Bloedschande — het verborgen misdrijf

„BESTAAT er wel hulp voor zo iemand als ik?” Deze trieste vraag werd gesteld door een vrouw met een moeilijk probleem — een probleem dat zij in deze tijd met verbazingwekkend veel vrouwen gemeen heeft. Hoewel er al vele jaren verstreken waren, leed zij nog altijd onder een ervaring uit haar kinderjaren. Zij was het slachtoffer geweest van bloedschande. Welk antwoord kan er op haar vraag gegeven worden?

„Bloedschande” is geen prettig woord. De meeste mensen zouden er liefst niet over praten, maar het begint steeds algemener voor te komen. Wanneer de schattingen juist zijn, is er een grote kans dat enkelen van uw persoonlijke vriendinnen er het slachtoffer van zijn geweest. Het is beslist een probleem waarvan ouders zich bewust dienen te zijn.

De meesten van ons weten wat bloedschande of incest betekent — seksuele handelingen tussen nauwe verwanten. Men vermoedt dat er heel wat van die aard voorvalt tussen broers en zusters, hoewel hiervan gewoonlijk geen aangifte gedaan wordt. De bezorgdheid van de deskundigen gaat vooral uit naar de gevallen dat kinderen door volwassen verwanten worden misbruikt. De grootste zorg betreft die gevallen — die waarschijnlijk ook het grootste deel van de aangiften uitmaken — waarin kinderen aangerand worden door hun vader of stiefvader.

Is het probleem werkelijk wijdverbreid?

Ondanks het ontbreken van volledige gegevens is het antwoord heel duidelijk Ja. Susan Brownmiller zegt in haar boek Against Our Will (Tegen onze wil): „Het seksueel misbruikte kind komt statistisch meer voor dan het mishandelde kind.” Mevrouw Lee Preney, werkzaam op het gebied van de kinderzorg, beweert dat incest „algemener is dan verkrachting en minder vaak aangegeven wordt”.

Een verslag in de Seattle Times zegt: „De volgende keer dat u in de klas van uw dochter komt, moet u eens 15 willekeurige meisjes bekijken . . . alle kans dat ten minste één — en mogelijk twee of drie — het slachtoffer van incest is geweest.”

Hank Giarretto, als psycholoog verbonden aan een behandelingsprogramma voor seksueel misbruikten in de welvarende Santa Clara County in Californië denkt dat incest in Amerika „op epidemische schaal” voorkomt. In een gebied met een bevolking van omstreeks een miljoen zag hij het aantal gevallen van incest toenemen van 30 in 1971 tot meer dan 500 in 1977. In een interview met het tijdschrift People zei hij: „Ik denk dat wij nog maar pas een fractie beginnen te onderscheiden van het werkelijke aantal gevallen.”

Sommigen schatten dat 25 miljoen nu in de Verenigde Staten levende vrouwen als kind het slachtoffer van incest zijn geweest! De verslagen wijzen erop dat vele andere landen met hetzelfde toenemende probleem te maken hebben.

Dient het ons te verontrusten?

Vele deskundigen hebben die vraag opgeworpen. Zo werden bijvoorbeeld in het tijdschrift Time de volgende woorden aangehaald van Wardell Pomeroy, medeauteur van de oorspronkelijke Kinsey-rapporten: „Het is tijd te erkennen dat incest geen perversie of een symptoom van geestesziekte hoeft te zijn. Incest tussen . . . kinderen en volwassenen . . . kan soms heilzaam zijn.”

Bent u een ouder? Hoe staat u tegenover die opvatting? Zou u het goedvinden dat uw kleine jongen of meisje een seksuele verhouding had met een ouder familielid?

Indien u een christen bent, weet u dat incest u dient te verontrusten. Gods opinie daarover — veel belangrijker dan die van enig mens — werd de Israëlieten zeer duidelijk kenbaar gemaakt: „Gijlieden moogt niet naderen, geen mens van u, tot enige naaste verwant van u om naaktheid te ontbloten.” De verboden verhoudingen worden met name genoemd en behelzen broer/zuster-, ouder/kind-, alsmede oom-of-tante/nicht-of-neefverhoudingen. — Leviticus 18:6-18.

