Tau Mena Iloa Mai he 2011 Yearbook
Ko e fakatufono he matakavi ne mavehe ke he tau lotu oti kua malona e tau fale to foaki age taha vala kelekele he taone ko Kokopo, kavi ke he 24 e kilomita mai i Rabaul. Pete ia, kua moua he falu lotu e tau kelekele ka e nakai fai e Tau Fakamoli. Ti kavi ke he fitu e tau he mole e pā e mouga, ne kamata gahua e matakainaga taane mai i Aferika he faahi ta palana ma e taone. He mailoga e nakai taute fakamitaki atu ke he Tau Fakamoli, ne kumi fakamafiti e ia e vala kelekele ne hagahaga mitaki i Kokopo ti lagomatai e tau matakainaga taane mo e tohi ole ne kua talia ai. Ne lagomatai he matakau foaki noa ke talaga fale ke ta e Fale he Kautu mo e kaina misionare. Ati eke e nakai fakafili tonu he mogo fakamua mo fakamonuina. Pihia fēfē? Ko e tau vala kelekele ne age ke he tau lotu he mogo fakamua kua ha ha he palia tokoluga. Ka ko e vala kelekele ne age ke he tau matakainaga kua hagahaga mitaki e tuaga he lotouho he taone.
Tau Aolū Uli i Tutavaha
Ko e lotoga he tau atu tau 1930 ko e magahala miha. Ha ko e peehiaga he tau Nasi i Sihamani mo e Lotu Katolika, ko e tohi tote Righteous Ruler ne nakai fakaatā ia Ianuari 1935.
He tau taha ia, ne pā he Minister of the Interior e Watch Tower Society i Esetonia, ne nakai fakaatā e tau tohi, mo e utakehe e fakaatāaga ke fakaaoga e fale. Pete kua loga e tohi ne fita he fufū, kavi ke he 76,000 tohi ne nakai fakaatā. Ka e nakai taofi he mena nei e gahua. Ofo lahi mo e fiafia e tau matakainaga ha ko e tau vala tala i loto he ua e porosua ne nakai fakaatā kua lolomi ai he ua e nusipepa talahaua ne 100,000 e lagaki he lafi ua ai. Pete he galo e tau tohi, kua mua atu e fakapuloa e higoa ha Iehova ka fakatatai ke he tau porosua ka tufa he tau matakainaga.
Fano ke he Fonua Foou—Totogi he Motu!
He tau tau fakamua atu, ko William Dey ne pehē ka tō e Soviet Union ke kautū ke he tau motu he Baltic, to lahi e matakavi foou he tau matakainaga ke fakamatala ai. Mooli lahi e tau kupu ia! Ko e fakatufono Soviet ne lagomatai mooli e Tau Fakamoli a Iehova ke fakalaulahi e gahua fakamatala ha lautolu ki Siberia mo e falu matakavi mamao he fakapaea a lautolu. Pete he fakaatā e Iehova e haana Tau Fakamoli ke kamatamata, tokologa ne nakaila logona ia e higoa he Atua ti moua e magaaho ke iloa e kupu mooli.
Ma e fakatai, ko Lembit Trell, ne tapaki ha ko e tau matagahua totoko ke he fakatufono. Ne logona e ia e kupu mooli he 1948 he puhala matakehe lahi—i loto he poko he fale puipui i Tartu. Ko e takitaki kautau Rusia ne tuku foki he fale puipui, ne tala age ki a ia hagaao ke he Tau Fakamoli ne feleveia mo ia he taha poko he fale puipui. Ne fakatōtō fakakū he takitaki nei ki a Lembit e tau fakaakoaga ha lautolu. Fakamaama e ia ko e fakatufono he Atua ni e tali mo e nakai leva to kamata e Atua ke pule ke he lalolagi. Fakatupu he mena ia e fiafia ha Lembit.
Fakahiku ne fakafano a Lembit ke he kemuaga pagotā i Vorkuta, he faahi tokelau mamao ha Siberia ne tata atu ke he Arctic Ocean. Ne logona e ia e matakau he Tau Fakamoli ne tutala hagaao ke he Tohi Tapu. He tata lahi atu a ia, ne mailoga e ia kua tutala a lautolu ke he tau mena taha ia ni ne logona mai e ia he takitaki kautau, ti fakalataha a ia ke he fakatutalaaga.
“Ko e ha ne tuku a koe he fale puipui?” he hūhū he tau matakainaga ki a Lembit.
“Ne tau au ke moua e fakafili tonu,” he tali e ia.
“Kautū nakai a koe?” he hūhū he taha he Tau Fakamoli.
Maaliali e tali, ka e pehē a Lembit, “Nakai, ai kautū au.”
“Ono la! Tau a koe he faahi hepe,” he tala age he matakainaga ki a Lembit. “Ai kia loto a koe ke tau he faahi hako?” Ti kamata a lautolu ke fakamaama e mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he tauaga fakaagaaga. He lahi e mena haana ne logona, ne au atu e mailoga e Lembit kua moua e ia e kupu mooli ti au atu foki e kitia e ia e lata ke kau ke he faahi ha Iehova he tauaga fakaagaaga.
He mole e fakatoka mai a Lembit, ne liu a ia ki Esetonia ti kamata e tauaga fakaagaaga haana. Kua fekafekau a ia mogonei ko e paionia tumau. Moua he hoana haana ko Maimu e kupu mooli he puhala pihia foki; ne fakamata he tagata ne nakai ko e Fakamoli e fiafia haana i loto he fale puipui.
Uka e gahua fakamatala ma e tau matakainaga ne nakai iloa lahi e vagahau Rusia. Pete ni he tote e iloaaga ha lautolu ke he vagahau, kua mukamuka tumau ma lautolu ke kamata e fakatutala hagaao ke he kakano ne fakapaea a lautolu ki Siberia. Ko e fakafeleveia nei ne lagomatai e tau matakainaga ke makaka he fakamatala ke he magaaho noa. Lafi ki ai, ne lahi e magaaho ha lautolu ke fakamatala ke he tau tagata Esetonia ne fakapaea ke he vagahau motu ha lautolu. Taha ne moui agaia, ne fuafua ko e 15 ke he 20 e tagata Esetonia ne iloa e kupu mooli i loto he tau kemuaga, tokologa foki e tau Rusia mo e tau Lithuania ne pihia.