuna mo e tau tala tuai ne eke mo matapatu he tau momoui he tau aho takitaha. Fakalagalaga lahi e vagahau he tau tagata Malagasy ne tupu mai he Malayo-Polynesian.

Nakai leva e hafagi he aoga tote, ne tamai e Jones mo Bevan e tau hoana mo e tau tama ha laua i Mauritius ki Toamasina. Momoko ai, ne lauia e matakau katoa he gagao malaria ti mate e hoana mo e tama ha Jones ia Tesemo 1818. Ua e mahina he mole ne mamate foki a Bevan mo e magafaoa he gagao. Ko David Jones ni tokotaha he matakau ne hao.

Nakai fakaatā e Jones e matematekelea ke fakalolelole a ia. Ne eketaha a ia ke moua he tau tagata Matakasa e Kupu he Atua. Mole e liu ha Jones ki Mauritius ke malolō e tino haana, ne kamata e ia e matagahua uka he fakaako e vagahau Malagasy. Nakai leva he mole, ne kamata e ia e fakaliliuaga fakamua he Evagelia ha Ioane.

Ia Oketopa 1820, ne liu a Jones ki Matakasa. Ne hoko atu a ia ke he taone lahi, ko Antananarivo, mo e nakai leva ti fakatū e aoga misionare foou. Ko e tau tuaga ne mativa lahi mahaki. Nakai fai tohi fakaako, lapa tohitohi, po ke tau laulau. Ka ko e puhala fakaako kua mitaki lahi mahaki, ti makai e tau tama ke fakaako.

Mole e kavi ke he fitu e mahina he gahua tokotaha, ne moua e Jones e hoa foou ke hukui a Bevan, ko e misionare ne higoa ko David Griffiths. Ne gahua fakamakamaka a laua nei ke fakaliliu e Tohi Tapu ke he vagahau Malagasy.

Kamata e Fakaliliuaga

He mataulu he atu tau 1820, ne tahamaka ni e puhala tohi he vagahau Malagasy ne fakahigoa ko e sorabe—ko e tau kupu Malagasy ne tohi faka-Arapi. Gahoa ni e tagata ne maeke ke totou ai. He mole mogoia e tutala he tau misionare mo e Patuiki ko Radama I, ne tuku age he patuiki e fakaatāaga ke fakaaoga e alafapete faka-Roma mo e fakaaoga ke hukui aki e sorabe.

Ne kamata e fakaliliu ia Sepetema 10, 1823. Ne gahua a Jones ke he Kenese mo e Mataio, ka e gahua a Griffiths ke he Esoto mo e Luka. Ha ha he tau tagata taane tokoua e malolō ofoofogia. Lafi ke he lahi he gahua fakaliliu ha laua, ne matutaki a laua ke fakaako e aoga he magaaho pogipogi mo e magaaho afiafi. Ne tauteute mo e takitaki foki e laua e tau lauga he tapu ke he tolu e vagahau kehekehe. Ka ko e fakaliliu e matapatu gahua.

Mo e lagomataiaga he tau tagata fakaako toko 12, ne fakaliliu he tau misionare tokoua e Tohi Tapu Heleni katoa mo e loga e tohi he Tau Tohiaga Tapu Heperu ke he 18 ni e mahina. He tau hake, ne fakakatoatoa ai e fakaliliuaga fakamua he Tohi Tapu katoa. Ka kua lata mooli ai ke fakahakohako mo e hakahaka. Ati tokoua e pulotu ke he tau vagahau, ko David Johns mo Joseph Freeman, ne fakafano mai i Igilani ke lagomatai.

Fakauka ke he Tau Fakatauhele

Magaaho ne fakakatoatoa e fakaliliuaga ke he vagahau Malagasy, ne fakafano atu he LMS a Charles Hovenden ke fakatū e matini lolomi tohi fakamua ha Matakasa. Ne hoko atu a Hovenden ia Novema 21, 1826. Ka kua moua a ia he gagao malaria ti mate ka e nakaila katoa e e mahina he hoko atu a ia, ti nakai fai tagata ke fakagahua e matini lolomi. He tau hake, ko e tagata lotomatala ke he gahua, ko James Cameron mai i Sikotelani, ne maeke ke fakatutū e matini lolomi he muitua ke he tohi fakamaama ne moua he matini. He lagaloga e lali, ne maeke a Cameron ke lolomi e vala he Kenese veveheaga 1 ia Tesemo 4, 1827.a

Ne tupu foki taha fakatauhele ia Iulai 27, 1828, he mole e mate ha Radama I. Ne lalago lahi mahaki e Patuiki ko Radama ke he gahua fakaliliu. Pehē a David Jones he magahala ia: “Ne mua e totonu mo e mitaki he Patuiki ko Radama. Kua fakaohooho lahi e ia e fakaakoaga, mo e fakalilifu e puhala fakaako he tau tagata haana ke pulotu ke he puhala moui ka e nakai hagaaki ke he Auro mo e Ario.” Kua hukui he hoana he patuiki ko Ranavalona I a ia, ti nakai leva kua kitia maali e nakai lalago he hoana e gahua fakaliliu ke tuga e taane haana.

Nakai leva he mole he eke mo patuiki fifine, ne ole e tagata ahiahi mai i Igilani ke tutala mo ia ke he gahua fakaliliu. Ne nakai talia e ole he tagata taane. He taha magaaho, ne tala age e tau misionare ke he patuiki fifine kua lahi agaia e mena ke fakaako ke he tau tagata, putoia e faka-Heleni mo e faka-Heperu, ne pehē a ia: “Ai fai fekau lahi au ke he faka-Heleni mo e faka-Heperu, ka e manako au ke iloa ko e maeke nakai a mua ke fakaako taha mena ne mua atu e aoga ke he tau tagata haaku, tuga e taute vala moli.” He mailoga to liga fekau a laua ke ō kehe ato oti e fakaliliu he Tohi Tapu ke he vagahau Malagasy, ne ole a Cameron ke age taha e faahi tapu ke manamanatu ke he talahauaga he patuiki fifine.

