Is astrologie voor u?

„WAT voor type persoon ben ik?” „Wat is mijn roeping in het leven?” „Wat houdt de toekomst voor mij in petto?” Wie heeft nooit over deze vragen gepeinsd? De meeste mensen wel. Miljoenen hebben zich in de loop van de geschiedenis voor een antwoord tot de astrologie gewend. Wat verstaat men daaronder?

The Century Dictionary and Cyclopedia definieert astrologie als een onderzoek waarbij „van de onderstelling wordt uitgegaan dat de hemellichamen [zon, maan, sterren en planeten] een directe invloed op het leven van de mens en zijn bestemming uitoefenen, en wel in overeenstemming met de relatieve positie die ze op een bepaald tijdstip innemen”.

Bezit astrologie enige deugdelijke basis? Komt men door de beoefening ervan in het bezit van bovennatuurlijke kennis? Zou u er een goede invloed van ondervinden, zo u zich ermee ging bezighouden?

Toenemende hedendaagse belangstelling voor astrologie

De afgelopen jaren heeft men een enorme opleving in de belangstelling voor astrologie kunnen waarnemen. Aangaande dit verschijnsel schreef J. Stearn:

„Astrologie, de eenmaal in diskrediet geraakte kunst der Chaldeeën en Babyloniërs, beleeft thans een eigenaardige opwaardering. Zo sterk is haar populariteit geworden — niet slechts onder lichtgelovige oude dametjes, maar eveneens onder intellectuelen en jongeren — dat architecten huizen zijn gaan ontwerpen speciaal bestemd voor mensen die onder een bepaald teken van de dierenriem geboren zijn, terwijl interieurontwerpers en fabrikanten bij het opstellen van kleurschema’s met deze zelfde factor rekening zijn gaan houden.”

Belangstelling voor astrologie wordt aangetroffen onder mensen van alle maatschappelijke rangen en standen. Rijk en arm leest broederlijk zijn dagelijkse horoscoop. Alleen reeds in de Verenigde Staten bevinden zich tien miljoen ijverige aanhangers van astrologie, terwijl er daarnaast nog eens veertig miljoen zijn die er enig contact mee hebben. Twintig jaar geleden bevatten nauwelijks honderd Amerikaanse kranten een horoscooprubriek, momenteel zijn er meer dan duizend.

Waarom beoefenen mensen astrologie? Eigenbelang is vaak een motiverende factor. Jonge mannen en vrouwen met romantische voornemens vergelijken vaak elkaars horoscoop om te zien of zij bij elkaar „passen”. Velen willen door middel van astrologie weten welke financiële stappen zij dienen te ondernemen en wanneer. In Azië worden huwelijks- en begrafenisdatums menigmaal vastgesteld met behulp van de astrologie. In het Oosten bepalen astrologen vaak de tijd en de richting van ceremoniële optochten. Zelfs paleismuren zijn wel neergehaald, opdat de processie maar kon lopen in de richting die de planeten hadden aangegeven.

Astrologen houden bij hoog en laag vol dat hetgeen zij doen, werkelijke beoefening van wetenschap is. Een van hen schreef onlangs: „Ze is het grootste kennisreservoir in de menselijke geschiedenis — niets uitgezonderd.” Dat neemt niet weg dat veel naslagwerken astrologie definiëren als „pseudo-wetenschap” (d.w.z. „valse of voorgewende wetenschap”). Waar ligt de waarheid inzake deze kwestie? Hoe maken astrologen hun berekeningen? Kunnen hun methoden de toets van een wetenschappelijke kritiek doorstaan? Het antwoord op deze vragen zal mogelijk ook u helpen bepalen of astrologie iets voor u is.

Is astrologie wetenschappelijk?

In de oudheid werd de aarde als het middelpunt van het universum beschouwd. Aangezien de aarde elke vierentwintig uur een volledige omwenteling om haar as maakt, lijkt het voor iemand op de aarde dat de zon, maan en sterren rond de aarde bewegen.

Volgens de oude astrologen was deze beweging van de hemellichamen van speciale betekenis voor de mens. Zij onderscheidden twaalf bijzondere sterrengroepen of -beelden, waaraan zij namen van personen en dieren gaven, zoals de Leeuw, de Stier, de Ram, de Maagd, etc. Het veronderstelde cirkelvormige pad waarlangs deze sterren en planeten schenen te reizen, kreeg de naam zodiak — „cirkel van dieren (of levende schepselen)” — beter bekend als „dierenriem”. Omtrent de dierenriem staat in The World Book Encyclopedia: „Vanaf het vroegste begin hebben mensen de dierenriem in 12 gelijke vakken van elk 30° verdeeld. Deze vakken worden de tekens van de dierenriem genoemd. Zo’n 2000 jaar geleden ontving elk teken de naam van het sterrenbeeld dat met het teken samenviel.”

Doordat de aarde om de zon beweegt, lijkt het er vanaf de aarde op dat de zon elke maand van het ene naar het andere sterrenbeeld schuift, en dus in twaalf maanden een complete omloop volbrengt.

Volgens astrologen wordt iemand op het precieze moment van zijn geboorte voornamelijk door het sterrenbeeld beïnvloed waarin de zon zich dan bevindt, en ook door het beeld dat op de plaats van geboorte op datzelfde moment boven de oostelijke horizon uitkomt. Tevens zijn zij van mening dat de positie die de planeten op bepaalde tijdstippen onderling en met betrekking tot de sterren innemen iemand gunstig of ongunstig kunnen beïnvloeden. Dit gaat vooral op, zo zeggen zij, voor het moment van de geboorte. Een kaart van de hemel met de afbeelding van bovengenoemde planeetposities, wordt een „horoscoop” genoemd. Naar wordt beweerd, treffen stralen van de hemellichamen de cellen van het pasgeboren kind en veroorzaken daar erfelijke veranderingen die uiteindelijk bepalen wat voor persoonlijkheid het zal bezitten. Gebeurt dit werkelijk?

Sterrenkundige Dr. B. J. Bok van de universiteit van Arizona antwoordt hierop onomwonden Neen. Hij verklaart:

„Onderzoekingen van de sterren en planeten hebben aangetoond dat de hoeveelheid van deze lichamen afkomstige straling die op aarde wordt ontvangen, uiterst minimaal is en dat het effect van hun aantrekkingskracht verwaarloosbaar klein is in vergelijking met die van nabije voorwerpen.

Afgezien van de zon, is de maan het enige hemellichaam dat geregeld een kracht produceert die ten tijde van een geboorte de aantrekkingskracht van naburige voorwerpen overtreft. Slechts onder de meest gunstige omstandigheden is de aantrekkingskracht van de planeet Mars gelijk aan die van de dokter die de bevalling leidt.”

En gesteld dat de hemellichamen iemands lichaamscellen kunnen beïnvloeden en zijn persoonlijkheid in een bepaalde richting kunnen vormen, dan is het toch nog de vraag of dit bij de geboorte gebeurt. De vooraanstaande geneticus A. Scheinfeld wijst in dit verband op het volgende:

„[De astrologische] bewering dat kosmische stralen op het moment van de geboorte van invloed zijn op de persoonlijkheid van een kind, is vanuit genetisch standpunt bezien onhoudbaar. Zou deze theorie waar zijn, dan moet de invloed op de genen zich ten tijde van de bevruchting laten gelden, niet bij de geboorte. . . . Al hun kaarten worden negen maanden te laat getekend.”

Met het oog op deze moeilijkheid trachten bepaalde astrologen het tijdstip van de bevruchting te berekenen. Maar wie kan dat moment met precisie bepalen?

Vraagtekens rond de dierenriemdatums

Er bestaat nog een andere ernstige moeilijkheid. Wij herinneren ons dat de datums voor de tekens van de dierenriem werden berekend op basis van de aanwezigheid der sterrenbeelden die tweeduizend jaar terug met ze samenvielen. In die tijd kon bijvoorbeeld het sterrenbeeld „Ram” worden gezien in het „Ram”-gedeelte van de dierenriem. De zon verscheen in dit sterrenbeeld ten tijde van de lentenachtevening (omstreeks 21 maart) en bleef daarin dertig dagen. Dierenriemdatums geven de indruk dat dit nog altijd zo is, door de periode van 21 maart tot 20 april aan Ram toe te schrijven. Maar dit is onjuist. The World Book Encyclopedia legt uit waarom:

„Elk jaar kruist de zon de hemelequator ongeveer 50 boogseconden ten westen van de punten waar ze hem het jaar daarvoor passeerde. Deze westwaartse beweging van de nachteveningspunten [of equinoxen] wordt de precessie der equinoxen genoemd. . . .

