Wetenschap heeft haar grenzen

Recentelijk zijn er diverse boeken uitgebracht waarin de standpunten van het nieuwe atheïsme worden besproken. Deze publicaties hebben veel stof doen opwaaien. Neurowetenschapper David Eagleman schreef hierover: ‘De indruk wordt gewekt dat wetenschappers alle grote vragen hebben beantwoord. (...) Maar goede wetenschap sluit niets uit, en de geschiedenis van de wetenschap staat bol van verrassingen.’

In de loop van de eeuwen hebben onderzoekers inderdaad verrassende ontdekkingen gedaan bij hun zoektocht naar antwoorden op raadsels van de natuur. Maar soms ging dat gepaard met grote fouten. Isaac Newton, een van de grootste wetenschappers ooit, liet zien hoe de zwaartekracht de planeten, sterren en sterrenstelsels in het universum bij elkaar houdt. Hij vond calculus uit, een vorm van wiskunde die wordt gebruikt bij computerontwerp, ruimtevaart en kernfysica. Maar Newton verdiepte zich ook in alchemie, een pseudowetenschap waarbij astrologie en magische formules werden gebruikt in een poging lood en andere metalen in goud te veranderen.

Meer dan 1500 jaar daarvoor bestudeerde de Griekse astronoom Ptolemeus de hemel met het blote oog. Hij legde de stand van de planeten vast en was een goede cartograaf. Maar hij geloofde dat de aarde het middelpunt van alles was. Astrofysicus Carl Sagan schreef over Ptolemeus: ‘Zijn geocentrische opvatting van het heelal hield 1500 jaar stand, een vingerwijzing dat intellectuele bekwaamheid geen garantie biedt tegen een deerlijke misser.’

Onderzoekers hebben tegenwoordig met dezelfde uitdagingen te maken. Zullen ze ooit alles over het universum weten? De wetenschap heeft absoluut veel vooruitgang geboekt en veel tot stand gebracht, maar we moeten ook haar grenzen erkennen. De natuurkundige Paul Davies zei: ‘De zoektocht naar een sluitend logisch systeem dat een volledig met zichzelf overeenstemmende verklaring biedt voor alles, is tot mislukking gedoemd.’ Mensen zullen de wereld om zich heen nooit volledig begrijpen. Als er dus wordt beweerd dat met wetenschap alles kan worden verklaard, is het alleen maar redelijk om dat niet klakkeloos voor waar aan te nemen.

De Bijbel zegt over de wonderlijke natuur: ‘En dit is nog niet het eind van zijn [Gods] kunnen. Slechts een glimp vangen we ervan op’ (Job 26:14, Groot Nieuws Bijbel). Er is nog zo veel dat mensen niet kunnen waarnemen en begrijpen. De uitspraak van de apostel Paulus, die bijna 2000 jaar geleden werd opgeschreven, geldt nog steeds: ‘O de diepte van Gods rijkdom en wijsheid en kennis! Hoe ondoorgrondelijk zijn zijn oordelen en hoe onnaspeurlijk zijn wegen!’ — Romeinen 11:33.