He faahi tapu hake, ne age e Cameron ke he tau tagata fekafekau he patuiki fifine ua e vala moli ikiiki ne taute mai he tau koloa fakamotu. Ko e mena nei mo e falu gahua ne taute he tau misionare lotomatala ati fai magaaho ne fakatotoka hifo e patuiki fifine ti felauaki ni e loa he magaaho ia ma lautolu ke fakakatoatoa e lolomi he Tohi Tapu katoa mo e falu tohi he Tohiaga Tapu Heperu.

Ofo Lahi, Ti Hogohogo Manava

Pete kua hataki fakamalolō he patuiki fifine e tau misionare he magaaho fakamua, ia Me 1831 ne taute he patuiki e poakiaga fakaofo. To fakaatā e ia e tau tagata haana ke papatiso ko e tau Kerisiano! Ka kua nakai leva e fifiliaga nei. Hagaao ke he A History of Madagascar, “ne lahi e numera ne papatiso ati fakamiha e tau tagata gahua he patuiki, ti fakalagalaga e lautolu e patuiki fifine kua tonuhia ni e gahua ka pipiki mau fakamooli ke he motu ko Peritania.” Ti kua utakehe ai e fakaatāaga ke papatiso ko e tau Kerisiano he matahiku he 1831, ono ni e mahina tali mai he fakaatā ai.

Ko e fakauaua he patuiki fifine mo e kitia maali kua tupu holofa e fakaohooho he tau tagata ne tapiki lahi ke he tau talahauaga tuai i loto he fakatufono, ne fakamalolō ai e tau misionare ke lolomi e Tohi Tapu ke oti. Ne fitā e fakakatoatoa he tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano, ti totou afe e tau lagaki ne tufa. Pete ia, ne liu foki mataofi ia Mati 1, 1835, magaaho ne fakapuloa he Patuiki Fifine ko Ranavalona I kua nakai tuai fakaatā matafakatufono e faka-Kerisiano ti poaki ke liuaki mai oti e tau tohi faka-Kerisiano ke he fakatufono.

Ne kakano foki e poakiaga he patuiki fifine ko e tau tagata fakaako Malagasy kua nakai maeke ai ke matutaki ke he matagahua lolomi. Ha kua gahoa ni e misionare ke taute e gahua ke oti, ne matutaki e gahua ke he aho mo e pō ato fakahiku ia Iuni 1835, ne fakatoka mai e Tohi Tapu katoa. E, kua moua tuai e Tohi Tapu Malagasy!

He magaaho ne pā malu ai, ne tufa fakaave e tau Tohi Tapu, ti 70 e lagaki he tau Tohiaga Tapu ne tanu ke ua moumou. Kua latatonu ni e mena nei, ha kua nakai katoa e taha e tau ne ua ni e misionare ne toe hifo he aelani. Ka kua holofa tuai e kupu he Atua he Big Red Island.

Kua Ofania he Tau Tagata Malagasy e Tohi Tapu

Ko e fiafia ha ia he tau tagata Matakasa he maeke ke totou e Kupu he Atua ke he vagahau ni ha lautolu! Ne nakai hako e fakaliliuaga, ti kua tuai foki e vagahau he mogonei. Ka ko e mena aga mau ke igatia e fale mo e Tohi Tapu, ti tokologa e tagata Malagasy ne totou tumau ai. Ko e mena ne mitaki ai e fakaliliuaga nei ha kua fakaaoga lahi e higoa he Atua, ko Iehova, he tau Tohiaga Tapu Heperu katoa. He tau lagaki fakamua atu, ne haia foki e higoa he Atua he tau Tohiaga Tapu Heleni. Ko e mena ia ati iloa mitaki ai he laulahi he tau tagata Malagasy e higoa he Atua.

Mooli ai, he magaaho ne holo mai e tau lagaki fakamua he tau Tohiaga Tapu Heleni he matini lolomi haana, ko Mr. Baker ko e tagata ne gahua ai, ne kitia e fiafia he tau tagata Malagasy ti pehē: “Nakai amanaki au ke perofeta atu, ka e ai talitonu au to utakehe katoatoa e kupu he Atua mai he motu nei!” Kua fakamooli tuai e tau kupu haana. Nakai maeke he gagao malaria, paleko he fakaako e vagahau ne uka po ke tau poakiaga maō kikiha he tagata ne pule ke taofi e Kupu he Atua he moua i Matakasa.

Kua holo ki mua e tuaga he mogonei. Puhala fe? He 2008, ne fakatoka mai e New World Translation of the Holy Scriptures katoa ke he vagahau Malagasy. Ne fakakite he fakaliliuaga nei e lakaaga lahi mahaki ha kua foou mo e mukamuka ke maama e vagahau ne fakaaoga. Ti kua mua atu e malolō e Kupu he Atua mogonei he Big Red Island.—Isaia 40:8.

[Matahui Tala]

a Ko e Tau Fakatufono Hogofulu mo e Liogi he Iki, ne taute i Mauritius he kavi ia Aperila/Me 1826, ko e tau vala fakamuaaki he Tohi Tapu ne lolomi ke he vagahau Malagasy. Ka kua tufa ni e tau lagaki ke he magafaoa he Patuiki ko Radama mo e falu takitaki he fakatufono.

[Fakatino he lau 31]

Ko e “New World Translation” he vagahau Malagasy kua fakalilifu e higoa he Atua, ko Iehova

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa