De zienswijze van de bijbel
Is het op zijn plaats kinderen een pak slaag te geven?
U BENT er misschien wel eens bij geweest wanneer onhandelbare kinderen met hun spektakel de rust van allen in de omgeving verstoorden. „Als die van mij waren”, hebt u wellicht gedacht, „zou ik hun zitvlak eens flink opwarmen”. Maar u kunt er ook getuige van zijn geweest hoe op het huilen van een moe of ziek kind een ouder in toorn ontstak en het kind woedend een pak slaag gaf. Uw mening was wellicht dat ouders hun kinderen niet zouden mogen slaan aangezien dit vaak in bruutheid ontaardt.
Het valt niet te ontkennen dat een van de moeilijkste beslissingen die ouders moeten nemen de vraag betreft in welke vorm streng onderricht moet worden toegediend. Is een pak slaag het antwoord? Of zou dit eenvoudig een ander aspect zijn van het probleem van geweldpleging in huis? (Zie bladzijden 3 tot 19.)
Veel mensen waaronder pedagogen en kinderpsychologen, zijn erop tegen dat ouders kinderen slaan. In het wetenschappelijke tijdschrift Science News van 4 maart 1978 schreef Dr. R. S. Welsh: „Het toedienen van lichamelijke straf thuis en op school mag niet langer voorkomen.” Enkelen beweren dat kinderen door een pak slaag heel verkeerde dingen leren — dat de sterkste door kracht kan heersen en dat het juist is door geweld uiting te geven aan boosheid.
Andere autoriteiten denken er echter anders over. Een uitspraak aanhalend van Soine Torma, directeur van een kliniek voor moeilijk opvoedbare kinderen, schreef een krant: „’Er moet streng onderricht bestaan, er moet orde zijn.’ Dit omvat ook een pak slaag, zei hij, mits ’u dat pak slaag geeft voor het wangedrag’.” En in Dare to Discipline (Durf streng te onderrichten) schrijft Dr. James Dobson:
„Ouders kunnen vijandigheid en agressiviteit in hun kinderen aankweken door zelf gewelddadig op te treden. . . . Maar wanneer het kind het hoofd tussen de schouders trekt en zijn vuisten balt, is het bezig de ouder uit te dagen het tegen hem op te nemen. Wanneer de ouder hierop een passend antwoord weet te geven (op het zitvlak) heeft hij of zij het kind een waardevolle les geleerd die helemaal in overeenstemming is met de methode van onderricht die de natuur bezigt.”
Gods Woord is feitelijk de beste bron voor raad in verband met het streng onderrichten van kinderen, daar Jehovah God het menselijke geslacht zijn begin gaf en in miljarden gevallen heeft waargenomen wat succes heeft of wat tot falen gedoemd is.
„Ouders krijgen van Jehovah, een God van liefde, de raad: „Irriteert uw kinderen niet, maar blijft hen in het strenge onderricht en de gezaghebbende raad van Jehovah grootbrengen” (Ef. 6:4). Streng onderricht — opleiding of oefening die het kind vormen — kan een uiting van liefde zijn. Wij lezen: „’Mijn zoon, . . . die Jehovah liefheeft, wordt door hem streng onderricht’, . . . Geen enkel streng onderricht schijnt weliswaar op het ogenblik zelf vreugdevol te zijn, maar bedroevend; toch werpt het later voor hen die erdoor geoefend zijn een vreedzame vrucht af.” Dat is ook zo in het gezin. — Hebr. 12:4-11.
Maar houdt liefdevol streng onderricht ook in dat ouders hun kinderen slaan? Volgens Gods Woord kan het dat inhouden, mits dit pak slaag een uiting van liefde is en zo wordt toegediend dat het verenigbaar is met liefde. Beschouw de volgende verzen van het geïnspireerde boek Spreuken eens:
„Dwaasheid is aan het hart van een kind gebonden, maar de tuchtroede zal haar ver van hem verwijderen” (22:15). „Onthoudt de tucht niet aan een kind; straft u hem met de roede, hij zal niet sterven. Straf hem met de roede en red zijn ziel van de dood” (23:13, 14). „Hij die de roede spaart, haat zijn zoon, maar hij die hem liefheeft, zorgt ervoor dat hij hem tuchtigt” (13:24). — New International Version.
Hoewel zulke verwijzingen naar de „roede” verschillende vormen van streng onderricht kunnen omvatten, is fysieke kastijding daar zeker bij inbegrepen. Of ouders dit nu met de vlakke hand doen, of met een houten liniaal of een andere passende soort „roede”, zij hebben van God de autoriteit ontvangen een pak slaag toe te dienen wanneer zij hun kinderen liefdevol streng onderricht geven.
Maar de bijbel helpt ouders uitersten te vermijden door krachtige raad te verschaffen tegen het toegeven aan hevige toorn (Spr. 16:32; 25:28; Kol. 3:8). Als een ouder de bijbelse raad om zijn toorn te bedwingen in de wind slaat en een kind in een uitbarsting van woede meedogenloos slaat, zou dit in strijd zijn met wat Gods Woord zegt over streng onderricht als een uiting van liefde. De bijbel beveelt nergens aan een kind uit woede te slaan of harde klappen te geven die kneuzingen veroorzaken en zelfs een kind kunnen verminken. Dat is kindermishandeling, geen liefdevol streng onderricht.
Een verstandige ouder beseft dat er verscheidene manieren zijn om een kind terecht te wijzen of te straffen. Een vastberaden woord is soms al voldoende. In andere gevallen kan een ongehoorzaam kind misschien een korte tijd in afzondering gezet worden. Wanneer een kind iets in zijn kinderlijke zorgeloosheid of onverantwoordelijkheid morst of breekt, zal het vaak de beste resultaten afwerpen als het kind dit zelf moet opruimen of, indien uitvoerbaar, werk moet verrichten om de schade te vergoeden. Het is natuurlijk belangrijk plooibaar te zijn door het strenge onderricht zowel aan de situatie als aan het kind aan te passen; wat op het ene kind een goede uitwerking heeft, zal bij het andere misschien niet helpen.
Maar zoals de bijbel terecht laat zien, heeft een pak slaag vooral bij jonge kinderen zijn waarde als een zo nu en dan toegediende vorm van streng onderricht. De meeste kinderen zullen bij tijd en wijle het ouderlijke gezag uitdagen en hun ouders op de proef stellen om te kijken of „het hun menens is” en of de ouders het verdienen gerespecteerd te worden. Zelfs lieve kinderen kunnen zeggen: „Houd je mond!” of „Nee, dat doe ik niet!” Een arts legde uit dat dit overeenkomt met een kind dat weet waar ’een streep over de grond getrokken is’ en er toch overheen stapt om te kijken hoe de ouder zal reageren. Zal het dit ongestraft kunnen doen? Wie heeft het voor het zeggen?
Vooral bij erg jonge kinderen is een dergelijke uitdaging nu niet altijd de geschikte tijd voor een heleboel woorden. Een pak slaag kan beter op z’n plaats zijn. Neen, niet dat het kind door slaan tot onderworpenheid wordt gebracht, maar er worden enkele ferme tikken gegeven die voldoende beklemtonen wie de baas is.
Nadat er misschien wat traantjes hebben gevloeid, kan de ouder het kind liefdevol in zijn of haar armen nemen. Met een paar rustige woorden of alleen al een hartelijke omhelzing kan de ouder het kind te verstaan geven: „Ik houd te veel van je dan dat ik je wil laten opgroeien zonder dat je gezag weet te erkennen en de noodzaak van respect inziet.” Dit zijn ook bij uitstek de momenten om richtlijnen te verschaffen die het hart zullen raken. Nadat een vader in Science News de eerder aangehaalde zienswijze had gelezen, dat kinderen geen slaag zouden mogen krijgen, schreef hij aan het tijdschrift:
’Wanneer mijn kinderen opzettelijk ongehoorzaam waren, zetten mijn vrouw en ik uiteen wat de reden was voor de overtreden gedragsregel en het kind erkende dat het straf had verdiend. Mijn zoontje (ongeveer 6 jaar) kroop eens op mijn schoot, nadat hij een afgesproken aantal pijnlijke tikken met de peddel had gehad, omhelsde me, gaf me een kus en zei: „Pappie, ik denk dat ik mijn les heb geleerd.”’
Overal om ons heen zien wij de droevige gevolgen van een overdreven en misplaatste toegeeflijkheid. Daarom moeten wij des te beter kunnen beseffen hoe waar de bijbelse verklaring is: „Hij die [zijn zoon] liefheeft, zorgt ervoor dat hij hem tuchtigt” (Spr. 13:24, NIV). Ouders handelen werkelijk liefdevol wanneer zij hun kind van kindsbeen af beginnen te helpen gezag te erkennen en te leren beseffen dat vrijheid aan redelijke beperkingen onderhevig is. De pijn die het jonge kind even voelt ten gevolge van een welverdiend pak voor de broek dat vastberaden, doch niet hard vochtig wordt toegediend, is veel beter dan de smart die eruit voortvloeit als in de tienerjaren of op latere leeftijd die lessen nog niet geleerd zijn.
Het kost ouders werkelijk moeite om kinderen op verstandige wijze te slaan — aan de ene kant moeten zij voorkomen dat misplaatste genegenheid er de oorzaak van is dat zij helemaal niet slaan, aan de andere kant dienen zij zichzelf zo te beheersen dat het pak slaag niet in bruutheid of kindermishandeling ontaardt. Maar de raad van onze Schepper en de goede resultaten die eruit voortvloeien bewijzen dat het de moeite waard is. Zoals Today’s English Version dan ook Spreuken 23:13, 14 weergeeft: „Aarzel niet een kind te tuchtigen. Hij gaat niet dood van een goed pak slaag. Het kan trouwens zijn leven redden.”