Ligt de fout bij de huwelijksregeling?
NU IN recente tijd een lawine van huwelijksmoeilijkheden is losgekomen, vragen sommigen zich af: Ligt de fout bij de huwelijksregeling? Zouden wij ervan moeten afstappen omdat ze in onze tijd niet meer voldoet?
Wel, als iemand die een machine bedient de instructies van de ontwerper negeert en de machine verkeerd behandelt totdat ze defect raakt, ligt de fout dan bij de ontwerper? Als een automobilist op een lange rit geen gebruik wil maken van zijn wegenkaart en de weg kwijt raakt, is dat dan de schuld van degene die de kaart heeft gemaakt?
Neen, verkeerd gebruik van een apparaat betekent niet dat dat apparaat niet goed is. Bij wie ligt gewoonlijk de fout? Bij degene die het verkeerd gebruikt.
Gaat deze redenatie ook op in verband met de huwelijksregeling? Wat tonen de feiten aan? Is het een verbetering gebleken dat mensen het huwelijk hebben opgegeven en een andere leefstijl hebben gekozen? Wat is er gebeurd met de kinderen uit uiteengevallen gezinnen, en met de maatschappij in het algemeen?
Wat tonen de feiten?
De geschiedenis toont aan dat wanneer het huwelijk en het gezin in verval raken, het hele morele klimaat van de maatschappij ontaardt. Het eindresultaat is niet een verbetering maar nog meer moeilijkheden. Hele rijken zijn uiteengevallen toen mensen zich er niet meer voor inspanden het huwelijk en het gezin te handhaven.
In onze eigen tijd is de slechte uitwerking vooral schadelijk voor de partij die de minste schuld draagt, de kinderen die het slachtoffer zijn van een uiteengevallen huwelijk. Een rapport in het Westafrikaanse land Ghana bericht over veel kinderen uit uiteengevallen gezinnen:
„De kinderen uit dergelijke gezinnen komen er het slechtst vanaf. Zij ontvangen nooit gezonde ouderlijke zorg; ze worden verwaarloosd, ontvangen geen liefde, niemand bekommert zich om hen en geen mens kan het eigenlijk schelen wat ze uitvoeren. Van jongs af aan worden het spijbelaars en ze vervallen van kwaad tot erger . . . uiteindelijk worden zij verstokte volwassen misdadigers, die altijd met de wet in strijd zijn.”
De afwezigheid van een zorgzame vader betekent een pijnlijk gemis voor het hele gezin, vooral voor jonge jongens die zijn ferme leiding en hulp nodig hebben. In één Amerikaans gezin bijvoorbeeld bracht het werk van de vader met zich mee dat hij weken achtereen van huis was. Het gevolg was dat zijn zoontje van drie hyperactief werd en ’s nachts zo’n 10 of 11 maal opstond en om zijn vader riep. Zijn moeder merkte dat wanneer de vader thuis was, de jongen rustig tot ’s morgens doorsliep en zich ook veel beter gedroeg. Zij verklaarde: „Het kind heeft zijn vader nodig. Hij is iedere week een paar dagen op de kleuterschool en de juffrouwen kunnen zien wanneer [zijn vader] thuis is. Zo duidelijk blijkt dat uit zijn gedrag.”
Algemeen wordt erkend dat het voor de kinderen een nadelige uitwerking heeft wanneer ouders het niet met elkaar kunnen vinden, een echtscheiding aangaan of te vaak van huis zijn, maar hoe ervaren de volwassenen zelf de situatie? Zijn zijzelf er wel beter aan toe wanneer zij zich laten meeslepen door de moderne tendens van echtscheiding, uiteengaan, het ’open huwelijk’ samenwonen zonder getrouwd te zijn, of commune-achtige ’huwelijken’?
Een verbetering?
In veel landen wordt tegenwoordig krachtig gepropageerd een huwelijk gewoon maar op te geven wanneer er problemen rijzen. Het tijdschrift Family Circle bericht: „Er is een overvloed van boeken en artikelen waarin wordt betoogd dat blijvende bindingen geen haalbare kaart zijn dat de risico’s van het uit elkaar gaan niet onoverkomelijk zijn en dat de persoonlijkheid van een mens waarschijnlijk uitstekend gedijt op het verbreken van bindingen.”
Is dat het geval? Is het verbreken van het huwelijk de weg om de persoonlijkheid ’te laten gedijen’? Voor een zeker percentage mensen die hun denken misschien in die richting hebben gevormd, zou het daar inderdaad op kunnen lijken. Maar voor de overgrote meerderheid geldt dit zeker niet.
Een betere maatstaf vormt de ervaring van een vrouw die van haar man scheidde en een geregelde bezoekster van vrijgezellenbars werd om ’van het leven te genieten’ en ’eens wat nieuwe mensen te ontmoeten’ Mettertijd bleken deze tijdelijke contacten oppervlakkig en onbevredigend. De meeste mannen waren alleen in een seksueel avontuur geïnteresseerd.
Deze vrouw ontmoette heel wat mensen die waren gescheiden of uiteengegaan, en over velen van hen zei zij: „Ik zal nooit vergeten hoe verloren die zielen schenen. Hoe verloren ik mijzelf voelde. Zo is het echt met deze ongetrouwde mensen gesteld. Huwelijken schijnen niet meer te werken maar er is een nieuwe verloren generatie die iedere dag groter wordt. Want de waarheid is dat ’niet-huwelijk’ ook niet werkt.”
’„Niet-huwelijk” werkt ook niet.’ Dat is een gevolgtrekking die steeds duidelijker naar voren treedt uit een analyse van wat twintig, dertig jaar van omhoogvliegende echtscheidingscijfers hebben opgeleverd. Een groeiend aantal mensen is gaan beseffen dat voor de meeste personen het leven niet bevredigend is zonder iemand die om hen geeft, iemand voor wie zij kunnen zorgen, iemand op wie zij kunnen rekenen, iemand met wie zij sympathie, goedheid en problemen kunnen delen.
Als de nieuwigheid er eenmaal af is, merken velen dat de pasgevonden vrijheid waarin zij aan iedere gril kunnen toegeven zonder aan een partner rekenschap te hoeven afleggen, toch niet de voordelen heeft gebracht die zij ervan verwacht hadden. Het blijkt niet de weg te zijn tot een klimaat waarin de persoonlijkheid ’gedijt’.
’Groepshuwelijken’
Aangezien het huwelijk tussen twee personen zo vaak is mislukt, en eenzaamheid onwenselijk is, hebben sommigen ’groepshuwelijken’ als alternatief aanbevolen. Hiermee doelt men op het leven in een commune waar het ieder is toegestaan meerdere partners te hebben. Werken deze groepshuwelijken beter dan traditionele huwelijken?
Eén leefgemeenschap van meer dan 1000 personen in de Amerikaanse staat Tennessee experimenteerde met „multihuwelijken”. Later vertelde een lid van de commune: „Het ging niet. De gewone problemen die iedereen heeft, werden alleen maar verveelvoudigd.” Hij merkte op dat de getrouwde paren al gauw „privacy zochten” en dat de vrijgezellen vaak aan de gehuwden vroegen: „Zouden jullie ons als inwonende familieleden kunnen bezien zodat ook wij bij een gezin horen?”
Het lijkt misschien in het begin wel aantrekkelijk de problemen van het huwelijk te ontvluchten in alternatieve samenlevingsvormen als groepshuwelijken. Maar de menselijke aard is niet te ontvluchten. Vroeg of laat moet iemand toch die menselijke natuur onder de ogen zien en ermee leren leven. De mens is zo geschapen dat zijn betrekkingen tot anderen op bepaalde manieren het beste zouden gedijen, en hoe verder iemand hiervan verwijderd raakt, hoe moeilijker het leven wordt. Dit geldt vooral voor de intieme liefde tussen een man en een vrouw, en de genegenheid van ouders voor kinderen.
Bernard O’Brien, werkzaam op een gezins- en kinderconsultatiebureau in Kansas City (V.S.), verklaart: „Jaloezie is bij mensen die in een of ander experiment samenwonen, niet minder sterk aanwezig dan in grootmoeders tijd. Wanneer het er echt op aankomt, is er nauwelijks iemand die er tegen kan een persoon van wie hij houdt, met een ander te delen.” Waarom is dit zo? Eenvoudig omdat wij met dat gevoel zijn geschapen.
Toen in een andere commune een bepaald paar kinderen kreeg, bleef in hun geest van de hele opzet van het commune-achtige groepshuwelijk „geen stuk meer heel.” Zij konden de intieme liefde van vader, moeder en kind niet met anderen delen. De vader merkte op: „Het vaderschap verdreef eenvoudig alle opvattingen over communes.” Zij gaven gehoor aan de zeer sterke wens hun eigen ’kerngezin’ te vormen met vader en moeder in het middelpunt en hun kinderen daaromheen.
Het ’open huwelijk’
Van een ’open huwelijk’ is sprake als gehuwde personen overeenkomen elkaar seksuele vrijheid buiten het huwelijk toe te staan — overspel is daar het gewone woord voor. Ongeveer zes jaar geleden werd het boek Open Marriage [„Open huwelijk”] van Nena en George O’Neill een bestseller. Zij deden daarin een aanbeveling voor seksuele betrekkingen buiten het huwelijk, die volgens hen ’lonend en betekenisvol’ konden zijn voor sommige paren en hun huwelijken konden verrijken. Was dat inderdaad het geval?
Na jaren te hebben nagegaan welke ervaringen hiermee in de praktijk werden opgedaan, geven de schrijvers nu toe dat de resultaten in het geheel niet uitvielen zoals werd verwacht. Precies het tegenovergestelde gebeurde. Zij bemerkten dat degenen die dit overspel bedreven, erg ongelukkig werden met elkaar. De langste periode dat paren bij elkaar bleven na een ’open huwelijk’ te zijn begonnen, was slechts twee jaar. Zij concludeerden: ’Open seks was een mislukking.’ De auteurs hebben daarom een tweede boek gepubliceerd dat een „nieuwe oproep tot seksuele trouw” doet, omdat dat toch, zoals zij het nu zien, het grootste geluk voor het huwelijk zal betekenen.
Met betrekking tot het ’open huwelijk’ merkte een Canadese raadsman in huwelijksaangelegenheden, Ed Bader, op: „Met ieder ons bekend paar dat de weg van het open huwelijk is ingeslagen, is het misgegaan zonder uitzondering.” En de ook uit Canada afkomstige psycholoog Larry Cash maakte de opmerking: „Een open huwelijk, het idee dat gehuwde personen seksueel en emotioneel volkomen vrij kunnen zijn, is waanzin. In mijn 10 jaar als raadgever heb ik dat in geen enkel huwelijk een succes zien worden. Het zou best een prima idee kunnen zijn, maar het druist tegen de menselijke natuur in.”
Maar is het werkelijk een „prima idee”? Helemaal niet. Het is volledig in strijd met de mentale en emotionele menselijke aard. Van iemand van wie wij houden, verlangen wij trouw, en geen overspel. De intieme relaties waarin het huwelijk voorziet, kunnen niet met buitenstaanders worden gedeeld zonder het huwelijk te schaden of te vernietigen. Ja, wat de voorstanders van dergelijke „alternatieve” huwelijken ontdekken, is wat de Schepper van het huwelijk reeds lang geleden tot onze informatie heeft laten optekenen: „Het huwelijk zij eerbaar onder allen en het huwelijksbed zonder verontreiniging.” — Hebr. 13:4.
Binding is belangrijk
Er is nog iets anders ontdekt door velen die met afwijkende levensstijlen hebben geëxperimenteerd: Zonder een officiële verbintenis zoals bij een huwelijk, ligt het nu eenmaal in de aard van de mens zich niet zo erg voor de oplossing van problemen in te spannen. En evenmin is er zekerheid, vooral niet voor vrouwen.
Veel vrouwen ontdekken dat het leven dat zich immers hoofdzakelijk in een mannenmaatschappij afspeelt, veel moeilijker is zonder de zekerheid die voortvloeit uit een huwelijksverbintenis. Zij merken dat zij emotioneel erg moeilijk vrede kunnen hebben met een relatie waarbij de man in feite zegt: ’Ik wil je alleen maar voor een bepaalde tijd, en wanneer ik genoeg van je krijg, ruil ik je in voor een jonger model.’
Het tijdschrift Good Housekeeping vroeg zijn lezerskring: „Gelooft u dat samenleven zonder getrouwd te zijn bijdraagt tot een duurzamere relatie, [of ] afdoet aan een duurzamere relatie?” Een zeker aantal sprak zich uit voor samenleven zonder getrouwd te zijn, maar meer dan 10 maal zoveel zeiden dat niet getrouwd zijn afbreuk deed aan een duurzame relatie.
De volgende ervaring van een bepaald stel, waarover de Toronto Star schreef, is niet ongewoon. Toen zij samenwoonden zonder getrouwd te zijn, merkten zij dat zij toch „ruzieden over alles” en dat samenleven dezelfde problemen opleverde als getrouwd zijn. Zonder de binding van een huwelijk hadden zij altijd het gevoel dat zij weg konden gaan. Maar hielp dit hen om beter met elkaar op te schieten? Neen, het hield hen ervan terug krachtiger te werken aan de oplossing van hun problemen. Zij trouwden met elkaar. Daarna merkten zij op: „Sinds wij getrouwd zijn, doen we er meer ons best voor geen ruzie te maken. We spannen ons er allebei voor in. We zijn een verbintenis aangegaan, dus het heeft geen zin erover te strijden. Vroeger dreigden we altijd met weggaan, maar dat blijken we nu niet meer te doen.” Zij ontdekten dat de binding van het huwelijk hen ertoe aanzette zich meer voor hun huwelijk in te spannen.