Ook de ervaring van kinderen die het slachtoffer van incest zijn geworden, toont dat het ons dient te verontrusten.

Wat gebeurt er met het kind?

In een briefwisseling met de Australian Women’s Weekly beschreef een vrouw hoe de incest uit haar kinderjaren haar vanaf haar tiende jaar tot herhaalde zelfmoordpogingen dreef. Anderen konden toen zij volwassen werden, geen normale seksuele betrekkingen meer hebben.

Een ander, een van drie zusters die door hun vader aangerand waren, schreef: „Het heeft mij 10 jaar en heel veel hulp van mijn echtgenoot gekost om eroverheen te komen en er vrijuit over te kunnen spreken. Iedereen reageert er anders op. Mijn oudste zuster vindt seks het smerigste wat er bestaat; mijn jongste kan het gewoon niet schelen. Op haar veertiende jaar werd ze opgepakt voor prostitutie, en toen zij 15 was, had ze al een kind.”

Incest heeft geleid tot het bedrijven van prostitutie, drugmisbruik, verkrachting (in het geval van jongens), alcoholisme, opstandigheid en emotionele ontwrichting. Een jong meisje kon God niet als haar hemelse Vader bezien. Een bloedschennige verhouding met haar natuurlijke vader had het hele begrip vaderschap voor haar verziekt.

Waarom schijnt incest meer emotionele ontwrichting te veroorzaken dan bijvoorbeeld verkrachting? Omdat de aanrander inbreuk maakt op een heel intieme en belangrijke verhouding. Een meisje klaagde dat zij zich meer echtgenote dan dochter voelde en geloofde dat zij alleen maar bestond voor haar vaders seksuele genoegen.

Beschouw het commentaar van een ander slachtoffer: „Ik was doodsbang om iemand te vertellen wat mij overkwam. Ik was zo bang om ongehoorzaam tegen hem te zijn; hij was immers mijn vader, hij zou niets doen wat niet mocht . . . toen ik op de tienerleeftijd kwam, werd het steeds erger. Ik begreep de dingen beter. Ik voelde mij smerig, goedkoop en waardeloos. Ik heb ik weet niet hoe vaak zelfmoord overwogen. En hoe verafschuwde ik mannen! . . . Ik wist dat ik nog maar een klein meisje was toen het begon, maar ik kon er niets aan doen dat ik het gevoel had dat het allemaal mijn schuld was . . . bijna nog erger dan de aanranding zelf is het schuldgevoel.”

Hoe staat het met de dader?

Niet alleen het slachtoffer, maar ook de aanrander kan onder incest te lijden hebben. Dikwijls voelt hij schaamte en verafschuwt hij zichzelf, terwijl hij steeds dieper en dieper verstrikt raakt. Een therapeut vertelde de Seattle Times: „De moeilijkheid is dat wij te maken hebben met dwangmatig gedrag. Deze mannen hebben zichzelf door herhaalde seksuele dagdromerij geconditioneerd . . . om op jonge meisjes te reageren.”

Een aanrander zei: „Ik heb herhaaldelijk geprobeerd ermee op te houden en ik zei tegen mijn stiefdochter dat ik moest stoppen om wat ik het gezin ermee aandeed.” Maar hij hield er niet mee op. Een ander zei dat zijn bloedschennige verhouding „blijvende emotionele littekens” bij hem achtergelaten had.

Bedenk bovendien dat in de meeste landen incest bij de wet verboden is, en er mogelijk gevangenisstraf op staat. Wanneer men al deze dingen in gedachte zou houden, zouden beslist minder ouders zich zover laten gaan dat zij in een bloedschennige verhouding verwikkeld raakten.

Waarom doen zij het dan?

Sommige volwassenen die zich met bloedschande inlaten, zijn psychotisch. De meesten zijn dat echter niet. Het kunnen op het oog goede huisvaders zijn, topfiguren uit het zakenleven of de samenleving, goede kerkgangers zelfs.

Waarom bedrijven zulke „gewone mensen” incest? Het is voorgekomen dat verlies van zelfbeheersing door alcohol ertoe leidde. Soms trouwt een man met een vrouw die al kinderen heeft. Naarmate zijn stiefkinderen ouder worden, raakt hij misschien seksueel in verleiding.

Gezinsproblemen kunnen een rol spelen. Hank Giarretto zegt: „Gewoonlijk komt het doordat een man zijn baan verliest of een dieptepunt in zijn leven doormaakt. Hij en zijn vrouw raken van elkaar vervreemd. De vader zoekt zijn heil bij zijn dochter, op zoek naar intimiteit. Zij staat open voor hem, houdt van hem, vindt hem geweldig. De eerste aanloop is niet seksueel.”

Er kunnen nog andere oorzaken bij betrokken zijn. Een incestslachtoffer vertelde dat er altijd pornografische lectuur in huis was. Giarretto voegt eraan toe: „Het is het seksuele klimaat van onze samenleving dat het probleem helpt ontstaan. Wij leren onze meisjes vanaf hun tweede jaar om Lolita’s en kleine verleidsters te zijn.”

Een volwassene die incest met een kind bedrijft, geeft blijk van zelfzucht. Hij toont geen enkele bezorgdheid voor het welzijn van het kind. Wekt het echter verbazing dat het aantal gevallen van incest toeneemt in een wereld die ons aanmoedigt ’te doen waar we zin in hebben’ en die perversies zoals kinderpornografie bevordert?

Is het te voorkomen?

Dat is het zeker, maar het betekent dat afzonderlijke personen zich met een vastberaden geest dienen te wapenen tegen het verslechterende morele klimaat van deze wereld. Hiervoor bestaat geen betere raad dan die in de bijbel te vinden is. De apostel Paulus zegt tegen ons: „Wordt niet langer naar dit samenstel van dingen gevormd, maar wordt veranderd door uw geest te hervormen” (Rom. 12:2). Om dit te kunnen doen moeten wij onreine boeken en ontspanning mijden en de onreine invloeden waaraan wij voortdurend blootstaan, niet in onze geest toelaten. Op die manier vermijden wij het onszelf te conditioneren voor verkeerd gedrag.

Een slachtoffer van incest deed de aanbeveling kinderen al heel jong te leren dat zij anderen niet met bepaalde delen van hun lichaam moeten laten spelen. Dit kan op een liefdevolle manier gedaan worden, misschien aan de hand van het verhaal van Dina in de publikatie Mijn boek met bijbelverhalen.a Mocht er dan iets voorvallen wat op aanranding lijkt, dan kan het kind het onmiddellijk aan zijn moeder of vader vertellen. Bedenk dat seksuele aanranding geen geslachtsgemeenschap hoeft te zijn. Strelen, „aanraken”, ongeoorloofde intimiteit of welke vorm van seksueel spel maar ook kan leiden tot grote schade later in het leven.

Diepgewortelde ouderliefde is een ware beveiliging. Paulus zei: „De liefde . . . gedraagt zich niet onbetamelijk, zoekt niet haar eigen belang” (1 Kor. 13:4, 5). Deze onzelfzuchtige liefde zal beslist verhoeden dat ouders zich door vleselijke zwakheden zullen laten verleiden tot verkeerde daden jegens hun nakomelingen. Ook zal ze een ander probleem helpen voorkomen. Soms, als kinderen jonge mannen of vrouwen beginnen te worden, worden hun ouders, uit angst om in een bloedschennige verhouding verstrikt te raken, kil en afwijzend. Natuurlijk is ook dit schadelijk voor het opgroeiende kind.

Het probleem aanpakken

Incest aanpakken is niet eenvoudig gebleken. Het is een heimelijk misdrijf. Dikwijls proberen gezinnen het verborgen te houden. Moeders die weten „dat er iets gaande is” sluiten er soms hun ogen voor uit angst het gezin te verstoren. Kinderen die hun ouders aangeven, worden soms onder zware druk gezet om hun aanklacht in te trekken. Toch leert de ervaring van vele specialisten dat kinderen zelden liegen over incest.

Sommigen zijn van mening dat de gevangenis niet altijd de juiste remedie is voor een aanrander. Daarom zijn er adviescentra opgericht waar deze gezinnen als geheel behandeld kunnen worden. In een toelichting op wat naar zijn mening van groot belang is bij een dergelijke behandeling, zegt Hank Giarretto: „[De vader] moet met zijn dochter praten en de volle verantwoordelijkheid op zich nemen voor alles wat er gebeurd is.” Dat kan de vader moeilijk vallen; maar het is een manier waarop hij kan proberen iets ongedaan te maken van de schade die het kind toegebracht is.

Ook buitenstaanders kunnen helpen. Vele slachtoffers hebben ervan getuigd hoe zij dank zij geduldige, begrijpende en onbaatzuchtige bezorgdheid geholpen werden hun emotionele ontwrichting te boven te komen en plannen te maken voor de toekomst. De littekens zullen misschien nooit helemaal verdwijnen; maar met volharding zullen ze ten minste naar de achtergrond worden gedrongen.

Een andere bron van hulp

Hoe staat het met het incestslachtoffer met wier vraag dit artikel begint? Zij werd van haar zesde tot haar negende jaar door haar grootvader aangerand. Zij probeerde haar ellende te verlichten door haar toevlucht te nemen tot immoraliteit, drugs en psychiaters maar vond daar geen baat bij.

Gelukkig is er hulp voor zo iemand. Hoe verbijsterd en „in de put” wij ook mogen zijn, er is er Eén die ’de geringe opricht uit het stof’ en wij kunnen hem door middel van de bijbel leren kennen (Ps. 113:7). Hij kan zelfs in de diepste depressie helpen, want hij is de „Vader der tedere barmhartigheden en de God van alle vertroosting” (2 Kor. 1:3). Er is veel gebed en studie en veel praten met rijpe mensen voor nodig om de terneerdrukkende, schuldbeladen gedachten in de geest door opbouwende te vervangen. Maar het kan. De volgende ervaring helpt misschien dit aan te tonen.

Een vrouw zei dat zij reeds vanaf zeer jeugdige leeftijd door haar natuurlijke vader en daarna door haar stiefvader was misbruikt. Zij verviel tot immoraliteit, drugmisbruik en kreeg tenslotte een buitenechtelijk kind. Maar zij zegt: „Er is een uitweg uit incest, kindermisbruik, verkrachting, drugs en homoseksualiteit. Je denkt dat je daarna nooit meer helemaal gezond van geest zult zijn, maar dat kan wel als je de hoop hebt op iets beters om voor te leven. Ik heb die hoop . . . Ik heb als kind nooit van me af geslagen. Ik wou dat ik dat wel gedaan had, maar ik was bang, bang dat niemand zich om mij zou bekommeren of mij zou willen hebben. Ik had ongelijk, verschrikkelijk ongelijk! Jehovah bekommert zich om je . . . en de ouderlingen in de plaatselijke Koninkrijkszaal [van Jehovah’s Getuigen] geven ook om je.”

Wat de geschiedenis van ons verleden ook is, elk van ons kan van Gods standpunt uit bezien „rein gewassen” en „geheiligd” worden (1 Kor. 6:11). De bijbel verklaart hoe. Door de kracht van zijn Woord en geest kan God ook onze schuldgevoelens wegnemen en zelfs voor emotionele ontwrichting een uitweg bieden. Hij kan ons helpen thans een voldoeningschenkend leven te leiden en ons het vertrouwen geven dat wij binnenkort in een wereld zullen leven waar dingen als incest nooit meer zullen plaatsvinden.

[Voetnoten]