Zou ik dat wel of niet kunnen dragen?

HET TONEEL: Een herenmodezaak, in een vrijwel willekeurige stad ergens in de westerse wereld.

De spelers: Een moderne, modieus geklede verkoper en een heer die nieuwe kleding wenst.

„Zoekt u een nieuw kostuum?” vraagt de verkoper. „Wij hebben een grote verscheidenheid waaruit u een keuze kunt doen. Zoals u weet, bent u in uw keuze van stof, stijl en kleur niet langer gebonden. Niet lang geleden waren er alleen bruine, grijze of blauwe kostuums te verkrijgen, maar nu kunt u uit alle kleuren van de regenboog kiezen.

Men neigt de laatste tijd tot het getailleerde silhouet; wij hebben daarin een ruime collectie. De taillelijn wordt bij deze modellen flauwtjes aangegeven maar wordt geaccentueerd door in verhouding brede revers en zakkleppen. U kunt een keuze doen uit een verscheidenheid van geruite en gestreepte stoffen en ’pied-de-poule’- of geometrische dessins. Waaraan zou u de voorkeur geven?”

„Laat u mij daar nog even over denken. Wat hebt u in overhemden?”

„Wilt u soms een paar van onze allermodernste overhemden zien? Steeds meer mannen verkiezen overhemden met gedurfde patronen of sprekende kleuren zoals helder geel, groen, rood en blauw. Anderen prefereren overhemden in pasteltinten. We hebben natuurlijk wel witte overhemden maar die zijn tegenwoordig niet meer zo gewild.”

„Hebt u bijpassende stropdassen?”

„Vanzelfsprekend, en zelfs heel moderne — groot, breed en kleurig. Wij leveren echter ook sjaals; veel mannen dragen een sjaal in plaats van een stropdas. Voor anderen is de stropdas overbodig geworden door het dragen van een tuniek, coltrui of jabot. Ook hebben wij kettingen, hangers en halssnoeren voor u, als u althans prijs stelt op zulke accessoires die het gehele modebeeld completeren. Aangezien zovelen tegenwoordig belangstelling hebben voor astrologie, zult u op sommige van onze herensieraden verschillende tekens van de dierenriem aantreffen.

Maar tussen twee haakjes, waarom zou u ook niet even naar deze overjassen kijken? U kunt bijvoorbeeld deze stijl kiezen: een jas met overslag van loodgrijze wol, met brede kraag en slappe bindceintuur. U kunt een maxi-jas kopen, van het extra lange model, getailleerd en naar de zoom iets wijder uitlopend. Hier is een bontjas van mink, met twee rijen knopen, een grote kraag en brede revers en ceintuur, en ook nog een jaguarpelsjas met bijpassende ruime kniebroek.”

Ja, er is heel wat verscheidenheid op het gebied van herenkleding. Kleuren, patronen en dessins worden gecombineerd op een wijze die nog maar enkele jaren geleden ondenkbaar was. De Easton Express schreef in dit verband: „De mannen beschikken thans over een grotere verscheidenheid op het gebied van kleding dan in de afgelopen honderd jaar ooit het geval was. . . . Niet dat het eenrijkostuum met zijn drie knopen uit de mode is. Dat niet. Maar het is niet het ENIGE wat een man kan dragen en hem goedgekleed doet zijn. Hij kan alles dragen, van een eenknoops- tot een zesknoopskostuum (in geval van een tweerijkostuum). Ook kan hij een drukke das op een gedessineerd overhemd dragen, wat een jaar of tien geleden een ondenkbare combinatie was.”

De vraag is: Zou ik het wel of niet kunnen dragen?

Gebeurtenissen die nieuwe modes deden ontstaan

Vanwaar deze explosie van kleuren en modegenres die de drager ervan nog maar enkele jaren geleden tot een voorwerp van spot zouden hebben gemaakt of waardoor men aan zijn verstand of manlijkheid was gaan twijfelen? En wanneer is dit allemaal begonnen?

In een speciaal verslag in het Britannica Book of the Year van 1970 wordt de geschiedenis van de nieuwe modes nagegaan. De zogenaamde „Pauwerevolutie”, zo wordt er opgemerkt, is in 1957 in de Carnaby Street te Londen begonnen. De eerste grote klanten van de Carnaby Street waren de ’Mods’, jongelui die er graag piekfijn uitzagen en grote voorkeur hadden voor verfijnde of chique kleding. Een van de belangrijkste dingen die de ’Mods’ nastreefden, was dat hun kleding heel anders moest zijn dan wat ouderen droegen. Zo kozen zij bijvoorbeeld pastelkleurige overhemden, tweedelige kostuums van goede coupe en zonder omslagen, en instapschoenen met uitzonderlijk ronde neuzen.

Toen nam de algemene herenkledingindustrie in de jaren zestig eens een kijkje in de Carnaby Street, legde haar sceptische houding af en „veroorzaakte een explosie van razende activiteit”. Zelfs conservatieve kledingzaken sprongen over op de nieuwe mode. Praktisch elke plaats in Engeland had al heel gauw een boetiek waar de jongelui het soort van kleding konden kopen dat door populaire mensen uit de showwereld zoals de Beatles werd gedragen.

Vervolgens begonnen veel jongelui drugs te gebruiken. En deze jonge druggebruikers „wensten kleding die een weerspiegeling was van hun totale onvrede met de maatschappij en die niets te maken had met wat er ook maar ooit was gebeurd — kleding die in feite net zo wild moest zijn als hun geest”.

Nog een belangrijke gebeurtenis die tot nieuwe modes aanleiding gaf, was de opkomst van de ontwerperscultus op het gebied van de herenmode. Ontwerpers togen aan het werk om nieuwe modelijnen en -tendensen te verzwakken zodat het publiek ze niet te extreem zou vinden. Zij verkochten hun naam aan kledingfabrikanten en stelden hun creaties voor het grote publiek verkrijgbaar. Zodoende droegen de mannen tegen het eind van de jaren zestig praktisch alles waarvan zij vonden dat het hun stond.

De ontwerpers zelf beschouwen hun vermogen om de nieuwe modeontwerpen aan het grote publiek te verkopen, als nog een factor. De meesten van hen, zo berichtte het tijdschrift Life, „zijn van mening dat de duidelijk niet-dandyachtige hippies de terugkeer tot het dandyisme mogelijk hebben gemaakt, eenvoudig door te bewijzen dat je vrijwel elk vreemdsoortig kostuum in het openbaar kunt dragen als je de moed hebt”.

Wat ook verantwoordelijk is voor de kleurencaleidoscoop, is het accent op de jeugd. Jonge mensen, die immers gewend zijn aan kleur, lawaai, fel licht en psychedelische kunst, kiezen kleding die bij hun omgeving past; en vele ouderen hebben nu dezelfde kleedgewoonten overgenomen.

Wat evenmin over het hoofd moet worden gezien, is de uitwerking van kleurentelevisie op het publiek, met zelfs verslaggevers die zeer kleurig uitgedost voor de TV verschijnen. Nog een factor is de subtiele invloed en voorkeur van de vrouw. Veel vrouwen willen graag dat hun vriend of hun man zich zo kleurig kleedt.

Het feit dat er blijkbaar zoveel keus is in herenmodeartikelen, doet opnieuw de vraag rijzen: Zou ik dat wel of niet kunnen dragen? Hoe zult u worden geholpen deze vraag te beantwoorden?

Kleding een weerspiegeling van de moraal

Bij kleding is de moraliteitskwestie betrokken. Een toonaangevende autoriteit op het gebied van de hedendaagse herenmode, de Londense John Taylor, brengt als zijn mening naar voren dat bepaalde extreme modes en kleedgewoonten de opvattingen en moraal van de generatie weerspiegelen. Hij verklaart: „Het modebeeld treedt naar voren als gevolg van reeds bestaande opvattingen.” Een ander oordeel luidt: „Er bestaat een nauw verband tussen kleding en gewoonten.”