Het tijdschrift McCall’s publiceerde een artikel, getiteld „Waarom geëmancipeerde vrouwen trouwen”, dat in dezelfde lijn lag. Er werd in opgemerkt: „Wij hebben ons ingespannen voor zelfontplooiing en het is de moeite waard geweest. Maar kort geleden hebben velen van ons een verrassende ontdekking gedaan: Er ontbreekt nog iets heel belangrijks.”
Wat ontbrak er? Een stel dat trouwde na te hebben samengewoond, legde uit: „De waarheid is, dat wij meer wilden dan alleen maar bij elkaar wonen. Wij wilden ons leven op een hecht fundament bouwen. We kwamen tot de slotsom dat we wel voelden voor het idee ons te binden.” McCall’s voegde eraan toe:
„Ja, zich te binden! De gedachte is zo oud dat ze nieuw lijkt, en steeds meer mensen zijn eropuit haar toe te passen.
We schijnen weer op het uitgangspunt te zijn teruggekeerd. De laatste 15 jaar of zo zijn we op een romantische speurtocht geweest, steeds geluk najagend en alle keuzemogelijkheden onderzoekend. We hebben de proef genomen met, of minstens gepraat over een open huwelijk, geen huwelijk, kinderen hebben zonder huwelijk, een proefhuwelijk.
Ten slotte schijnen we na alle puinhopen van sociale verandering tot het besluit te komen dat een verbintenis zonder zelfontplooiing onmogelijk is maar dat zelfontplooiing onvolledig is als ze wordt bereikt zonder een binding . . .
Zo hebben we in tien of 15 jaar uitproberen van romantische mogelijkheden ontdekt dat open relaties alleen mogelijk zijn als je niets om de ander geeft.”
Emotionele behoeften door middel van het huwelijk bevredigen, draagt zelfs tot een langer leven bij. Verzekeringsmaatschappijen hebben reeds lang ingezien dat ongehuwde personen een groter risico lopen voortijdig te sterven dan gehuwde personen. Sterftecijfers bijvoorbeeld in de leeftijdsgroep van 15 tot 64 jaar waren voor gescheiden mannen bij iedere belangrijke doodsoorzaak twee- tot zesmaal zo hoog als voor getrouwde mannen. James Lynch, een psycholoog aan de medische faculteit van de universiteit van Maryland, concludeert: „Eenzaamheid kan het menselijke hart schaden, zo niet breken.”
Het is niet verrassend dat de laatste jaren zulke bevindingen naar voren zijn gekomen. Het was in feite te verwachten, want de huwelijksregeling is niet iets dat zich „zomaar”, voor het gemak van de mens, heeft ontwikkeld. Het huwelijk is ingesteld door de Schepper van man en vrouw. En aangezien God de mensen heeft gemaakt, weet hij in welke relatie tot elkaar zij het meeste succes zullen hebben. Wanneer zij hun deel doen binnen het raamwerk dat hij heeft gecreëerd, zullen de beste resultaten worden voortgebracht. — Gen. 1:26-28; 2:18-25.
Voor het uiten van menselijke liefde tussen man en vrouw, voor zekerheid en duurzaamheid, en voor het grootbrengen van kinderen, is het huwelijk onvervangbaar.
NEEN, DE FOUT LIGT NIET BIJ HET HUWELIJK. MENSEN DIE ER EEN VERKEERD GEBRUIK VAN MAKEN, ZIJN HOOFDZAKELIJK SCHULDIG.
Daarom moeten mensen die tevredenheid verlangen, zich er niet door onjuiste filosofieën hals over kop toe laten overhalen naar manieren te zoeken waarop zij het huwelijk omlaag kunnen halen of elimineren, alsof daar de schuld zou liggen. Er moet gezocht worden naar manieren om het huwelijk te verbeteren en te handhaven, manieren waarop eraan wordt meegeholpen huwelijksproblemen op te lossen.
Maar als de huwelijksregeling nu juist voor man en vrouw is ontworpen, waarom zijn er dan in onze tijd zoveel mislukkingen? Wat is er mis?
[Illustratie op blz. 7]
Hoe is uw afwezigheid van invloed op uw kind?