Verbluffende feiten over trekvogels
HET is nog steeds niet volledig bekend hoe en waarom trekvogels hun jaarlijkse reis maken. Maar wat geleerden over deze vogels ontdekken, is niets minder dan verbluffend. Hier zijn enkele fascinerende feiten over deze verbazingwekkende reizigers:
BRANDSTOF: Hoe houden de trekvogels hun lange non-stopvlucht vol? De meeste soorten bereiden zich op hun reis voor door een brandstofreserve op te bouwen in de vorm van extra vet dat in het lichaam wordt opgeslagen. De in New England voorkomende zwartkopzanger bijvoorbeeld heeft voor zijn vertrek zijn gewicht zo ongeveer verdubbeld. Als hij na 105 tot 115 uur in Zuid-Amerika aankomt, is hij vaak volkomen uitgeput en zelfs bijna dood. Wilt u die prestatie evenaren, dan zou u 80 uur achtereen, zonder te eten of te drinken, met een snelheid van 24 km per uur moeten hardlopen!
SNELHEID: Hoe snel vliegen ze op hun trektocht? De meeste kleinere vogels vliegen met een snelheid van 40 tot 48 km per uur. Zelfs de heel kleine kolibrie kan op zulke reizen sneller vliegen dan 32 km per uur. Grotere vogels, zoals ganzen en oeverlopers, kunnen met snelheden van meer dan 96 km per uur reizen. Om zo’n snelheid te bereiken en te handhaven, moet het hart van de vogel wel de krachtigste motor zijn die er in die grootte in de wereld te vinden is.
HOOGTE: De meeste vogels vliegen op hun trektocht betrekkelijk laag; sommige vliegen maar net boven de golven van de oceaan. Maar bergbeklimmers in de Himalaya hebben tot hun verbazing ganzen hoog boven hun hoofd zien vliegen, op een recordhoogte van 9000 m boven zeeniveau. Om gunstige winden te vinden, kunnen zelfs kleine vogels wel 6400 m hoog vliegen, waar de lucht koud en ijl is. Bij wijze van vergelijking: straalvliegtuigen die op een hoogte van 7600 tot 12.000 m vliegen, hebben een drukcabine voor de veiligheid en het comfort van de passagiers, die alleen maar zitten en rusten. Zonder extra zuurstof beginnen mensen op een hoogte van ongeveer 4300 m last te krijgen van kortademigheid en uitputting, en boven de 7600 m kunnen ze zelfs sterven.
AFSTAND: U hebt vermoedelijk al veel gehoord over de grote afstanden die trekvogels afleggen. Hoe ver gaan ze nu precies? De kleine zwartkopzanger uit New England, die wij al eerder hebben genoemd, vliegt 3700 km non-stop om in Zuid-Amerika te overwinteren. Goudplevieren van de Aleoeten bij Alaska vliegen in 35 uur achtereen 3300 km naar Hawaii, waarbij ze meer dan een kwart miljoen maal hun vleugels op en neer bewegen. Sommige vliegen, na even gerust te hebben, nog eens 3400 km verder naar de Marquises Eilanden en nog verder in de Grote Oceaan. Het record? Wel, de Noordse stern schijnt ze allemaal te verslaan. Hij reist 17.700 km heen en ook weer terug tussen zijn broedgebied in het noordpoolgebied en zijn winterverblijf in het zuidpoolgebied, bijna de halve aarde rond. Maar het robijnkeeltje (een kolibrie) is op zijn manier niet minder verbazingwekkend. Met zijn gewicht van slechts ongeveer 3,5 gram vliegt hij in één keer 800 km, de Golf van Mexico over, waarbij hij 25 uur lang 50 maal per seconde met zijn vleugels slaat.
’TIMING’: De zwaluwen van San Juan Capistrano in Californië zijn zo punctueel dat er elk voorjaar feesten worden gehouden ter gelegenheid van hun terugkeer uit Argentinië. Volgens de traditie is 19 maart de dag om de zwaluwen welkom te heten, en zonder gebruik te maken van kalenders of horloges verschijnen ze over het algemeen rond die datum.
NAVIGATIE: Hoe de vogels tijdens hun trektocht hun koers bepalen, blijft nog steeds het grootste mysterie — niemand kan met zekerheid zeggen hoe ze dit nu eigenlijk doen. Ze kunnen afgaan op de zon, de sterren, ultraviolet en gepolariseerd licht, laagfrequente geluiden van een verre branding, weersveranderingen, kustlijnen en bergketens, en zelfs op de magnetische en zwaartekrachtsvelden van de aarde. Wat een prachtig instrument blijken de hersenen van een vogel te zijn!
Deze gevleugelde schepselen zijn werkelijk uniek. Wie gaf hun dit enorme weerstands- en uithoudingsvermogen, en deze verbazingwekkende navigatiekunst? Hun verbluffende bekwaamheden getuigen van de wijsheid en macht van de Schepper.