De morele gedragingen van dit snel ontaardende samenstel van dingen zijn welbekend. U weet dat overal sprake is van zedelijk verval, terwijl onbescheidenheid, losbandig gedrag en hoererij, overspel en homoseksualiteit hoogtij vieren. Op sommige plaatsen kleden homoseksuelen zich bijvoorbeeld op een wijze die hen kenmerkt. Hoewel de kledingartikelen op zichzelf niet verkeerd hoeven te zijn, is het toch zo dat als u zich op die manier kleedt, dit onwillekeurig uw morele maatstaf zal weerspiegelen. Wanneer u bovendien bedenkt dat een hoge morele maatstaf niet in overeenstemming kan worden gebracht met een zo nauwsluitende pantalon dat elke lijn en vorm van het lichaam erdoor wordt onthuld en de nadruk hierdoor op het sensuele wordt gelegd, kunt u beter rondkijken of u iets minder nauwsluitends kunt vinden. Herenkleding is tegenwoordig soms zo nauwsluitend dat zij die volgens deze stijl gekleed gaan, vaak een handtas dragen ter compensatie van het gebrek aan ruimte voor zakken in hun nauwsluitende kleding.

Moraliteit is dus nauw verbonden met de vraag: Zou ik dat wel of niet kunnen dragen? Vooral als u een christen bent, zult u niet willen dat uw keuze van kleding een houding en zienswijze weerspiegelt die u in werkelijkheid niet bezit of die er over het algemeen op na worden gehouden door hen die hun morele remmen of beperkingen van zich af hebben geworpen. Wanneer u wilt dat men u als een christen zal beschouwen, kunt u niet het voorbeeld volgen van hen die door de manier waarop zij zich kleden in werkelijkheid hun immorele en opstandige gedachten weerspiegelen.

Bescheidenheid en matigheid

Als u werkelijk extreme kleding of kleding die u in een ongunstig daglicht stelt wilt vermijden, denkt u dan aan de bijbelse beginselen die tot richtsnoer dienen. De christelijke apostel Paulus schreef erover hoe de uiterlijke verschijning van vrouwen diende te zijn, en zei dat zij zich „met bescheidenheid en gezond verstand” behoorden te kleden (1 Tim. 2:9, 10). Dit beginsel is ook op christelijke mannen van toepassing, en het is verstandig het te volgen, zoals de geïnspireerde spreuk zegt: „Wijsheid is bij de bescheidenen.” — Spr. 11:2.

In een opsomming van enige vereisten voor een christelijke opziener zegt de bijbel onder andere dat hij matige gewoonten zal hebben en gezond van verstand zal zijn (1 Tim. 3:2). Hij moet het vermijden tot uitersten te vervallen doordat hij bij zijn christelijke medegelovigen zou proberen af te steken. Bij het kopen van kleding dienen dus de beginselen van bescheidenheid en matigheid in acht te worden genomen.

Door al te modebewust te zijn, gaat men zijn bescheidenheid ondermijnen. Ook zal men daardoor licht geneigd zijn dit wereldse samenstel van dingen na te bootsen. Men gaat dan wellicht de gemoedsgesteldheid ontwikkelen altijd de wereld na te volgen, en dit kan tot moeilijkheden leiden, niet alleen in de wijze van kleden maar ook op andere terreinen van het leven. De wijze raad uit de bijbel luidt: „Wordt niet langer naar dit samenstel van dingen gevormd.” — Rom. 12:2.

Hoe zullen anderen u bezien?

Als u een christen bent, is er nog een factor die u in aanmerking dient te nemen bij het kiezen van uw kleding, vooral kleding voor de meer officiële gelegenheden. Deze factor is: De uitwerking die hetgeen u draagt heeft op de houding van anderen ten aanzien van uw christelijke bediening. De apostel Paulus gaf christenen de raad: „Hetzij gij daarom eet of drinkt of iets anders doet, doet alle dingen tot Gods heerlijkheid” (1 Kor. 10:31). Ook schreef hij: „In geen enkel opzicht geven wij enige aanleiding tot struikelen, opdat er geen aanmerkingen op onze bediening gemaakt kunnen worden, maar in elk opzicht bevelen wij ons als Gods dienaren aan.” — 2 Kor. 6:3, 4.

Een vraag die aan een ernstige beschouwing onderworpen dient te worden, is dus: ’Verwekt de wijze waarop ik mij kleed soms verbaasde commentaren?’ Als de verbaasde commentaren van rijpe christenen komen, is dit iets om over na te denken en behoort de kleding aan een herwaardering onderworpen te worden. Als medechristenen zich al over de wijze waarop u zich kleedt verbazen, wat zullen de mensen tot wie u predikt dan wel denken?