Wegens deze precessie corresponderen de tekens van de dierenriem niet langer met de sterrenbeelden waarnaar ze zijn genoemd. Meer dan 2000 jaar terug verkeerde de zon ten tijde van de lentenachtevening in het „Ram”-gedeelte van de hemel, en het desbetreffende nachteveningspunt wordt nog altijd punt Ram genoemd. Het bevindt zich nu in het sterrenbeeld Vissen en beweegt zich naar het sterrenbeeld Waterman van de dierenriem.”

De datums die in astrologische tabellen worden verschaft voor de verschijning van de zon in een bepaald sterrenbeeld, lopen dus één teken mis, of, zoals de bovenaangehaalde encyclopedie het stelt: „De sterren van het sterrenbeeld Ram verkeren thans in het teken [hemelvak] van de Stier. Die van de Stier bevinden zich in het teken [hemelvak] van de Tweelingen, die van de Tweelingen in het teken [hemelvak] van de Kreeft, enzovoort.” Horoscopen gebaseerd op de oude datums zijn volslagen foutief. Is iets met zo’n gebrekkige wetenschappelijke basis werkelijk voor u?

De religieuze oorsprong in het oude Babylon

Wat zou u leren uit een beschouwing van de geschiedenis der astrologie? Waar en hoe is ze ontstaan? Professor M. Jastrow verklaart: „De geschiedenis van de astrologie kan thans worden nagegaan tot in oud-Babylonische tijd, ja, zelfs tot in de vroegste fasen van de Babylonische geschiedenis.” Betreffende de dierenriem wijst de Century Dictionary and Cyclopedia op het volgende: „Er bestaan sterke aanwijzingen dat de dierenriem omstreeks 2100 v. Chr. in Babylon is ontworpen. . . . Verscheidene oude sterrenbeeldfiguren hebben een uitgesproken Babylonisch karakter, . . . en bijna alle zijn ze te verklaren vanuit de Babylonische mythologie.”

Welk doel diende de astrologie in haar aanvangsperiode? Professor Jastrow vervolgt: „Zowel in Babylon als Assyrië . . . verwerft astrologie zich een plaats in de officiële cultus als een van de twee hoofdmiddelen die de priesters ten dienste staan . . . om achter de wil en het voornemen van de goden te komen.” De zon, maan en planeten werden beschouwd als de huizen van de Babylonische godheden en naar hen genoemd. De priesters geloofden dat een correcte interpretatie van de beweging van deze hemellichamen zou onthullen wat de goden van plan waren. Astrologie heeft dus vanaf haar begin een religieus karakter gedragen. Ze was een vorm van waarzeggerij door middel van voortekens.

Natuurlijk geloven hedendaagse astrologiebeoefenaars niet dat de planeten woonplaatsen zijn van oude goden, hetgeen echter niet wegneemt dat hun geloof in astrologie op hetzelfde neerkomt. Hoe dat? Nu, is de moderne astrologie geen aftakking van dat oude Babylonische bijgeloof? Is een tak van een boom niet nog steeds een deel ervan? En welk essentieel verschil bestaat er tussen het geloof in planeet-„goden” of planeet-„krachten” die invloed zouden uitoefenen op het menselijk leven hier op aarde?

Astrologen mogen dan al plechtig verklaren dat hun bedrijf een wetenschap is, ons is duidelijk gebleken dat de feiten hun bewering niet ondersteunen. Wat wel vaststaat is dat de hedendaagse astrologie niets meer is dan een vertakking van de heidense religie van het oude Babylon. Wenst u bij zulk een bijgeloof betrokken te raken? Zo ja, welke invloed zal dit dan op u hebben?