Nog iets wat u zich kunt afvragen is: ’Zou de kleding die ik kies, zelfs al is ze niet extreem, maken dat de mensen mij vereenzelvigen met opstandige of gewelddadige groepen van de maatschappij?’ Een ware christen is niet opstandig tegen de maatschappij maar is „gehoorzaam . . . aan regeringen en autoriteiten als regeerders” (Tit. 3:1). Als u deze christelijke opvatting onderschrijft, zult u door uw kleding dus nooit een opstandige houding tot uitdrukking willen brengen; dit zou geen aanbeveling voor uw christelijke bediening vormen.

Voor het kiezen van kleding kunnen geen regels worden gegeven, omdat de mode van werelddeel tot werelddeel en van land tot land verschilt. Wat in het ene land aanvaardbaar is, kan iemand in een ander land in de gevangenis doen belanden. Zelfs in een en hetzelfde land kan dezelfde kledingstijl in het ene deel van het land wel en in het andere niet aanvaardbaar zijn. Doch waar u ook woont, de bijbelse beginselen, die als leidraad dienen, stellen u in staat kleding te kiezen die een uitdrukking is van uw persoonlijkheid en die u toch toestaat in de ogen van rijpe christenen keurig gekleed te gaan.

Neem kleding die u staat

Nog een punt om in gedachten te houden is dat de keuze van kleding vaak wordt bepaald door de kleurencombinaties ervan en door het feit dat ze er op zichzelf aantrekkelijk uitziet, terwijl het in werkelijkheid beter zou zijn de kledingstijl en kleuren te kiezen die uw eigen uiterlijk accentueren.

Bij het kiezen van uw kleding kunt u worden geleid door de kleur van uw haar en ogen, de vorm van uw gezicht, uw lichaamsbouw, uw gelaatskleur, enzovoort.

Door de grote variatie in kleuren bestaan er op het gebied van herenkleding thans weinig problemen om de kleuren te kiezen die bij iemands haar en gelaatskleur staan. U kunt de stof bij uw gezicht houden. Als een bepaalde kleurnuance niet zo goed schijnt te harmoniëren, zou misschien een andere tint van dezelfde kleur beter staan. Neem de proef zowel bij daglicht als onder kunstlicht, aangezien dit, althans in geval van een wolframlamp, de eigenschap heeft kleuren te verzachten.

Bij het aanschaffen van kleding is het verstandig de algemene contrastenregel in gedachten te houden. Iemand met donker haar of met een diepgebruinde huid zal bijvoorbeeld gewoonlijk een lichte kleur goed staan. Mannen met blond haar daarentegen staat donkere kleding goed.

Het beste is kleren te kopen die prettig zitten, uw middelen niet te boven gaan en van goede smaak getuigen. De meeste mannen vinden dat het voordeel afwerpt kleding van goede kwaliteit te kopen, al moet men dan in het begin wat meer geld uitgeven. Kleren van goede kwaliteit gaan langer mee en zullen, als er de juiste zorg aan wordt besteed, langer aan hun doel beantwoorden dan stof van een goedkopere en slechtere kwaliteit.

De beslissing nemen

Het is een verstandig mens die niet als eerste een nieuwe mode aanneemt doch er evenmin als laatste van afstapt. Bovendien is de mode in vele delen van de wereld tegenwoordig van dien aard dat men er niet door wordt gedwongen ze strikt na te volgen. Ook vanuit het standpunt van de mode zelf bezien is men dus vrij zich te kleden op een manier die zowel bescheiden als aangenaam is.

Zou ik dat wel of niet kunnen dragen? Dat is een vraag die niet louter op basis van persoonlijke voorkeur of afkeer, maar in harmonie met goddelijke maatstaven moet worden beantwoord. Vraag u in verband met modecreaties op het gebied van kleding steeds af: ’Zijn ze bescheiden? Zou het dragen ervan in overeenstemming zijn met het beginsel matig te zijn en zodoende uitersten te vermijden? Zou het gevaar niet bestaan dat ik mij erdoor vereenzelvig met de een of andere ongewenste groep van de menselijke samenleving?’ Als u wilt bewijzen een christen te zijn, bedenk dan dat niet datgene wat een moreel ontaarde maatschappij goedkeurt bepalend is voor uw keus. U zult daarentegen het verlangen hebben aangenaam te zijn in Gòds ogen en hèm welgevallig te zijn.